आत्माको अभिब्याक्ति कबिता हो — कबि हेमन यात्री

•  ० प्रतिकृया
•  २०७१ कार्तिक १९ गते प्रकाशित
•  २२२ पटक हेरिएको
•  Khabark6
•  अन्तरवार्ता

पुर्वका पछिल्लो समयका चर्चीत मात्र हौन सुन्दर कबि हेमन यात्री लामो समयबाट कबित यात्रामा निरन्तर लागीरहेका छन् भने उनको पहिलो कबितास्रग्रह पाहाड मसितै यात्रा गर्छ प्रकासन भैसकेको छ । उनै कबि हेमन यात्रीसँग पशुपती अबिरलको कुराकानी
१.तपाईको कबितामा पाढकले पाउने फरक स्वाद के हो ?    
यो अप्ठ्यारो प्रश्न हो मेरा लागि । हेमन यात्रीको कवितामा फरक खोज्ने भनेको पाठकहरुले हो । एउटा कविले काम भनेको फरक गर्न खोज्नु हो ,या की आफ्नो कवितामा आफैले फरक छुट्याउनु होइन । त्यसो हुनाले यो प्रश्नको जवाफ पाठकहरुलाई छोडौँ क्यारे ।
२.तपाईको बिचारमा कबिता कस्तो हुनुपर्छ ?
कविता निश्चित यस्तै हुनुपर्छ भन्ने नै हुदैन । एउटा कविको कविता लेखन अनुभवबाट कविताप्रतिको बिचार निर्माण गर्ने हो । तर त्यो पनि अन्तिम सत्य भने होइन । मलाई त लाग्छ कविता कवितै जस्तो हुनुपर्छ सायद । जसरी इश्वरलाई रहस्यमय छ हामीबाट, कविता पनि त्यस्तै रहस्यम छ कविहरुसँग । इश्वरलाई मानिसले जसरी आफ्नो अनुकुलता अनुशार ब्याख्या गरेका छन्, कविता पनि कविहरुबाट त्यसरी नै परिभाषीत छ ।
३. कबिताले ब्याक्ति समाज परिवर्तन गर्छ ?परिवर्तन गर्छ भने कसरि ?
एउटा कवि जहिल्यै पनि सपनाको बाटो हिँड्ने गर्छ । तर कविको सपनालाई सम्बोधन गर्ने कोही अरुनै हुन्छन् । तपाइँले गर्नुभएको परिबर्तन सपनासँग सम्बन्ध राख्छ सायद । परिबर्तन भन्दा अघि जहिल्यै पनि परिबर्तन गर्ने सपना हुनुपर्छ हरेक मनिससँग । कवि भनेको पनि त्यहीँ हरेक मानिसहरुमध्येकै एक हो । हाम्रोमा गोपालप्रसाद रिमालले आजभन्दा पचास बवर्ष अघि नै आमाको सपना कविता मार्फत देश परिर्बनको बिराट सपना देखेका थिए । तर रिमालको सपना बुझ्ने लिडरहरु भएनन् हाम्रोमा । देश संकटमा भएको बेला कविहरुले यही सपना को बाटो हिँडेर कविताको माध्यमबाट खबरदारी गरि नै रहेका छन् । एक कविले समाजका लागि देशका लागि गर्ने कन्ट्रिब्यूसन यहीँ नै होला ।
४.राजधानीमा बसेर साहित्य सृजना गर्दा चाडो सफलता पाईन्छ भन्छन नी कसरी ?  
मलाई जानकारिमा नभएको कुरा हो यो त । सिर्जना जहाँ बसेर गर्दा पनि हुन्छ । काठमान्डुमा गरेको सिर्जना र मोप   mसलमा गरेको सिर्जना फरक भन्ने हुदैन । जहाँसम्म सफलताको कुरा छ ,यो सफलता त साधनामा भर पर्ने कुरा हो । साधनाले एउटा सर्जकलाई काठमान्डु र मोफसल पक्कै पनि भन्दैन । भलै काठमान्डौमा अवसवर ज्यादा होला ।
५.तपाइको बिचारमा कुन समयमा सुन्दर कविताकोे जन्म हुन्छ ?
सुन्दर कविता निश्चित यही समयमा जन्मिन्छ भन्ने हुदैन । सुन्दर कविता लेखनका लागि त प्रतिभा र साधनाको जरुरी छ । निरन्तर साधनाले नै हो सुन्दर कविताहरुको जन्म हुने । साधनाबिना सुन्दर कविताको आशा मिथ्या मात्र हो । हामीसँग कविता लेखन गर्नलाई हाम्रै वरिपरि बिषयहरु प्रशस्तै छन् जसलाई अभिव्यिक्तिको कलात्मक प्रश्तुतिले सुन्दर बनाउने हो ।
६. हेमन यात्रीको कविता यात्रा कसरी सुरु भयो ?
मैले धेरैपटक दिने प्रश्नहरुमध्येको एउटा प्रश्न हो यो । रेडियो, टेलिभिजन, पत्रपत्रिकामा धेरैपटक यसको जवाफ दिइसकेको छु । जतिपटक दिएपनि फरक जवाफै हुन्न मेरो । यसरी एउटै प्रश्नको जवाफ दिइरहदा अप्ठ्यारो पनि लाग्दो रहेछ । कहिलेकाही त यो प्रश्नै नसोधीदिए हुन्थयो भन्ने पनि लाग्छ । फेरि पनि जवाफ त उही तयारै छ मसित । जहाँ म जन्मे त्यो ठाउँ आफै कविता जस्तो ठाउँ छ । मलाइ जन्म दिने आमाब र गाउँलेहरु आफै कविता जस्ता लाग्छन् । सायद आमाको पेटमा रहँदै कला र साहित्य सुनिरहेको हुन्थे र सिकीरहेको हुन्थे । किनभने आमाले जंगलमा गोठालो जाँदाका असल साथी भनेकै त्यही गोठाले गीतहरु ह्ुन्थे सायद । जब म जन्मे र हुर्कदै गएँ , गाउँमा हरेक बर्ष कला, साहित्य र सङ्गीतको कार्यक्रम हुन्थ्यो । जहाँ हामी नाच्थ्थ्यो गाउँथ्यो र अभिनय गथ्र्यौ, हो त्यहीबाटै मेरो काव्य यात्राको शुरूवात भइसकेको थियो ।
७.साहित्यका अन्य थुप्रै बिधा छन् तर तपाई चै किन कबिताकै यात्रको सुरु गर्नु भयो ?
साहित्यको सबै बिधाहरु लेख्न नसकेरै मैले एउटा बिधा रोजेको हुँ । मेरो रोजाइमा कविता पर्यो । अभिव्यिक्तिको एउटा भरपर्दो माध्यम हो साहित्य । जहाँबाट आफूलाई व्यक्त गर्न सहज लाग्छ त्यहीँ बिधासँग खेल्ने हो । धेर बाठो भएर बिधाहरु आफैलाई सर्मिन्दा नवनाउँ भनेर म चाहीँ कविता कविता भन्दै हिँडेको हुँ ।
८.नेपाली साहित्यको बिकासमा मोफसका सृटाको कस्तो भुमीका छ ?
मोफसल र केन्द्र  भन्ने कुरा साहित्य सेवा र योगदानमा केही सम्बन्ध राख्दैन । काठमान्डुकाले पनि त्यही साधना गनेँ हो, मोफसलकाले पनि । संसारको जुनसुकै ठाउँमा रहेर नेपाली साहित्यको सेवा र योगदामा गर्नेहरुको उतिकै महत्व हुन्छ ।
९.सुन्दर कविता लेख्नका लागी एउटा कविसँग के के हुन जरुरी छ ?
महत्वपूर्ण प्रश्नका लागि धन्वाद छ अबिरल जी ! कविता लेखन भनेको आत्माको अभिव्क्ति पनि हो । एउटा कविको आत्मा जस्तो छ उसको कविता त्यही आत्मालाई साक्षी राखेर बाहिर आउने हो । छली र कपटी कविहरुबाट आफैजस्तो कविता आउनुको एउटा कारण त्यही आत्मा हो । आजका धेरै चल्तीका कविहरु कपट र छलीँ दुबै छौँ हामी । र कविता पनि हामीजस्तै । असल कवि त खोटाङका सराज किराती र पानथरका देबेन्द्र सक्तेनहरु नै हुन् । आजका पुस्ताले उनीहरुलाई खोजेर पढ्नु जरुरी छ ।
१०. नव आगन्तुक सृटालाई के सन्देश दिनुहुन्छ ?
म आफै एउटा नवआगन्तुक जस्तो कवि हुँ । मैले के सन्देश दिनुर साथीहरुलाई ? यति चाहिँ भनिहालौँ अरु कवि लेखकहरुलाई धेरै पढौँ र पढ्न लगाउँ । थोरै लेखौँ तर सुन्दर लेखौँ ।