Dağılma dönemi Osmanlı sadrazamları listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şuraya atla: kullan, ara

Dağılma dönemi Osmanlı sadrazamları listesi Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa'dan Ahmed Tevfik Paşa'ya kadar, yani 1733-1922 döneminde, sadaret başlangıç tarihine göre sıralanmış Osmanlı Sadrazamları listesidir

Liste[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu listede sadrazamların isimlerinde dönemin yazım ve telaffuzları (Mehmed, Ahmed gibi) esas alınmış, ancak isim bütününün mümkün olduğunda Türkçeleştirilmiş halde sunulmasına çalışılmıştır ("ibn Kemaleddin" yerine "Kemaleddinoğlu" gibi). Madde başlıklarında her bir sadrazamın tarihlerde anılan bütün lakaplarının bir araya getirilmesine özen gösterilmiş, tarihlerde söz konusu kişinin ölümünden sonra verilmiş lakaplar ("şehit" gibi) daha ziyade madde içinde belirtilmiştir.

Listedeki sütünlarda sırayla: Sadrazamın adı veya lakabı (Sadrazam), sadaret başlangıç tarihi (başl.), sadaret sona eriş tarihi (bitiş), birden fazla sadrazamlık dönemi söz konusu ise kaçıncı kez bu makama geldiği ve akılda kalıcı kısa notlar (etnik kökeni, ailesi, akıbeti, ölüm nedeni, hakkında önemli bir detay gibi) bilgiler bulunmaktadır.

Sadrazam Başl. Bitiş Süre Notlar
İzzet Mehmed Paşa (1. sadareti) 11 Ağustos, 1773 7 Temmuz 1775 1 yıl, 330 gün Rum[1] 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Moralı Derviş Mehmed Paşa 7 Temmuz 1775 5 Ocak 1777 1 yıl, 183 gün Türk (Moralı)
Darendeli Cebecizade Mehmed Paşa 5 Ocak 1777 1 Eylül 1778 1 yıl, 239 gün Türk (Darendeli)
Kalafat Mehmed Paşa 1 Eylül 1778 22 Ağustos 1779 355 gün Pomak
Silahdar Karavezir Seyyid Mehmed Paşa 22 Ağustos 1779 20 Şubat 1781 1 yıl, 183 gün Türk, (Kırşehir Arabsun köyünden)
İzzet Mehmed Paşa (2. sadareti) 20 Şubat 1781 25 Ağustos 1782 1 yıl, 186 gün Rum 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Yeğen Seyyid Mehmed Paşa 25 Ağustos 1782 31 Aralık 1782 128 gün Türk (Alaiye'li)
Halil Hamid Paşa 31 Aralık 1782 30 Nisan 1785 2 yıl, 121 gün Türk (Isparta'lı). Sürgünde idam edilmiştir.
Hazinedar Şahin Ali Paşa 30 Nisan 1785 25 Ocak 1786 270 gün Gürcü
Koca Yusuf Paşa (1. sadareti) 25 Ocak 1786 28 Mayıs 1789 3 yıl, 124 gün Gürcü. 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kethüda Çerkes Meyyit Hasan Paşa (1. sadareti) 28 Mayıs 1789 2 Ocak 1790 219 gün Çerkes. 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Cezayirli Gazi Hasan Paşa 2 Ocak 1790 30 Mart 1790 87 gün Pomak (Drama (il)'da büyüme). Savaşta şehit olmuştur.
Rusçuklu Çelebizade Şerif Hasan Paşa 16 Nisan 1790 12 Şubat 1791 302 gün ? (Rusçuklu)
Koca Yusuf Paşa (2. ve son sadareti) 12 Şubat 1791 4 Mayıs 1792 447 gün Gürcü[2]. Eceliyle ölmüştür.
Damat Melek Mehmed Paşa 4 Mayıs 1792 21 Ekim 1794 2 yıl, 170 gün Boşnak[2]
Safranbolulu İzzet Mehmed Paşa 21 Ekim 1794 23 Ekim 1798 4 yıl, 3 gün (Safranbolulu). Sürgünde eceliyle ölmüştür.
Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa (1. sadareti) 23 Ekim 1798 24 Haziran 1805 6 yıl, 246 gün Gürcü[3], 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa 24 Eylül 1805 13 Ekim 1806 1 yıl, 19 gün Türk
Keçiboynuzu İbrahim Hilmi Paşa 13 Ekim 1806 3 Haziran 1807 233 gün Türk
Çelebi Mustafa Paşa 3 Haziran 1807 29 Temmuz 1808 1 yıl, 57 gün Türk.
Alemdar Mustafa Paşa veya (Bayraktar Mustafa Paşa) 29 Temmuz 1808 15 Kasım 1808 109 gün Türk, (Rusçuklu). Alemdar Vakası şeklinde anılan çatışmada şehit olmuştur.
Çavuşbaşı Memiş Paşa 15 Kasım 1808 1 Ocak 1809 47 gün Türk. Azledilmiş ve eceliyle ölmüştür.
Çarhacı Ali Paşa 1 Ocak 1809 Mart 1809 59 gün Türk.
Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa (2. ve son sadareti) Mart 1809 10 Nisan 1811 2 yıl, 40 gün Gürcü
Laz Aziz Ahmed Paşa 10 Nisan 1811 5 Eylül 1812 1 yıl, 149 gün Laz
Hurşid Ahmed Paşa 5 Eylül 1812 30 Mart 1815 2 yıl, 206 gün Gürcü[4].
Mehmed Emin Rauf Paşa (1. sadareti) 30 Mart 1815 6 Ocak 1818 2 yıl, 283 gün Arap, 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Burdurlu Derviş Mehmed Paşa 6 Ocak 1818 5 Ocak 1820 1 yıl, 364 gün ? (Burdurlu)
Ispartalı Seyyid Ali Paşa 5 Ocak 1820 21 Nisan 1821 1 yıl, 107 gün Türk (Ispartalı)
Benderli Ali Paşa 21 Nisan 1821 30 Nisan 1821 9 gün ? (Benderli). Kesin padişah emri ile idam edildiği bilinen son sadrazamdır.
Hacı Salih Paşa 30 Nisan 1821 11 Kasım 1822 1 yıl, 195 gün Sabetaycı (?)[5]
Bostancıbaşı Deli Abdullah Paşa 11 Kasım 1822 4 Mart 1823 113 gün Türk.
Turnacızade Silahdar Ali Paşa 4 Mart 1823 Aralık 1823 272 gün Arap
Mehmed Said Galip Paşa Aralık 1823 15 Eylül 1824 289 gün Türk.
Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa 15 Eylül 1824 26 Ekim 1828 4 yıl, 42 gün  ?, (Benderli)
Darendeli Topal İzzet Mehmed Paşa (1. sadareti) 26 Ekim 1828 Ocak 1829 67 gün Türk, (Darendeli). 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Reşid Mehmed Paşa Ocak 1829 17 Şubat 1833 4 yıl, 48 gün Gürcü[6]
Mehmed Emin Rauf Paşa (2. sadareti) 17 Şubat 1833 8 Temmuz 1839 6 yıl, 142 gün 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Koca Mehmed Hüsrev Paşa 8 Temmuz 1839 29 Mayıs 1841 1 yıl, 326 gün Abaza[7]
Mehmed Emin Rauf Paşa (3. sadareti) 29 Mayıs 1841 7 Ekim 1841 131 gün 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Darendeli Topal İzzet Mehmed Paşa (2. ve son sadareti) 7 Ekim 1841 3 Eylül 1842 331 gün Türk, (Darendeli)
Mehmed Emin Rauf Paşa (4. sadareti) 3 Eylül 1842 31 Temmuz 1846 3 yıl, 332 gün 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Koca Mustafa Reşid Paşa (1. sadareti) 31 Temmuz 1846 28 Nisan 1848 1 yıl, 272 gün 6 dönem sadrazamlık yapmıştır.türk
İbrahim Sarim Paşa 28 Nisan 1848 13 Ağustos 1848 107 gün Arap Asıllı Türk
Koca Mustafa Reşid Paşa (2. sadareti) 13 Ağustos 1848 27 Ocak 1852 3 yıl, 167 gün 6 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Mehmed Emin Rauf Paşa (5. ve son sadareti) 27 Ocak 1852 7 Mart 1852 40 gün Türk
Koca Mustafa Reşid Paşa (3. sadareti) 7 Mart 1852 7 Ağustos 1852 153 gün 6 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Mehmed Emin Âli Paşa (1. sadareti) 7 Ağustos 1852 4 Ekim 1852 58 gün 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Damat Mehmed Ali Paşa 4 Ekim 1852 14 Mayıs 1853 222 gün Hemşinli [8] Ekim 1852 - 14 Mayıs 1853 tarihleri arasında yedi ay oniki gün sadrazamlık yapmıştır.
Giritli Mustafa Naili Paşa (1. sadareti) 14 Mayıs 1853 30 Mayıs 1854 1 yıl, 16 gün Mısırlı Türk. Uzun süre Girit valiliği yaptığından Giritli şeklinde anılır. 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa (1. sadareti) 30 Mayıs 1854 24 Kasım 1854 178 gün Türk (Kıbrıslı). 3 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Koca Mustafa Reşid Paşa (4. sadareti) 24 Kasım 1854 4 Mayıs 1855 161 gün 6 dönem sadrazamlık yapmıştır.türk
Mehmed Emin Âli Paşa (2. sadareti) 4 Mayıs 1855 1 Aralık 1856 1 yıl, 212 gün 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Koca Mustafa Reşid Paşa (5. sadareti) 1 Aralık 1856 2 Ağustos 1857 244 gün 6 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Giritli Mustafa Naili Paşa (2. ve son sadareti) 2 Ağustos 1857 23 Ekim 1857 82 gün Mısırlı Türk.
Koca Mustafa Reşid Paşa (6. ve son sadareti) 23 Ekim 1857 7 Ocak 1858 76 gün Türk
Mehmed Emin Âli Paşa (3. sadareti) 7 Ocak 1858 8 Ekim 1859 1 yıl, 274 gün 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa (2. sadareti) 8 Ekim 1859 24 Aralık 1859 77 gün Türk (Kıbrıslı). 3 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1. sadareti) 24 Aralık 1859 27 Mayıs 1860 155 gün Türk. 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa (3. ve son sadareti) 27 Mayıs 1860 6 Ağustos 1861 1 yıl, 71 gün Türk, (Kıbrıslı)
Mehmed Emin Âli Paşa (4. sadareti) 6 Ağustos 1861 22 Kasım 1861 108 gün 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Keçecizade Mehmed Emin Fuad Paşa (1. sadareti) 22 Kasım 1861 6 Ocak 1863 1 yıl, 45 gün Türk. 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Yusuf Kamil Paşa 6 Ocak 1863 3 Haziran 1863 148 gün Türk.
Keçecizade Mehmed Emin Fuad Paşa (2. ve son sadareti) 3 Haziran 1863 5 Haziran 1866 3 yıl, 3 gün Türk
Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (2. sadareti) 5 Haziran 1866 11 Şubat 1867 251 gün Türk. 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Mehmed Emin Âli Paşa (5. ve son sadareti) 11 Şubat 1867 7 Eylül 1871 4 yıl, 209 gün Türk
Mahmud Nedim Paşa (1. sadareti) 7 Eylül 1871 31 Temmuz 1872 328 gün Gürcü[9], 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Mithat Paşa (1. sadareti) 31 Temmuz 1872 19 Ekim 1872 80 gün Türk ?. Rusçuk kökenli, İstanbul doğumlu. 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (3. sadareti) 19 Ekim 1872 15 Mart 1873 147 gün Türk. 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Sakızlı Ahmed Esad Paşa (1. sadareti) 15 Mart 1873 15 Nisan 1873 31 gün Türk (Sakızlı). 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Şirvanlızade Mehmed Rüşdi Paşa 15 Nisan 1873 14 Şubat 1874 305 gün Türk
Hüseyin Avni Paşa 14 Şubat 1874 25 Nisan 1875 1 yıl, 70 gün Türk
Sakızlı Ahmed Esad Paşa (2. ve son sadareti) 26 Nisan 1875 26 Ağustos 1875 122 gün Türk (Sakızlı)
Mahmud Nedim Paşa (2. ve son sadareti) 26 Ağustos 1875 12 Mayıs 1876 260 gün Türk
Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (4. sadareti) 12 Mayıs 1876 19 Aralık 1876 221 gün Türk. 5 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Mithat Paşa (2. sadareti) 19 Aralık 1876 5 Şubat 1877 48 gün Türk. Sürgünde idam edilmiştir. İdamı hakkında farklı görüşler öne sürülmektedir.
İbrahim Edhem Paşa 5 Şubat 1877 11 Ocak 1878 340 gün Rum
Ahmed Hamdi Paşa 11 Ocak 1878 4 Şubat 1878 24 gün Abaza[10]
Ahmed Vefik Paşa 4 Şubat 1878 18 Nisan 1878 73 gün Türk (İstanbullu)
Mehmed Sadık Paşa 18 Nisan 1878 28 Mayıs 1878 40 gün Türk
Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (5. ve son sadareti) 28 Mayıs 1878 4 Haziran 1878 7 gün Türk
Mehmed Esad Saffet Paşa 4 Haziran 1878 4 Aralık 1878 183 gün Türk
Tunuslu Hayreddin Paşa 4 Aralık1878 28 Temmuz 1879 236 gün Abaza[11]
Ahmed Arifi Paşa 28 Temmuz 1879 18 Ekim 1879 82 gün Türk
Küçük Mehmed Said Paşa (1. sadareti) 18 Ekim 1879 9 Haziran 1880 235 gün Türk. 8 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Cenanizade Mehmed Kadri Paşa 9 Haziran 1880 12 Eylül 1880 95 gün Arap (Antepli Cenani ailesinden)
Küçük Mehmed Said Paşa (2. sadareti) 12 Eylül 1880 2 Mayıs 1882 1 yıl, 232 gün Türk. 8 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Abdurrahman Nureddin Paşa (1. sadareti) 2 Mayıs 1882 12 Temmuz 1882 71 gün Türk. dönem sadrazamlık yapmıştır.
Küçük Mehmed Said Paşa (3. sadareti) 12 Temmuz 1882 30 Kasım 1882 141 gün Türk. 8 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Ahmed Vefik Paşa 1 Aralık 1882 3 Aralık 1882 2 gün Türk
Küçük Mehmed Said Paşa (4. sadareti) 3 Aralık 1882 25 Eylül 1885 2 yıl, 297 gün Türk. 8 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (1. sadareti) 25 Eylül 1885 4 Eylül 1891 5 yıl, 345 gün Türk (Kıbrıslı). 4 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kabaağaçlızade Ahmed Cevat Paşa 4 Eylül 1891 9 Haziran 1895 3 yıl, 279 gün Türk (Afyonkarahisar Kabaağaçlı, Şakirpaşalar ailesi)
Küçük Mehmed Said Paşa (5. sadareti) 9 Haziran 1895 2 Ekim 1895 115 gün Türk. 8 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (2. sadareti) 2 Ekim 1895 7 Kasım 1895 36 gün Türk (Kıbrıslı). 4 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Halil Rıfat Paşa 7 Kasım 1895 9 Kasım 1901 6 yıl, 4 gün Türk
Küçük Mehmed Said Paşa (6. sadareti) 9 Kasım 1901 15 Ocak 1903 1 yıl, 67 gün Türk. 8 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa 15 Ocak 1903 22 Temmuz 1908 5 yıl, 190 gün Arnavut.
Küçük Mehmed Said Paşa (7. sadareti) 22 Temmuz 1908 6 Ağustos 1908 15 gün Türk. 8 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (3. sadareti) 6 Ağustos 1908 14 Şubat 1909 192 gün Türk (Kıbrıslı).
Hüseyin Hilmi Paşa (1. sadareti) 14 Şubat 1909 31 Mart 1909 45 gün Rum veya Türk
Ahmed Tevfik Paşa (1. sadareti) 31 Mart 1909 5 Mayıs 1909 35 gün Türk. 3 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Hüseyin Hilmi Paşa (2. sadareti) 5 Mayıs 1909 12 Ocak 1910 252 gün Rum veya Türk
İbrahim Hakkı Paşa 12 Ocak 1910 29 Eylül 1911 1 yıl, 260 gün Arap
Küçük Mehmed Said Paşa (8. ve son sadareti) 4 Ekim 1911 17 Temmuz 1912 287 gün Türk
Gazi Ahmed Muhtar Paşa 22 Temmuz 1912 29 Ekim 1912 99 gün Türk
Kıbrıslı Mehmed Kamil Paşa (4. ve son sadareti) 29 Ekim 1912 23 Ocak 1913 86 gün Türk (Kıbrıslı)
Mahmud Şevket Paşa 23 Ocak 1913 11 Haziran 1913 139 gün Çeçen (?),[12] Çerkes[13] ve/veya Arap[14]. Görev başında suikaste uğramıştır.
Said Halim Paşa 12 Haziran 1913 3 Şubat 1917 3 yıl, 237 gün Arnavut kökenli Mısırlı. Sürgünde suikaste uğramıştır.
Talat Paşa 4 Şubat 1917 8 Ekim 1918 1 yıl, 246 gün Pomak[15] ve Türk[16]. Sürgünde suikaste uğramıştır.
Furgaç Ahmed İzzet Paşa 14 Ekim 1918 8 Kasım 1918 25 gün Arnavut[17]. Kendi tercihiyle istifa etmiştir.
Ahmed Tevfik Paşa (2. sadareti) 11 Kasım 1918 10 Mart 1919 119 gün Türk. 3 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Damat Ferit Paşa (1. sadareti) 10 Mart 1919 4 Ekim 1919 208 gün Arnavut. 2 dönem sadrazamlık yapmıştır.
Ali Rıza Paşa 4 Ekim 1919 2 Mart 1920 150 gün Türk
Hulusi Salih Paşa 2 Mart 1920 5 Nisan 1920 34 gün Abaza
Damat Ferit Paşa (2. ve son sadareti) 5 Nisan 1920 18 Ekim 1920 196 gün Arnavut. Sürgünde eceliyle vefat.
Ahmed Tevfik Paşa (3. ve son sadareti) 21 Ekim 1920 17 Kasım 1922 2 yıl, 27 gün Türk. Son sadrazamdır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 64.
  2. ^ a b İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 68.
  3. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 69.
  4. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 71.
  5. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 72.
  6. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 74.
  7. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 75.
  8. ^ History and identity among the Hemshin -HOVANN H. SIMONIAN - s.172
  9. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 85.
  10. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 89.
  11. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 91.
  12. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 101.
  13. ^ Nâzım Tektaş, Sadrazamlar: Osmanlı'da ikinci adam saltanatı, Çatı Kitapları, 2002, p.
  14. ^ Ali Bilgenoğlu, Osmanlı Devleti'nde Arap milliyetçi cemiyetler, Müdafaa-i Hukuk Yayınları, 2007, p. 87.
  15. ^ Taner Timur, Google Kitaplar'da Dağılma dönemi Osmanlı sadrazamları listesi Türkler ve Ermeniler: 1915 ve Sonrası, İmge Kitabevi, 2001, ISBN 978-975-533-318-2, p. 53. (Türkçe)
  16. ^ Müslüm Ulusoy Talat Paşa ile İlgili Yazdı, Müslüm Ulusoy, 17Mart 2014.
  17. ^ İsmail Hâmi Danişmend, Osmanlı Devlet Erkânı, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1971, p. 103.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • T.C. Devlet Arşivleri
  • Osmanlı sadrazamları listesi
  • Danişmend, İsmail Hâmi (1971), Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
  • Tektaş, Nâzım (2002), Sadrazamlar: Osmanlı'da ikinci adam saltanatı, İstanbul: Çatı Kitapları, 2002,
  • Finkel, C. (2005), Osman's Dream: The History of the Ottoman Empire, Basic Books (İngilizce)
Stub icon Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dağılma_dönemi_Osmanlı_sadrazamları_listesi&oldid=16594802" adresinden alındı.