Pochodzący ze starego rodu szlachty kurlandzkiej Juliusz Karol Rómmel przyszedł na świat 3 czerwca 1881 roku w Grodnie. W wieku 22 lat ukończył Konstantynowską Szkołę Artylerii w Petersburgu, rozpoczynając tym samym pełnienie obowiązków zawodowego oficera carskiej armii. Podczas pierwszej wojny światowej Rómmel w stopniu pułkownika służył w rosyjskiej 1 Brygadzie Artylerii, walcząc na froncie austriackim. We wrześniu 1917 roku wszedł w skład kadry dowódczej II Korpusu Polskiego, gdzie stanął na czele dywizjonu artylerii konnej. W czerwcu 1918 roku przeniesiony został do III Korpusu, gdzie objął dowództwo nad Polską Lekką Brygadą. Wkrótce internowany został przez Austriaków. Odesłano go transportem do kraju, gdzie, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wstąpił w szeregi formowanego Wojska Polskiego.
Na przestrzeni lat 1918-1920 Juliusz Rómmel szybko piął się po szczeblach wojskowej kariery. Z dowódcy pułku artylerii, poprzez dowódcę brygady artylerii i dywizji piechoty, prędko awansował do stopnia dowodzącego 1 Dywizji Kawalerii, na czele której walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku. 31 sierpnia wsławił się w słynnej bitwie pod Komarowem, rozbijając w pył ponad dziesięciokrotnie liczniejszą Konarmię Siemiona Budionnego. Po wojnie Rómmel awansował kolejno do stopnia generała brygady (1920) i generała dywizji (1928). W przededniu drugiej wojny światowej generał Rómmel stanął na czele świeżo uformowanej Armii "Łódź".
Jakkolwiek, już w pierwszych dniach działań wojennych podległa Rómmelowi armia prędko rozbita została przez Niemców. Po zbombardowaniu przez wroga kwater dowódczych, generał Rómmel stracił kontakt ze swoimi wojskami, wobec czego postanowił udać się do Warszawy (do której przybył w nocy z 7 na 8 września). Naczelny Wódz powierzył Rómmelowi dowództwo nad naprędce sformowaną Armią "Warszawa", mającą na celu obronę stolicy. Jakkolwiek, Juliusz Rómmel pełnił wyłącznie nominalną funkcję dowódcy obrony Warszawy, podczas gdy faktycznie obowiązki te pełnił generał Walerian Czuma. W dniu sowieckiej agresji na Polskę, 17 września Rómmel bezprawnie wydał rozkaz traktowania wrogiej Armii Czerwonej jako "oddziałów sprzymierzonych". Ostatniego dnia oblężenia Warszawy Rómmel rozkazał utworzenie konspiracyjnej organizacji Służby Zwycięstwa Polski, na której czele stanął gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz. Po podpisaniu aktu kapitulacji Warszawy, Rómmel trafił do niemieckiej niewoli, w której pozostawał aż do wyzwolenia oflagu przez amerykańskie wojska.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej Juliusz Rómmel, niemile widziany wśród zachodniej emigracji, jako jeden z nielicznych generałów II Rzeczpospolitej postanowił porozumieć się z komunistycznymi władzami ówczesnej Polski. Formalnie wcielony został do Ludowego Wojska Polskiego i przeniesiony w stan spoczynku. Zmarł w Warszawie, 3 września 1967 roku.
Postać Juliusza Rómmela pośród historyków budzi niemałe kontrowersje, głównie ze wzglądu na postępowanie generała począwszy od wybuchu drugiej wojny światowej. Wciąż niejasne są okoliczności, w obliczu których Rómmel opuścić miał dowodzoną przez siebie Armię "Łódź". Co więcej, opracowania historyczne sugerują, że podczas obrony Warszawy generał Rómmel torpedował wszystkie plany wykonania skierowanych przeciwko nacierającym wojskom działań zaczepnych. Zastanawiające, dlaczego, wbrew wcześniejszym ustaleniom z generałem Kutrzebą, Rómmel nie zdecydował się wysłać swoich wojsk na pomoc wycofującej się Armii "Poznań", który to manewr niósłby ze sobą realne szanse uratowania wojsk Kutrzeby. Równie niejasne są przyczyny, jakie kierowały Rómmelem podczas wydawania kontrowersyjnego rozkazu z 17 września. I dlaczego po zakończeniu wojny generał Rómmel zdecydował się służyć w Ludowym Wojsku Polskim? Co więcej, w powojennej komunistycznej Polsce kreowany na bohatera Rómmel odznaczony został Krzyżem Komandorskim orderu Virtuti Militari, a cenzura zabraniała jakiegokolwiek krytykowania postaci generała... Być może dalsze badania historyczne rozwieją wszelkie wątpliwości.
|
