(instytucja społeczna), która prowadziła stały sekretariat Konkursu. współpracowała z różnymi organizacjami krajowymi i zagranicznymi, dokumentowała i przechowywała wszelkie materiały z nim związane. Kolejne edycje realizowane są przez NARODOWY INSTYTUT FRYDERYKA CHOPINA, który działa w obecnej formie w wyniku fuzji z Towarzystwem Chopinowskim. Od 1957 roku Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina należy do Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych z siedzibą w Genewie, której jest współzałożycielem. Po skromnych początkach w 1927 r., kiedy to do konkursu przystąpiło 26 pianistów z ośmiu krajów, impreza z biegiem lat rozrosła się, przyciągała coraz większą liczbę uczestników. Rekord zanotowano podczas XV Konkursu w 2005 r. kiedy zgłosiło się 350 kandydatów, a ostatecznie wystąpiło 257. Młodzi pianiści grają na przesłuchaniach konkursowych w porządku alfabetycznym nazwisk, począwszy od wybranej losowo litery. Wiek uczestników na ogół wahał się od 18 do 29 lat, choć w poszczególnych konkursach istniały pod tym względem różnice, bowiem zasady dotyczące wieku uczestników zmieniały się. Uwzględniając wszystkie dotychczasowe konkursy najmłodszy uczestnik miał 16 lat, najstarszy 32. Wygranie lub otrzymanie jednej z nagród na Międzynarodowym Konkursie Chopinowskim ułatwia karierę artystyczną uczestnika, toruje mu drogę do najsłynniejszych sal koncertowych. W polskich Konkursach Chopinowskich zdobywali sławę tacy uznani dziś pianiści jak: Lew Oborin, Stanisław Szpinalski, Aleksander Uniński, Jakov Zak, Jury Konkursu ocenia interpretacje uczestników na podstawie wcześniej opracowanego przez Przewodniczącego Jury regulaminu. Podczas I Konkursu Chopinowskiego jury składało się wyłącznie z przedstawicieli polskiego środowiska muzycznego. Przy organizowaniu następnych Konkursów do zespołu oceniającego zapraszano najwybitniejszych, muzyków, pianistów, z kraju i zagranicy. Przypomnieć należy niektóre, legendarne już dziś nazwiska, niekwestionowane autorytety w obranej specjalności: Henryk Melcer, Jerzy Żurawlew, Magda Tagliaferro, Marguerite Long, Wilhelm Backhaus, Stefan Ashkenase, Witold Lutosławski, Nadia Boulanger, Arturo Benedetti-Michelangeli. W pracach jury uczestniczyli też laureaci wcześniejszych Konkursów, m. in: Jan Ekier, Lev Oborin, Witold Małcużyński, Halina Czerny Stefańska, Martha Argerich. Przewodniczącymi jury byli wybitni i wielce zasłużeni dla kultury polskiej muzycy, pianiści, znawcy wykonawstwa chopinowskiego. W 1927 roku funkcję tę pełnił Witold Maliszewski, (kompozytor, dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i Wyższej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie), w kolejnych dwóch Konkursach - Adam Wieniawski (kompozytor, dyrygent, dyrektor Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, prezes Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich), w następnych czterech - z lat 1949, 1955, 1960, 1965 Zbigniew Drzewiecki (pianista pedagog, rektor wyższych szkół muzycznych w Krakowie i Warszawie). Jury VIII i IX Konkursu przewodniczył Kazimierz Sikorski (kompozytor, pedagog, teoretyk muzyki, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie), a X w 1980 r., Kazimierz Kord (dyrygent, dyrektor i kierownik artystyczny Filharmonii Narodowej). Pracami jury w latach 1985, 1990,1995 kierował Jan Ekier (pianista, pedagog, kompozytor, kierownik katedry fortepianu w Akademii Muzycznej w Warszawie, redaktor naczelny Wydania Narodowego Dzieł Wszystkich Fryderyka Chopina). W latach 2000 - 2005 funkcje przewodniczącego objął prof. Andrzej Jasiński (pianista i pedagog, wieloletni kierownik Katedry Fortepianu Akademii Muzycznej w Katowicach). Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina jest imprezą wieloetapową, trwającą, z uwagi na stale wzrastającą liczbę kandydatów przeciętnie kilkanaście dni. Pierwszy wprawdzie trwał tylko osiem dni, ale IV i V prawie miesiąc. Konkursy przedwojenne były dwuetapowe, IV, V, VI, VIII - trzyetapowe, VII, IX i następne - czteroetapowe, przy czym ostatni etap jest finałem Konkursu. Regulamin XV Konkursu wniósł zasadnicze zmiany. Po raz pierwszy bezpośrednio przed konkursem (trzecia dekada września 2005) zorganizowano w Warszawie eliminacje obowiązujące dla wszystkich kandydatów. Ze wzglądu na bardzo dużą liczbę zgłoszeń (350) przesłuchania eliminacyjne odbywały się równolegle w dwóch salach koncertowych - Akademii Muzycznej i Pałacu Kultury i Nauki. Zasadniczy Konkurs przeprowadzono w dwóch etapach i finale. Przesłuchania są jawne, jedynie w 1949 r. Jury odgrodzone od uczestników zasłoną, nie widziało występujących i nie znało ich nazwisk. Międzynarodowy Konkurs Chopinowski jest jednym z nielicznych monograficznych konkursów pianistycznych na świecie, pozostaje niezmiennie poświęcony wykonawstwu muzyki jednego kompozytora. Należy zwrócić uwagę na fakt, że pozwala to nie tylko śledzić grę i oceniać kwalifikacje uczestników, nie tylko otrzymywać informacje o aktualnym poziomie pianistyki w ogóle, a chopinistyki w szczególności, ale daje też możliwość zaobserwowania zmieniającego się stosunku do samych dzieł chopinowskich, do poszczególnych form muzycznych. Przez programy konkursowe przewinęła się większość gatunków muzycznych jakie stworzył Chopin - zarówno tych z okresu młodzieńczego, jak i w pełni dojrzałego. Nieliczne gatunki nie są w ogóle grane, inne włączane lub wyłączane z programów kolejnych Konkursów, albo przesuwane do różnych etapów Konkursu. W I Konkursie kandydaci wykonywali po dwa dowolnie wybrane spośród wyszczególnionych w regulaminie nokturnów, dwie z podanych etiud, dwa preludia, Poloneza fis-moll op.44, jedną dowolnie wybraną balladę, dwa spośród wyznaczonych mazurków. W drugim etapie należało wykonać I i II lub II i III część z wybranego koncertu. W II Konkursie do repertuaru weszły takie utwory jak: Polonez As-dur op.53, scherza, Fantazja f-moll op.49 oraz sonaty. Następny Konkurs różnił się nieznacznie od poprzedniego. Lista utworów podanych w regulaminie rozszerzyła się o Poloneza-Fantazję As-dur op.61. W 1949 roku w programie pojawiła się Barkarola Fis-dur op.60, a w 1955 r. Berceuse Des-dur op.57 lub Tarantela As-dur op.43. W trzecim etapie obowiązywały już wszystkie części jednego z koncertów. Komisja regulaminowa VII Konkursu wprowadziła do grupy polonezów Andante spianato i Wielkiego Poloneza Es-dur op.22 w wersji solowej. W IX Konkursie uczestnicy, po raz pierwszy wykonywali jedno z dwóch impromptu: Fis-dur op.36 lub Ges-dur op.51. Regulamin XIII Konkursu przynosi, obok stale powtarzających się kompozycji, nowe gatunki: ronda op.1,5 i 16 oraz utwory na fortepian i orkiestrę: Wariacje B-dur op.2, Fantazję A-dur op.13 i Rondo à la Krakowiak op.14. Te orkiestrowe kompozycje wraz z jednym do wyboru koncertem stanowiły finał programu. W XIV Konkursie w II etapie m.in. obowiązywał walc, w finale zrezygnowano z Fantazji i Krakowiaka. XV edycja w pierwszym etapie pozwalała uczestnikom na większą dowolność. Obok obowiązkowych form muzycznych trwających ok.20 minut pianista dobierał sobie z podanej listy inne utwory, tak żeby cały recital trwał 40 - 45 minut. Na liście wybieranych najczęściej kompozycji znalazły się m.in.: trzy grupy preludiów (po 6 każda) od nr 7 do 24, Preludium cis-moll op.45, Ronda Scherza, Bolero, Tarantela, Impromptus, nie wykonywane walce, etiudy i inne. W II etapie obok mazurków i sonaty (z III etapu poprzednich konkursów) należało wykonać jednego z wielkich polonezów. Koncert w finale jak zwykle zamykał przesłuchania. Obok nagród regulaminowych, które przyznaje jury Konkursu, istnieje tradycja przyznawania tzw. nagród pozaregulaminowych. Nagrody pieniężne i rzeczowe fundowane i przekazywane są przez osoby prywatne, krajowe i zagraniczne instytucje Konkursom Chopinowskim towarzyszą liczne imprezy: koncerty okolicznościowe, przedstawienia operowe lub baletowe, spotkania i panele dyskusyjne, wreszcie wystawy. Wystawy okolicznościowe od dziesiątków lat nierozerwalnie łączą się z główną imprezą. Tradycję organizowania wystaw zapoczątkowano w 1932 roku, podczas II Konkursu, kiedy to w nowo zbudowanym gmachu Muzeum Narodowego miała miejsce prezentacja dokumentów i pamiątek związanych z postacią i dziełem Fryderyka Chopina. W historii Konkursów powojennych do chwili obecnej zorganizowano 30 różnych ekspozycji, spośród których przypomnijmy: IV Konkurs (1949) wystawa chopinowska w Muzeum Narodowym, VI Konkurs (1960) wystawa plakatu chopinowskiego oraz płyt z muzyką Chopina od najstarszych nagranych przez I.J. Paderewskiego, S.Rachmaninowa, po nowe płyty długogrające z Małcużyńskim (Muzeum Narodowe, TiFC, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, Biblioteka Narodowa), VII Konkurs (1965) wystawa poświęcona Wydaniu Narodowemu Dzieł Chopina, VIII Konkurs (1970) "Fryderyk Chopin wczoraj i dziś", IX Konkurs (1975) "Portrety Fryderyka Chopina", X Konkurs (1980) "Bliskie naszemu sercu pamiątki chopinowskie", XI Konkurs (1985) "Kolekcje chopinowskie", XII Konkurs (1990) "Podróż romantyczna Fryderyka Chopina i George Sand na Majorkę, XIII Konkurs (1995) "Chopin i Liszt", XIV Konkurs (2000) "Chopin daleko rozsławił swe imię", XV Konkurs (2005) "Fryderyk Chopin i Bracia Kolbergowie na tle epoki". Wyszczególnione powyżej ekspozycje od 1965 do 2005 roku organizowane były przez Muzeum w Towarzystwie im. Fryderyka Chopina, a prezentowano je w Zamku Ostrogskich - siedzibie TiFC. Barbara Niewiarowska. | ||||||
|Ostatnia aktualizacja: 21-VI-2006 | godz:14:53 | |