CHP Seçim Bildirgesi

ÖNSÖZ

1 Kasım’da erken seçime gidileceÄŸinin açıklanmasının ardından partimiz, hiç vakit kaybetmeksizin Seçim Bildirgesi’ni güncelleme çalışmalarına baÅŸlamıştır. Bu süreçte, 7 Haziran Genel Seçimi öncesinde olduÄŸu gibi, seçim bildirgemizin geniÅŸ bir katılımla hazırlanmasına özel önem verilmiÅŸtir. Tüm parti örgütlerimizin, STK’lerin, akademisyen ve uzmanların görüÅŸ ve önerileri titizlikle incelenmiÅŸtir. Bu anlayış doÄŸrultusunda CHP, yine toplumun tüm kesimlerini kucaklayan bir seçim bildirgesi hazırlamıştır.

7 Haziran Genel Seçimi ile yurttaÅŸlarımız, 13 yıldır devam eden tek parti iktidarını sona erdirmiÅŸ ve deÄŸiÅŸim istediÄŸini açıkça göstermiÅŸtir. Partimiz, seçimlerden çıkan bu sonuca saygıyla yaklaÅŸmıştır. Bir ateÅŸ çemberinden geçen ülkemizin hükümetsiz kalmaması ve yaÅŸanan sorunlara kalıcı çözümlerin bulunması için her türlü fedakârlığı yapmıştır. “Önce Türkiye” ilkesiyle hareket eden tek parti olan CHP, gelecek seçimleri deÄŸil, Türkiye’nin geleceÄŸini düÅŸünmüÅŸtür. Türkiye’nin geleceÄŸi için uzlaÅŸma aramıştır. KutuplaÅŸmayı ortadan kaldırmanın ve ortak aklı egemen kılmanın peÅŸinde olmuÅŸtur. CHP tüm siyasi partilerle görüÅŸebilen, tüm toplum kesimlerinin baÅŸvurabildiÄŸi tek parti konumundadır. DiÄŸer partiler, CHP’nin mutlaka iktidarda olması gerektiÄŸini açıkça ifade etmiÅŸlerdir. YurttaÅŸlarımız, CHP’nin Türkiye’nin gerçek birleÅŸtirici gücü olduÄŸunu söylemektedirler.

Tam 13 yıldır tek başına iktidarda olan AKP, Türkiye’yi yönetememiÅŸtir. Bu dönemde Türkiye’nin yapısal hiçbir sorunu çözülememiÅŸtir. Aksine her alanda sorunlar derinleÅŸmiÅŸ, Türkiye’nin önündeki büyük fırsatlar kaçırılmıştır. Ülkemizin çok deÄŸerli zamanı boÅŸa harcanmıştır. Bu nedenle yurttaÅŸlarımız karşı karşıya olduÄŸumuz önemli sorunları çözmek için yeni bir siyasi anlayışa ihtiyaç duyulduÄŸunu söylemektedir.
 
Türkiye’yi buhrandan çıkaracak olanlar, geçtiÄŸimiz 13 yılda hayati önem taşıyan her konuda “kandırılanlar” deÄŸil, tüm bu konularda bilgisiyle ve öngörüsüyle haklı çıkanlardır. CHP, Türkiye’nin sorunlarına dair bilgisini, eleÅŸtirilerinin doÄŸruluÄŸunu ve çözüm önerilerinin gerçekçiliÄŸini kanıtlamıştır. CHP, içinde bulunduÄŸumuz sorunlara iliÅŸkin en doÄŸru teÅŸhisleri yapan ve en doÄŸru çözümleri ortaya koyan partidir. Ä°ÅŸte bu nedenle Türkiye’nin sorunlarını çözebilecek tek siyasi parti CHP’dir.

CHP ayrıştırıcı, kutuplaÅŸtırıcı ve çatışmacı yönetim anlayışına son vermeye kararlıdır. Hiçbir vatandaşımızı ikinci sınıf vatandaÅŸ olarak görmeyen CHP, hiç kimseye “makbul vatandaÅŸ” ya da “öteki vatandaÅŸ” gözüyle bakmamaktadır. CHP, hangi toplum kesiminden gelirse gelsin, hangi etnik kökene, inanca veya siyasi görüÅŸe sahip olursa olsun, tüm yurttaÅŸlarımızın haklarını korumak, özgürlüÄŸünü geliÅŸtirmek ve daha iyi bir hayata kavuÅŸmasını saÄŸlamak için çalışmaktadır.CHP, birinci sınıf demokrasiyle yurttaÅŸlarımızın özgürce yaÅŸadığı ve ülkemizin zenginliklerini adil ÅŸekilde paylaÅŸtığı kalkınmış bir Türkiye’yi inÅŸa etmek için çalışmaktadır.

CHP her anne babanın çocuÄŸunu güvenle emanet edebileceÄŸi bir eÄŸitim sistemini tesis etmek için çalışmaktadır.

CHP barış ve uzlaşı içinde bir arada yaÅŸayan yurttaÅŸların ülkesini kurabilmek için çalışmaktadır.

CHP, ülkemizi, devletin tüm yurttaÅŸlarına eÅŸit ÅŸekilde hizmet ettiÄŸi, ÅŸehirlerin çevre duyarlılığı ve “önce insan” anlayışla yönetildiÄŸi bir düzene kavuÅŸturabilmek için çalışmaktadır. Yurtta ve dünyada barış saÄŸlayacak, kendi yurttaşının güvenliÄŸini ve refahını ne pahasına olursa olsun koruyacak bir bölgesel ve uluslararası düzen kurabilmek için çalışmaktadır.

CHP, deÄŸerler ve ilkeler temelli siyaset yapan ve verdiÄŸi sözleri tutan partidir.

CHP, kiÅŸisel çıkar ya da parti çıkarı için deÄŸil, Türkiye’nin geleceÄŸi için siyaset yapan partidir.

Bugünün ve geleceÄŸin güvencesidir CHP.

CHP, Türkiye’nin birlik ve bütünlüÄŸünden yanadır. CHP, özgürlükten ve barıştan yanadır.

CHP, Türkiye kazansın diye mücadele etmektedir.

CHP’nin her sorun için gerçekçi çözümleri vardır. YetiÅŸmiÅŸ kadroları ve akılcı projeleriyle CHP, Türkiye’yi yönetmeye hazırdır.

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı
Kemal KılıçdaroÄŸlu
 



Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyet’in kurucu ilke ve deÄŸerlerine baÄŸlı, çaÄŸdaÅŸ bir sosyal demokrat partidir.

CHP deÄŸiÅŸimin partisidir. CHP büyük dönüÅŸümlerin partisidir. Türkiye’nin özgürleÅŸme ve demokratikleÅŸme yolunda gerçekleÅŸtirdiÄŸi üç büyük dönüÅŸümün de altında CHP’nin imzası vardır.

CHP, Cumhuriyet’i kurmuÅŸ ve egemenliÄŸi halka vermiÅŸtir. CHP, çok partili yaÅŸama geçiÅŸi ve iktidarın demokratik yollardan el deÄŸiÅŸtirmesini saÄŸlamıştır. CHP, sosyal demokrasinin ilkelerini ve siyasetini Türkiye’nin

gündemine taşımıştır. Siyasi özgürlüklerin temelini oluÅŸturacak bir sosyal devletin kurulması çalışmalarını baÅŸlatmıştır. Bu zengin birikimin mirasçısı olarak CHP, ülkemizi demokrasiye, refaha ve bilgi toplumuna taşıma kararlılığındadır.


ATATÜRK DEVRÄ°MLERÄ° VE ALTI OK Ä°LKESÄ°

Bağımsızlık tutkumuzun,

Halkın iradesine, yurttaşın özgürlüÄŸüne ve modernleÅŸmeye dayalı çaÄŸdaÅŸ bir toplum olma iddiamızın,

Cumhuriyet-Laiklik-Demokrasi ideallerini koruma ve geliÅŸtirmeye yönelik kararlılığımızın kaynaklarıdır.

CHP ÖZGÜRLÜKÇÜDÜR:
CHP’nin anlayışına göre özgürlük, Ä°nsan kiÅŸiliÄŸi ve düÅŸüncesinin, insan yetenekleri ve yaratıcılığının geliÅŸebilmesi için temel koÅŸuldur. Ä°nsanın toplumda kendini gerçekleÅŸtirebilmesinin, yurttaÅŸ haline gelebilmesinin gereÄŸidir.

CHP EŞİTLÄ°KÇÄ°DÄ°R:
Ülkemizde farklı sosyal katmanlar arasında sosyal adaleti saÄŸlamak, refahın paylaşımında adaleti gözetmek, gelir dağılımındaki eÅŸitsizlikleri, bölgesel kalkınmadaki dengesizlikleri azaltmak, CHP’nin öncelikli hedefleridir.

CHP DAYANIÅžMACIDIR:
Sosyal demokrasinin toplum ve insan anlayışında, sorumluluk ortaktır; dayanışma bu sorumluluk anlayışının gereÄŸidir. CHP’nin dayanışma anlayışında, dengeli ve hakça gelir dağılımı, herkese sosyal güvenlik, tüm sahipsizleri koruma, tüm korunmaya muhtaç olanlara destek öncelikli hedeflerdir.

CHP ÇOÄžULCUDUR:
Farklı sosyal sınıfların, inançların, kültürlerin ve etnik kimliklerin yaÅŸadığı ülkemizde demokrasiyi derinleÅŸtirmek, iç barışın ve geliÅŸmenin ön koÅŸuludur.
 

ZOR ZAMANLARIN PARTÄ°SÄ° CHP

Türkiye bir dönüm noktasında… Ülkemiz 1 Kasım 2015 Genel Seçimi’ne doÄŸru yol alırken Türkiye’nin sorunları giderek büyüyor. Türkiye’nin tüm kaynaklarını ÅŸahsi çıkarları için kullanmaya çalışanlar ülkemizi dar boÄŸaza, çatışmaya ve büyük bir bunalıma sürüklüyorlar.

7 Haziran’da ortaya çıkan milli iradeyi hazmedemeyenler; ne pahasına olursa olsun iktidarı paylaÅŸmak istemeyenler;

“Önce Türkiye” diyerek, hiçbir mevki pazarlığı yapmadan taşın altına elini koyan CHP’nin gösterdiÄŸi cesareti gösteremeyenler; samimi deÄŸil, içten pazarlıklı davrananlar; kiÅŸisel hesapları uÄŸruna ülkeyi bu zor zamanda hükümetsiz bırakanlar; Türkiye’yi istikrarsızlaÅŸtıranlar;
Türkiye’yi Türkiye yapan tüm deÄŸerlerimizi yıkıyor.

Bu bildirge, zor zamanların partisinin, Cumhuriyet Halk Partisi’nin çaÄŸrısıdır. Türkiye’yi bu zor zamanlardan ancak Cumhuriyet Halk Partisi çıkarabilir. Çünkü büyük zorlukların üstesinden, ancak cesaret alabileceÄŸi, sırtını yaslayabileceÄŸi ve kendisine yön verecek güçlü bir geçmiÅŸe sahip olan bir irade gelebilir.

CHP, böyle bir tarihi mirasa sahip olan tek siyasal partidir.


BUNALIMDAKÄ°  TÜRKÄ°YE

Toplumsal hayatımızın nerdeyse her alanında bir buhran yaÅŸanıyor. Cumhuriyet Halk Partisi bu buhranların temelinde yatan beÅŸ önemli sorunu çözme ve ülkemizi istikrara, barışa ve refaha kavuÅŸturma sözü veriyor.


TOPLUMSAL ÇATIÅžMA VE KÜRT  SORUNU

AKP iktidarında ayrımcılık, ötekileÅŸtirme ve kutuplaÅŸtırma gündelik hayatımızın her alanına damgasını vuruyor. “Önyargı, kin ve nefret” toplumsal barışı ve bir arada yaÅŸama arzusunu tehdit eden boyutlara ulaÅŸmış durumda. AKP toplumu ayrıştırıyor, kamplara bölüyor. Ä°ktidar partisi, kendi siyasi çıkarlarını korumak için toplumda var olan ideolojik ve kültürel ayrışmaları derinleÅŸtiriyor. KarşılaÅŸtığı her sorunu, daha büyük sorunlar ve krizler yaratarak aÅŸmaya çalışıyor. Gerilimin sürekli tırmandırılması çatışma ortamlarına zemin hazırlıyor. Çatışma ve kavga artık toplumun her alanını etkiliyor.

Bu tablonun tek sorumlusu AKP’dir. AKP, Kürt sorununu kapalı kapılar ardında, TBMM’den kaçırarak, demokratik meÅŸruiyet olmadan çözmeye çalıştı. Elinde silah olanı güçlendirdi. Meclis’te siyaset yapanı yıprattı.

BaÅŸkanlık sistemini geçirmek gibi gizli hesaplarla hareket etti. Çözüm için güçlü bir hukuki altyapı oluÅŸturmaktan kaçtı. AKP, Kürt sorununu çözmek bir yana giderek derinleÅŸtirdi. AKP’nin gizli hesapları tutmayınca terör çok daha ÅŸiddetli bir biçimde yeniden baÅŸladı.

Toplumsal huzur ve barış, son zamanlarda hiç olmadığı kadar büyük bir tehlike içinde. Her gün gençlerimiz ÅŸehit düÅŸüyor. Her gün kardeÅŸ kavgası derinleÅŸiyor. Sokaklar hukukun egemenliÄŸinden çıkıyor. Silah, siyasetin önüne geçmiÅŸ durumda. Åžiddet, farklı kesimlerden insanlarımızı birbiriyle konuÅŸamaz hale getiriyor. Toplumumuz büyük bir buhran yaşıyor.


DARBE HUKUKU VE OTORÄ°TERLEÅžME SORUNU

Türkiye, Anayasa’nın askıya alındığı, siyasal sisteminin ne olduÄŸunun bilinmediÄŸi, kararların Saraylarda verildiÄŸi, devletin bir bütün olarak meÅŸruiyetinin aşındığı bir dönemden geçiyor. Tek adam rejimi kurma hevesi, sistemin tüm kurallarını aşındırıyor. Otoriter rejim Türkiye’nin istikrarını yok ediyor. Hukuk güç karşısında susuyor. Keyfilik artıyor.

Gücün karşısında hakkın, hukukun sesi olması gereken adliyeler, güçlünün baskı aracı oluyor. Adaletsizlik toplumsal hayatın her alanına yayılıyor. Hukuk susuyor; silah konuÅŸuyor. Hukuk susuyor; hırsızlık, yolsuzluk, sistemi sarmalıyor. Hukuk susuyor; baskı artıyor. Hukuk susuyor; ezenler dokunulmaz hale geliyor, ezilenler çaresiz kalıyor.
Siyaset ve demokrasi bir buhran yaşıyor.


DIÅž POLÄ°TÄ°KA SORUNU

Türkiye, her geçen gün yalnızlaşıyor. Mezhepçilik, maceraperestlik, kabadayılık tuzaklarına düÅŸmüÅŸ olan dış politika, dost deÄŸil, düÅŸmanlar yaratıyor. Türkiye bölgesinde bir istikrarsızlık kaynağı haline geliyor.

Ülkemiz, doÄŸmasında ve derinleÅŸmesinde iktidar partisinin payı olan uluslararası krizlerin, siyasi, ekonomik ve insani yansımaları ile boÄŸuÅŸuyor. Türkiye, tarihi boyunca yöneldiÄŸi Batı’dan uzaklaşıyor. Yönü belirsiz, pusulasız, fırtınalı denizlere sürükleniyor. Türkiye demokrasi ile yönetilen, sistemlerinin temelinde insan hakları ve özgürlükler olan müttefiklerini bırakıyor. Otoriter, mezhepçi, istihbarat örgütleri ile ayakta kalan bazı Orta DoÄŸu rejimleri ile birlikte anılır hale geliyor.

Dış politikamız bir buhran yaşıyor.


EKONOMÄ°K SORUN

Türkiye ekonomisi alarm veriyor. Ekonomimiz artık yerinde dahi saymıyor, geriye gidiyor. 17 milyonu aÅŸan yoksulumuz ve 6 milyonu aÅŸan iÅŸsizimiz azalmıyor, artıyor. Türk Lirası her gün deÄŸer kaybediyor. GiriÅŸimciler önlerini göremiyor. Yatırımcılar ülkeden kaçıyor. Türkiye küresel yarışta geriye düÅŸüyor. Türkiye büyüyemiyor. Türkiye üretemiyor. Türkiye iÅŸ yaratamıyor. Türkiye’de gelir dağılımı bozuluyor.

VatandaÅŸ bu sorunlarla uÄŸraşırken, insanlarımız çocuklarının geleceÄŸi için kaygılanırken, iktidar sahipleri kaynaklarımızı israf ediyor. YurttaÅŸlarımız madenlerde, inÅŸaatlarda, tarlalarda, tersanelerde ezilirken, siyasetten zengin olanlar saraylarda, yalılarda, köÅŸklerde yaşıyor. Devlet kaynakları havuzlara akıtılıyor. Türkiye’nin geleceÄŸi için hayati önemde olan kaynaklar yolsuzluk batağında kayboluyor.

Rant odaklı, tek yönlü, üretmeden tüketmeye dayalı ekonomik büyüme modeli Türkiye’nin büyük hedeflerine ulaÅŸmasına engel oluyor.
Türkiye orta gelir ve orta teknoloji tuzağında patinaj yapıyor, çok kıymetli bir zamanı kaybediyor.
Ekonomimiz bir buhran yaşıyor.


EĞİTİM SORUNU

Demokrasimizin geleceÄŸi için, toplumsal hoÅŸgörünün yeÅŸermesi için, ekonomimizin bilgi ekonomisine geçebilmesi için ve dünya ile rekabet edebilmemiz için hayati önemdeki eÄŸitim sistemimiz felç olmuÅŸ durumda. EÄŸitimde yaÅŸanan sorunlar geleceÄŸimizi karartıyor.

Son 12 yılda 13 kez deÄŸiÅŸen eÄŸitim sisteminden hiçbir veli memnun deÄŸil. Ülkemizde tüm anne babalar çocuklarının geleceÄŸi için kaygılanıyor. Devlet okulları kendi kaderlerine terk ediliyor, öÄŸrenciler istemedikleri okullara gitmeye zorlanıyor. Ä°yi ve kaliteli eÄŸitim sadece gelir durumu iyi olan çok ufak bir azınlığın ayrıcalığı haline geliyor. Kalitesiz eÄŸitim fakirin çocuÄŸunu fakirliÄŸe mahkûm ediyor. Binlerce öÄŸretmen kadrosuz bekletiliyor. Bilim dünyası ve üniversite yönetimleri baskı altına alınıyor. Üniversiteler, AKP’nin yerel örgütlerine çevrilmeye çalışılıyor. Mezunlarımız iÅŸ bulamıyor.

Sorgulamayı deÄŸil, dogmaları; demokrasiyi, özgür düÅŸünceyi deÄŸil, itaati; çoÄŸulculuÄŸu deÄŸil, tekçiliÄŸi önceleyen eÄŸitim sistemi demokrasimizin geleceÄŸini tehlikeye atıyor.
Eğitim sistemimiz bir buhran yaşıyor.


SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ Ä°ÇÄ°N BÜYÜK DÖNÜÅžÜM  HEDEFLERÄ°

Türkiye’nin büyük bir dönüÅŸüme ihtiyacı var. Türkiye’nin CHP’nin ısrarla savunduÄŸu “büyük dönüÅŸüm hedeflerinin” gerçekleÅŸtirilmesine ihtiyacı var. Türkiye’nin içinde bulunduÄŸumuz buhrandan ülkemizi çıkaracak vizyon ve cesarete sahip bir siyasi kadroya ihtiyacı var. Türkiye’nin CHP’ye ihtiyacı var

Türkiye’nin sorunları derin, ama Türkiye çaresiz deÄŸil. Çünkü Cumhuriyet Halk Partisi var.
 

TOPLUMSAL DAYANIÅžMA VE ÇÖZÜM Ä°ÇÄ°N CHP

CHP toplumumuzu ayrıştıran ve çatıştıran kutuplaÅŸtırma siyasetine son verecektir. CHP iktidarında gerginlik kültürünü besleyen “ÅŸüphe, yaftalama ve tehdit” yöntemleri, yerini “diyalog, duygudaÅŸlık ve ikna” gibi demokratik yöntemlere bırakacaktır. Etnik kimlik, inanç ve yaÅŸam tarzı üzerinden politika yapılmayacak, kimliÄŸinden dolayı kimse ötekileÅŸtirilmeyecektir.
Toplumsal huzurun saÄŸlanması için Kürt sorununun en kısa sürede çözüme ulaÅŸtırılması gerekmektedir. CHP binlerce insanımızın yaÅŸamını yitirmesine yol açan ÅŸiddeti ve çatışmayı Türkiye’nin gündeminden çıkarmakta kararlıdır. Devlet, temel görevi olan güvenliÄŸi tesis edecek, ama bunu insan haklarına tam saygı içinde, yeni yaralar açmadan yapacaktır.
CHP sorunu çözmek için samimi ve dürüst olacak, gizli bir ajandaya göre hareket etmeyecektir. Topluma izah edilemeyecek angajmanlara girmeyecektir. Çözüm barışçıl yöntemlerle, parlamenter zeminde, ÅŸeffaf, hukuka uygun bir biçimde ve toplumsal mutabakatla saÄŸlanacaktır.

Çözümün temelinde özgürlükçü ve çoÄŸulcu bir demokrasi ve eÅŸit yurttaÅŸlık anlayışı olacaktır.

CHP yurttaÅŸlarımıza hiç kimsenin eline bir daha silah almayacağı bir Türkiye sözü vermektedir.


BÄ°RÄ°NCÄ° SINIF DEMOKRASÄ° Ä°ÇÄ°N CHP

Türkiye’nin parlamenter sistemi güçlendiren, güçler ayrılığı ilkesini ve hukukun üstünlüÄŸünü egemen kılan, özgürlükçü bir anayasaya ve birinci sınıf demokrasiye ihtiyacı var. Fiilen anayasayı askıya alan otoriterliÄŸe karşı, CumhurbaÅŸkanlığını parlamenter sistemin tanımladığı sınırlar içine alacak reformlara ihtiyacı var. Bunu saÄŸlamak için darbe yasaları ortadan kaldırılmalıdır. Hak ve özgürlükleri evrensel standartlara taşıyacak yasal düzenlemeler hayata geçirilmelidir.

“Darbelerle hesaplaÅŸacağız” diyerek iktidara gelenler, bugün iktidarlarını korumak için darbe hukukunun tüm baskıcı araçlarından istifade etmektedir. CHP, hukuk sistemimizden darbeci kurum ve kuralları silecek, darbe düzeninden istifade edenlerin iktidarına son verecektir. CHP, HSYK’yi yeniden yapılandıracaktır. Yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını güvence altına alacaktır. CHP, temel hedefi insan haklarının korunması olan, nitelikli bir yargı düzeninin kurulması için gerekli tüm tedbirleri alacaktır.

CHP birinci sınıf demokrasiyi, özgürlükleri geniÅŸleterek; çoÄŸulculuÄŸu tesis ederek; parlamenter sistemi güçlendirerek; parlamenter denetim mekanizmalarını etkin kılarak; yargının gerçek anlamda bağımsızlığını ve tarafsızlığını saÄŸlayarak; yargı düzeninin niteliÄŸini yükselterek; sivil toplumu güçlendirerek; örgütlülüÄŸü destekleyerek; laikliÄŸi ısrarla savunmaya devam ederek; basınla deÄŸil, basının sesini kısmaya çalışanlarla mücadele ederek; ÅŸeffaflığı devletin her kademesine hâkim kılarak; siyasete egemen kılınmaya çalışılan kavga dilinin karşısına, uzlaşı kültürünü koyarak; kadın haklarını, kadınlarla beraber savunarak getirecektir.

Özgürlükçü ve çoÄŸulcu demokrasinin, hukuk devletinin, temelinde insan hakları bulunan bir düzenin inÅŸa edileceÄŸi yer TBMM olacaktır. KurtuluÅŸ Savaşı’nı yöneten Meclis, Türkiye’nin haklar, özgürlükler ve hukukun üstünlüÄŸü vizyonu ile yeniden kuruluÅŸunun da merkezi olmalıdır.

Türkiye’de demokrasinin sarayı Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir. Türkiye’nin baÅŸka saraylara ihtiyacı yoktur.


DÜNYADA BARIÅž Ä°ÇÄ°N CHP

CHP, dış politikamızı içinde bulunduÄŸu krizden gerçekçi, barışçı, laik, uluslararası hukuka saygılı ve temel amacı yurttaÅŸlarımızın güvenlik ve refahını artırmak olan politikaları ile çıkaracaktır. Barışçılık, kurucumuz Atatürk’ün “yurtta sulh, cihanda sulh” diyerek bizlere çizdiÄŸi en önemli hedeflerden biridir. Türkiye’yi, hayati ulusal çıkarları söz konusu olmadığı sürece, sıcak çatışmanın içine çekecek hiçbir adım atılmayacaktır. Dış politikamızdaki Avrupa yönelimi devam ettirilecektir.
 
Temelinde demokrasi, insan hakları ve sosyal devlet bulunan bir Avrupa’nın parçası olmak, ona güç katmak için çalışmak dış politikamızın öncelikli hedefi olacaktır.

Dış politikamız gerçekçilik temelinde ÅŸekillenecektir. Dış politikada maceraperestliÄŸe, hamasete, dogmatik ve ideolojik saplantılara, iç politik kaygılarla sorumsuz davranışlara yer olmayacaktır. Laiklik dış politikaya da hâkim kılınacak, Türkiye’nin tehlikeli bir ÅŸekilde mezhepçi bir çizgiye kaymasının önüne geçilecektir. Dış politikada her ÅŸeyi aynı anda yapmaya çalışıp hiçbir alanda olumlu sonuç alamayan anlayış reddedilecektir.

Öncelikleri iyi belirlenmiÅŸ, diplomatik hayatın gerektirdiÄŸi nezakete riayet eden bir yaklaşım öne çıkarılacaktır.

Dış politikamızın hedefi iktidardaki azınlığın uluslararası baÄŸlantılarına, ideolojik dostluklarına hizmet etmek deÄŸil, Türkiye Cumhuriyeti yurttaÅŸlarının güvenlik ve refahını artırmak olacaktır.


KALKINAN TÜRKÄ°YE Ä°ÇÄ°N CHP

Ekonomik krizden çıkış, hukuk düzeninin tesis edilmesi, yaratıcı ve yenilikçi sektörlerin geliÅŸmesi, bilgi ekonomisinin üzerinde yükseleceÄŸi eÄŸitim atılımlarının gerçekleÅŸtirilmesine baÄŸlıdır. Üretenin desteklenmesine, kaynakların yolsuzlukla çarçur edilmemesine, giriÅŸimciler için eÅŸit ve adil rekabet ortamının yaratılmasına baÄŸlıdır. Sosyal yardımların oy toplama için deÄŸil, hak olarak verilmesine baÄŸlıdır. Sosyal politikaların seçim yatırımı deÄŸil, Türkiye’nin geleceÄŸine yatırım olarak gören vizyonun ortaya koyulmasına baÄŸlıdır.

CHP, ekonomimizi yeniden üreten ve adil paylaÅŸan bir düzene kavuÅŸturacak, Türkiye’yi krizden çıkaracaktır. CHP istihdam odaklı bir kalkınma hamlesi gerçekleÅŸtirecektir. CHP ülkemizi orta gelir ve orta teknoloji tuzağından çıkaracaktır. Üretimde katma deÄŸeri ve Türkiye’nin uluslararası rekabet gücünü artıracaktır. CHP refahı tabana yayacak ve sosyal adaleti tesis edecektir.

CHP iktidarında Türkiye ekonomisi, düÅŸük katma deÄŸer üreten sektörler üzerinde emekleyen bir ekonomi olmaktan çıkacak, temelinde yaratıcı sektörler olan yenilikçi bir ekonomi haline gelecektir. Ekonomi politikaları rantı deÄŸil, üretimi teÅŸvik edecektir. CHP’nin geliÅŸtirdiÄŸi “Merkez Türkiye” projesi gibi kamu-özel sektör iÅŸ birliÄŸine dayalı yatırımlar, CHP’nin bu ekonomik vizyonunun en hızlı ÅŸekilde hayata geçmesini saÄŸlayacaktır.


GELECEÄžE HAZIR GENÇLER Ä°ÇÄ°N CHP

Çağın gerektirdiÄŸi becerilere sahip insanların yaÅŸadığı ülkeler yüksek katma deÄŸerli ürünler üretiyor ve zenginleÅŸiyor. Türkiye’de ise kiÅŸi başına düÅŸen gelirimiz uzun zamandır artmıyor. Ülkemiz yüksek katma deÄŸerli ürün üretemiyor. Çünkü eÄŸitim sistemimiz yetersiz.

Demokrasimizin geleceÄŸi için, ekonomimizin bilgi ekonomisine geçebilmesi ve dünya ile rekabet edebilmesi için eÄŸitim sistemimizin sorunları çözülmeli. EÅŸit, parasız, bilimsel, kaliteli ve sorgulayıcı bir eÄŸitim sistemi kurulmalı. Milli deÄŸerlerimizi öÄŸreten ama evrensel gerçekler ve deÄŸerlerle örtüÅŸen bir müfredat oluÅŸturulmalı. CHP bu hedefleri gerçekleÅŸtirecek bir eÄŸitim reformunu hayata geçirecektir.

CHP çocuklarımıza ezberciliÄŸi deÄŸil, sorgulamayı öÄŸreten, onların analitik ve sosyal becerilerini geliÅŸtiren bir eÄŸitim sistemi kuracaktır.
Çocuklarımızın çaÄŸdaÅŸ ve nitelikli bir eÄŸitim alabilmeleri için okullarımızın fiziki kapasitelerini geliÅŸtirecektir. EÄŸitim sistemimizin herkes için eÅŸit fırsatlar sunmasını saÄŸlayacaktır. CHP iktidarında YÖK kaldırılacak, üniversitelerin mali ve yönetsel özerkliÄŸi saÄŸlanacaktır. Üniversiteler iktidar partisine yakınlıklarına göre deÄŸil, ihtiyaçlarına ve bilimsel baÅŸarılarına göre desteklenecektir.

Bu reformların baÅŸarıya ulaÅŸabilmesi için atılacak adımlar eÄŸitim emekçileri ve sivil toplumla istiÅŸare içinde belirlenecektir. CHP iktidarında öÄŸretmenler hak ettikleri deÄŸeri görecektir. Toplum lideri öÄŸretmenler yetiÅŸtirilecek, öÄŸretmenler yeniden toplumsal geliÅŸmenin öncüsü olacaktır. CHP, öÄŸretmenlerin partisidir. CHP, Cumhuriyet’in temellerini birlikte attığı öÄŸretmenlerle beraber demokratik bir toplumun ve bilgi ekonomisinin de temelini atacaktır.
 

BUNALIMDAN ÇIKIÅžIN VE ÇÖZÜMÜN ADRESÄ° CHP

Buhranlı dönemlerden kurtuluÅŸ, liderlik ister. Türkiye’nin bu günlerde aradığı liderliÄŸi gösterebilecek tek parti CHP’dir. CHP, zor zamanların partisidir.

Türkiye’yi bu buhrandan ancak CHP çıkarabilir. Çünkü CHP, Türkiye’nin sorunlarına dair bilgisini ve öngörüsünü kanıtlamış tek partidir. CHP, daima doÄŸruları öngörmüÅŸ, doÄŸruları söylemiÅŸtir. Åžimdi sıra, doÄŸru politikaları uygulamaktadır.

Türkiye’nin temel sorunlarını ancak CHP çözebilir. Çünkü zor zamanlarda liderlik yapabilmek, güçlü karakter gerektirir. Güçlü karakter, deÄŸerlerinizi en zor zamanlarda dahi eÄŸilmeden savunabilmeyi gerektirir. En zor zamanda dahi sözünü tutabilmeyi gerektirir. CHP, bu güçlü karakteri gösteren partidir. CHP, “Türkiye’nin birleÅŸtirici gücü olacağım” diyen ve Türkiye’de her kesimle konuÅŸabilen tek siyasi aktördür. “Herkes için CHP” diyen ve kendisine oy versin vermesin her kesimin haklarını savunma sözünü tutandır. “Ne ezen ne ezilen, insanca hakça bir düzen” diyerek, emekçinin, ezilenin, dışlananın yanında olma sözünü tutandır CHP.

CHP Atatürk’ün partisidir.

Saltanata son verenlerin, Cumhuriyet diyenlerin, bir devir kapatıp bir devir açanların partisidir.

Her türlü baskıya raÄŸmen, ülkeyi dünya savaşının dışında tutmayı bilenlerin partisidir.

Demokrasi için iktidardan vazgeçmeyi bilenlerin partisidir.

Darbelere direnenlerin partisidir CHP. Darbelerde kapatılsa da, malına mülküne el koyulsa da, yöneticileri hapse atılsa, arÅŸivleri yakılsa ve eli kolu baÄŸlansa da, hiçbir darbenin, hiçbir darbecinin, hiçbir saltanat heveslisinin bu halkın gönlünden atamadıkları partidir CHP.

Zor zamanların partisidir CHP.

CHP ÅŸimdi de Türkiye’yi krizden çıkarma sözünü vermektedir.


ÖZGÜRLÜK, HUKUK DEVLETÄ° VE DEMOKRASÄ°

CHP ülkemizde özgürlüklerin, demokrasinin ve hukuk devletinin saÄŸlam temellere oturtulmasını, sosyal adaleti gerçekleÅŸtirmenin, ekonomik geliÅŸmeyi saÄŸlamanın ve bilgi toplumuna ulaÅŸmanın temel koÅŸulu olarak görmektedir. Bu hedeflere ulaÅŸmak ancak demokratik deÄŸerlerin ve hukuk devleti ilkelerinin kurumsal ve ahlaki düzeyde tam olarak yerleÅŸtirilmesi ile mümkündür.

Türkiye’de demokrasinin ve hukuk devletinin karşısındaki en büyük tehdit, milli irade adına hareket etme iddiasıyla siyaseti ve devleti tekeline almaya çalışan AKP iktidarıdır. Ä°ktidarın tekelleÅŸmesi, denge ve denetleme yetkilerinin gasp edilmesine yol açmıştır. AKP iktidarı, yasallık görüntüsü altında hukuksuzluÄŸu, devleti yönetme görüntüsü altında keyfiliÄŸi, kalkınma görüntüsü altında rant paylaşımını topluma dayatan bir düzen kurmuÅŸtur.

CHP, tüm bu hukuksuzluklara, ihlallere ve baskılara karşı, bir yandan anayasal ilkeleri ve kurumları, diÄŸer yandan insan haklarını ve özgürlükleri büyük bir inanç ve cesaretle savunmuÅŸtur.

Türkiye’de otoriterleÅŸen bir rejime karşı hukukun üstünlüÄŸüne, yurttaÅŸların haklarını ve kurumsal özerkliÄŸi güvence altına alacak yeni bir demokrasi anlayışına ihtiyaç vardır. Türkiye’de baskıcı bir rejime karşı güçler ayrılığını, çoÄŸulculuÄŸu ve barış içinde bir arada yaÅŸama kültürünü savunacak yeni bir siyaset anlayışına ihtiyaç vardır. Türkiye, bireyleri, toplumu ve anayasal kurumları baskı altına alan bir iktidara karşı, özgürlüÄŸü ve demokrasiyi kararlılıkla sahiplenme noktasına gelmiÅŸtir.


KUVVETLER AYRILIÄžI VE HUKUK DEVLETÄ°

Yürütmenin denetlenmesi, demokrasinin ve hukuk devletinin vazgeçilmez ilkelerinden biridir. Bu ilkenin korunması için, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) yürütme üzerindeki denetimi eksiksiz ve kusursuz olarak iÅŸletilmelidir. TBMM, millet iradesinin devredilemez ve indirgenemez bir yansımasıdır. CHP,  yürütme karşısında Meclis’in yetkilerini güçlendirerek,
denge ve denetleme iÅŸlevlerinin tam olarak yerine getirilmesini saÄŸlayacaktır. CHP, milli iradenin; bir zümrenin, bir menfaat çevresinin, bir liderin ya da bir ailenin özel çıkarları için kurban edilmesine izin vermeyecektir. Türkiye’nin geleceÄŸini ilgilendiren iç ve dış politika kararlarının, TBMM’den kaçırılarak kapalı kapılar ardında ve gizli pazarlıklarla alınmasına son verecektir. CHP, Cumhuriyetimizin ve demokrasimizin en önemli kurumu olan TBMM’yi kuvvetler ayrılığı ilkesinin özüne sahip çıkarak güçlendirecektir.

CHP, TBMM Ä°çtüzüÄŸü ve Siyasi Partiler Yasası’nda yapacağı deÄŸiÅŸikliklerle Meclis’in tek parti meclisine, iktidarın tek adam iktidarına ve devletin tek parti devletine dönüÅŸmesine engel olacaktır. Askeri darbe kalıntısı seçim barajı düÅŸürülerek Meclis’te siyasal çoÄŸulculuÄŸun önü açılacaktır.

TBMM’nin, tekçi iktidar tehlikesine karşı en temel güvence olması saÄŸlanacaktır. CHP, dengelenmiÅŸ ve denetlenmiÅŸ bir demokrasinin, ancak siyasal çoÄŸulculuk ve kurumsal özerklik sayesinde mümkün olabileceÄŸine inanmaktadır.

CHP, seçimlerin meÅŸruiyetine gölge düÅŸürülmesine son verecektir. Türkiye’de tüm seçimlerin serbest ve adil biçimde yapılmasını saÄŸlayacak, seçim süreçlerinin ÅŸaibeli hale gelmesini önleyecektir. Kamu kaynaklarının ve personelinin, seçim sonuçlarına etki edecek biçimde partizanca kullanılmasının önüne geçecektir. CHP, tüm yurttaÅŸlarımıza tüm seçimlerin özgür ve adil biçimde gerçekleÅŸtirilmesinin güvencesini vermektedir.

Mutlak ve keyfi iktidar eÄŸilimlerine karşı en önemli güç, hukukun üstünlüÄŸü ilkesidir. Hukukun üstünlüÄŸü, adil yargılanma hakkı ile birlikte yasaların yurttaÅŸlara karşı bir silah olarak kullanılmasının önüne geçer.

CHP, yargıyı özerklikten uzaklaÅŸtıran, Anayasa Mahkemesi’ni ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nu siyasi müdahalelerle yönlendiren bir iktidarın, hukuk devletini ortadan kaldırdığına inanmaktadır. CHP iktidarında yargı erki üzerindeki tüm siyasi baskılar ortadan kaldırılacak, yargının tam bağımsızlığı saÄŸlanacaktır.

Türkiye’de CumhurbaÅŸkanlığı makamı her düzeyde yetki ihlallerine ve yetki aşımına sebep olmaktadır. CumhurbaÅŸkanlığı makamı, bilinçli olarak siyasallaÅŸtırılmış ve Anayasa’da çizilen görev tanımının ötesine geçmiÅŸtir. CumhurbaÅŸkanlığı makamının anayasal yeminden kaynaklanan konumu ve yetkileri kasıtlı olarak ihlal edilmiÅŸ ve CumhurbaÅŸkanı’nın sorumsuzluÄŸu kötüye kullanılmıştır. Yürütme organı, görev tanımının sınırlarını aÅŸmış, hukuku ihlal eden bir konuma sürüklenmiÅŸtir. Tarafsız olması gereken kurumlar partizanlığın sembolü haline gelmiÅŸtir. CHP, gerekli yasal düzenlemeleri yaparak ve yasaların tam olarak uygulanmasını saÄŸlayarak parlamenter sistemi güçlendirecektir. CumhurbaÅŸkanlığı’nın yürütme, yasama ve yargı üzerinde kurduÄŸu hukuk dışı baskıları ortadan kaldıracaktır.


ÖZGÜRLÜKLER VE Ä°NSAN HAKLARI

CHP’nin önceliÄŸi, hukukun üstünlüÄŸünü ve temel hakları yeniden tesis etmek, korkuya son vererek “Özgürlükler Cumhuriyeti’ni” kurmaktır.

Ülkemizin genç, kadın, emekçi ve kırılgan tüm kesimlerinin her türlü baskıcı ve ataerkil güç odaklarına karşı savunulması gerekmektedir. Haklarına sahip çıkan özgür bireyler, demokratik ve kalkınmış bir toplumun temel taşıdır. CHP, haklar ve özgürlükler siyasetini hayata geçirerek yurttaÅŸlarımızı güçlendirecek ve özgürlüklerini teminat altına alacaktır. CHP’nin “haklar ve özgürlükler siyaseti”, demokratik yurttaÅŸlık anlayışının temelini oluÅŸturmaktadır. Haklar ve özgürlükler siyaseti, ayrım yapmaksızın tüm yurttaÅŸları etnik, dinsel, sınıfsal ve cinsel tahakküm biçimlerine karşı koruyan, dezavantajlı gruplarla dayanışmayı öngören tek siyaset biçimidir. CHP, yurttaÅŸlığı sembolik bir hukuki statü olarak deÄŸil, bireyleri demokratik dönüÅŸüm ve dayanışma gücüne kavuÅŸturan bir siyasi fırsat olarak tanımlamaktadır. YurttaÅŸlığı, barışçı ve demokratik bir gelecek için dayanışmayı seçen insanların demokratik yönetim iradesine sahip olması olarak tanımlamaktadır.

CHP, yurttaÅŸların geçmiÅŸten gelen kimliklerini ötekileÅŸtirmeyecek, yurttaÅŸlık haklarının en ileri düzeye taşınmasını saÄŸlayacaktır. YurttaÅŸların yaÅŸam hakkına, bedensel bütünlüÄŸüne, maddi ve manevi varlığına yönelik keyfi ÅŸiddete ve iÅŸkenceye izin vermeyecektir. Muhalif grupların sindirilmesine son verecek; bireylerin haysiyetini ve özel hayatını zedeleyen tüm uygulamaları ortadan kaldıracaktır. Milli Ä°stihbarat TeÅŸkilatı (MÄ°T), Telekomünikasyon Ä°letiÅŸim BaÅŸkanlığı (TÄ°B) ve emniyet güçleri tarafından yürütülen hukuksuz gözetleme ve fiÅŸleme faaliyetlerinin durdurulmasını saÄŸlayacaktır. Gazeteciler, katılımcılar ve öÄŸrenciler üzerinde uygulanan korku ve yıldırma siyasetine son verecektir. CHP, insan hakları karnesi gittikçe kötüleÅŸen Türkiye’nin, yeniden AB ilkeleriyle ve Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi’yle uyumlu bir demokrasi haline gelmesini saÄŸlayacaktır.
 
Cezasızlık, Türkiye’de bir yönetim ilkesi haline gelmiÅŸtir. Hak ihlallerinden yolsuzluklara kadar pek çok alanda yargı önünde hesap vermeyen bir yönetim anlayışı egemen olmaktadır. Hak ihlalinde bulunan güvenlik görevlilerinin cezasız kalmasına göz yumulmamalıdır. CHP, tüm kamu uygulamalarının yasal sınırlar içerisine çekilmesini ve ihlallerin cezasız kalmamasını saÄŸlayacaktır. Cezasızlığın önüne geçilmesi, Türkiye’de hukukun üstünlüÄŸünü yeniden tesis etmenin vazgeçilmez ön koÅŸuludur.

Sosyal demokrat dünya görüÅŸünü benimseyen CHP, bireyin tam özgürlüÄŸünü saÄŸlamak için siyasi özgürlüÄŸün ekonomik özgürlükle tamamlanması gerektiÄŸini savunmaktadır. Demokratik yurttaÅŸlık anlayışının, sosyal yurttaÅŸlık anlayışıyla desteklenmesi gerektiÄŸini savunmaktadır. CHP mevcut siyasi iktidarın yoksullukla mücadele etmek yerine yoksulluÄŸu yönetme politikalarına, bireyi güvence altına alan güçlü bir sosyal devletin kurulmasıyla son vermeye kararlıdır.

CHP tüm yurttaÅŸlarımız için, baÅŸta Aile Sigortası olmak üzere, adil asgari ücret hakkı, sosyal güvenlik hakkı, saÄŸlık hakkı ve eÄŸitim hakkını herkes için eÅŸit bir ÅŸekilde ve kararlılıkla gözetecektir. Çocukların, kadınların, yaÅŸlıların, emeklilerin ve engellilerin sosyal haklardan kapsamlı biçimde yararlanabilmesi için gerekli tüm adımları atacaktır. CHP, Türkiye’de yeni “sosyal demokratik bir uygarlığın” oluÅŸturulması projesini adım adım hayata geçirecektir.


LAÄ°KLÄ°K

Laiklik anlayışımız, demokrasi anlayışımızın ışığında ÅŸekillenecektir. Ä°çinde bulunduÄŸumuz coÄŸrafya ve ülkemizde yaÅŸanan geliÅŸmeler laiklik olmadan demokrasinin, demokrasi yaÅŸatılmadan laikliÄŸin güvence altına alınamayacağını açıkça ortaya koymuÅŸtur. CHP iktidarında din ve vicdan özgürlüÄŸü güvence altına alınacaktır. Siyaset ve din ayrı tutulacak, dinin siyasete alet edilmesine karşı çıkılacaktır. Devlet tüm inançlara ve bireysel tercihlere eÅŸit mesafede duracak, Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı’nın bu ilke çerçevesinde hareket etmesi saÄŸlanacaktır. Kurum, çoÄŸulcu ve kapsayıcı bir yapıya kavuÅŸturulacak, gündelik siyasetin dışında tutulacaktır.
 

KÜRT SORUNUNUN ÇÖZÜMÜ Ä°ÇÄ°N TAM DEMOKRASÄ° VE EŞİT VATANDAÅžLIK

CHP, ırkı, cinsiyeti, dili, dini, mezhebi, düÅŸüncesi, doÄŸum yeri, sosyo- ekonomik durumu ne olursa olsun tüm insanların birbirine eÅŸit olduÄŸu görüÅŸünü savunur. Her insan, insan olmasından dolayı can ve mal güvenliÄŸi, düÅŸünce ve inanç özgürlüÄŸü, eÄŸitim ve sosyal güvence baÅŸta olmak üzere temel hak ve özgürlüklere sahiptir. Ancak iftiranın, hakaretin, ÅŸiddetin, ırkçılığın, ayrımcılığın ve nefret söyleminin söz konusu olduÄŸu durumlarda hakların ve özgürlüklerin kullanılmasına sınır getirilebilir.

Ä°nsan hak ve özgürlüklerinin, çoÄŸunluÄŸun iradesi gerekçe gösterilerek sınırlandırılması söz konusu olamaz.

CHP için eÅŸit ve özgür yurttaÅŸlık ideali önceliklidir. Ä°nsanın özgürleÅŸtirilmesi için hak ve özgürlüklerin soyut birer hukuki statü olmaktan çıkarılarak, gerçekleÅŸtirilebilir hale getirilmesi gerekir. Bu amaca ulaşılması, devletin her kimliÄŸe, inanca ve yaÅŸam tarzına eÅŸit mesafede durmasına baÄŸlıdır.

Ülkemizdeki sorunları eÅŸitlik, özgürlük ve adalet temelinde çözmeyi hedefleyen CHP, Kürt sorununu da eÅŸit yurttaÅŸlık ve tam demokrasi anlayışı içinde çözecektir.

Cumhuriyet tarihinin en önemli sorunlarının başında gelen Kürt sorunu, bir demokrasi eksikliÄŸi sorunu olarak anlaşılmalıdır. Sorunun çözümü için de esas olan daha fazla özgürlük, demokrasi ve hukuk devleti anlayışıdır. Kalıcı barışın tek yolu budur. Ancak bu ÅŸekilde yurttaÅŸlarımızın can güvenliÄŸi korunabilir ve halkın refah seviyesi yükseltilebilir. Kürt sorununun salt bir güvenlik sorunu olarak görülmesi, yurttaÅŸlarımızın insani ve demokratik taleplerinin geri çevrilmesine yol açmıştır. Güvenlikçi bakış açısından kaynaklanan yanlış uygulamalar, demokratik muhalefetin sindirilmesine ve yurttaÅŸlarımızın önemli bir bölümünü maÄŸdur eden ve aidiyet duygularını zedeleyen baskılara yol açmıştır.

Günümüzde herkesin canını yakan, binlerce insanımızın hayatına mal olan bir ÅŸiddet ve terör ortamı yaÅŸanmaktadır. Åžiddetin ve terörün ivedilikle sona erdirilmesi ve konunun aynı zamanda tarihi, toplumsal ve siyasi bir sorun olarak ele alınması gerekmektedir. Baskı politikaları, yasaklar ve insan hakları ihlallerinin, dar güvenlikçi yaklaşımların, sorunun çözümüne katkıda bulunmayacağı açıkça görülmüÅŸtür. Sorunu çözmek için insan hakları ihlallerinin ortadan kaldırılması, bölgede yaygın olan iÅŸsizlik ve yoksulluÄŸa karşı kararlı bir mücadele yürütülmesi gerekmektedir. Bölgenin sosyal ve ekonomik bakımdan hızla kalkındırılması gerekmektedir.

Ülkemizde özgür ve eÅŸit yurttaÅŸlık ilkesi fiiliyatta tam olarak saÄŸlanamamıştır. Demokrasi eksikliÄŸi, hak ihlallerinin yanı sıra toplumumuzun hafızasına kazınan derin acılara neden olmuÅŸtur. GeçmiÅŸte yaÅŸanan ve toplumsal hafızamızda yer eden yanlış uygulamalarla ve onların bölge halkını yaralayan sonuçlarıyla yüzleÅŸilmesi gerekmektedir.

EÅŸit yurttaÅŸlık anlayışını ekonomik, toplumsal ve kültürel alanlarda etkin kılarak, duygusal kopukluklar sona erdirilmelidir. Bu yolla, Kürt yurttaÅŸlarımızın Türkiye Cumhuriyeti ile olan baÄŸları güçlendirilmelidir.

Åžiddet ve çatışma ortamı toplumumuzun bir kesiminde devlete ve rejime olan güvenin zayıflamasına, diÄŸer kesimlerinde ise ülkenin bölüneceÄŸi kaygısının yerleÅŸmesine yol açmıştır. Bu nedenle ÅŸiddet ortamının yarattığı güvensizlik duygusunun ortadan kaldırılması gerekmektedir. GeniÅŸ bir toplumsal mutabakat saÄŸlanarak, toplumumuzun farklı kesimleri arasında güven duyguları ve kardeÅŸlik baÄŸları saÄŸlamlaÅŸtırılmalıdır. Çözüm için gerekli olan, tek başına güvenliÄŸe, ekonomik kalkınmaya, insan haklarına, hukuk devletine ya da eÅŸit vatandaÅŸlığa odaklanan bir yaklaşım deÄŸil, bunların tümünü içine alan yeni bir anlayışın oluÅŸturulmasıdır.

CHP, geçen 30 yılda binlerce insanımızın yaÅŸamdan koparılmasına neden olan, ülkemizi hala bir ateÅŸ çemberinde tutarak saÄŸlıklı bir demokrasinin önünü tıkayan ÅŸiddeti, çatışmayı ve terörü Türkiye’nin gündeminden çıkarmaya kararlıdır. Sorunun güvenlik boyutu, insan hakları ihlalleri ve demokrasi eksikliÄŸinin devamı için bir gerekçe olarak kullanılmamalıdır. Demokratik siyaset mekanizmaları geliÅŸtirilerek, silahın siyasetin önüne geçtiÄŸi, ÅŸiddetin toplumumuzu ayrıştırdığı bir dönem son bulacaktır. CHP, yurttaÅŸlarımıza, hiç kimsenin eline bir daha silah almayacağı bir Türkiye sözü vermektedir.

GüneydoÄŸu ve DoÄŸu Anadolu Bölgeleri’nin iki temel ekonomik sorunu yoksulluk ve eÅŸitsizliktir. CHP ekonomik sorunları demokratikleÅŸme ve hukuk devletinin geliÅŸtirilmesi ile birlikte deÄŸerlendiren bütüncül bir kalkınma yaklaşımını esas almaktadır. CHP iktidarında, bölgelerarası eÅŸitsizlik ve kronikleÅŸen iÅŸsizlik ve yoksulluk sorunlarının çözümü için bölgeye büyük çaplı ve üretken kamu yatırımlarının yapılmasın öngörülmektedir. CHP, bölgeye özel kalkınma programları hazırlamış olan tek siyasi partidir. CHP, GAP projesinin sürdürülebilir kalkınma perspektifi dikkate alınarak süratle tamamlanması gerektiÄŸini savunmaktadır. CHP’nin Aile Sigortası projesi, bölgede yoksulluÄŸa son verecektir. Demokrasinin yerleÅŸmesi ve kalıcı barışın saÄŸlanması, bölgenin ekonomik potansiyelinin artırılmasının vazgeçilmez ön koÅŸuludur.

CHP, Kürt sorununun çözümü için en geçerli yöntemi öneren siyasi partidir. Çözüm süreçlerine siyaset dünyası ve toplum en geniÅŸ biçimde katılmalıdır. Çözüm süreci demokratik ve katılımcı bir anlayışla yürütülmelidir. CHP çözümün en önemli adresinin TBMM olduÄŸunu daima kararlılıkla savunmuÅŸtur. Çözüm için yasal ve idari düzenlemelerin ötesinde geniÅŸ bir toplumsal mutabakat zemini hazırlanmalıdır.

Çözüm süreci yöntemi konusunda CHP üç yeni kurum oluÅŸturulmasını önermektedir. Birincisi, temsil edilen siyasi partilerin katılımıyla TBMM’de bir Toplumsal Mutabakat Komisyonu kurulmasıdır. Bu komisyon, sorunun anayasal boyutları da dâhil olmak üzere tüm boyutlarını kapsayan temel mutabakat zeminini oluÅŸturacaktır. Komisyon, Kürt sorununa iliÅŸkin olarak hükümetin, siyasi partilerin, devlet kurumlarının görüÅŸlerini alacak ve deÄŸerlendirecektir. Komisyon tarafından hazırlanan rapor bir yılı aÅŸmayan bir süre içerisinde TBMM Genel Kurulu’na iletilecektir. Komisyon, oluÅŸturulacak Ortak Akıl Heyeti’ni, TBMM’de temsil edilmeyen kesimlerin, STK’lerin, sendika ve meslek odalarının süreçle ilgili düÅŸüncelerini toplama ve deÄŸerlendirme konusunda görevlendirecektir. Bu kapsamda oluÅŸturulacak Gerçekleri AraÅŸtırma Komisyonu sorunların çözümünde geçmiÅŸle yüzleÅŸilmesi, toplum kesimleri arasında kalıcı bir güvenortamının oluÅŸturulması, ortak yaÅŸam kültürünün geliÅŸtirilmesi için gerekli çalışmaları yürütecek ve öneriler hazırlayacaktır. CHP için esas olan, ülkemizin birliÄŸinin ve bütünlüÄŸünün saÄŸlanmasıdır. BütünlüÄŸümüz ancak özgürlükçü ve çoÄŸulcu bir demokrasi ile saÄŸlanabilir. Bunun için farklı kimliklerin, inançların ve yaÅŸam tarzlarının kendilerini ifade edebilmesi, özgür ve eÅŸit hissetmesi saÄŸlanmalıdır. Kürt sorununa kalıcı çözüm getirmek için barış, demokrasi ve ekonomi boyutlarının göz ardı edilmemesi ve birlikte ele alınması gerekmektedir.


TOPLANTI VE GÖSTERÄ° ÖZGÜRLÜÄžÜ

Türkiye’de özellikle Gezi Hareketi sonrasında toplantı ve gösteri haklarının kısıtlanmasına yönelik uygulamalar yoÄŸunluk kazanmıştır. YurttaÅŸlarımız “makul ÅŸüpheli” durumuna düÅŸürülmüÅŸ, her türlü sosyal paylaşım potansiyel suç kanıtı konumuna getirilmiÅŸtir. Çalışanlar, öÄŸrenciler ve sanatçılar üzerinde çok yönlü baskı kurulmuÅŸtur. Türkiye, polis ve istihbarat görevlilerinin yetkilerini keyfi ve aşırı biçimde kullandığı bir baskı ve fiÅŸleme devletine dönüÅŸmüÅŸtür. Kitlesel gözaltılar olaÄŸanlaÅŸmış, usulsüz tutuklamalar cezalandırma halini almıştır. Aşırı güç kullanımı, kötü muamele ve hakaret sıradan uygulamalar haline gelmiÅŸtir. CHP gerekli tüm yasal ve idari önlemleri alarak yurttaÅŸlarımızın toplantı ve gösteri özgürlüÄŸünün geliÅŸmiÅŸ demokrasilerdeki düzeye eriÅŸtirilmesini saÄŸlayacaktır.


ÖZGÜR VE ÇOK SESLÄ° MEDYA

Ä°fade özgürlüÄŸü, en çok medya ve Ä°nternet alanında geriletilmiÅŸtir.

Uygar dünyadaki geliÅŸmelerin aksine Türkiye, medyayı ve Ä°nternet’i sansürleyen, gazetecileri tutuklayan ve muhalif görüÅŸleri sindiren bir ülke konumuna sürüklenmiÅŸtir. Ä°nternet yasakları iktidarın, ifade özgürlüÄŸüne ve özgür kamusal alana inanmadığının önemli bir göstergesidir. CHP öncelikle basın mensuplarının özgürce haber yapma ve yurttaÅŸların farklı kaynaklardan bilgilenme hakkını gözetecektir. Medya ve Ä°nternet alanı, içinde bulunduÄŸu büyük karartmadan kurtarılacak; her türlü bilginin gün ışığına çıkarılması saÄŸlanacaktır.
RTÜK, TRT ve TMSF’ye devredilen medya kuruluÅŸları taraflı propagandanın birer aracına dönüÅŸmüÅŸtür. Genç ve eÄŸitimli nüfusuyla bilgi toplumunun ve bilgi ekonomisinin önde gelen ülkelerinden biri olması gereken Türkiye, mevcut iktidar döneminde sansürün ve soruÅŸturmaların ülkesi haline dönüÅŸtürülmüÅŸtür. CHP, bağımsız, özgür ve çoÄŸulcu bir medyanın oluÅŸturulması için tüm yasal ve mali tedbirleri alacak, yurttaÅŸların farklı kaynaklardan bilgilenme hakkını koruyacaktır.

 
ÖRGÜTLÜ TOPLUM

Ülkemizde sivil toplum, siyasi iktidarın baskısı altındadır. Örgütlü çoÄŸulculuÄŸun alanı olması gereken sivil toplum, hızla iktidarın güdümüne sokulmakta ve tek sesli hale getirilmeye çalışılmaktadır. Demokratik çoÄŸulculuk ilkesi, iktidar tarafından bir tehdit olarak görülmektedir.

Sendikalar, meslek odaları ve iÅŸveren dernekleri iktidara yakın davranmaya zorlanmaktadır. Akademisyenler, yazarlar ve sanatçılar her fırsatta günah keçisine çevrilmektedir. Ä°ktidar tekelci ve kayırmacı bir biçimde kendi sivil toplumunu yaratmaya çalışmakta, kendisiyle birlikte hareket etmeyen kuruluÅŸları marjinalleÅŸtirmekte ve yok olmaya zorlamaktadır. Oysa bir ülkede demokrasinin kökleÅŸebilmesi için, siyasi iktidarın güçlü sivil toplum tarafından denetlenmesi ve dengelenmesi gerekir. CHP, demokratik bir toplumun temeli ve zenginlik kaynağı olan örgütlü toplumu ve çoÄŸulculuÄŸu geliÅŸtirmek için gereken tüm düzenlemeleri yapacaktır.


BÄ°LGÄ° TOPLUMU VE DEMOKRASÄ°

CHP, bilgi toplumuna geçiÅŸte güçlü bir demokrasinin yapacağı katkı kadar, teknoloji ve bilgi temelinde dönüÅŸümün de demokrasimizi güçlendireceÄŸine inanmaktadır. Bilgi çağının saÄŸladığı olanakların üst düzeyde kullanılması ile yurttaÅŸlarımız, karar alma süreçlerine daha etkin ÅŸekilde katılabilecektir. CHP iktidarında, bilgi toplumuna geçiÅŸi saÄŸlamak için insana daha çok yatırım yapılacak, yurttaÅŸlarımızın kendini

gerçekleÅŸtirebilmesi için daha fazla olanak sunulacaktır. Devlet ve yurttaÅŸ iliÅŸkisinin bu çerçevede yeniden düzenlemesi ile tüm yurttaÅŸlarımız demokratik haklarından sonuna kadar yararlanabilecektir. Bilgiye eriÅŸimin artması, hem kamu hizmetlerinin daha geniÅŸ kitlelere ulaÅŸmasını mümkün kılacak, hem de siyasal süreçlerin giderek ÅŸeffaflaÅŸmasını saÄŸlayacaktır.

ÖZGÜRLÜKÇÜ DEMOKRASÄ° Ä°ÇÄ°N ÖZGÜRLÜKÇÜ ANAYASA

CHP, özgürlükçü demokrasinin geliÅŸmesi ve toplumsal barışın saÄŸlanması için tüm yurttaÅŸlarımızın özgürlüklerini geniÅŸleten ve koruyan yeni bir anayasaya ihtiyaç olduÄŸunu savunmaktadır. Yapılacak yeni anayasa, demokrasi, hukuk devleti, sosyal adalet ve insan haklarına saygı üzerinde yükselmeli ve tüm toplumumuzu kucaklayıcı nitelikle olmalıdır. CHP’nin hedefi, toplumsal uzlaşıya ve siyasi partiler arasında geniÅŸ bir mutabakata dayalı süreç temelli bir anayasa hazırlamaktır.
 

HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER CUMHURÄ°YETÄ°

•    YurttaÅŸların yaÅŸam hakkının güvence altına alınmasına öncelik vereceÄŸiz.
•    Keyfi ÅŸiddete, eziyete, iÅŸkenceye ve yurttaÅŸların onurunun zedelenmesine izin veren tüm yasa ve uygulamaları kaldıracağız.
•    Barışçıl toplantı ve gösteri hakkının özgürce kullanılmasını yasal güvence altına alacağız.
•    Bu hakkı kullanan yurttaÅŸların devlet tarafından “makul ÅŸüpheli” olarak görülmesini önleyeceÄŸiz.
•    Özgürlükçü demokrasinin ve denge denetleme mekanizmalarının vazgeçilmez bir unsuru olan örgütlü toplumu güçlendireceÄŸiz.
•    Tüm siyasal, sosyal ve kültürel hakları çoÄŸulcu bir anlayışla ve toplumla birlikte geliÅŸtireceÄŸiz.

GÜÇLENDÄ°RÄ°LMÄ°Åž PARLAMENTER SÄ°STEM
TBMM’YE  ETKÄ°NLÄ°K KAZANDIRACAÄžIZ

•    Yasa tasarılarının ve tekliflerinin yasama organında ve ulusal kamuoyunda yeterince tartışıldıktan sonra kabul edilmesine özen göstereceÄŸiz.
•    TBMM’nin iradesini gasp eden Kanun Hükmünde Kararname uygulamalarını istisnai hale getireceÄŸiz.
•    Yasama sürecinin iÅŸleyiÅŸini bozan, ÅŸeffaflıktan uzak “torba kanun” uygulamasına son vereceÄŸiz.
•    Yasamayı yürütmeye tabi kılan ve milletvekillerinin iradesine ipotek koyan anlayışla mücadele edeceÄŸiz.
•    Meclis komisyonlarının sayısını ve etkisini artırarak farklı toplum kesimlerinin sorunlarını doÄŸrudan TBMM’ye taşıyacağız.


TBMM’NÄ°N  YÜRÜTMEYÄ°  DENETLEME YETKÄ°SÄ°

•    AraÅŸtırma komisyonlarını çeÅŸitlendirerek TBMM’nin denetleme iÅŸlevini güçlendireceÄŸiz.
•    TBMM’de baÅŸkanlığını ana muhalefetin yapacağı “Kesin Hesap Komisyonu’nu” kuracağız.
•    Sayıştay’ın özerkliÄŸini yeniden saÄŸlayacak, Sayıştay raporlarının TBMM’ye eksiksiz ve düzenli olarak sunulmasını saÄŸlayacağız.
•    TBMM’nin bütçe hakkını güvence altına alacak, mali denetim iÅŸlevlerini güçlendireceÄŸiz.


SÄ°YASÄ° PARTÄ°LER SÄ°STEMÄ°
TEMSÄ°LDE ADALET

•    Seçim kanunları ve Siyasi Partiler Kanunu baÅŸta olmak üzere, 12 Eylül rejiminden kalma antidemokratik kanunları deÄŸiÅŸtireceÄŸiz.
•    BaÅŸta % 10 seçim barajı olmak üzere demokratik siyasetin ve adil temsilin önündeki bütün engelleri kaldıracağız.
•    Seçimlerin, özgür ve adil biçimde gerçekleÅŸmesi için gerekli evrensel kuralları, özerk kurulları ve saydam iÅŸleyiÅŸ biçimlerini tesis edeceÄŸiz.
•    Yurt dışındaki yurttaÅŸlarımızın, her 300 bin seçmene bir milletvekili düÅŸecek ÅŸekilde, 10 milletvekili ile temsil edilmesini saÄŸlayacağız.
•    Memurların siyasi partilere üye olma yasağını kaldıracağız.


PARTÄ°LER ARASI ADÄ°L REKABET

•    Seçimlerin adil bir ortamda yapılması için gereken tüm kurumsal ve yasal düzenlemeleri yapacağız.
•    Seçim yolsuzluklarının etkin ÅŸekilde cezalandırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Siyasetin finansmanını ÅŸeffaflaÅŸtırarak, adil rekabeti engelleyen harcamalara kısıtlamalar getireceÄŸiz.
•    Seçimlerde, kamu kaynaklarının iktidar partisi lehine sonuç doÄŸuracak biçimde kullanılmasını önleyeceÄŸiz.
•    Seçimler sandıklarının ve seçim verilerinin güvenliÄŸini saÄŸlayacak tarafsız ve bağımsız mekanizmaları kuracağız. Kamu görevlilerinin etki altında bırakılmasını engelleyeceÄŸiz.


DÜRÜST VE KATILIMCI SÄ°YASET

•    Siyasi Ahlak Yasası çıkaracağız.
•    Siyasi Partiler Kanunu’nu parti içi demokrasiyi güçlendirecek ÅŸekilde deÄŸiÅŸtireceÄŸiz.
•    Siyasi partilerde üyelerin haklarını güçlendirileceÄŸiz.
•    Maddi gücü olmayan yurttaÅŸların demokrasi yarışının dışında kalmasını engelleyeceÄŸiz.


GÜVENLÄ°K HAKKI
YURTTAÅžLARI KORUYAN YASAL DÜZENLEMELER YAPACAÄžIZ

•    Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’nu demokratikleÅŸtireceÄŸiz.
•    Kolluk güçlerinin keyfi uygulamalarına, orantısız ÅŸiddete ve biber gazı kullanımına son verecek yasal düzenlenmeleri yapacağız.
•    Kolluk kuvvetlerinin, yurttaÅŸların temel insan haklarını hiçe sayacak ÅŸekilde silah kullanmasını engelleyeceÄŸiz.
•    Kamu görevlisine direnme ve hakaret suçunun, yurttaÅŸların haklarını ihlal edecek ÅŸekilde kötüye kullanılmasına izin vermeyeceÄŸiz.


CEZASIZLIÄžA  SON VERECEĞİZ

•    Cezasızlığı devletin resmi politikası olmaktan çıkaracağız.
•    Kamu görevlilerinin yargı denetiminden kaçırılmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Görevlerini kötüye kullanan kolluk kuvvetlerinin, vali iznine baÄŸlı olmaksızın yargılanmasını saÄŸlayacağız.
•    Orantısız güç kullanma izni veren üst düzey görevlilere karşı dava yolunu açacağız.
•    AÄ°HM’in hükmettiÄŸi tazminatları kötü muameleyi yapan kamu görevlilerine rücû ettireceÄŸiz.
•    Nefret suçlarının tanımını geniÅŸletecek, zaman aşımına uÄŸraması ve para cezasına çevrilmesini engelleyeceÄŸiz.


ÖZEL HAYATIN GÄ°ZLÄ°LİĞİ

•    YurttaÅŸların hayatlarını deÄŸil, devleti ÅŸeffaflaÅŸtıracağız.
•    Polis ve istihbarat birimlerinin kamusal ve özel hayata haksız müdahalelerine son vereceÄŸiz.
•    KiÅŸisel verilere hâkim kararı olmaksızın eriÅŸilmesini engelleyecek, bu yolla elde edilen kiÅŸisel verileri yargı kararı ile imha edeceÄŸiz.
•    Kamu görevlilerinin nefret suçu kapsamındaki uygulamalarına yasal yaptırım getireceÄŸiz.
•    KiÅŸisel Verilerin Korunması Kanunu’nu demokratik ilkeler çerçevesinde, “unutulma hakkını” da kapsayacak ÅŸekilde en kısa zamanda kabul edeceÄŸiz
•    TÄ°B’i özel hayatın korunması ilkesine göre yeniden yapılandıracak ve saydamlaÅŸtıracağız.


Ä°STÄ°HBARAT  BÄ°RÄ°MLERÄ°NÄ°N  HUKUKÄ° SORUMLULUÄžU

•    MÄ°T Kanunu’nun kamu görevlilerine mutlak dokunulmazlık kazandırmasına son vereceÄŸiz.
•    MÄ°T’in ÅŸahsileÅŸmiÅŸ bir iktidarın istihbarat ve komplo aracına dönüÅŸmesinin önüne geçeceÄŸiz.
•    MÄ°T müsteÅŸarının yargılanması için gerekli olan idari izni, CumhurbaÅŸkanı’ndan alarak, yetkiyi BaÅŸbakan’a vereceÄŸiz.
•    “Devlet sırrı” kavramının kapsamını daraltacak ve kötüye kullanılmasının önüne geçeceÄŸiz.


ÖZGÜR Ä°NSAN

•    Toplumu korku, baskı ve hedef gösterme yoluyla sindirmeye çalışan anlayışa son vereceÄŸiz.
•    YurttaÅŸları özel ve kamusal yaÅŸamlarında keyfi, hukuk dışı ve despotik uygulamalarla karşı karşıya bırakan tüm mekanizmaları ortadan kaldıracağız.
•    YurttaÅŸların yaÅŸam tarzını, bireysel tercih ve eÄŸilimlerini boÄŸmaya çalışan siyasal müdahalelerin önüne geçeceÄŸiz.
•    EleÅŸtirel ve muhalif görüÅŸleri susturmaya çalışan hukuksuz baskı ve yıldırma çabalarına izin vermeyeceÄŸiz.
 

KEYFÄ° TUTUKLAMA VE GÖZALTILARA SON VERECEĞİZ

•    Bir cezalandırma ve yıldırma pratiÄŸine dönüÅŸmüÅŸ olan tutukluluÄŸun hukuksuz kullanılmasına son vereceÄŸiz.
•    Farklı toplum kesimlerinin demokratik haklarını kullanmasını engellemek ve sindirmek amacıyla uygulanan keyfi gözaltılara son vereceÄŸiz.
•    Tutukluluk ve gözaltı süreleri ve süreçleriyle ilgili yasal kısıtlamaları en kısa zamanda AB standartlarıyla uyumlu hale getireceÄŸiz.


HUKUK DEVLETÄ° VE YARGI REFORMU
KURUMSAL  DÜZENLEMELER

•    Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay üyelerini yüksek yargının önerdiÄŸi adaylar arasından ve TBMM’de nitelikli çoÄŸunluk ve geniÅŸ bir uzlaşı ile seçeceÄŸiz.
•    Adalet Bakanlığı’na baÄŸlı Adli Kolluk kuracağız.
•    Devlet Güvenlik Mahkemeleri’ne (DGM) dönüÅŸmüÅŸ olan Sulh Ceza Hâkimlikleri’ni kaldıracağız.
•    Adli Tıp Kurumu’nun siyasi baskıdan uzak bir biçimde özerk, hızlı ve nitelikli çalışmasını saÄŸlayacağız.
•    BM standartlarına uygun, insan hakları STK’lerinin de temsil edildiÄŸi bir Ä°nsan Hakları Ulusal Denetim Kurumu kuracağız.


YASAL DÜZENLEMELER VE ADÄ°L YARGILANMA

•    Tüm kanunları gündelik yaÅŸamın gereklilikleri ile uyumlu hale getireceÄŸiz.
•    Keyfi suçlamaları önlemek için terör suçunun yasalarda demokratik ilkeler çerçevesinde ve yoruma yer bırakmayacak ÅŸekilde tanımlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Cezaevlerinde soyut ve yoruma açık düzenlemelere dayanarak mahkûmların haklarının ihlal edilmesini önleyeceÄŸiz.
•    Gizli tanık uygulamasına son vereceÄŸiz.
•    Davaların keyfi gerekçelerle baÅŸka kentlere taşınmasını önleyeceÄŸiz.


MAHKEME  KARARLARININ UYGULANMASI

•    Adil yargılanma hakkı çerçevesinde, kanunları ve mahkeme kararlarını istisnasız ve herkes için eÅŸit bir ÅŸekilde uygulayacağız.
•    Gerekçesiz yargı kararlarıyla yurttaÅŸların temel hak ve hürriyetlerinin kısıtlanmasını engelleyeceÄŸiz.
•    Yargı kararlarının saydam ve elektronik ortamda eriÅŸilebilir olmasını saÄŸlayacağız.
•    Tüm yargı kararlarının adil yargı ilkesine uygun denetimini yeniden tesis edeceÄŸiz.
•    Sulh Ceza Hâkimlikleri’nin geçmiÅŸ kararlarının, adil yargı ilkesine uygunluk yönünden denetlenmesini saÄŸlayacağız.


HSYK’NÄ°N  YENÄ°DEN YAPILANDIRILMASI

•    HSYK’yi, Hâkimler Yüksek Kurulu ve Savcılar Yüksek Kurulu olarak ikiye ayıracağız.
•    Adalet Bakanı’nı ve Bakanlık MüsteÅŸarı’nı bu kurulların dışına çıkaracak, siyasal iktidarın hâkimler ve savcılar üzerindeki vesayet ve patronajını sona erdireceÄŸiz.
•    Hâkimler Yüksek Kurulu ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun özellikle hâkimlerin ve savcıların özlük hakları ile ilgili kararlarını yargı denetimine açacağız.
•    Hâkimler Yüksek Kurulu ve Savcılar Yüksek Kurulu seçimlerinde kadınların temsilini artırmak için cinsiyet kotası getireceÄŸiz.
•    Temsilci seçimlerinde, Adalet Bakanlığı bürokratlarının ayrıcalıklı konumlarını kötüye kullanmalarının önüne geçeceÄŸiz.


HÂKÄ°MLERÄ°N  VE  SAVCILARIN BAÄžIMSIZLIÄžI

•    Hâkim ve savcıların mesleÄŸe giriÅŸinde nesnel ölçütler getirerek, liyakati esas alacağız.
•    Hâkim ve savcıları idari olarak Adalet Bakanlığı’na baÄŸlı olmaktan çıkaracağız.
•    Hâkimlerin bağımsızlığını ve tarafsızlığını güvence altına alacak bir atama ve nakil sistemi oluÅŸturacağız.
•    Sürgün uygulamalarına son vereceÄŸiz.
 

TARAFSIZ CUMHURBAÅžKANI

•    Partiler üstü, sembolik yetkilerle donatılmış, yürütme ve yasama üzerindeki etkisi sınırlandırılmış bir CumhurbaÅŸkanlığı modelini yeniden tesis edeceÄŸiz.
•    CumhurbaÅŸkanı’nın yargı ve diÄŸer üst düzey bürokrasi atamalarındaki yetkilerini kısıtlayacağız.
•    CumhurbaÅŸkanlığı’nın bütçesini anayasal tanımlara uygun olarak mütevazı ve hesap verebilir hale getireceÄŸiz.
•    Örtülü ödeneÄŸin keyfi biçimde ve siyasi amaçlarla kullanılmasını engelleyecek yasal düzenlemeleri yapacağız.
•    CumhurbaÅŸkanı’na hakaret suçunun, yurttaÅŸları sindirme amacıyla kullanılmasını mümkün kılan yasaları kaldıracağız.


ÇOÄžULCU MEDYA, ÖZGÜR Ä°NTERNET
MEDYAYI SÄ°YASETÄ°N VESAYETÄ°NDEN  KURTARACAÄžIZ

•    TMSF’ye devredilmiÅŸ medya kuruluÅŸlarının iktidarın güdümüne girmesine ve propaganda aracına dönüÅŸmesine engel olacağız.
•    Kamu kaynaklarının, TMSF yoluyla iktidara yakın gazetelere ve televizyonlara aktarılmasına son vereceÄŸiz.
•    TRT’yi iktidarın siyasi aracı olmaktan çıkaracak, idari ve mali açıdan özerkleÅŸtireceÄŸiz.
•    RTÜK’ü kurumsal çerçeve, üye bileÅŸimi ve yasal mevzuat açısından demokratik ilkelere göre yeniden yapılandıracağız.
•    RTÜK’ün, program durdurma ve ceza uygulamalarını, medya üzerinde baskı ve sansür aracı olarak kullanmasını önleyeceÄŸiz.


MEDYA KURULUÅžLARI VE EMEKÇÄ°LERÄ° ÜZERÄ°NDEKÄ° BASKILARA SON VERECEĞİZ

•    Medya kuruluÅŸları ve mensuplarına karşı partizanca saldırılara ve keyfi cezalandırmalara engel olacağız.
•    Yazar ve gazetecilerin maruz bırakıldığı iÅŸten attırma, polis baskınları, hukuksuz yargılama, sansür ve hakaret davaları gibi uygulamalara son vereceÄŸiz.
•    Medya emekçilerinin sendikalaÅŸmasının önündeki yasal engelleri kaldıracağız.
•    Medya çalışanlarına iÅŸ güvencesi saÄŸlayacağız.
•    Yerel medya kuruluÅŸlarını destekleyeceÄŸiz. Yerel medya üzerindeki siyasi baskılara son vereceÄŸiz.


MEDYADA ADÄ°L MALÄ° REKABETÄ° GÜVENCE ALTINA ALACAÄžIZ

•    Kamunun pay sahibi olduÄŸu bankaların ve ÅŸirketlerin siyasi tercihlerle özgür medyaya uyguladığı reklam ambargosuna son vereceÄŸiz.
•    Gazete tirajlarının ve TV izlenme oranlarının ÅŸeffaf bir ÅŸekilde ölçülmesini saÄŸlayacağız.
•    Medya kuruluÅŸlarının eriÅŸim rakamları ile oynanarak kayırılmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Bedava dağıtım ve ÅŸiÅŸirilmiÅŸ rakamlarla okurların ve reklam verenlerin aldatılmasını engelleyeceÄŸiz.


BÄ°LGÄ°YE ERİŞİM HAKKINI GÜVENCE ALTINA ALACAÄžIZ

•    YurttaÅŸların bilgilenme hakkını yasal güvence altına alacağız.
•    Ulusal ve yerel tekelleÅŸmeyi engelleyecek önlemlerle bilgi kaynaklarının çeÅŸitliliÄŸini artıracağız.
•    Mahkeme kararıyla alınan yayın yasaklarını, yurttaÅŸların bilgiye eriÅŸim haklarını gözetecek ÅŸekilde kısıtlayacağız.
•    Kamu kuruluÅŸlarının medyaya keyfi akreditasyon dayatmasına son vereceÄŸiz.
•    Basın toplantısı ve gezi gibi etkinliklere tüm medya kuruluÅŸlarının nesnel ölçütler çerçevesinde davet edilmesini güvence altına alacağız.
•    Devlet suçlarının, devlet sırrı adı altında korunmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Tekzip (yanıt hakkı) uygulamasının özgür medyayı susturma amaçlı kullanılmasına son vereceÄŸiz.
 

Ä°NTERNET VE SOSYAL MEDYA KULLANIMINI ÖZGÜRLEÅžTÄ°RECEĞİZ

•    Ä°nternete iliÅŸkin tüm kanunları, taraf olduÄŸumuz uluslararası sözleÅŸmeler ile uyumlu hale getireceÄŸiz.
•    Mahkemeler dışındaki mercilerin eriÅŸim engelleme yetkisini kaldıracağız.
•    Yasaklara zemin oluÅŸturan katalog suçları yoruma açıklık bırakmayacak ÅŸekilde tanımlayacak ve bu suçların kapsamını daraltacağız.
•    Ä°çiÅŸleri Bakanlığı kararnameleri ve polis eliyle yapılan sosyal medya izlemeleri ve fiÅŸlemelerine son vereceÄŸiz.
•    Siyasilerin, Ä°nternet paylaşımlarını hedef alan keyfi tazminat davalarıyla yurttaÅŸların eleÅŸtiri hakkını gasp etmesine izin vermeyeceÄŸiz.


AYRIŞTIRMA VE KUTUPLAŞTIRMA DEĞİL, UZLAŞTIRMA VE BİRLEŞTİRME

•    Devlet yönetiminde, dil, kültür, inanç ve yaÅŸam tarzları arasında ayrım yapmaksızın Türkiye Cumhuriyeti yurttaÅŸlığı ortak paydasını esas alacağız.
•    Kamu hizmetlerinde eÅŸitlikçi bir anlayışla hareket edecek ve farklılıklara saygılı davranacağız.
•    Korku ve ÅŸüphe üzerine kurulu siyaset anlayışını ortadan kaldıracak, güven, diyalog ve karşılıklı anlayış kültürünü yerleÅŸtireceÄŸiz.
•    KutuplaÅŸtırıcı anlayışı ortadan kaldırarak, toplumsal barışı tesis edeceÄŸiz.
•    Yasal düzenlemeler ve yaptırımlar yoluyla, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliÄŸine dayalı tüm ayrımcılıklara karşı kararlı ÅŸekilde mücadele edeceÄŸiz.
•    YurttaÅŸları, özellikle de gençleri “olaÄŸan ÅŸüpheliler” olarak gören ve sindirmeye çalışan, yaÅŸam tarzlarına müdahale eden anlayışa son vereceÄŸiz.


BÄ°R ARADA YAÅžAMI LAÄ°KLÄ°K Ä°LKESÄ°YLE GÜVENCE ALTINA ALACAÄžIZ

•    Din, mezhep ve inanç farkı gözetmeksizin tüm yurttaÅŸlarımızın inanç ve ibadet özgürlüÄŸünü güvence altına alacağız.
•    Din ve siyaset iÅŸlerinin birbirinden ayrı tutulmasına ve dinin siyasete alet edilmemesine özen göstereceÄŸiz.
•    Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı’nı, tüm inançlara eÅŸit mesafede duracak ÅŸekilde yeniden yapılandıracağız.
•    Evrensel insan hakları ilkeleri çerçevesinde, farklı din ve inançlara mensup tüm yurttaÅŸların ibadethane açmalarının önündeki engelleri kaldıracağız.
•    Cemevlerini diÄŸer ibadethaneler gibi yasal statüye kavuÅŸturacağız.
•    Zorunlu din derslerini kaldıracağız. Bu dersleri çoÄŸulcu bir içeriÄŸe kavuÅŸturacak ve seçmeli hale getireceÄŸiz.
•    Din ve inanç temelli ayrımcılık ve nefret suçlarına karşı yasal yaptırım uygulayacağız.


KÜRT SORUNU

•    Her türlü ÅŸiddet ve baskıyı sona erdirerek, sorunu siyaset yoluyla çözeceÄŸiz.
•    Kürt sorununun çözüm yerinin TBMM olmasını saÄŸlayacağız.
•    TBMM’de temsil edilen tüm siyasi partileri çözüm için bir araya getirerek süreci geniÅŸ bir toplumsal uzlaÅŸma ile yürüteceÄŸiz.
•    Sorunu çözmeye yönelik tüm giriÅŸimlerin ÅŸeffaf ve hukuka uygun olmasını temin edeceÄŸiz.
•    Diyarbakır Cezaevi’nde yaÅŸananlar ve Uludere katliamı baÅŸta olmak üzere tüm faili meçhuller, iÅŸkenceler ve hak ihlallerini araÅŸtıracak bir Meclis Komisyonu kuracağız.
•    EÅŸit vatandaÅŸlık ilkesinin gereÄŸi olarak, anadili Türkçe olmayan yurttaÅŸlarımızın kamu hizmetlerinden eksiksiz olarak yararlanabilmesini saÄŸlayacağız.
•    Ä°dari sistemimizde yerinden yönetim ilkesini hayata geçireceÄŸiz.


YASAKLARA SON VERECEĞİZ

•    12 Eylül darbe Anayasası’nın yerine demokrasiyi, özgürlükleri, temel hakları ve hukuk devletini teminat altına alan, eÅŸit vatandaÅŸlık temelli yeni bir anayasa yapacağız.
•    Seçimlerde ve siyasette dil yasaklarını sona erdireceÄŸiz.
•    Türk Ceza Kanunu’nda ve Terörle Mücadele Kanunu’nda yer alan ifade özgürlüÄŸünü kısıtlayıcı hükümleri kaldıracağız.
•    Resmi ve ortak dilimiz Türkçe’nin her kademede eÄŸitim ve öÄŸretim dili olmasını ve anadilin öÄŸretimi önündeki engellerin kaldırılmasını saÄŸlayacağız.
•    YurttaÅŸların anadilin öÄŸretimi hakkından yararlanabilmesi için gerekli altyapıyı, kamu desteÄŸi ile oluÅŸturacağız.
•    EÄŸitim politikalarımızı çocuÄŸun üstün yararı anlayışını gözeterek geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Mayınlı arazilerin temizlenerek, tarım amaçlı kullanım için yoksul köylülere dağıtılmasını saÄŸlayacağız.
•    Güvenlik sisteminin bir parçası olan koruculuk sistemini, korucuların ekonomik ve sosyal haklarını koruyarak ve onlar için yeni istihdam olanakları saÄŸlayarak kademeli olarak kaldıracağız.
•    Köy, kasaba ve ÅŸehirlerin orijinal adlarını iade edeceÄŸiz.


GEÇMİŞİN  YARALARINI SARACAÄžIZ

•    Faili meçhul cinayetlerde, insan hakkı ihlali ve iÅŸkence suçlarında zaman aşımını kaldıracağız.
•    Zorunlu göçe tabi tutulan vatandaÅŸlarımızdan isteyenlerin topraklarına geri dönebilmeleri için gerekli tedbirleri alacak ve maÄŸduriyetlerini gidereceÄŸiz.
•    Madımak Oteli’ni HoÅŸgörü Müzesi yapacağız.
•    Diyarbakır Cezaevi’ni, Ä°nsan Hakları ve Demokrasi Müzesi’ne dönüÅŸtüreceÄŸiz.
•    Roboski katliamını yeniden soruÅŸturacak, sorumluları, bulundukları görev ne olursa olsun yargı önüne çıkaracağız.
•    Dersim olaylarının araÅŸtırılması için Dersim arÅŸivlerini, TBMM’de toplayarak araÅŸtırmacıların incelemesini ve gerçeklerin ortaya çıkmasını saÄŸlayacağız.
•    21 Mart’ı Nevroz bayramı olarak resmi tatil ilan edeceÄŸiz.
 

ÖRGÜTLÜ TOPLUM, DEMOKRATÄ°K SÄ°YASET
YASAL DÜZENLEMELER

•    Temel bir anayasal hak olan örgütlenme hakkını güvence altına alacak, örgütlü toplumun önündeki tüm anti-demokratik engelleri kaldıracağız.
•    Dernekler Yasası’nı gözden geçirecek, örgütlenme özgürlüÄŸünü kısıtlayan ve zorlaÅŸtıran bürokratik engelleri ortadan kaldıracağız.
•    Sendikal hakları geniÅŸletecek ve yasal güvence altına alacağız.


SÄ°VÄ°L TOPLUM

•    Sivil toplum üzerindeki siyasal baskılara son vereceÄŸiz.
•    Kamu yararı gözeten sivil toplum kuruluÅŸlarını mali açıdan güçlendirecek ve bu STK’lerin özerkliklerini güvence altına alacağız.
•    Tüm toplum kesimlerini, meslek odalarını, çevre, gençlik ve kadın örgütlerini ulusal ve yerel düzeylerde karar alma süreçlerine dâhil edeceÄŸiz.
•    Meslek örgütleri üzerindeki baskılara son vereceÄŸiz.
•    Meslek örgütlerinin yasalarını, kurumların özerkliÄŸini güçlendirecek ÅŸekilde, paydaÅŸların katılımıyla hazırlayacağız.
•    Meslek örgütlerinin mali haklarını ve denetim yetkilerini koruyacağız.


KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİ

•    Kadın-erkek eÅŸitliÄŸini yaÅŸamın tüm alanlarında saÄŸlamak için gereken yasal düzenlemeleri yapacağız.
•    Baskıcı ataerkil anlayışla kararlılıkla mücadele edeceÄŸiz.
•    Kadına yönelik ÅŸiddete karşı “sıfır tolerans” anlayışıyla hareket edecek, bu konuda gereken yasal yaptırımları kararlılıkla uygulayacağız.
•    Kız çocuklarının erken yaÅŸta evlendirilmesine son vermek için gereken tüm önlemleri alacağız.


Ä°Åž DÜNYASINA YAPILAN SÄ°YASÄ° BASKILAR

•    Ekonomiyi demokrasi ve saydamlık ilkelerine uygun ÅŸekilde yönetecek, hukukun üstünlüÄŸünü esas alacağız.
•    Ekonomi dünyasıyla ilgili tüm üst kurulları özerkleÅŸtirecek ve siyasal iktidarın müdahalelerine karşı koruyacağız.
•    Farklı sermaye gruplarının haksız vergi cezalarıyla sindirilmeye çalışılmasına son vereceÄŸiz.
•    Vergi denetimlerinin, öngörülebilirlik ve hukuki güvenlik ölçütleri çerçevesinde yapılmasını saÄŸlayacağız.

 
ÜRETEN, Ä°Åž Ä°MKÂNI SAÄžLAYAN, REKABETÇÄ° EKONOMÄ° VE HERKESÄ° KAPSAYAN BÜYÜME

Devlet yurttaÅŸlar için vardır. CHP, her yurttaşın mutlu, huzurlu ve rahat yaÅŸayacağı bir Türkiye hedeflemektedir. Ülkemiz, çalışmak isteyen herkesin iÅŸ bulduÄŸu, her yurttaşın geliÅŸmiÅŸ ülkelerdeki yaÅŸam standartlarını yakalayacak düzeyde gelir elde ettiÄŸi, istisna gözetilmeksizin herkesin temel ihtiyaçlarının sosyal devletin güvencesi altında olduÄŸu bir ekonomik düzene ihtiyaç duymaktadır.

CHP, herkesin güvenle yatırım yapabileceÄŸi, emeÄŸinin karşılığını alabileceÄŸi, her yurttaşın yüksek becerilere sahip olabileceÄŸi, bilgi ve teknolojiye eriÅŸebileceÄŸi bir Türkiye inÅŸa etme kararlığındadır. CHP iktidarında, ülkemiz yurttaÅŸlarımızın yalnızca siyasi deÄŸil, ekonomik olarak da özgür olacağı bir düzene kavuÅŸacaktır. Bu düzen, yapısal reformların yer aldığı yeni bir kalkınma hamlesi ve refahın adilce paylaşıldığı bir kalkınma programı hayata geçirilerek saÄŸlanacaktır. Hedefimiz, insanlarımızın daha uzun ve saÄŸlıklı yaÅŸamasını, dünya ile rekabet edebilecek niteliklerle donanmasını ve insanımızın yaÅŸam standardının dünyanın en geliÅŸmiÅŸ ülkelerinin seviyesine yükselmesini saÄŸlamaktır. Bu çerçevede CHP, bugün 69. sırada olduÄŸumuz BM insani geliÅŸmiÅŸlik endeksinde, ülkemizi gelecek 20 yılda ilk 20 ülke arasına taşımayı amaçlamaktadır.

Bugün yurttaÅŸlarımız ekonominin kötü yönetilmesi yüzünden mutsuz ve karamsardır. Ekonomimize karşı güven giderek kaybolmakta, ülkemizde yatırım ortamı bozulmaktadır. Özel sektörün yatırımları, sabit fiyatlarla, 2011 düzeyinin altına inmiÅŸtir. Ekonomik büyüme hızımız % 2-3 bandına sıkışmıştır. Yaklaşık 6 milyon yurttaşımız iÅŸsiz durumdadır veya iÅŸ bulma ümidini kaybetmiÅŸtir. Neredeyse her beÅŸ gencimizden biri iÅŸsizdir.

AKP iktidarında vatandaÅŸlarımız hızla borçlandırılmıştır. AKP’nin ekonomi politikaları yüzünden Türkiye; yoksulluk, iÅŸsizlik, borç ve mutsuzluk sarmalına mahkûm edilmiÅŸtir. Bunun nedeni ekonomik kaynaklarımızın yetersizliÄŸi deÄŸil, ekonominin kötü yönetilmesidir. CHP, ekonominin, kısıtlı kaynakların yönetilmesinden ibaret olmadığının bilincindedir. Akılcı ekonomi yönetimi, hâlihazırda çok yüksek olan ekonomik potansiyelimizin etkin, verimli ve sürdürülebilir ÅŸekilde toplum yararına kullanılması esasına dayanmaktadır.
 
Türkiye maalesef orta gelir ve orta teknoloji tuzağına yakalanmıştır. 2015 yılında kiÅŸi başına gelirimizin 10 bin doların altına düÅŸerek, 2007 seviyelerine gerileyeceÄŸi anlaşılmaktadır. BaÅŸka bir deyiÅŸle, yurttaÅŸlarımızın geliri 8 yıldır yerinde saymaktadır. Yine 2015’in ilk 7 ayında imalat sanayi ihracatının sadece % 3,3’ü yüksek teknoloji içermektedir.
YurttaÅŸlarımız kötü yönetim sebebiyle zaman ve kaynak kaybı yaÅŸamayı kesinlikle hak etmemektedir.

DiÄŸer taraftan, yeni bir eÅŸikte olan küresel ekonomide artık ucuz ve bol para dönemi sonlanmak üzeredir. Küresel risklerin yanı sıra, ülkemizin bulunduÄŸu coÄŸrafyada bölgesel jeopolitik riskler de giderek daha tehlikeli boyutlara varmaktadır. Küresel ve bölgesel risklerle Türkiye’nin kendi ekonomik sorunları birleÅŸince, 2015 ortalarından itibaren Türkiye ekonomisi, dünyadaki en kırılgan 3 ekonomi arasına girmiÅŸtir. Ekonomideki kırılganlıkları giderecek reformlar bir an önce gerçekleÅŸtirilmezse ve hızla güven saÄŸlanmazsa, karşılaşılan bu riskler ilerleyen günlerde ekonomimizi daha da olumsuz etkileyecektir.

CHP ülkemizdeki karamsarlığı ortadan kaldıran, bilgi çağını yakalayan, herkese iÅŸ imkânı saÄŸlayan, kapsayıcı bir büyüme ve kalkınma stratejisiyle zenginleÅŸerek insanına umut veren bir Türkiye için iktidara taliptir. CHP’nin yeni kalkınma hamlesi, Türkiye’yi 21. yüzyılda hak ettiÄŸi yere taşıyacak ve tüm yurttaÅŸlarımızın mutlu ve müreffeh bir geleceÄŸe kavuÅŸmasını saÄŸlayacaktır. CHP’nin yapacağı kalkınma atılımı, ekonomi politikalarının bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasına dayanmaktadır. Ekonomik kalkınma anlayışımızın merkezinde, insana yatırım vardır. Bu kalkınma anlayışı bilgi ekonomisini, yüksek katma deÄŸerli, yenilikçiliÄŸe (inovasyona) dayalı ve rekabetçi üretimi hedeflemektedir. Bu hedef, küresel ısınma
ve çevre kirliliÄŸine karşı yeÅŸil ekonomiye dönüÅŸümü ve sürdürülebilirliÄŸi saÄŸlamayı kapsamaktadır. Neoliberalizmden farklı olarak piyasanın iyi ve adil bir biçimde düzenlendiÄŸi, adil bir gelir dağılımını saÄŸlamak ve büyümenin dışlayıcı olmasını önlemekte kamunun güçlü bir role sahip olduÄŸu bir yaklaşımın ürünüdür. CHP’nin yeni kalkınma hamlesinde izlenecek bütüncül politikalarla tarım, sanayi, hizmetler ve inÅŸaat sektörünün dengeli geliÅŸimi hedeflenmektedir.
 
CHP’nin ekonomi politikaları dört ana eksen üzerine inÅŸa edilmektedir. Ä°lk eksen demokrasiyi, hukukun üstünlüÄŸünü, devletin saydamlığını ve hesap verebilirliÄŸini, kurallılığı güçlendiren politikalardan oluÅŸmaktadır. Dünyaya açık, AB’ye üyelik perspektifini güçlendiren, yurttaşına hesap veren bir hukuk devleti ve çaÄŸdaÅŸ demokrasi anlayışı egemen kılınarak, ekonomide güven ve iÅŸ yapma iklimi güçlendirilecektir. Ä°kinci eksen ülkemizin dünyada rekabet gücünü artıran politikalardan oluÅŸmaktadır. Rekabetçi bir ekonomi için ihtiyaç duyulan üretken yatırımlara, nitelikli iÅŸ gücüne ve verimlilik artışına katkıda bulunacak politikalar bu eksenin temelidir. Üçüncü eksen ekonomik geliÅŸme ve büyümenin toplumun tüm kesimlerine yayılmasını, büyümenin herkesi kucaklamasını ve kimsenin yaratılan refahtan dışlanmamasını saÄŸlayacak politikalardan oluÅŸmaktadır. CHP’nin ekonomi stratejisinin dördüncü ekseninde ekonomik istikrarla beraber sosyal ve çevresel dengeyi korumayı taahhüt eden politikalar bulunmaktadır.

YurttaÅŸlarımızın geçmiÅŸte büyük bedeller ödemesiyle gerçekleÅŸtirilen birinci nesil reformlar 13 yıllık AKP iktidarında tahrip edilmiÅŸtir. CHP’nin gerçekleÅŸtireceÄŸi yeni kalkınma hamlesi, makroekonomik istikrarın saÄŸlanabilmesi için bu reformları yeniden tahkim edecektir. Bunun yanı sıra CHP’nin yeni kalkınma hamlesi, Türkiye’yi içine düÅŸtüÄŸü orta gelir ve orta teknoloji tuzağından çıkaracak, orta ve uzun vadede etkisini gösterecek ikinci nesil yapısal reformları da kapsayacaktır.

CHP iktidarında makroekonomik istikrarı tesis edecek etkin maliye ve para politikaları hızla uygulamaya konulacaktır. Kurallı maliye politikası çerçevesinde, mali disipline, borcun sürdürülebilirliÄŸine ve dengelere dikkat edilerek, büyümeyi destekleyecek ve refahın halka yayılmasını saÄŸlayacak önlemler alınacaktır. Böylece yatırımcı güveni hızla tesis edilerek Türkiye yatırım yapılabilir bir ülke haline gelecektir.

Fiziksel yatırımların artması, iÅŸ ve istihdam sorununun çözümü için önceliklidir. Ancak CHP, Türkiye’nin istihdam sorununun sadece yatırımlarla çözülemeyeceÄŸinin farkındadır. CHP, istihdamın artırılmasına dönük yatırımların yanı sıra ekonomide rekabetçiliÄŸin geliÅŸtirilmesi için etkin bir eÄŸitim reformunun gerekliliÄŸine inanmaktadır. Gerek fiziksel gerekse insana yapılacak yatırımlarla ekonomi genelinde verimlilik artışı saÄŸlanacaktır. Böylece Türkiye ekonomisi düÅŸük ücretle rekabet eden bir ekonomi deÄŸil, verimliliÄŸi artırarak rekabet eden ve zenginleÅŸen bir ekonomi haline dönüÅŸecektir. CHP iktidarında vergi, gelir ve iÅŸ hayatında örgütlülük politikalarından yararlanarak herkesin yaratılan gelirden hak ettiÄŸi payı alması saÄŸlanacaktır.

CHP’nin yeni kalkınma hamlesiyle Türkiye, en önemli üstünlüÄŸü olan demografik fırsat penceresinden azami ÅŸekilde faydalanacaktır. Sahip olduÄŸumuz genç nüfusun sunduÄŸu fırsat penceresi, önümüzdeki 20 yıl boyunca açıktır. Bu sınırlı zamanı deÄŸerlendirebilmek için çalışma hayatında özellikle genç ve kadınların önündeki engelleri kaldıracak tedbirler alınarak iÅŸ gücüne katılım artırılacaktır.

Genç nüfusun yanı sıra Türkiye’nin içinde bulunduÄŸu coÄŸrafya ülkemize olaÄŸanüstü imkân ve fırsatlar sunmaktadır. Türkiye, dünyanın en önemli pazarlarına 3-4 saatlik uçuÅŸ mesafesindedir. Ülkemiz doÄŸru politikalarla Avrupa, Asya ve Afrika’nın ortasında önemli bir üretim, yatırım ve lojistik üssü olma imkânına sahiptir.

Bu iki önemli üstünlüÄŸü fırsata dönüÅŸtürmek amacıyla hazırlanan “Merkez Türkiye’’ projesi, CHP iktidarının ikinci yılında uygulamaya geçecektir.

Proje kapsamında Anadolu’da yeni kurulacak lojistik ve yüksek katma deÄŸerli üretim odaklı akıllı ÅŸehir, Türkiye’deki önemli limanlara demir yolu aÄŸlarıyla baÄŸlanacaktır. Bu proje Türkiye’nin rekabet gücünü artıracak, orta gelir ve orta teknoloji tuzağından çıkmasına ivme kazandıracaktır. Bu proje sayesinde, ihmal edilen Anadolu tüm dünyanın önemli bir lojistik ve üretim üssü olacaktır. Bu projeyle Türkiye, denize baÄŸlantısı olmayan tüm yakın coÄŸrafyanın dünya ticaretine eriÅŸim imkân ve kabiliyetini artıran küresel bir liman haline gelecektir. Merkez Türkiye; ekonomileri, pazarları ve kültürleri birbirine baÄŸlayarak ülkemizin içinde yer aldığı coÄŸrafyada barış ve huzuru da pekiÅŸtirecek bölgesel bir zenginleÅŸme projesidir.
21.   yüzyılda üretimin temel kaynağı bilgidir. Bilginin kullanılması ve üretime dönüÅŸmesi için teknoloji ve biliÅŸim altyapısına ihtiyaç vardır. CHP’nin ekonomi programı bilgiye, bilginin altyapısına ve insana yatırım yapmayı öncelemektedir. Bu alanlarda yapılacak yatırımlarla dinamik insan gücüne dayanan bir ekonomik model sayesinde Türkiye dünya liginde ön sıralarda yer alacaktır.

Türkiye, bilgi ekonomisine hızla geçecek ve uluslararası düzeyde rekabet edebilecek potansiyele sahiptir. CHP’nin ekonomi programı, bu
potansiyeli hayata geçirecek ve geleceÄŸin Türkiye’sinde kaynak sorununu çözerek herkese daha iyi bir hayat sunacaktır.


REFAH SEVÄ°YESÄ° YÜKSEK BÄ°R TOPLUM: CHP’NÄ°N YENÄ° KALKINMA HAMLESÄ°NÄ°N TEMEL Ä°LKELERÄ°
Ä°NSAN ODAKLI KALKINMA

•    Ä°nsan odaklı bir kalkınma anlayışıyla hareket edeceÄŸiz.
•    Ekonomik kalkınmada yalnızca toplam geliri artırmayı deÄŸil, insani geliÅŸmeyi de hedefleyeceÄŸiz.
•    Gelir adaletsizliklerine son vereceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸsizlikle etkin ÅŸekilde mücadele edecek, tüm yurttaÅŸlarımıza iÅŸ olanağı yaratacağız.
•    Nitelikli iÅŸ gücünü yaratacak ve nitelikli iÅŸlerle buluÅŸturacağız.
•    Gençler ve kadınlar baÅŸta olmak üzere tüm yurttaÅŸlarımızın, ekonomik hayata ve üretime katılmasına fırsat saÄŸlayacağız.


BÄ°LGÄ° VE TEKNOLOJÄ° Ä°LE ÜRETEN VE BÜYÜYEN EKONOMÄ°

•    Sadece tüketen deÄŸil, üreten bir ekonomi modelini esas alacağız.
•    Türkiye’nin emek yoÄŸun bir ekonomiden, üreten ve bilgi yoÄŸun bir ekonomiye geçmesini saÄŸlayacağız.
•    DoÄŸa duyarlılığını ve enerji verimliliÄŸini artıracak bir üretim stratejisini hayata geçireceÄŸiz.
•    Türkiye’yi kendi markalarını yaratan bir ileri üretim ve teknolojik geliÅŸme üssüne dönüÅŸtüreceÄŸiz.
•    Teknolojik geliÅŸmeden ve bunun sunduÄŸu yaÅŸam kalitesindeki artıştan toplumun tüm kesimlerinin yararlanmasını saÄŸlayacağız.
 

GÜÇLÜ SOSYAL DEVLET Ä°LE Ä°STÄ°KRARLI, KAPSAYICI VE Ä°STÄ°HDAM  SAÄžLAYAN  BÜYÜME MODELÄ°

•    Yoksulluk, iÅŸsizlik ve kayıt dışılıkla mücadelede, iÅŸ gücünün niteliÄŸinin yükseltilmesi ve düÅŸük ücret sorunlarının çözülmesinde devletin düzenleyici ve denetleyici rolünden etkin bir ÅŸekilde yararlanacağız.
•    Büyüme stratejisini; üretim, gelir dağılımı, sosyal kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik ilkeleri ışığında tasarlayacak ve uygulayacağız.
•    Yeni teknoloji alanlarının yanı sıra, geleneksel üretim sektörlerinde katma deÄŸeri yüksek ürün ve faaliyetleri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Yerel yatırımlarla ve doÄŸrudan yabancı yatırımlarla, üretim kapasitelerinin artırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Dışa açık, ama finansal dalgalanmalara karşı dayanıklı, yatırım odaklı bir istihdam ve büyüme stratejisi izleyeceÄŸiz.
•    Devletin istihdam ve rekabet alanında kolaylaÅŸtırıcı ve destekleyici olmasını saÄŸlayacağız.
•    Özel sektörün faaliyet göstermediÄŸi alanlarda, bölgesel geliÅŸmiÅŸlik ve gelir farklılıklarının giderilmesi için kamuyu öncü konuma getireceÄŸiz.
•    Kamu yatırımlarında etkinliÄŸi, saydamlığı ve kurumlar arasındaki eÅŸgüdümü saÄŸlayacak reformları gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


GELECEĞİN TÜRKÄ°YE’SÄ°: CHP EKONOMÄ° PROGRAMI Ä°LE Ä°LK 20 YILLIK HEDEFLER

•    Ä°nsani geliÅŸmiÅŸlik endeksinde Türkiye’yi ilk 20 ülke arasına taşıyacağız.
•    VerimliliÄŸin büyümeye katkısını artırarak, yıllık ortalama büyüme hızını %6’ya çıkaracağız.
•    Yatırımları ve üretimi ayaÄŸa kaldırarak yılda en az 1 milyon kiÅŸiye istihdam imkânı saÄŸlayacağız.
•    Ä°ÅŸsizliÄŸi % 5’in altına indireceÄŸiz.
•    Enflasyonu % 4’ün altına düÅŸüreceÄŸiz.
•    Yurt içi tasarruflar ve yatırımların GSYH’deki oranlarını kademeli olarak
% 30’a ulaÅŸtıracak, kronikleÅŸen cari açık sorununu önümüzdeki 20 yılda ortadan kaldıracağız.
 

EKONOMÄ° YÖNETÄ°MÄ°NDE HUKUKUN ÜSTÜNLÜÄžÜ VE ÖNGÖRÜLEBÄ°LÄ°RLÄ°K

•    Vatandaşına hesap veren, saydam bir devlet anlayışını egemen kılacağız.
•    Vergi denetimlerini muhalif iÅŸ adamlarını cezalandırma aracı olmaktan çıkartacağız.
•    Katılımcı demokrasi, örgütlü toplum, saydam ve hesap veren hukuk devleti anlayışıyla ekonomide güvenilirliÄŸi artırarak yatırım iklimini geliÅŸtireceÄŸiz.


YASAL VE KURUMSAL DÜZENLEMELER

•    Kamu Ä°hale Kanunu’nu AB standartlarına uygun hale getireceÄŸiz.
•    TBMM’nin Bütçe Hakkı’nın kapsamını geniÅŸleterek, Sayıştay’ın bütçe hakkının kullanılmasına yönelik yürütme üzerindeki denetimini etkinleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ekonomik ve Sosyal Konsey’i, “Ekonomi, Toplum ve Çevre Konseyi” haline getirerek, Konsey’e iÅŸlevsellik kazandıracak ve Konsey’in düzenli toplanmasını saÄŸlayacağız.
•    Bütçenin etkin denetimi için baÅŸkanlığını ana muhalefet partisinin yürüteceÄŸi Kesin Hesap Komisyonu’nu kuracağız.


ETKÄ°N MALÄ°YE POLÄ°TÄ°KASI

•    Kamu idaresi tarafından tespit edilecek olan stratejik plan ve performans göstergelerinin, kuruluÅŸların bütçelerinde yer almasını zorunlu hale getireceÄŸiz.
•    Kamuda mali disiplini bozan özel hesap uygulamasına son vereceÄŸiz.
•    Vergi harcamalarını ve vergi harcamalarının etkilerini kapsayan raporun bütçe kanun tasarılarıyla birlikte TBMM’ye sunulmasını saÄŸlayacağız.


GÜVEN VEREN PARA POLÄ°TÄ°KASI

•    Merkez Bankası’nı keyfi müdahalelerden bağımsız hale getirecek, Kurum’un itibarını iade edeceÄŸiz.
•    Enflasyon hedeflemesi uygulamasını etkinleÅŸtirecek, para politikasında saydamlığı artıracağız.
•    Enflasyonla mücadelede iyi yönetiÅŸim saÄŸlanması amacıyla Para Politikası Kurulu’nun (PPK) yeterli sıklıkta toplanmasını saÄŸlayacağız.
•    PPK tutanaklarının dünyadaki uygulamalara uygun ÅŸekilde, saydam olarak yayımlanmasını saÄŸlayacağız.


VERÄ°MLÄ°LÄ°K VE ULUSLARARASI REKABET GÜCÜ
YATIRIMLAR Ä°ÇÄ°N ELVERÄ°ÅžLÄ° BÄ°R Ä°KLÄ°M

•    Ä°ÅŸ yapma ortamını iyileÅŸtirerek ve hukuk devletini güçlendirerek yatırımların hızla artmasını saÄŸlayacağız.
•    Düzenleyici ve denetleyici kurumların özerkliÄŸini saÄŸlayarak güven tesis edeceÄŸiz.
•    Yatırım yeri tahsisini kolaylaÅŸtırıcı adımlar atacak, bürokratik engelleri kaldıracağız.
•    Yatırım ortamının iyileÅŸtirilmesi amacıyla “piyasaya giriÅŸ ve çıkış” yüklerini azaltacağız, iÅŸlemleri basitleÅŸtirerek hızlandıracağız.
•    Yasal düzenlemeleri, paydaÅŸların görüÅŸlerini dikkate alarak ve etki analizi yaparak gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


YATIRIMLAR Ä°ÇÄ°N AKILCI TEÅžVÄ°K SÄ°STEMLERÄ°

•    Akılcı bir teÅŸvik sistemiyle, bilgi yoÄŸun sektörleri destekleyecek, kadın ve gençlerin iÅŸ gücüne katılımını artıracağız.
•    TeÅŸvik sistemini sektörel temelde yeniden düzenleyecek, faaliyet seçiciliÄŸine dayanan, bürokrasinin en aza indirildiÄŸi bir yapıya kavuÅŸturacağız.
•    SanayileÅŸme politikamızda enerji tüketimi düÅŸük, katma deÄŸeri yüksek, ileri teknolojilere dayalı sanayi dallarının geliÅŸimine ağırlık vereceÄŸiz.
•    Bu sanayi dalları arasında elektronik, genetik, yazılım, nano teknolojiler, uzay ve havacılığa özel önem vereceÄŸiz.
•    Hedef odaklı, KOBÄ°’leri önceleyen, sadeleÅŸtirilmiÅŸ bir teÅŸvik programı uygulayacağız.
•    Yeni teÅŸvik ve destek programının Ä°nternet üzerinden tek noktadan eriÅŸilebilir olmasını saÄŸlayacağız.
•    Kalkınma Ajansları bünyesinde kurulacak olan KOBÄ° Destek Ofisleri uzmanlarının, KOBÄ°’leri kuruluÅŸlarından itibaren teÅŸvik sistemi konusunda bilgilendirmelerini saÄŸlayarak teÅŸvik sisteminin etkinliÄŸini artıracağız.
•    Performans ve proje odaklı bir teÅŸvik dağıtım anlayışını benimseyeceÄŸiz.
•    Finansman eksiÄŸi nedeniyle yarım kalmış veya yatırım tamamlandığı halde iÅŸletme sermayesinin yetersiz olması nedeniyle faaliyete geçirilememiÅŸ iÅŸletmelerin envanterini çıkartacağız.
•    Bu envanterde yer alan yatırımları, ‘’yatırım teÅŸvik sistemi’’ çerçevesinde tamamlayarak faaliyete geçirecek ve ekonomiye kazandıracağız.
•    DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu Bölgeleri’nde ticari ve ekonomik hayatın canlandırılması amacıyla özel bir teÅŸvik sistemi uygulayacağız.


VERGÄ° REFORMU

•    Vergilerin nereye harcandığının hesabını yurttaÅŸa vereceÄŸiz.
•    Kayıt dışılıkla mücadele edecek, kayıt dışılık oranını AB ülkeleri ortalamalarına indireceÄŸiz.
•    Kayıt dışılığın en önemli nedenlerinden biri olan istihdam üzerindeki vergi yükünü azaltacağız.
•    Vergide bürokrasiyi azaltacak, sosyal güvenlik primlerinin Gelir Ä°daresi tarafından toplanmasını saÄŸlayacağız.
•    Gelir vergisi tarife ve oranlarını farklılaÅŸtıracak, herkesten gücüne göre vergi alacağız.
•    Vergiye gönüllü uyumu artıracak, uyum maliyetini düÅŸürecek düzenlemelere gideceÄŸiz.
•    Orta vadeli bir strateji planı ile dolaysız vergileri esas alan, vergi gelirleri içerisinde dolaylı vergilerin ağırlığını azaltan bir yapı kuracağız.
•    Vergi sistemini ekonominin rekabet gücünü artıran, rekabet eÅŸitliÄŸini ve vergide adaleti saÄŸlayan bir yapıya kavuÅŸturacağız.


FÄ°NANSMANA  ERİŞİMÄ°N  KOLAYLAÅžTIRILMASI

•    KOBÄ°’lere, ödedikleri vergi ve sigorta primi tutarında faizsiz iÅŸletme kredisi vereceÄŸiz.
•    KOBÄ°’lerin sermaye piyasalarına eriÅŸimini etkinleÅŸtirecek, finansman yöntemlerinin çeÅŸitlenmesini ve daha saÄŸlıklı bir yapıya kavuÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    Kredi Garanti Fonu’nun kullanımını etkinleÅŸtireceÄŸiz.
•    KOBÄ°’lere saÄŸlanacak kredi desteklerinin üretimde dönüÅŸüm stratejileri ile uyumlu olmasını saÄŸlayacağız.
•    Yüksek teknolojiye odaklı yatırımlara, yeÅŸil projelere, kadın ve genç giriÅŸimcilere verilen ÅŸirket kredilerine özel teÅŸvikler saÄŸlayacağız.
•    Gerekli yasal düzenlemeleri yaparak risk (giriÅŸim) sermayesi ÅŸirketlerinin kurulması ve yaygınlaÅŸtırılmasını destekleyeceÄŸiz.
•    GiriÅŸim finansmanı saÄŸlamak için kamunun katılımı ve öncülüÄŸünde ‘’fonların fonunu’’ geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Halkbank’ı özelleÅŸtirmeyecek, KOBÄ°’lerin ve esnafın ihtisas bankasına dönüÅŸtüreceÄŸiz.
•    Kuracağımız “Teknoloji Bankası” ile teknoloji geliÅŸme bölgelerinin etkinliÄŸini artıracak; yenilikçiliÄŸi, teknoloji yatırımlarını ve adaptasyonunu, yeni teknoloji tabanlı ürünleri ve e-ticaret faaliyetlerini destekleyeceÄŸiz.


SANAYÄ°YÄ° DESTEKLEYEN KAMU POLÄ°TÄ°KALARI

•    Enerji, ulaşım ve iletiÅŸim maliyetleri üzerindeki vergi yükünü azaltarak imalat sanayisinin rekabet gücünü artıracağız.
•    Kamu alımlarında, uluslararası hukuk çerçevesinde, yüksek katma deÄŸerli yerli ara mallarla üretime öncelik tanıyacağız.
•    Kamu alımlarında, kamu ihale mevzuatını gözeterek, tedarik bütçelerinin % 15’inin kadın giriÅŸimciler ve genç giriÅŸimcilerin kurduÄŸu firmalardan yapılacak alımlar için kullanılması yönünde düzenlemeler yapacağız.


MERKEZ TÜRKÄ°YE PROJESÄ°
YÜKSEK KATMA DEÄžERLÄ° ÜRETÄ°M VE  Ä°HRACAT

•    Türkiye’yi dünyanın önemli bir lojistik üssü ve yüksek katma deÄŸerli üretimin merkezi yapacak Merkez Türkiye projesini uygulamaya koyacağız.
•    Merkez Türkiye projesi ile ekonomileri, pazarları, ülkeleri, ÅŸehirleri, kültürleri birbirine baÄŸlayacak, yakın coÄŸrafyamızda barışı ve huzuru pekiÅŸtireceÄŸiz.
•    Merkez Türkiye projesini “Kamu-Özel Ä°ÅŸ BirliÄŸi Modeli” çerçevesinde inÅŸa edeceÄŸiz.
•    Proje çerçevesinde önümüzdeki 20 yılda, toplam 200 milyar dolarlık yatırım gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Bu yatırımların % 20’sinin kamu, % 80’inin ise özel sektör tarafından yapılmasını saÄŸlayacağız.
•    Özel bir yasayla faaliyet gösterecek Merkez Türkiye’nin yönetiminde STK temsilcilerinin ve tüm paydaÅŸların yer almasını saÄŸlayacağız.
 

Ä°STÄ°HDAM

•    Merkez Türkiye projesinin, ülkemizin beÅŸeri ve fiziki kaynaklarını kullanarak nitelikli iÅŸ olanakları sunmasını saÄŸlayacağız.
•    Bu proje kapsamında doÄŸrudan ve dolaylı etkilerle yaklaşık 2 milyon 200 bin yurttaşımıza istihdam saÄŸlanmasını olanaklı kılacağız.
•    Merkez Türkiye projesi ile yaratılacak yüksek nitelikli ve yüksek gelirli istihdam olanakları ile ülkemizde gelir adaletine katkı saÄŸlayacağız.
•    Merkez Türkiye projesi çerçevesinde istihdam edilecek yurttaÅŸlarımızı ILO’nun tanımladığı en üst standartlarla uyumlu çalışma koÅŸullarına ve sosyal haklara kavuÅŸturacağız.
 

AKILLI KENT

•    Merkez Türkiye projesi ile odağında lojistik ve yüksek katma deÄŸerli üretim olan, geliÅŸmiÅŸ altyapıya sahip yeni bir akıllı kent inÅŸa edeceÄŸiz.
•    Kentin baÅŸta güneÅŸ enerjisi olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarından en etkin biçimde yararlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Kurulacak yeni akıllı kentin ülkemizin rekabet gücünü artırmasını ve üretken yatırımları uyararak ekonomide verimliliÄŸi yükseltmesini saÄŸlayacağız.


ŞİRKETLERÄ°N VE Ä°ÅžLETMELERÄ°N KÜRESEL REKABET GÜCÜNÜN ARTIRILMASI

•    KOBÄ°’lerin yeni teknoloji temelli dönüÅŸümlerini hızlandırarak, teknoloji yoÄŸun ürün ve üretim süreci geliÅŸtirmelerini saÄŸlayacağız.
•    Åžirket birleÅŸme ve devralmalarını özendireceÄŸiz. Bu sayede ölçek ve kapsam fırsatlarından faydalanılmasını ve teknolojik olanakların paylaşımını saÄŸlayacağız.
•    Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) görüÅŸmelerinde aktif rol alabilmek için AB ile etkin bir müzakere süreci yürüteceÄŸiz.


ŞİRKETLERÄ°N DEÄžER ZÄ°NCÄ°RÄ°NDE KATMA DEÄžERÄ° YÜKSEK ÜRETÄ°M AÅžAMALARINA GEÇİŞİ


•    Ar-Ge faaliyetlerinin üretim odaklı ve tasarım sürecini kapsayacak ÅŸekilde yürütülmesini saÄŸlayacağız.
•    Ürün ve süreç tasarımını Ar-Ge faaliyetleri kapsamına dâhil edeceÄŸiz.
•    Türk Tasarım Danışma Konseyi’ni daha etkin hale getireceÄŸiz.
•    Tasarım Strateji Belgesi’ni titizlikle uygulayacağız.
•    Bu strateji kapsamındaki tasarım politikalarının yürütülmesi için “Türkiye Tasarım Enstitüsü’nü” kuracağız.


BÄ°LGÄ° EKONOMÄ°SÄ° ATILIMI: BÄ°LGÄ° TEKNOLOJÄ°LERÄ°

•    Yeni teknoloji atılımında kamunun sürükleyici bir güç olmasını saÄŸlayacağız.
•    Bilgi teknolojilerinde sadece tüketen deÄŸil, aynı zamanda üreten ülke olacağız.
•    Bilgi ekonomisine dönüÅŸüm için yeni teknoloji ve Ar-Ge alanları ile eÄŸitim baÅŸta olmak üzere sosyal geliÅŸmeyi kapsayan alanlarda yapısal reformları gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


EĞİTÄ°M VE EKONOMÄ° ARASINDAKÄ° BAÄžIN  GÜÇLENDÄ°RÄ°LMESÄ°

•    Bilgi ekonomisine geçmek için eÄŸitimde eÅŸit fırsatların ve koÅŸulların yaratılmasını saÄŸlayacağız.
•    Ä°ÅŸ gücümüzün yeni teknolojilere uyum saÄŸlamasına dönük olarak, tüm çalışanları mesleki eÄŸitim ve hayat boyu öÄŸrenme olanaklarına kavuÅŸturacağız.
•    Bilim, teknoloji ve eÄŸitim alanlarında uzaktan eÄŸitim olanaklarını kullanarak yurt içi ve yurt dışındaki uzmanların deneyimlerinden yararlanacağız.
•    Okul öncesi eÄŸitimi bilgi ekonomisine geçiÅŸ için nitelikli ve kapsayıcı bir hazırlık süreci olarak geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Küresel rekabet gücünü artırmak için erken yaÅŸlardan itibaren en az bir yabancı dilin iyi düzeyde öÄŸrenilebilmesini saÄŸlayacağız.
•    EÄŸitimin tüm kademelerinde biliÅŸimin yerini artıracağız.


AR-GE VE YENÄ°LÄ°KÇÄ°LÄ°K ÇALIÅžMALARI

•    Ar-Ge harcamalarının GSYH içindeki payını, AB standardı olan % 3 düzeyine çıkaracağız.
•    Ar-Ge desteklerine eriÅŸimi kolaylaÅŸtırmak ve desteklerin etkinliÄŸini artırmak için kurumlar arası form ve süreç farklılıklarını ortadan kaldıracak, eÅŸgüdümü saÄŸlayacağız.
•    AB ülkelerinin ‘’akıllı uzmanlaÅŸma’’ stratejisini bölgesel ekonomilere uyarlayacağız. Bölgesel Ar-Ge politikalarını bu stratejiye göre oluÅŸturacağız.
•    Kamu araÅŸtırma kurumlarının kapasitesini ve sayısını artıracak, etkin kamu desteÄŸiyle kamu araÅŸtırma kurumları, üniversite ve sanayi iÅŸ birliÄŸi modelini geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Ar-Ge faaliyetlerini kurumsallaÅŸtıracak, yeni uluslararası Ar-Ge ortaklıkları kuracağız.
•    BiliÅŸim ve teknoloji alanında kamu politikaları geliÅŸtirmek ve harcamaların etki analizini yapmak üzere bir veri bankası oluÅŸturacağız.


AR-GE  MERKEZLERÄ°

•    Teknoloji GeliÅŸtirme Bölgeleri, Teknoloji GeliÅŸtirme Merkezleri ve Ä°ÅŸ GeliÅŸtirme Merkezleri’ni yeniden yapılandırarak “Bölgesel Ä°ÅŸ ve Teknoloji GeliÅŸtirme Merkezleri” kuracağız.
•    Merkezlerin iÅŸleyiÅŸini düzenleyen mevzuatı basitleÅŸtireceÄŸiz.
•    Merkezlerin, bölgelerin özellikleri göz önüne alınarak belirlenecek sektörel uzmanlıklar geliÅŸtirmelerini saÄŸlayacağız.
•    Bu merkezlerde üretim teknolojileri, iÅŸ ağı ve pazar geliÅŸtirme, ihracat ve insan kaynakları alanlarında destek saÄŸlayacağız.
 

BİLİŞİM REFORMU

•    Yerli yazılım üretimini teÅŸvik edecek, yazılım sektörünün büyümesi için destek vereceÄŸiz.
•    BiliÅŸim sektörüne yönelik güçlü bir talep oluÅŸmasını kamu desteÄŸiyle saÄŸlayacağız.
•    BiliÅŸim alanında ara elemanı eÄŸitimine öncelik vereceÄŸiz.
•    UzmanlaÅŸmış Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) kapsamında üniversite mezunu genç iÅŸsizlere biliÅŸim eÄŸitimi vererek istihdam yaratacağız.
•    Yazılım ihracatını engelleyen dolaylı vergileri kaldırarak biliÅŸim sektörünün uluslararası rekabet gücünü artıracağız.


KOBÄ°’LERDE BÄ°LİŞİM DÖNÜÅžÜMÜ

•    Bilgi ekonomisine dönük yapısal reformlardan KOBÄ°’lerin faydalanmasına öncelik vereceÄŸiz.
•    KOBÄ°’lerin Ä°nternet temelli üretim ve satış kapasitesini artırmaya yönelik teÅŸvikler uygulayacağız.
•    E-ticareti kolaylaÅŸtırıcı alternatif ödeme sistemlerinin geliÅŸtirilmesini ve elektronik fatura kullanımının daha çok yaygınlaÅŸtırılmasını saÄŸlayacak mevzuat deÄŸiÅŸikliklerini gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    KOSGEB kanalıyla KOBÄ°’lerin e-dönüÅŸümlerine yönelik destek ve teÅŸvik saÄŸlayacağız.
•    KOBÄ°’lerin bulut biliÅŸimi, e-tedarik, e-stok yönetimi ve veri merkezlerini kullanmalarını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Sayısal okuryazarlık eÄŸitim seferberliÄŸinde KOBÄ° çalışanlarına öncelik vereceÄŸiz.


BİLİŞİMDE ATILIM
ALTYAPIYA DAHA FAZLA YATIRIM

•    Yeni teknoloji atılımında kamunun sürükleyici bir güç olmasını saÄŸlayacağız.
•    Tüm yurttaÅŸlarımızı ucuz ve hızlı geniÅŸ bant Ä°nternet eriÅŸimine kavuÅŸturacağız.
•    Evrensel Hizmet Fonu’nu amacına uygun kullanacağız.
•    Ä°nternet eriÅŸimini en düÅŸük maliyetle sunmak için gereken nitelikte ve kapsamda fiber optik ve yeni nesil ÅŸebeke altyapı yatırımlarını yapacağız.
•    Ä°nternet altyapısının saÄŸlanmasında tüm eÅŸitsizlikleri ortadan kaldıracağız.
•    Kamu altyapı yatırımlarının, biliÅŸim hizmetlerinin eÅŸgüdümü ve finansmanının yanı sıra bilgi ve teknolojinin kullanımında da etkin bir rol üstlenmesini saÄŸlayacağız.
•    E-devlet hizmetlerini yaygınlaÅŸtıracak, bu hizmetlerin daha etkin kullanılmasını destekleyeceÄŸiz.


YASAL DÜZENLEMELER

•    Fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunmasına yönelik adımlar atacağız.
•    Patent sistemini, temel araÅŸtırma çıktılarının teknolojiye aktarılması ve ürüne dönüÅŸtürülmesi için yeniden tasarlayacağız.
•    Ä°nternet’e dair düzenlemeleri; kullanıcıların, içerik saÄŸlayıcıların, özel sektör ve STK’lerin görüÅŸlerini alarak yapacağız.
•    KiÅŸisel veri güvenliÄŸinin saÄŸlanması ve korunmasında, kamuya tanınan her türlü imtiyaz ve istisnayı kaldıracağız.
•    KiÅŸisel Verilerin Korunması Kurulu’nun bağımsız olmasını saÄŸlayacağız.
•    Bulut biliÅŸim ve veri merkezi hizmetlerinin genel güvenliÄŸinin saÄŸlanması ve bu hizmetlerin amacına uygun ve kurallı özel güvenlik denetimlerine tabi tutulmasına yönelik yasal düzenlemeleri yapacağız.


GÄ°RİŞİMCÄ°LÄ°K  EKOSÄ°STEMÄ°
KURUMSAL  DÜZENLEMELER

•    Türkiye GiriÅŸimcilik Konseyi yerine GiriÅŸimcilik Bakanlığı kuracağız.
•    Altı ayrı bakanlığa dağıtılmış bu alandaki yetki ve sorumlulukları tek bir merkezde toplayarak daha verimli ve eÅŸgüdümlü çalışılmasını saÄŸlayacağız.
•    Yurt dışında giriÅŸimcilik konusunda deneyim kazanmış yurttaÅŸlarımızın Türkiye’deki giriÅŸimcileri desteklemesini saÄŸlayarak bu konudaki yetenek ve bilgi havuzunu geniÅŸleteceÄŸiz.
•    Kuracağımız “GiriÅŸimci YetiÅŸtirme Sistemi” ile ülkemizde büyük potansiyele sahip olan yazılım geliÅŸtirme alanında bir seferberlik baÅŸlatacağız.
•    Sadece yüksek lisans eÄŸitimi ve Ar-Ge ile ilgilenecek olan “GiriÅŸimcilik Üniversiteleri’’ kurulması yönünde yasal düzenlemeler yapacağız.


GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ

•    EÅŸgüdümünü “GiriÅŸimcilik Üniversiteleri’nin’’ saÄŸlayacağı ve her bölgenin sektörel farklılıklarının gözetileceÄŸi “GiriÅŸimcilik Okulları (Fabrikaları)’’ ve “Tematik Teknoparklar” kuracağız.
•    “GiriÅŸimcilik Okulları (Fabrikaları)’’ ve “Tematik Teknoparklar’da”, yaÅŸam boyu eÄŸitim merkezleri, kuluçka merkezleri, profesyonel destek birimleri ve tam donanımlı atölyelerin bulunmasını saÄŸlayacağız.
•    GiriÅŸimcilik üniversiteleri bünyesinde kuracağımız gezgin giriÅŸimcilik eÄŸitmenleri ekibi ile yerel yönetimlerle iÅŸ birliÄŸi içerisinde giriÅŸimcilik eÄŸitimlerini 81 ilimize yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Tüm üniversitelerde giriÅŸimcilik ve yenilikçilik (inovasyon) eÄŸitimlerini artıracağız.


GİRİŞİMCİLİK VE İSTİHDAM

•    “GiriÅŸimcilik Üniversiteleri’nin” her birinde en az 100 öÄŸretim üyesi, 50 eÄŸitim planlamacısı ve koordinatörü istihdam edecek, en az 1,000’er öÄŸrenciye eÄŸitim olanağı sunacağız.
•    Kısa vadede 50 bin kiÅŸiye yazılım geliÅŸtirme, üretilen yazılımı ticari ürüne dönüÅŸtürmede yetkinlik kazandıracak ve istihdam olanağı sunacağız.
•    GiriÅŸimcilik alanında gerçekleÅŸtireceÄŸimiz atılım sayesinde yıllık yeni ÅŸirket kurulum sayımızı üçe katlayarak 150 binin üzerine çıkaracağız.
•    Bu alanda kurulacak ÅŸirketler aracılığı ile büyük bölümü vasıflı çalışan olmak üzere 500 bin yeni istihdam olanağı yaratacağız.
•    Üniversite, sanayi ve kamu ortaklığında verilecek “tekno-giriÅŸim’’ eÄŸitimleri ile ileri teknoloji alanına ilgi duyan üniversite mezunlarının giriÅŸimci olmalarını destekleyeceÄŸiz.


TOPLUMCU  GÄ°RİŞİMCÄ°LÄ°K

•    Kâr amacı gütmeden, gönüllülük esasına dayanan ve kamu yararı için çalışan toplumcu giriÅŸimciliÄŸi destekleyeceÄŸiz.
•    Çoklu yoksunluk endeksi ile her il ve ilçenin yoksunluk ve iÅŸsizlik düzeyini ortaya koyacak, öncelikli toplumcu giriÅŸimcilik bölgeleri belirleyeceÄŸiz.
•    Bu bölgeler özelinde gerçekleÅŸtirilecek toplumcu giriÅŸimcilik projelerine, sermaye ve donanım desteÄŸi saÄŸlayacak, projelerin yapılabilirlik, maliyet ve etki analizlerini proje sahipleriyle beraber oluÅŸturacağız.
•    Projelerde yerelliÄŸi ÅŸart koÅŸacak, proje sahiplerinin, çalışanlarının ve tesislerinin, bu bölgelerde bulunmasını zorunlu tutacağız.
•    Toplumcu giriÅŸimcilik projelerinde istihdam edileceklerin, yüksek yoksunluk ve düÅŸük beceri sahibi gruplardan seçilmesine ve istihdama yönelik temel becerilerin iÅŸ yaparken geliÅŸtirilmesi öncelik vereceÄŸiz.
•    Bu doÄŸrultuda toplumcu giriÅŸimcilere eÄŸitmen desteÄŸi saÄŸlayacak, proje sahiplerine yöneticilik ve iÅŸ yönetimi konularında destek olacağız.

REFAHIN TABANA YAYILMASINI SAÄžLAYAN  POLÄ°TÄ°KALAR
Ä°STÄ°HDAMA  DÖNÜK  ETKÄ°N POLÄ°TÄ°KALAR

•    Ä°stihdamı artıracak yatırımların yapılması için gerekli yatırım iklimini oluÅŸturacağız.
•    Aktif ve pasif iÅŸ gücü politikalarını etkin ÅŸekilde kullanarak istihdam yaratacağız.
•    Ä°stihdam üzerindeki kamusal yükleri azaltacağız.
•    Kamu hizmetlerinde kadın, genç ve engelli yurttaÅŸlarımızın istihdam edilme olanaklarını artıracağız.
•    Ä°ÅžKUR kurslarını yaygınlaÅŸtıracak ve Ä°ÅžKUR programlarının kapsamını geniÅŸleteceÄŸiz.
•    Ä°ÅžKUR’un kurumsal etkinliÄŸini artırarak, iÅŸ gücünün deÄŸiÅŸen ihtiyaçlara uyum saÄŸlamada daha donanımlı hale gelmesini saÄŸlayacağız.
•    Ä°ÅžKUR’un iÅŸe yerleÅŸtirme etkinliÄŸini artırarak iÅŸ arayanlar ve iÅŸ olanakları arasındaki eÅŸleÅŸmelerin hızlı ve doÄŸru ÅŸekilde gerçekleÅŸtirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinde, üretimdeki dönüÅŸümün istihdam kayıplarına yol açmasına engel olacağız.


GELÄ°RLERÄ°N ARTMASINA YÖNELÄ°K DOÄžRUDAN DÜZENLEMELER

•    Asgari ücret üzerindeki gelir vergisini kaldıracağız.
•    Asgari ücreti 2016 yılında net 1500 TL düzeyine çıkaracağız.
•    Asgari ücret artışının belirlenmesinde enflasyon ve refah artış payı toplamının dikkate alınmasını saÄŸlayacağız.
•    Emeklilere Ramazan ve Kurban Bayramlarında birer maaÅŸ ikramiye vereceÄŸiz.


PASÄ°F Ä°Åž GÜCÜ POLÄ°TÄ°KALARI

•    Ä°ÅŸsizlik Fonu’ndan yararlanma koÅŸullarını kolaylaÅŸtıracağız.
•    Ä°ÅŸsizlik ödeneÄŸinin verilme süresini uzatacağız.
•    Ä°ÅŸsizlik Sigorta Fonu’nun amacına uygun ÅŸekilde kullanılmasını teminat altına alacağız.
•    Ä°ÅŸsizlik Fonu’nun yönetimini özerkleÅŸtirecek ve fon yönetiminde sosyal tarafların temsilini artıracağız.
•    Ä°ÅŸsizlik Fonu’nun saydam ve etkin olarak denetlenmesini saÄŸlayacağız.


AKTÄ°F Ä°Åž GÜCÜ POLÄ°TÄ°KALARI

•    Ä°ÅžKUR ile Mesleki Yeterlilik Kurumu iÅŸ birliÄŸi içerisinde, vasıfsız bırakılmış lise mezunu isçilere beceri kazandırmaya dönük uzun vadeli bir eÄŸitim programı uygulayacağız.
•    Program kapsamında, 800 bin iÅŸsiz yurttaşımızı, asgari ücret ile 9-12 aylık eÄŸitim programlarına kademeli olarak yerleÅŸtireceÄŸiz.
•    Programı bitirdikten sonra yeni iÅŸe giren kadınlar ve 18-29 yaÅŸ arasındaki erkekler için 4 yıl boyunca; 29 yaÅŸ üzeri erkekler için 3 yıl boyunca sigorta iÅŸveren primlerinin kamu tarafından desteklenmesini saÄŸlayacağız.
•    Ä°stihdam garantili eÄŸitim programlarını artıracağız.
•    BaÅŸarısız olan UzmanlaÅŸmış Meslek Edindirme Merkezleri (UMEM) projesini revize edeceÄŸiz.
•    Sertifika programlarının çeÅŸitliliÄŸini, iÅŸverenlerin ve iÅŸ piyasasının ihtiyaçlarının yanı sıra yeni büyüme stratejimiz doÄŸrultusunda ÅŸekillendireceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ dünyası, eÄŸitimciler ve STK’ler ile beraber tüm iller ve ülke geneli için düzenli olarak ‘’mesleki görünüm’’ çalışmaları gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Bu çalışmalar doÄŸrultusunda istihdam haritaları hazırlayarak iÅŸ gücü piyasasını etkinleÅŸtireceÄŸiz.
 •    Sektör öncüleri, STK’ler ve kamu ortaklığıyla baÅŸlatılacak teknoloji, sayısal ve finansal okuryazarlık eÄŸitim seferberliÄŸi ile iÅŸ gücünün genel beÅŸeri sermaye birikimlerini yeni büyüme stratejimizle uyumlu hale getireceÄŸiz.


YURTTAÅžLARIN BORÇ YÜKÜNÜN  AZALTILMASI

•    31 Temmuz 2015 tarihine kadar bankacılık sisteminde sorunlu hale gelen kredi kartı ve bireysel kredilerin faiz borçlarının en az %80’ini sileceÄŸiz.
•    Kalan borcu yeniden yapılandırılarak 5 yıla yayacak ve yurttaÅŸlarımıza ödeme kolaylığı saÄŸlayacağız.
•    ÖÄŸrenci kredisi borçlarını ödeyemediÄŸi için takibe alınanların borç faizlerini sileceÄŸiz.
•    Kredi borçlusunun iÅŸe girmesini takiben anaparanın 4 yılda eÅŸit taksitler halinde tahsil edilmesini saÄŸlayacağız.
•    Geliri olmayan vatandaÅŸların Genel SaÄŸlık Sigortası (GSS) prim borçlarını sileceÄŸiz.


KAZANIMLARIN  KORUNMASI, SÜRDÜRÜLEBÄ°LÄ°RLÄ°K
EKONOMÄ°K, SOSYAL VE ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBÄ°LÄ°RLÄ°K

•    Yeni kalkınma hamlesi sürecinde elde edilecek kazanımları, geleceÄŸimizi, tarihimizi ve kültürümüzü koruyacağız.
•    Ekonomik ve sosyal istikrar arasındaki, sosyal istikrar ve çevre arasındaki dengeyi gözeteceÄŸiz.
•    Nüfusun saÄŸlıklı geliÅŸiminin, gıda güvenliÄŸinin ve kültürün devamlılığının saÄŸlanması için çevresel dengenin korunmasını önceleyeceÄŸiz.
•    Ekonomik istikrarın çevresel etkilerini gözeterek sürdürülebilirliÄŸini garanti edeceÄŸiz.
•    Devletin düzenleyici ve denetleyici rolü ile çevresel dengeleri saÄŸlayacağız.

 
MAKROEKONOMÄ°K VE FÄ°NANSAL Ä°STÄ°KRAR

•    Kamu borcunun sürdürülebilirliÄŸine dikkat edecek, kurallı maliye politikası uygulayacağız.
•    Para politikasının öncelikli amacını enflasyonu düÅŸürmek ve fiyat istikrarını saÄŸlamak olarak yeniden tesis edeceÄŸiz.
•    Finansal Ä°stikrar Komitesi’nin etkin bir ÅŸekilde çalışmasını saÄŸlayacak, reel sektörün bu Komite’de temsiline olanak tanıyacağız.
•    Finansal sistemi düzenleyen ve denetleyen kamu kuruluÅŸlarının araç bağımsızlığını ve özerkliÄŸini tesis ederek siyasetin finansal istikrarın önünde engel olmasına izin vermeyeceÄŸiz.


TARIM
YENÄ° BÄ°R TARIMSAL ÜRETÄ°M TARZI, YENÄ° BÄ°R KIRSAL KALKINMA ANLAYIÅžI

•    Tarımsal üretimin sürekliliÄŸine, üreticilerin refahına ve çevrenin korunmasına öncelik vereceÄŸiz.
•    Türkiye’yi tarımsal ürünlerde ithalatçı konumdan ihracatçı konuma taşıyacağız.
•    Tarım üretiminin, baÅŸta turizm olmak üzere alternatif sektörlerle desteklendiÄŸi yeni modeller geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Yerel üretici örgütlerinin (birlik, kooperatif, vb.) ekolojik turizm, kırsal spor, saÄŸlık ve sosyal etkinliklere yönelik yatırımlarını vergi indirimleri ve hibelerle destekleyeceÄŸiz.
•    DoÄŸal tarım alanlarını ve organik tarım üretimi yapan çiftlikleri, kent yaÅŸamından uzaklaÅŸmak isteyen yurttaÅŸlarımız için alternatif yaÅŸam alanları olarak geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Kırsal alanların kalkınması, kırsal bölgelerde istihdam olanaklarının artırılması, kırsalda yaratılan katma deÄŸerin kırsal kalkınmada kullanılması için tarımsal üretimle baÄŸlantılı kırsal sanayiyi destekleyeceÄŸiz.
•    BaÅŸta sulama olmak üzere toprak ve su kaynaklarımızı geliÅŸtiren tarımsal altyapı yatırımlarını en kısa sürede tamamlayacağız.
•    Sulanabilir arazileri sulamaya açacak, toprak ıslahı çalışmalarını bitireceÄŸiz.
•    Aile çiftçiliÄŸini baÅŸta saÄŸlık turizmi olmak üzere yeni sektörlerle entegre ederek, çaÄŸdaÅŸ kırsal kalkınma alanları yaratacağız.
•    Büyük kentlere yakın kırsal bölgelerde, tarım ve ekolojik çeÅŸitlilik siteleri ile botanik bahçeleri kurarak bu bölgeleri çekim alanları haline getireceÄŸiz.


ÇÄ°FTÇÄ°LERE EKONOMÄ°K DESTEK

•    Çiftçinin üretim amaçlı kullanacağı mazotun litresini 1,80 TL’ye düÅŸüreceÄŸiz.
•    Tarım sektöründe kendi iÅŸinde çalışanların sosyal güvenlik primlerini 30 yaşına kadar Hazine’den karşılayacağız.
•    Desteklenecek tarım ürünlerini ve her ürün için destek tutarını bir yıl önceden açıklayacağız.
•    Tarımsal desteklerde arazi büyüklüÄŸünü deÄŸil, üretim miktarını esas alacağız.
•    Tarımsal destekleri üretim planlamasının bir aracı olarak kullanacağız.
•    BaÅŸka gelir kaynağı olmayan ve asgari ücretin altında geliri olan çiftçilere, hane başına asgari ücret düzeyinde gelir garantisi saÄŸlayacağız.
•    Küçük çiftçileri tarım sigortaları kapsamına alacak düzenlemeler yapacağız.
•    Çiftçilerimizin kredi borçlarını ödenebilir koÅŸulları saÄŸlayacak ÅŸekilde yeniden yapılandıracağız.
•    Aile iÅŸletmeleri ve küçük çiftçilerin ürünlerini doÄŸrudan veya kooperatifleri ve diÄŸer örgütleri aracılığıyla tüketicilere satmalarını saÄŸlayacak düzenlemeler yapacağız.


ARAZÄ° REJÄ°MÄ°

•    Hazine arazilerinin tarımsal üretime kazandırılması ve arazi toplulaÅŸtırma faaliyetlerini, kuracağımız Arazi Edindirme Ofisi eliyle yürüteceÄŸiz.
•    Hazine’ye ait arazileri, tarımsal üretim potansiyeli açısından yeniden deÄŸerlendirecek, sınıflandıracak ve kademeli olarak üretime kazandıracağız.
•    Uygun hazine arazilerinin, belirlenen ilkeler doÄŸrultusunda tarımsal faaliyetlerde kullanılmak üzere köy veya mahalle tüzel kiÅŸilikleri aracılığıyla kiralanabilmesini saÄŸlayacağız.
•    Arazi toplulaÅŸtırma faaliyetlerinde tarımsal etkinliklerin sürdürülebilir olmasını destekleyecek bir modeli uygulamaya koyacağız.
•    Arazi toplulaÅŸtırmadaki kıstasları bölgesel farklılıkları ve ürün çeÅŸitliliÄŸini dikkate alarak belirleyeceÄŸiz.
•    Mera yönetim birliklerini etkinleÅŸtirecek, mera alanlarını ıslah edecek, meraların amaç dışı kullanımına kesinlikle izin vermeyeceÄŸiz.
•    Mayınlı arazileri temizleyerek tarıma açacağız. Bu arazileri topraksız veya az topraklı köylülerin kuracakları kooperatiflere tahsis edeceÄŸiz.
•    Toplumun ve gelecek kuÅŸakların ortak yararı ve gıda güvenliÄŸi için tarım arazilerinin amaç dışı kullanımına kesinlikle izin vermeyeceÄŸiz.


BÄ°TKÄ°SEL VE HAYVANSAL ÜRETÄ°M MERKEZLERÄ°
KURUMSAL YAPI

•    Tarımsal AraÅŸtırmalar ve Politikalar Genel MüdürlüÄŸü bünyesinde faaliyet gösteren tüm merkezi ve bölgesel araÅŸtırma enstitülerini bir çatı altında toplayarak eÅŸgüdüm içerisinde çalıştıracağız.
•    Bölge enstitülerinin bölge üniversiteleri ile eÅŸgüdüm ve iÅŸ birliÄŸi içerisinde çalışmalarını saÄŸlayacağız.
•    Kamuya ait tarım iÅŸletmelerinin (TÄ°GEM) çalışma kapasitelerini artıracağız.
 

AR-GE ÇALIÅžMALARI

•    Yeni üretim teknikleri ve yeni ürünler konusunda, çiftçilere görerek öÄŸrenme olanağı saÄŸlamak amacıyla üretici örgütleri ile iÅŸ birliÄŸi içerisinde uygulama bahçeleri, ahırları vb. tesisler kuracağız.
•    Bitkisel ve Hayvansal Üretim Merkezleri bünyesinde bölgesel bazda araÅŸtırmalar yapılabilmesi için, mevcut laboratuvarları çağın gerekliliklerine göre güncelleyecek, yeni laboratuvarlar kuracağız.
•    Tarımsal üretimde bulunan özel ve tüzel kiÅŸilerin ortak projeler geliÅŸtirerek Ar-Ge süreçlerine dâhil olmalarını saÄŸlayacağız.
•    Bölgesel araÅŸtırmaları bir veri tabanında toplayacağız. Ekonomik deÄŸer üretme ve nihai ürün geliÅŸtirmeye katkı saÄŸlama potansiyeli olan çalışmaların hızla üretime aktarılmasına veya teknolojiye dönüÅŸtürülmesine olanak saÄŸlayacağız.


TEKNİK DESTEK VE ALTYAPI DESTEĞİ

•    Bitkisel ve Hayvansal Üretim Merkezleri bünyesinde makine ve donanım parkları kurarak, küçük çiftçilerin ve iÅŸletmelerin teknolojik yatırımlara kaynak ayırmadan büyümelerine olanak tanıyacağız.
•    Her köye bir ziraat mühendisi ve/veya veteriner hedefiyle Bitkisel ve Hayvansal Üretim Merkezleri bünyesinde 18 bin nitelikli genç uzman istihdam edeceÄŸiz.
•    Bu uzmanlar aracılığı ile çiftçilere ve küçük üreticilere nitelikli destek sunacağız.


GIDA GÜVENLİĞİ

•    Topraklarımızın kontrolsüz ve yasa dışı bir biçimde tarım araÅŸtırmaları için bir laboratuvar gibi kullanılmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    GDO’lu ürünlerin piyasaya sürülmesi ve kullanılmasına iliÅŸkin her türlü yasal denetimi eksiksiz olarak gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Toprak yapımıza uygun yerel tohumların geliÅŸtirilmesi için gen bankaları, laboratuvarlar ve üretim istasyonları kuracak, bu alandaki mevcut kapasiteyi artıracağız.
•    Tohum üretiminin sertifikasyon sürecini, tüketici haklarını gözetecek ve uluslararası kalite standartları uyarınca hareket edecek özerk bir yapıyla yürüteceÄŸiz.
•    Tarım desteklerinde ve hibelerde, doÄŸal ve organik tarıma dönük üretim faaliyetlerine öncelik vereceÄŸiz.
•    Ä°thalata bağımlı ve GDO’lu ürünlerden elde edilen niÅŸasta bazlı ÅŸeker üretimini sınırlayacak, yerli üretici tarafından üretilen ve daha saÄŸlıklı olan ÅŸeker pancarı bazlı ÅŸeker üretimini destekleyeceÄŸiz.


BÄ°O-ÇEŞİTLÄ°LİĞİN KORUNMASI VE  GELÄ°ÅžTÄ°RÄ°LMESÄ°

•    Bio-çeÅŸitliliÄŸimizi, gelecek nesillere ve doÄŸaya karşı yükümlülüÄŸümüz olduÄŸu anlayışından hareketle koruyacağız.
•    Bio-çeÅŸitlilik alanında çalışan STK’leri destekleyecek ve karar mekanizmalarına dâhil edeceÄŸiz.
•    Bio-çeÅŸitliliÄŸi korumak amacıyla, gen bankası, laboratuvarı ve uygulama merkezlerinden oluÅŸan yerleÅŸkeler tesis edeceÄŸiz. Bu yerleÅŸkelerin Bitkisel ve Hayvansal AraÅŸtırma Merkezleri ile eÅŸgüdüm içerisinde çalışmasını saÄŸlayacağız.


ÇAÄžDAÅž BÄ°R KOOPERATÄ°FÇÄ°LÄ°K MODELÄ°

•    Kooperatiflerin ve üretici birliklerinin girdi saÄŸlamadan üretime, iÅŸletmeden pazarlamaya kadar tüm süreçlerde etkin rol alması için gerekli destekleri saÄŸlayacağız.
•    Kooperatif modelini bir bütün içerisinde ele alacak; kooperatif, birlik ve merkez birliklerinin uyumlu çalışabilecekleri bir modeli ve bunu saÄŸlayacak yasal ve teknik altyapıyı oluÅŸturacağız.
•    Birlikler ve merkez birliklerini, insan kaynağı, sermaye, üretim teknikleri, üretim ve dağıtım donanımı açısından nihai ürün üretebilecek kapasiteye eriÅŸebilmeleri için destekleyeceÄŸiz.
•    Kooperatiflerin siyasi etkiden arındırılması ve tarım ekonomisinin belirleyici aktörleri arasında yer alabilmesi için özerkliklerini teminat altına alacağız.
•    Tam gün eÄŸitim çerçevesinde tüm öÄŸrencilere sunulacak sıcak öÄŸle yemeÄŸi projesini kadın istihdamı ve yerel tarımsal girdilerin kullanılmasını önceleyerek kooperatifler eliyle hayata geçireceÄŸiz.


PAZARA ERİŞİM

•    Üreticinin nihai üründen elde edilen kârdan hak ettiÄŸi payı alabilmesi ve tüketicinin saÄŸlıklı ürünlere uygun ÅŸartlarda eriÅŸebilmesi için üretimde, iÅŸlemede ve pazarlamada tekelleÅŸmenin önüne geçecek, adil rekabet koÅŸullarını saÄŸlayacağız.
•    Perakende sektöründe, büyük iÅŸletmelerle rekabet güçlüÄŸü çeken esnaf ve sanatkârları bölgesel kooperatifler yoluyla kurumsal bir yapı altında toplayacağız.
•    Merkez birliklerinin tüm ülkede, birlik ve kooperatiflerinse kendi bölgelerinde kuracakları pazarlama kanalları aracılığıyla, tarımsal ürünlerin nihai tüketiciye ulaÅŸtırılmasını, esnaf ve sanatkârların ulusal zincirlerle rekabet edecek güce kavuÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    SözleÅŸmeli üretim modelinde, örgütsüz olduÄŸu için zayıf kalan çiftçilerin haklarını yasal güvence altına alacağız.
•    Üretici birlikleri, kooperatifler, çiftçi sendikaları, ziraat odaları gibi çiftçi örgütlerinin sözleÅŸmelerde taraf olmasını, çiftçi haklarının korunmasında denetim rolü üstlenmesini saÄŸlayacağız.


MEVSÄ°MLÄ°K TARIM Ä°ÅžÇÄ°LERÄ°

•    Sayıları bir milyonu aÅŸan mevsimlik tarım iÅŸçilerinin hastalık, iÅŸ kazası, meslek hastalıkları, ölüm, emeklilik gibi risklere karşı sosyal güvencelerini saÄŸlayacağız.
•    Mevsimlik tarım iÅŸçilerini etkin olarak çalıştıkları dönemde prim ödemeksizin Genel SaÄŸlık Sigortası’ndan yararlandıracağız.
•    Mevsimlik tarım iÅŸçilerinin, sosyal güvenlik kurumunun yerel birimine kayıtlı olmaları halinde, evlerinden ayrıldıkları andan itibaren çalıştıkları dönemde iÅŸ kazası ve meslek hastalıkları priminin devlet tarafından ödenmesini saÄŸlayacağız.
•    Mevsimlik tarım iÅŸçilerinin emeklilik yaşı geldiÄŸinde emeklilik için gerekli ÅŸartları tamamlamalarını kolaylaÅŸtıracak, onlara yaÅŸlılıklarında gelir güvencesi sunacağız.
•    Uzun vadeli sigorta kolları için hesaplanan primin yarısını Hazine’den karşılayacak, mevsimlik tarım iÅŸçilerinin sigortalı olmalarını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    BaÅŸta esnek okul açılış ve kapanış tarihleri olmak üzere, alacağımız önlemlerle mevsimlik tarım iÅŸçilerinin çocuklarının eÄŸitim hayatlarını eÅŸit koÅŸullarda sürdürmelerine olanak tanıyacağız.


HAYVANSAL ÜRETÄ°M

•    Ülkemizdeki hayvan varlığını artırmak için tüm bölgelerimizde küçük ve orta ölçekli iÅŸletmelerin yaygınlaÅŸmasını ve üretimde kalmasını saÄŸlayacağız.
•    Hayvancılık desteklerinde önceliÄŸi küçük ve orta iÅŸletmelere vereceÄŸiz.
•    Desteklemede kapasite sınırlamasını kaldırarak tüm hayvan yetiÅŸtiricilerin desteklerden yararlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Et ve Süt Kurumu’nu ithalatçı konumundan çıkarıp, et ve süt piyasasının düzenlenmesi için çalışan bir kuruma dönüÅŸtüreceÄŸiz.
•    Okul sütü programını daha etkin hale getirerek bu alanda talebi sürekli kılacağız.
•    Kırsal kesimde konut, ahır vb. yapıların günün ihtiyaçlarına göre düzenlenmesine dönük destekleri artıracağız.
•    Hayvan sürülerini sürdürülebilir ve devamlılığı olan bir yapıya kavuÅŸturarak, salgın hayvan hastalıklarının önlenmesini saÄŸlayacağız.


ORMANCILIK
SOSYAL GÜVENCE

•    Orman köylülerine ve orman kooperatiflerine tanınan yasal hak ve öncelikleri geliÅŸtirecek, orman köylülerinin sosyo-ekonomik koÅŸullarını iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    Aileleriyle birlikte sayıları 7 milyonu aÅŸan orman köylülerinin ormancılık faaliyetleri (istihsal, aÄŸaçlandırma vb.) ile ilgili çalışmalarını sosyal güvence kapsamına alacağız.
•    Orman köylülerini, geçimlerinin tamamını “ormancılık faaliyetleriyle” saÄŸlayabilecekleri sosyal güvenceli iÅŸ olanaklarına kavuÅŸturacağız.


ÇALIÅžMA KOÅžULLARI VE ÜCRETLENDÄ°RME

•    Vahidi fiyat (tek fiyat) uygulamasının yarattığı tek taraflı fiyat belirleme ve sosyal güvencesiz çalışma gibi sorunları ortadan kaldıracağız.
•    Ormancılık faaliyetlerinde orman köylülerine ödenecek ücreti, orman köylüleri kalkındırma kooperatiflerinin katılımı ve önerileri doÄŸrultusunda belirleyeceÄŸiz.
•    Orman iÅŸlerinde iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi konusunda devleti iÅŸveren statüsünde sorumlu tutacağız.


ORMANLARIN EKONOMÄ°K POTANSÄ°YELÄ°

•    Devlet ormanlarının, devlet tarafından yönetilmesi ve iÅŸletilmesini esas alacağız.
•    % 80’i doÄŸal niteliÄŸe sahip olan ormanlarımızın taşıdığı ekonomik potansiyeli, ormanlarımıza zarar vermeden verimli ÅŸekilde kullanacağız.
•    Ä°laç ve kozmetik endüstrisine yatırım yaparak, doÄŸal orman ürünlerimizin bu sektörde hammadde olarak kullanılmasını ve yüksek katma deÄŸerli ürünlerin elde edilmesini saÄŸlayacağız.
•    Yüksek katma deÄŸerli ürünlerin ürün desenindeki payını artıracak ve ülkemizin ihtiyaçlarını öz kaynaklarımızla saÄŸlayacağız.
•    Orman kooperatiflerinin yeni üretim teknikleri konusunda bilgi birikimini ve üretim araçları altyapısını geliÅŸtireceÄŸiz. Bu sayede orman köylülerinin üretim girdilerini ve üretim verimliliÄŸini artıracağız.
•    BüyükÅŸehir belediyesi sınırları içerisinde yer alıp köy veya kasabadan mahalleye dönüÅŸtürülen yerlerde orman köylülerinin ve kooperatiflerinin hak ve önceliklerini koruyacağız.
•    Ormanlardan doÄŸru yöntemlerle, verimli ÅŸekilde ürün elde edilebilmesi için, gerekli sayıda orman mühendisini istihdam edeceÄŸiz.
•    Orman köylerimizin kalkındırılması için “Bölgesel Entegre Kırsal Kalkınma ve Ormancılık Projeleri” uygulayacağız.
•    ORKÖY kredilerinin % 25 olan hibe oranını artıracak ve geri ödeme koÅŸullarını iyileÅŸtireceÄŸiz.


ORMAN STOKUNUN KORUNMASI VE  GELÄ°ÅžTÄ°RÄ°LMESÄ°

•    BaÅŸlatacağımız aÄŸaçlandırma seferberliÄŸi ile orman alanlarımızı her yıl en az 200 bin hektar geniÅŸleteceÄŸiz.
•    Bu sayede hem orman köylüsüne önemli oranda istihdam alanı yaratacak, hem de orman varlığımızı on yıl içerisinde tüm topraklarımızın % 30’unun üzerine çıkaracağız.
•    Ekolojik ve doÄŸal dengeyi bozan HES projelerini gözden geçirerek ormanlardaki biyolojik çeÅŸitliliÄŸe zarar veren uygulamalara yasal sınırlar içerisinde son vereceÄŸiz.
•    Ormanların korunması ile ilgili çalışmaların orman köylülerinin haklarını gasp etmeden yürütülmesini saÄŸlayacağız.
•    Orman vasfı kazandığı gerekçesi ile devlet tarafında el konulmuÅŸ olan bütün tapulu arazileri vasıflarını koruyarak hak sahiplerine iade edeceÄŸiz.
•    Orman içerisinde kalan tapulu taşınmazlara tazminat ödenmeksizin devlet tarafından el konulmasına son vereceÄŸiz.


TURÄ°ZM
SÜRDÜRÜLEBÄ°LÄ°R TURÄ°ZM STRATEJÄ°SÄ°

•    Turizm Bakanlığı ve ilgili bakanlıklarda turizmi ilgilendiren alanlarda görevli bürokratların ve turizm sektörünün tüm paydaÅŸlarının katılımı ile uzun vadeli bir Turizm Strateji Belgesi oluÅŸturacağız.
•    Dört mevsime ve ülkenin tüm potansiyel bölgelerine dağılan, sürdürülebilir bir turizm sektörü yaratacağız.
•    Yurt dışından turist getiren seyahat acentelerini özel pazarlama teÅŸviklerinden yararlandıracak, kazandırdıkları dövizin bir kısmını pazarlama desteÄŸi olarak vergiden muaf tutacağız.
•    Ucuz fiyatlandırma politikasına esir olmadan, özgün turizm ürünlerini markalaÅŸtırarak sektörün dış rekabet gücünü yükselteceÄŸiz.
•    Katılımcı bir tanıtım stratejisi ile tüm bölgelerimizi tanıtacağız.


TURÄ°ZMDE ÇEŞİTLÄ°LÄ°K

•    Sadece deniz turizmini deÄŸil, doÄŸa ve kültür gibi alternatif turizm alanlarını da destekleyeceÄŸiz.
•    Kış turizmi potansiyelini artıracak altyapı ve tesisleri kuracağız.
•    Festival, fuar ve kongre turizmine özel destek vereceÄŸiz.
•    Kaplıca ve hidroterapi merkezi yatırımlarına ve saÄŸlık turizmine yönelik tesislere teÅŸvik vereceÄŸiz.


NÄ°TELÄ°KLÄ° Ä°Åž GÜCÜ

•    Turizm eÄŸitimine yerel yönetimlerin, odaların ve turizm örgütlerinin dâhil olmasını saÄŸlayacağız.
•    Turizm eÄŸitimini çeÅŸitlilik hedefine göre yeniden yapılandıracağız.
•    Nitelikli personel ihtiyacı olan alanlarda istihdam garantili eÄŸitim programları geliÅŸtireceÄŸiz.
•    EÄŸitimli çalışanların sigorta primlerinde “düÅŸük sezon” indirimleri yapacağız.
•    Turizm alanında eÄŸitim almış gençlerimize özel istihdam projeleri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Turizm çalışanlarının çalışma koÅŸullarını iyileÅŸtirecek, özellikle çalışma sürelerini yasal sınırlar içerisine çekeceÄŸiz.


YASAL DÜZENLEMELER

•    Seyahat acentelerinin çalışma yasasını yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Seyahat acenteleri denetim yetkisini TÜRSAB’a vereceÄŸiz.
•    Umre ve hac hizmetlerini, Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı’nın gözetiminde, yalnızca seyahat acenteleri ile yürüteceÄŸiz.
•    Seyahat acentelerinin ulaşım araçları ile ilgili iÅŸletme koÅŸullarını yeniden düzenleyecek, sektörde tekelleÅŸmeye izin vermeyeceÄŸiz.
•    Okullarda kademeli tatil dönemi uygulamasıyla iç turizmde istikrarlı müÅŸteri kapasitesini artıracağız.
•    Konaklama sektöründe yüksek arzdan kaynaklanan düÅŸük ücret sorununu aÅŸmak için Turizm Strateji Belgesi çerçevesinde tesisleÅŸmeye bölgesel sınırlamalar getireceÄŸiz.
•    Tesis fazlalığından dolayı kârlılığı düÅŸen bölgelere iç ve dış talebi artırıcı teÅŸviklerde öncelik tanıyacağız.
•    Bireysel mülklerin Ä°nternet üzerinden mali gereklilikler yerine getirilmeksizin pazarlanmasının konaklama sektöründe yarattığı haksız rekabeti yasal önlemler ve denetimlerle engelleyeceÄŸiz.


ÇEVRE DOSTU TURÄ°ZM

•    Bütün kıyı bölgelerimizin imar planlarını yerel yönetimler eliyle ve çevre duyarlılığıyla hazırlayacağız.
•    ÇED raporlarının bilimsel ve tarafsız olarak hazırlanmasını yasal güvence altına alacağız.
•    DoÄŸa korumada yetki ve görev karmaÅŸasını bitireceÄŸiz.
•    Turizm tahsislerini gözden geçirecek, haksız tahsisleri iptal edecek, doÄŸal ve kültürel varlığımıza zarar veren uygulamalara son vereceÄŸiz.


ENERJÄ°
TEMEL Ä°LKELER

•    Yerli kaynaklara öncelik veren, insan odaklı ve sürdürülebilirliÄŸi önceleyen bir enerji politikası benimseyeceÄŸiz.
•    Enerji politikalarını; dış politika, güvenlik ve ekonomi politikaları, sanayi ve tarım politikaları ve çevre politikası ile bütünleÅŸik bir planlama çerçevesinde geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Enerjinin çeÅŸitlendirilmiÅŸ kaynaklardan ve ekosisteme zarar vermeden saÄŸlanmasını gözeteceÄŸiz.
•    Tüm tüketicilerin, kaliteli ve yeterli enerjiye, sürekli ÅŸekilde ve ödenebilir koÅŸullarda ulaÅŸabilmesini saÄŸlayacağız.
•    Enerji ihtiyacının karşılanmasında, enerji arzının abartılı biçimde artırılması yerine enerji verimliliÄŸinin yükseltilmesini esas alacağız.
 

ÇEVREYE VE TOPLUMA DUYARLI ENERJÄ° POLÄ°TÄ°KASI

•    Çevreyle ve toplumla uyumsuz, yerel paydaÅŸların karşı çıktığı projeleri uygulamaya koymayacağız.
•    Verimli tarım arazilerinde, ormanlarda, zeytinliklerde, balık üreme havzalarında ve SÄ°T alanlarında enerji santrali kurmayacağız.
•    Tüm projelerde fizibilite çalışmalarını ve uluslararası standartlara uygun Çevresel Etki DeÄŸerlendirme (ÇED) raporlarını istisnasız ön koÅŸul haline getireceÄŸiz.
•    Havza planlaması kapsamında yer almayan, ÇED ölçütlerine uymayan, eko-sistemi tahrip eden hiçbir HES projesine onay vermeyeceÄŸiz.
•    ÇED raporu ve EPDK lisans tadilat baÅŸvurularında; yakıt deÄŸiÅŸimine, yerli kömürden ithal kömüre geçiÅŸe ve istismara dönük kapasite artırımlarına izin vermeyeceÄŸiz.


ENERJÄ°DE BAÄžIMSIZLIK VE KAYNAK ÇEŞİTLÄ°LİĞİ

•    Ekonomimizin üzerindeki en büyük yük ve cari açığın temel nedenlerinden biri olan giderek artan enerji ithalatını kademeli olarak azaltacağız.
•    Enerjide dışa bağımlılığın yarattığı dış politika ve güvenlik sorunlarını ortadan kaldıracağız.
•    Az sayıda ülkeye çok yüksek oranda bağımlı olduÄŸumuz mevcut yapıyı, kaynaklarımızı çeÅŸitlendirerek hızla deÄŸiÅŸtireceÄŸiz.
•    Dışa bağımlı fosil yakıtların, enerji tüketiminde ve elektrik üretimindeki payını düÅŸüreceÄŸiz.
•    DoÄŸal gaz ve ithal kömüre dayalı santrallere kısıtlamalar getirerek, bu kaynakların elektrik üretimindeki payını kademeli olarak azaltacağız.


ENERJÄ° POTANSÄ°YELÄ°NÄ°N DEÄžERLENDÄ°RÄ°LMESÄ°

•    Mevcut elektrik tüketimimizin üç katından fazlasına karşılık gelen, ancak atıl konumda olan yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarımızın enerji üretimindeki payını artıracağız.
•    Üretim potansiyelimizin sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde kullanılmasının önündeki tüm yasal engelleri kaldıracağız.
•    Kaynakların etkin kullanımı için gerçekçi bir enerji teÅŸvik politikasını hayata geçireceÄŸiz.


ENERJİ VERİMLİLİĞİ

•    Tüketim ve iletim verimliliÄŸini ve güvenliÄŸini artırmak için dağıtık enerji uygulamalarını yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Kaçak elektrik kullanımını yoksul yurttaÅŸlarımızı maÄŸdur etmeden önleyeceÄŸiz.
•    Enerji verimliliÄŸi yüksek ürünlerin üretimini teÅŸvik ederek, akkor ampuller baÅŸta olmak üzere, enerji verimliliÄŸi düÅŸük ürünlerin kullanılmasını kademeli olarak engelleyeceÄŸiz.
•    Sayısı 7 milyonu bulan enerji verimliliÄŸi düÅŸük bina stokumuzun enerji tüketimini yarıya düÅŸürecek kapsamlı bir iyileÅŸtirme projesini hayata geçireceÄŸiz.
•    Binalarda yalıtım baÅŸta olmak üzere yapılacak iyileÅŸtirmelerin mali yükünün tamamını konut sahiplerine yüklemeyecek, etkin ve çaÄŸdaÅŸ teÅŸvik modelleri uygulayacağız.
•    Yeni yapılacak binaların enerji verimliliÄŸi açısından AB standartlarına uygun olmasını saÄŸlayacağız.


SEKTÖREL  PLANLAMA

•    Her enerji alt sektörü için ayrı strateji belgeleri hazırlayacağız.
•    Ülke ölçeÄŸinin yanı sıra, il ve bölge ölçeÄŸinde de enerji kaynaklarının üretimi ve dağıtımına dönük planlama yapacağız.
•    Enerji talep tahminlerini bilimsel, gerçekçi bir temelde yeniden hesaplayarak tüketemediÄŸimiz enerji kaynakları için ayrıca bedel ödemeyeceÄŸiz.
•    DoÄŸal gaz depolama kapasitemizi yıllık tüketimimizin en az üçte birine yükselteceÄŸiz.


ENERJÄ° YÖNETÄ°MÄ° VE ENERJÄ° YATIRIMLARI

•    Enerji sektöründe yatırım yapma iklimini düzelteceÄŸiz.
•    Enerji yatırımlarını, kamunun planlaması ve denetimi çerçevesinde yapacağız.
•    Özel sektörün Kamu Ä°hale Kanunu çerçevesinde ve uluslararası standartlara uygun olarak hakça rekabet edebileceÄŸi bir yapı kuracağız.
•    Enerji sektöründe verimlilik saÄŸlayamayan ve saydam olmayan özelleÅŸtirme uygulamalarına son vereceÄŸiz.
•    Kamunun kârlı kurumlarının, “seçilmiÅŸ” bazı ÅŸirketlere, düÅŸük bedellerle aktarımını durduracağız.
•    Kamu kuruluÅŸlarını ehliyete, liyakate ve verimlilik ilkelerine göre yöneterek etkinleÅŸtirecek, özerkleÅŸtirecek ve güçlendireceÄŸiz.
•    DoÄŸal gaz ve petrol arama, üretim, iletim, rafinaj, dağıtım ve satış faaliyetlerini bütünleÅŸik bir yapı içinde sürdürmek amacıyla


BOTAÅž ve TPAO’yu, Türkiye Petrol ve DoÄŸal Gaz Kurumu bünyesinde birleÅŸtireceÄŸiz.
TÜKETÄ°CÄ°LER

•    Elektrik yoksulluÄŸu çeken yurttaÅŸların asgari tüketimlerini kamu güvencesi altına alacak, 4 kiÅŸilik yoksul bir aile için aylık 230 kw/saat elektriÄŸi ücretsiz saÄŸlayacağız.
•    Yüksek kükürtlü ve ısıl deÄŸeri düÅŸük kömür dağıtımı yerine, altyapı bulunan her yerde yoksul ailelere ücretsiz doÄŸal gaz temin edeceÄŸiz.
•    Yerli ve yenilenebilir kaynakların elektrik üretimindeki paylarını yükselterek ve enerji verimliliÄŸini artırarak doÄŸal gaz ve elektrik fiyatlarını ödenebilir seviyelere çekeceÄŸiz.
•    Bu politikalarla kaçak elektrik kullanımını en aza indirecek, kayıp kaçak bedeli ödemek durumunda kalan yurttaÅŸların uÄŸradığı haksızlığı gidereceÄŸiz.


YERLÄ° Ä°MALAT

•    Yerli imalatın geliÅŸtirilmesinde kamunun yönlendirici, teÅŸvik edici ve denetleyici bir rol üstlenmesini ilke edineceÄŸiz.
•    Enerji alanında Ar-Ge çalışmalarını; kamu, özel sektör ve üniversite iÅŸ birliÄŸi ile gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
 

ALT SEKTÖRLER
YENÄ°LENEBÄ°LÄ°R   KAYNAKLAR

•    Zengin yenilenebilir kaynaklarımızın, enerji ve elektrik tüketimimiz içindeki payını hızla arttıracak akılcı teÅŸvik politikaları uygulayacağız.
•    Yenilenebilir enerji sektöründe ekipmanların yerli üretimi için köklü bir AR-GE ve teÅŸvik politikası gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


KÖMÜR

•    Kömür iÅŸletmeciliÄŸinde kamuyu etkin kılacak, sektörü Türkiye Kömür Ä°ÅŸletmeleri (TKÄ°) eliyle yeniden yapılandıracağız.
•    Önemli kömür alanlarının, havza madenciliÄŸi kavramı temelinde yeniden projelendirilerek yapılandırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Maden Ä°ÅŸleri Genel MüdürlüÄŸü’nü iÅŸ güvenliÄŸini gözetecek ve iÅŸ güvenliÄŸi denetimlerini eksiksiz yapacak ÅŸekilde çaÄŸdaÅŸ bir yapıya kavuÅŸturacağız.
•    Linyit kaynaklarımızın, öncelikle elektrik enerjisi amaçlı deÄŸerlendirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Sektörde taÅŸeron aracılığıyla faaliyet gösterilmesine kesinlikle izin vermeyeceÄŸiz.
•    Termik santrallerin, çevre dostu ve yüksek verimlilik saÄŸlayan teknolojilerle kurulmasını yasal zorunluluk haline getireceÄŸiz.
•    Santrallerdeki üretim sürecinde, çevrimden elektrik, ısınma ve soÄŸutma saÄŸlanmasına dönük “kojenerasyon” ve “trijenerasyon” uygulamalarını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Kömür kaynaklarımızın katma deÄŸerinin artırılmasına yönelik Ar-Ge faaliyetlerini hızla geliÅŸtireceÄŸiz.


NÜKLEER ENERJÄ°

•    Nükleer teknolojiye, kategorik olarak karşı olmamakla birlikte, mevcut nükleer enerji teknolojilerine dayalı, sorunlarını giderememiÅŸ riskli santrallerin kısa vadede ülkemizde kurulmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Ä°halesiz olarak gerçekleÅŸtirilen ve ÇED sürecinde ciddi hukuki sorunlar bulunan Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) AnlaÅŸması’nı yerel ve uluslararası hukuk ilkeleri çerçevesinde yeniden gözden geçireceÄŸiz. Ülkemizin enerji bağımlılığını artıracağı ve güvenliÄŸi ÅŸüpheli olduÄŸu için, hukuk çerçevesinde mümkün olursa, iptal edeceÄŸiz.
•    Uzun vadede gerçekleÅŸtirilecek nükleer ve benzeri tüm enerji projelerinde, teknoloji transferinin, güvenliÄŸin ve verimliliÄŸin vazgeçilmez ön koÅŸul olmasını saÄŸlayacağız.
•    Bu alandaki teknoloji geliÅŸtirme çalışmalarını diÄŸer kaynaklarda olduÄŸu gibi yakından takip edecek, ülkemizin güvenli ve verimli enerji kaynaklarının geliÅŸtirilmesinde önde gelen ülkeler arasında yer alması için çalışacağız.
•    BaÅŸta 4. nesil reaktörler, füzyona dayalı santraller ve toryum olmak üzere dünyada nükleer enerji alanındaki güncel geliÅŸmeleri dikkatle izleyeceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸletme güvenliÄŸi ile nihai atık sorununun çözümlendiÄŸi yönünde kesin bir kanaat edinene kadar, gelecek nesilleri de tehdit edebilecek uygulamaların ülkemizde denenmesine izin vermeyeceÄŸiz.


ESNAF VE SANATKÂRLAR
DESTEK VE TEÅžVÄ°KLER

•    Esnafımıza, ödediÄŸi yıllık vergi ve prim miktarı kadar sıfır faizli kredi kullandıracağız.
•    KOSGEB’in proje özelindeki desteklerini artıracak, iÅŸ yerine özel uygulamaların önünü açacağız.
•    Esnafın da ÅŸirketler gibi kira, araç gideri vb. iÅŸ yeri masraflarını vergiden düÅŸebilmesini saÄŸlayacağız.
•    Kredi Kefalet Kooperatifleri’ni güçlendirecek, kredi miktarlarını artıracağız.
•    Esnafın düÅŸük faizli ve uzun vadeli kredilerle kira öder gibi kendi dükkânının sahibi olmasını saÄŸlayacağız.
•    Esnafın konsept çarşılar ve sanayi siteleri halinde örgütlenmesine destek olacak, ortak malzeme ve hizmet kullanımı ile esnafın giderlerini düÅŸüreceÄŸiz.
•    Esnafın kurduÄŸu kümelenme ÅŸirketlerine vergi avantajı saÄŸlayacağız.
•    Tarihi çarşıları özerk yapıya kavuÅŸturacak, özel teÅŸviklerden yararlanmalarını saÄŸlayacağız.


ADÄ°L PÄ°YASA KOÅžULLARI

•    Adil rekabet ortamı saÄŸlayarak esnafı koruyacak düzenlemeleri hayata geçireceÄŸiz.
•    Belediyelerin esnafla rekabet etmesini önleyeceÄŸiz.


TAM SOSYAL GÜVENCE

•    Emekli olmuÅŸ ancak iÅŸine devam eden esnafa Sosyal Güvenlik Destek Primi ödetmeyeceÄŸiz.
•    Prim borcu olan esnafın da saÄŸlık hizmetlerinden faydalanmasını saÄŸlayacağız.
•    Sosyal güvenlikte norm ve standart birliÄŸini saÄŸlayarak, esnaf aleyhine olan farklılıkları ortadan kaldıracağız.


KAMU ÖNCÜLÜÄžÜ

•    Esnafa sadece mali deÄŸil, stratejik destek de vereceÄŸiz.
•    Esnafın rekabet gücünü artıracak iÅŸ modellerinin geliÅŸtirilmesine katkı saÄŸlayacağız.
•    Özel bir statü ile ülkemizde yaÅŸayan Suriyelilerin vergiden ve yasal yükümlülüklerden muaf ÅŸekilde iÅŸ yaparak haksız rekabet etmesini önleyeceÄŸiz.


YASAL DÜZENLEMELER

•    Yönetici konumundaki esnafın milletvekili seçilemediÄŸi takdirde görevine geri dönebilmesi için yasal düzenlemeleri hayata geçireceÄŸiz.
•    Esnaf Bakanlığı kurarak, esnaf ve sanatkârların sorunlarının siyasette geniÅŸ yer bulmasına olanak tanıyacağız.
•    Ruhsatlandırma iÅŸlemlerinin esnaf odaları tarafından yapılmasını saÄŸlayacağız.
 

TÜKETÄ°CÄ°LER
TÜKETÄ°CÄ° HAKLARI

•    Tüketici ve üretici haklarını bütüncül bir yaklaşımla gözeteceÄŸiz.
•    BM Tüketici Hakları Evrensel Bildirgesi’nin ve Tüketici Haklarının Korunması Hakkında Kanun’un tam ve eksiksiz uygulanmasını saÄŸlayacağız.
•    Ürün güvenliÄŸi konusunda mevzuatın tam olarak uygulanmasını saÄŸlayacak, denetimleri etkinleÅŸtireceÄŸiz.
•    Tüketici haklarının güvence altına alınması için Tüketici Hakları Üst Kurulu’nu kuracağız.
•    Kalite denetimlerine etkinlik kazandıracağız.
•    Tüketicilerin kullandıkları ürünlere iliÅŸkin tam ve eksiksiz bilgilenme haklarını sonuna kadar gözeteceÄŸiz.
•    ÇaÄŸdaÅŸ ve etkin kooperatif modelleri ile tedarik zincirindeki ara kademeleri azaltarak tüketici fiyatlarını düÅŸüreceÄŸiz.
•    Kredi dosya masraflarının ve kart aidatlarının 10 yıl süre ile baÅŸvuru olmaksızın geriye dönük olarak iade edilmesini saÄŸlayacağız.
•    Elektrik tüketiminde alınan kayıp kaçak ve sayaç okuma bedellerinin, abonelere doÄŸrudan iadesini saÄŸlayacağız.


TÜKETÄ°CÄ° SAÄžLIÄžI

•    Genetik yapısı deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ ürünlerin (GDO) ithalatı, üretimi ve tüketiminde mevzuatı AB standartları ile uyumlu hale getirecek ve kararlılıkla uygulayacağız.
•    Çocuklarımızın okullarda dengeli, yeterli ve saÄŸlıklı beslenmesine yönelik gerekli önlemleri acilen alacağız, bu alandaki denetimleri eksiksiz ÅŸekilde gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Yasal düzenlemeler ve teÅŸviklerle tüketim maddelerinin doÄŸa dostu olmasını saÄŸlayacağız.


KALÄ°TE DENETÄ°MLERÄ°

•    Mal ve hizmetlerin üretiminde standartların korunmasını ve kalite kontrolünün etkinleÅŸtirilmesini öngören mevzuatı kararlı ÅŸekilde uygulayacağız.
•    Ürün güvenliÄŸini saÄŸlayıcı önlemlere ağırlık verecek, ürün güvenliÄŸi mevzuatının tam olarak uygulanmasını saÄŸlayacağız.
•    Tüketici haklarını üretici hakları ile birlikte koruyacağız.
•    Güvensiz ürünler konusunda kamuoyunun düzenli ve kapsamlı ÅŸekilde bilgilendirilmesini saÄŸlayacağız.


HAK ARAMA VE BÄ°LGÄ°LENDÄ°RME SÜREÇLERÄ°

•    Kuracağımız Tüketici Üst Kurulu yoluyla tüketicilerin uÄŸradığı zararların süratli, adil, ucuz ve kolay yöntemlerle giderilmesini saÄŸlayacağız.
•    Tüketici Üst Kurulu’nda tüketici örgütlerine temsil hakkı vereceÄŸiz.
•    Tüketici örgütlerini destekleyecek ve teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    MaÄŸduriyetlerin giderilmesi için danışmanlık hizmetleri sunacağız.
•    Aldatıcı, yanıltıcı ve istismar edici tanıtımları engelleyecek önlemler alacağız.
•    Tüketicilerin kullandıkları ürünlere iliÅŸkin tam ve eksiksiz bilgilenme haklarını sonuna kadar gözeteceÄŸiz.
 

DAYANIÅžMA VE SOSYAL ADALET

EÅŸitsizlikle ve yoksullukla mücadele insani bir sorumluluktur. YoksulluÄŸun ortadan kaldırılması ve sosyal geliÅŸmenin saÄŸlanması, aynı zamanda, bir ülkede demokrasiyi derinleÅŸtirmenin, ekonomik kalkınmayı hızlandırmanın ve toplumsal kaynaÅŸmayı saÄŸlamanın temel koÅŸuludur. CHP eÅŸitlikçi bir toplum yaratma ve sosyal geliÅŸmeyi saÄŸlama konusunda en iddialı ve en kapsamlı programları ortaya koyan siyasi partidir.

Demokrasinin temeli özgür insandır. Siyasi özgürlükleri teminat altına almak, bireyin özgürleÅŸmesi için gereklidir; fakat yeterli deÄŸildir.

Özgür olmak için yurttaÅŸlar ekonomik bakımdan bağımsız olmalı, gelirden adil pay almalı, toplumsal yaÅŸamın hiçbir alanında ayrımcılıkla karşılaÅŸmamalıdır. YurttaÅŸların siyasi ve ekonomik özgürlüÄŸünü saÄŸlamak sosyal devletin görevidir.

Sosyal bakımdan yeterli geliÅŸme saÄŸlamayan bir ülkede hızlı ve sürdürülebilir ekonomik kalkınma gerçekleÅŸtirilemez. YurttaÅŸların saÄŸlığını, eÄŸitimini, güvenliÄŸini en iyi ÅŸekilde gözeterek ekonomi için gerekli üretken ve vasıflı iÅŸ gücünü yaratmak sosyal devletin görevidir. YoksulluÄŸun ortadan kaldırılması ve eÅŸitsizliklerin azaltılması sosyal dayanışmayı güçlendirecek, toplumsal gerilimleri azaltacaktır. Ülkemize siyasi istikrar, barış ve huzur getirecektir.


AKP’NÄ°N SOSYAL YARDIMLARI

Türkiye’de sosyal devlet güçsüz ve yetersizdir. AKP’nin iktidarda olduÄŸu son on üç yılda sosyal devleti güçlendirme yönünde önemli adımlar atılmamıştır. AKP iktidarının sosyal yardım harcamaları için bütçeden ayırdığı pay, AB ortalamasının ancak yarısı kadardır. Oysa ülkemizde yoksulluk düzeyi ve oranı bu ülkelerle kıyaslanmayacak kadar yüksektir.
Sosyal yardımların yapılış biçimi, yardım alan yurttaÅŸların onurunu zedeleyici niteliktedir. Sosyal yardımlar çok sayıda kurum tarafından, kuralsız, düzensiz, adeta geliÅŸigüzel bir biçimde dağıtılmaktadır.

Yoksul olmasına raÄŸmen ilgili sosyal yardım kurumlarına doÄŸrudan baÅŸvurmayanlar yardımlara ulaÅŸamamaktadır. YurttaÅŸlar, yardımların kalıcı olamayacağı kuÅŸkusu ile yaÅŸamaktadır. Yardım malzemelerinin alınması ve dağıtılmasında gereÄŸinden yüksek, usulsüz harcamalarla ve yolsuzluk olaylarıyla karşılaşılmaktadır. Yapılan yardımlar, ihtiyaç sahiplerinin kendine yeter hale gelmesini hedeflememektedir. AKP Türkiye’yi, “oy karşılığı sosyal yardım” yaklaşımından hareket eden politikalara mahkûm etmiÅŸtir. AKP iktidarında sosyal devletin güçlendirilmesi ve daha adil bir toplumsal düzen yaratılması yolunda kayda deÄŸer bir ilerleme saÄŸlanamamıştır.

CHP sosyal devleti güçlendirerek sosyal adaleti saÄŸlama hedefine öncelik vererek ulaÅŸmayı amaçlamaktadır. Bu stratejiler; “kapsayıcı büyüme”, “bütüncül sosyal politika” ve “ön bölüÅŸümdür.”


KAPSAYICI  BÜYÜME

BirleÅŸmiÅŸ Milletler tarafından hazırlanan Ä°nsani GeliÅŸme Göstergesi, geliÅŸmiÅŸliÄŸi kadınların statüsü, saÄŸlık, eÄŸitim, yoksulluk, istihdam, yurttaÅŸ güvenliÄŸi gibi ölçütleri dikkate alarak deÄŸerlendirmektedir. 2014 yılında BM tarafından yayınlanan bu göstergede, Türkiye dünya ülkeleri sıralamasında 69. sırada yer almaktadır. AKP iktidarı döneminde Türkiye,
sosyal bakımdan dünyanın az geliÅŸmiÅŸ ülkeleri arasında kalmaya mahkûm edilmiÅŸtir.

Çözüm, CHP’nin önerdiÄŸi “kapsayıcı kalkınma” stratejisidir. Kapsayıcı kalkınma dışlayıcı deÄŸil içericidir. Çünkü kapsayıcı kalkınma, ekonomik büyümenin, bireylerin yaÅŸam kalitelerini iyileÅŸtirecek saÄŸlık, iÅŸ, eÄŸitim, temiz çevre ve sosyal destek politikalarıyla birlikte yürütülmesini öngörmektedir. Kapsayıcı kalkınmayı gözeten ekonomi politikaları; kadınlar, gençler, engelliler, yaÅŸlılar ve emekliler baÅŸta üzere tüm dezavantajlı kesimler dikkate alınarak hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Kapsayıcı kalkınma stratejisi, ekonomik büyümenin getirilerinin, Türkiye’nin her yerine ve her toplum kesimine ulaÅŸmasını saÄŸlayacak eÅŸitlikçi bir anlayışla dağıtılmasını öngörmektedir.
 
Yeni ve artırılmış sosyal yatırımlar aracılığıyla saÄŸlıklı, güvenceli ve çağımızın gerektirdiÄŸi bilgi ve becerilerle donanmış, yaÅŸam boyu öÄŸrenme olanaklarından yararlanan yurttaÅŸların yetiÅŸmesini öngörmektedir. DüÅŸük vasıflı iÅŸ gücünün vasıflı iÅŸ gücüne, düÅŸük katma deÄŸerli üretimin yüksek katma deÄŸerli üretime dönüÅŸtürülmesini öngörmektedir. CHP “Sosyal Avrupa’nın” temelini oluÅŸturan “kapsayıcı büyümenin”Türkiye’deki mimarı ve uygulayıcısı olacaktır. CHP ülkemizin ekonomik geliÅŸmiÅŸliÄŸini insani geliÅŸmiÅŸliÄŸe yansıtmakta ve BM Ä°nsani GeliÅŸmiÅŸlik Sıralamasında Türkiye’yi ilk 20 ülke arasına taşımakta kararlıdır.


BÜTÜNCÜL SOSYAL POLÄ°TÄ°KA

Toplumuzda var olan eÅŸitsizlikler çok yönlü ve çok boyutludur. Gelir ve servet dağılımındaki adaletsizlikler, eÅŸitsizliÄŸin ve yoksulluÄŸun baÅŸlıca kaynağıdır. Toplumsal cinsiyet, yaÅŸanılan yer, etnisite, din ve mezhep temelli farklıklar da eÅŸitsizliklerin ve yoksulluÄŸun kuÅŸaktan kuÅŸaÄŸa taşınmasında önemli rol oynamaktadır. ÇoÄŸu durumda bu etkenler bir arada bulunmakta, aynı kiÅŸileri ve aynı toplum kesimlerini aynı anda etkilemektedir. ÖrneÄŸin ülkemizin geri kalmış bir yöresinde yaÅŸayan yoksullar, dar gelirli olmanın dışında, kırsal ortamın, ataerkil deÄŸerlerin ve etnik kökene dayalı dışlanmanın getirdiÄŸi engellerin tümü ile karşı karşıya kalabilmektedir. Ä°ÅŸte bu nedenle eÅŸitsizlikle ve yoksullukla mücadele bütüncül bir sosyal politika anlayışını gerektirmektedir.

Sosyal politikalar, yoksulluÄŸun ve eÅŸitsizliÄŸin tüm boyutlarını dikkate alarak hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Bu amaçla kadınlar evde ve toplumda güçlendirilmelidir. Yoksul çocukların okul masrafları, üniversiteye hazırlık aÅŸamasını ve üniversite eÄŸitimini kapsayacak biçimde devlet tarafından karşılanmalıdır. Aynı hanede bulunan engellilerin, kronik hastalığı olanların ve geliri olmayan yaÅŸlıların durumlarını ayrı ayrı gözeten sosyal destek programları geliÅŸtirilmelidir. Sosyal yardımlardan, Türkiye’nin ekonomik bakımdan geri kalmış bölgelerinde yaÅŸayanlar öncelikli olarak yararlandırılmalıdır.

CHP Aile Sigortası Programı, yoksulluÄŸu tüm yönleri ile ele alan ve ortadan kaldırmayı hedefleyen bütüncül bir sosyal politika projesidir.

 
ÖN BÖLÜÅžÜM

EÅŸitsizliklerin temelinde, çocukların doÄŸum yeri, cinsiyeti ve anne- babalarının eÄŸitim durumu yani kiÅŸinin kendi tercihlerinden ve çabalarından tamamen bağımsız olan koÅŸullar yatmaktadır. Türkiye’de eÅŸitsizlik ve yoksulluk kuÅŸaktan kuÅŸaÄŸa aktarılmaktadır. Yoksul çocuklar kaliteli saÄŸlık ve eÄŸitim hizmetlerine ulaÅŸamadıkları için yoksulluk döngüsü içinde kalmaktadır. Fırsat eÅŸitliÄŸi yaratamayan eÄŸitim sistemi, sosyal hareketliliÄŸi kısıtlamakta ve yeni kuÅŸakların bir önceki kuÅŸaÄŸa göre daha iyi koÅŸullarda yaÅŸamalarını saÄŸlayacak olanakları sunmamaktadır.

CHP, eÅŸitsizliklerin yoÄŸun olarak yaÅŸandığı toplumumuzda, eÅŸitsizlikleri kaynağında engelleyecek “ön bölüÅŸüm” ilkesini benimsemektedir.

Ön bölüÅŸüm, tüm yurttaÅŸlarımızın yaÅŸamlarının baÅŸlangıcından itibaren ekonomik, sosyal ve kültürel fırsatlara sahip kılınması ilkesine dayanmaktadır. CHP, yurttaÅŸlara eÅŸit fırsatlar sunulmasıyla, doÄŸum yeri ve anne-babanın eÄŸitim durumu gibi koÅŸulların yaÅŸam fırsatları

üzerindeki etkisinin en aza indirileceÄŸinin bilincindedir. CHP’nin hedefi, tüm çocukların eÅŸit hak ve fırsatlara sahip olarak hayata güçlü ve adil bir baÅŸlangıç yapmasını saÄŸlamaktır. Çocukların, ellerinde olmayan koÅŸullar nedeniyle eÅŸitsizliÄŸe mahkûm edilmelerini engellemektir.

Güçlü bir ön bölüÅŸüm sisteminin kurulması için sosyal yatırımların teÅŸvik edilmesi, saÄŸlık ve eÄŸitim alanlarında nitelikli kamu hizmetlerinin geliÅŸtirilmesi gerekmektedir. EÅŸitsizlik ve toplumsal adaletsizliklerle doÄŸum öncesinden baÅŸlayarak mücadele edilmesi ÅŸarttır. Bir çocuÄŸun hangi anne-babadan ve yurdumuzun neresinde doÄŸduÄŸunun, o çocuÄŸun kaderini belirlemesine son verilmelidir.


CHP AÄ°LE SÄ°GORTASI PROGRAMI

CHP’nin güçlü sosyal devlet projesinin merkezinde “Aile Sigortası” bulunmaktadır. Aile Sigortası’nın temel hedefi, ülkemizde çaÄŸdaÅŸ bir sosyal güvenlik sistemi ve sosyal koruma ağı geliÅŸtirmektir. Hiçbir ayrım gözetmeksizin, tüm yurttaÅŸlarımızı her türlü dışlanmışlıktan kurtarmaktır.
CHP Aile Sigortası Programı ile yurttaÅŸlarımızın kimseye muhtaç olmadan, bağımsız, özgür ve eÅŸit bireyler olarak yaÅŸamaları saÄŸlanacak; bireyler, aileler ve kadınların aile içindeki konumları güçlenecektir.
 
CHP Aile Sigortası Programı, Türkiye’de güçlü sosyal devletin temelini oluÅŸturacaktır.

AB normlarına göre, geliri ulusal ortanca gelirin % 60’ının altında olanlar yoksul sayılmaktadır. Türkiye’de bu tanım kapsamında 3 milyon 750 bin yoksul hane ve bu hanelerde yaÅŸayan 16 milyon 700 bin kiÅŸi bulunmaktadır. CHP Aile Sigortası Programı, geliri yoksulluk sınırının altında olan her yurttaÅŸa aylık olarak, düzenli ve yeterli mali destek saÄŸlayacak ve yurttaÅŸların gelirini bu sınırın üstüne çıkaracaktır. Bu destek bir “yurttaÅŸlık hakkı” olacaktır.

CHP Aile Sigortası Programı ile, hâlâ yapılmakta olan sosyal yardımlar, iki katına çıkartılarak AB ülkeleri ortalaması olan, GSYH’nin %2,5’i düzeyine yükseltilecektir. CHP Aile Sigortası Programı kapsamında, bebek beslenme desteÄŸi, kreÅŸ desteÄŸi, genel saÄŸlık sigortası prim desteÄŸi, engelli desteÄŸi, yaÅŸlı desteÄŸi, askerlik desteÄŸi, gebelik desteÄŸi, evde bakım hizmeti desteÄŸi vb. destekler saÄŸlanacaktır. Nakit ödemeler kadınların banka hesabına yapılacaktır. Aile Sigortası, her çocuÄŸa okul öncesinden baÅŸlayarak ücretsiz, nitelikli tam gün eÄŸitime yönelik destekler sunacaktır. Her çocuk, 18 yaşına dek saÄŸlık, beslenme, sosyal ve kültürel geliÅŸim fırsatlarından gerektiÄŸi ÅŸekilde yararlanabilecektir. CHP Aile Sigortası Programı, AKP iktidarının sosyal yardım politikalarının tersine, istihdamı ve kadınların çalışmasını teÅŸvik edecektir. Aile Sigortası, hanedeki iÅŸsizlerin Ä°ÅžKUR vasıtasıyla iÅŸ araması ve meslek kursuna gitmesi koÅŸuluna baÄŸlanacaktır.

CHP Aile Sigortası, AKP iktidarında zayıflatılan bireysel özerkliÄŸin, ailenin ve toplumsal dayanışmanın güçlendirilmesini hedeflemektedir. Ailelerin ve bireylerin kendi ayakları üzerinde durabilmesini, geleceÄŸe güvenle bakabilmesini hedeflemektedir. CHP Aile Sigortası Programı ile tüm yurttaÅŸlarımız, mutlu ve demokratik bir toplumun temel taÅŸları haline gelecektir.


SONUÇ

Ä°nsanca yaÅŸam, ancak toplumsal refahın, mutluluÄŸun ve gelirin hakça bölüÅŸüldüÄŸü, tüm yurttaÅŸların eÄŸitim ve saÄŸlık hizmetlerinden eÅŸit ÅŸekilde yararlanabildiÄŸi bir düzen içinde mümkün olabilir. CHP’nin hedefi, yurttaÅŸlarımızın gelecek kaygısı duymadan, hakça, onurlu ve insanca yaÅŸayacağı bir düzeni kurmaktır.

CHP iktidarında hiçbir yurttaÅŸ evsiz kalmayacak, yataÄŸa aç girmeyecek ve çocuklar çalışmak zorunda kalmayacaktır. CHP iktidarında hiçbir yurttaÅŸ yoksul olduÄŸu için tehlikeli çalışma koÅŸullarını ve asgari ücret altındaki ücretleri kabul etmek zorunda kalmayacaktır. CHP iktidarında kadınlar toplumda güçlenecek ve iÅŸ gücüne daha fazla katılacaktır. Gençlerin
iÅŸ bulmaları saÄŸlanacak, kendi hayatlarını kurabilmelerine yardımcı olunacaktır. CHP’nin güçlendireceÄŸi sosyal devlet, ülkemizde hakkaniyeti, kalkınmayı ve refahı saÄŸlayacaktır. CHP, yurttaÅŸlarımızı kiÅŸilere ve siyasete bağımlı kılan bu düzene son verecektir. YurttaÅŸlarımızın güvence içinde yaÅŸayacakları ve geleceÄŸe güvenle bakabilecekleri bir düzen kurulacaktır.

YurttaÅŸlarımız bağımlılıktan kurtulacak, özgür ve mutlu olacaktır.


AÄ°LE SÄ°GORTASI
ETKÄ°N SOSYAL DEVLET, ÖZGÜR YURTTAÅžLAR

•    Güvencesiz ve yoksul yurttaÅŸ bırakmayacak, sosyal adaleti tesis edeceÄŸiz.
•    EÄŸitim ve saÄŸlık hizmetlerine herkesin ulaÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    YurttaÅŸlarımızın özerkliÄŸini ve demokrasimizi güçlendirecek, toplumsal dayanışma ve uyumu geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Ä°stihdamı artıracak kayıt dışılığı azaltacağız.
•    Çocuklar, kadınlar, yaÅŸlılar, kronik hastalar ve engellileri güçlendireceÄŸiz.
•    Ekonomiyi canlandıracak, esnafın yüzünü güldüreceÄŸiz.


YOKSULLUKLA  MÜCADELE

•    16,7 milyon kiÅŸi ve 3,75 milyon haneye sosyal destek saÄŸlayacağız.
•    5 milyonun üzerinde yurttaşımızı ilk kez sosyal yardım kapsamına alacağız.
•    9,6 milyon yurttaşımıza ilk kez düzenli nakit desteÄŸi vereceÄŸiz.
•    Sosyal destekleri iki katına çıkaracak, yardım türlerini artıracağız.
•    Hiçbir hanenin gelirinin 720 TL’nin altına düÅŸmemesini saÄŸlayacağız.
•    3,2 milyon yurttaşımızı ücretsiz olarak Genel SaÄŸlık Sigortası kapsamına alacağız.


HAK TEMELLÄ° SOSYAL DESTEK

•    Ä°stihdam edeceÄŸimiz Aile Sigortası Uzmanları ile en kısa zamanda bir yoksulluk envanteri hazırlayacak ve sosyal destekleri gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaÅŸtıracağız.
•    Desteklerin saÄŸlanmasında yaygınlaÅŸmış olan geliÅŸigüzel ve kayırmacı uygulamaları, yüksek ve usulsüz harcamalar dâhil olmak üzere tüm yolsuzlukları önleyeceÄŸiz.
•    YurttaÅŸlarımıza seçme özgürlüÄŸü saÄŸlamak için nakit destek sunacak, yurttaÅŸlarımızı ayni yardıma bağımlı olmaktan kurtaracağız.
•    Kurumsal karmaÅŸayı ortadan kaldırıp kaynaklarımızı etkin, ekonomik ve verimli kullanacağız.


GÜÇLÜ KADIN, GÜÇLÜ ÇOCUK

•    Aile Sigortası desteklerini kadınlara yapacağız.
•    Aile Sigortası Programı ile hiçbir çocuÄŸun yataÄŸa aç gitmemesini saÄŸlayacağız.
•    Çocuk desteklerini gebelikle birlikte baÅŸlatacağız.
•    Erken çocukluk döneminde saÄŸlık ve beslenme, ileri yaÅŸlarda eÄŸitim ön koÅŸulları ile tüm çocukların saÄŸlık ve eÄŸitim hizmetlerinden eÅŸit ÅŸekilde yararlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Çocuk desteklerinin sürdürülmesini, kız çocuklarının okula gönderilmesi ÅŸartına baÄŸlayarak kızların okullaÅŸma oranlarını yükselteceÄŸiz.
•    EÄŸitimine devam eden çocuklara her ders yılı başında eÄŸitim araç gereç desteÄŸi sunacağız.


SOSYAL UYUM

•    YurttaÅŸlarımızın ekonomik ve sosyal güçlüklerini aÅŸmalarına destek olmak amacıyla, Aile Merkezleri’nde yoksul ailelere yönelik sosyal uyum programları düzenleyeceÄŸiz.
•    Aile Merkezleri’nde anne ve baba eÄŸitimi, çocuk suçluluÄŸunun azaltılması gibi konularda kurslar düzenleyecek, bu kurslara iliÅŸkin ulaşım, gıda, çocuk bakımı gibi harcamaları karşılayacağız.


SAĞLIĞA ERİŞİM HAKKI

•    Aile Sigortası kapsamındaki tüm yurttaÅŸlarımızın GSS primlerini Hazine’den karşılayacağız.
•    Aile Sigortası kapsamında, kronik hastalığı bulunan yurttaÅŸlarımıza engelli desteÄŸi düzeyinde destek saÄŸlayacağız.


Ä°STÄ°HDAM ODAKLI SOSYAL DESTEK

•    Aile Sigortası kapsamındaki tüm yurttaÅŸlarımızın, mesleki eÄŸitim kurslarına devam etmesini ve Ä°ÅŸ-Kur’a kayıtlı olmasını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Kamu garantili istihdam projelerinde Aile Sigortası uygulamasından yararlanan ailelere öncelik tanıyacağız.


ADÄ°L VE DEMOKRATÄ°K BÄ°R ÇALIÅžMA DÜZENÄ°
YASAL GÜVENCE

•    Ä°ÅŸ Yasası’nı “Temel Ä°ÅŸ Yasası” olarak düzenleyecek ve hiçbir iÅŸçiyi kapsam dışında bırakmayacağız.
•    Evde, denizde, basında, hava taşımacılığında, tarımda, ormanda çalışanları da haklarını koruyarak ve geliÅŸtirerek bu yasanın kapsamına alacağız.
•    Çalışma koÅŸullarını, ILO, Avrupa Sosyal Åžartı ve diÄŸer AB mevzuatıyla uyumlu olacak ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Gözden geçirilmiÅŸ Avrupa Sosyal Åžartı’nın, yıllık izin, asgari ücret ve sendikal hakları da içeren ilkelerini çekincesiz olarak onaylayacağız.
 

AYRIMCILIKLA MÜCADELE

•    Ücretlerin belirlenmesinde cinsiyetçi ve kimlikçi yaklaşımlarla ve tüm diÄŸer ayırımcılıklarla mücadele edeceÄŸiz.
•    Kadın istihdamını teÅŸvik edeceÄŸiz. Kadınların bakım yükümlülüÄŸünü azaltacağız.
•    Engelli istihdamı ve engellilerin çalışma yaÅŸamına uyum saÄŸlayabilmeleri için etkin politikalar geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Çocuk iÅŸçiliÄŸini her durumda önleyeceÄŸiz. Çocukları eÄŸitim politikaları ve Aile Sigortası Programıyla koruma altına alacağız.


YÜKSEK  YAÅžAM STANDARTLARI

•    Çalışanların aileleriyle birlikte insanca yaÅŸayabilecekleri bir ücret rejimi getireceÄŸiz.
•    Asgari ücret üzerindeki vergileri kaldıracak, en düÅŸük ücreti 1500 TL’ye çıkaracağız.
•    Asgari ücret artışı hesaplamasına enflasyon farkı ve refah payını dahil edeceÄŸiz.
•    Çalışanlar arasındaki ücret adaletsizliklerini giderecek, çalışanların ekonomik ve sosyal haklarını geniÅŸleteceÄŸiz.
•    Haftalık çalışma süresini, ücrette bir azalma olmaksızın 40 saate indireceÄŸiz. Temel Ä°ÅŸ Yasası’nın öngördüÄŸü kaideleri aÅŸan çalışma sürelerini etkin denetimlerle önleyeceÄŸiz.
•    Vergi yükünün daha adil dağıtımını esas alacak, ücretliler üzerindeki vergi baskısını hafifleteceÄŸiz.


Ä°ÅžSÄ°ZLÄ°KLE MÜCADELE

•    “Toplumsal Ä°stihdam Stratejisi” ile iÅŸsizlikle etkin mücadele edeceÄŸiz.
•    Kamu istihdamını geniÅŸletecek ve yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Ä°ÅŸsizlik Sigortası’nın amacı dışında kullanılmasını önleyeceÄŸiz. Bu doÄŸrultuda fon yönetiminde iÅŸçi sendikaları temsilcilerinin ağırlıklı olmasını saÄŸlayacağız.
•    Ä°ÅŸsizlik ödeneÄŸinden yararlanma koÅŸullarını kolaylaÅŸtıracak, ödeme miktar ve sürelerini artıracağız.
•    Ä°ÅŸsizlik sigortasından yararlanmak için son üç yıl içerisinde ödenmesi gereken prim miktarını azaltacak, 120 gün aralıksız prim ödeme ÅŸartını kaldıracağız.


SOSYAL GÜVENCE

•    Kayıt dışı çalışmayı önlemek için “Kayıt Dışı Ä°stihdam ile Mücadele Programını” hayata geçireceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸçinin beyanını esas alan etkin bir denetim sistemi kuracak ve kayıt dışı iÅŸçi çalıştıranlara ağır yaptırımlar getireceÄŸiz.
•    Ödün verilemez ve vazgeçilemez bir hak olan kıdem tazminatını koruma altına alacağız. Ä°ÅŸverenin iflası halinde kıdem tazminatı hakkını tüm diÄŸer iÅŸçi haklarıyla birlikte öncelikli alacak durumuna getireceÄŸiz.
•    Emek göçünün ucuz emek rezervine dönüÅŸtürülmesini önleyeceÄŸiz.
•    Kayıt dışı yabancı ve göçmen iÅŸçilikle mücadele edeceÄŸiz.


TAÅžERONLAÅžMA

•    TaÅŸeronlaÅŸmanın sona erdirilmesi için kamu kurumlarından baÅŸlayarak etkili bir eylem planı uygulayacağız.
•    Kamuda taÅŸeron iÅŸçiliÄŸine, alt-iÅŸveren ve rödovans uygulamasına, özel kesime de örnek olacak biçimde son vereceÄŸiz.
•    Kurum ve kuruluÅŸ kanunlarına dayanılarak yaÅŸama geçirilen her türlü geçici ve güvencesiz istihdam biçimlerine, 4/B kapsamında düzenlenen sözleÅŸmeli personel ve 4/C kapsamında düzenlenen geçici personel uygulamalarına son vereceÄŸiz. Bu kapsamdaki kamu personelini memur ve iÅŸçi kadrolarına geçireceÄŸiz.
•    Kamu çalışanlarının farklı statülerde istihdamından dolayı özlük haklarında yaÅŸamış oldukları kayıpları telafi edeceÄŸiz.


Ä°Åž GÜVENLİĞİ
Ä°Åž KAZALARI

•    Ä°ÅŸ kazalarında ölümü kader olarak algılayan anlayışa son vereceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ cinayetlerine neden olan çalışma koÅŸullarını deÄŸiÅŸtireceÄŸiz.
•    Tersaneler, madenler ve inÅŸaatlar baÅŸta olmak üzere, iÅŸ yerlerini ölüm tuzağı olmaktan çıkaracağız.


MESLEK HASTALIKLARI

•    Ä°ÅŸçi saÄŸlığını korumaya yönelik önlemleri etkinleÅŸtireceÄŸiz.
•    Koruyucu hekimliÄŸi öne çıkaracak, önlenemeyen hastalıkların tedavisini ücretsiz hale getireceÄŸiz.
•    TicarileÅŸme yerine kamu yararını gözetecek Ulusal Ä°ÅŸçi SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Konseyi’ni kuracağız.
•    Meslek hastalıklarını ILO standartlarına göre yeniden saptayacak, bu hastalıkların sektörel/bölgesel dağılımlarını belirleyeceÄŸiz.
•    Bu nesnel veriler ışığında, hastanelerde meslek hastalıkları tedavi kliniklerinin uzmanlaÅŸmasını ve gerekirse yeni meslek hastalıkları hastaneleri kurulmasını saÄŸlayacağız.
•    Meslek hastalıklarına sebep olan etmenlerin ortadan kaldırılması için iÅŸ hukuku ve tıp alanını kapsayacak bir mücadele anlayışı ile hareket edeceÄŸiz.


ETKÄ°N DENETÄ°M

•    Ä°ÅŸ yeri denetimlerini sıkı yaptırımlara baÄŸlayacak, idari soruÅŸturmaları bakan iznine tabi olmaktan çıkaracağız.
•    Sendikalar, meslek odaları/birlikleri, üniversiteler ve ilgili bakanlık uzmanlarının katılımıyla, mesleki eÄŸitimleri ve denetlemeleri gerçekleÅŸtirecek özerk kurumsal yapılar oluÅŸturacağız.
•    Ulusal, sektörel ve bölgesel programlarla, ülke çapında eÄŸitim ve denetim seferberliÄŸi baÅŸlatacağız.
•    Ä°ÅŸ yeri hekimi ve iÅŸ güvenliÄŸi uzmanlarına tam bir iÅŸ güvencesi saÄŸlayacağız.
•    Bu uzmanların iÅŸten çıkarılabilmesini, iÅŸ müfettiÅŸi ve sendika/iÅŸçi temsilcisinin onayına tabi kılacağız.
•    Ä°ÅŸçi saÄŸlığı ve iÅŸ güvenliÄŸi hizmetlerini sunan personelin ücretlerinin, iÅŸverenin dörtte üç ve devletin dörtte bir oranında katkı saÄŸladığı ortak bir fondan karşılanmasını saÄŸlayacağız.


MEVZUAT

•    Ä°ÅŸçi saÄŸlığı ve iÅŸçi güvenliÄŸine dair mevzuatı ilgili tarafların katılımıyla uluslararası ölçütlere ve ILO normlarına uygun olarak yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸçilerin öznesi olduÄŸu yeni bir iÅŸçi saÄŸlığı ve iÅŸ güvenliÄŸi modelini hayata geçireceÄŸiz.
•    Ölümlü ve ağır yaralanmalı iÅŸ kazalarında, kusurlu iÅŸverene özgürlüÄŸü kısıtlayıcı cezalar getireceÄŸiz.
•    Çalışma ortamlarının saÄŸlık ve güvenlik koÅŸullarına uygun olması konusunda, devletin de iÅŸverenle birlikte sorumlu tutulmasını saÄŸlayacak yasal düzenlemeler yapacağız.
•    Tehlikeli iÅŸler sınıfına giren meslekler ve unvanlar ile fiili hizmet zammından yararlanacak olan çalışanları, güncel bir ÅŸekilde belirleyecek sürekli bir kurul oluÅŸturacağız.


VASIFLI Ä°Åž GÜCÜ
MESLEKİ EĞİTİM

•    Mesleki eÄŸitimi teÅŸvik edecek ve iÅŸçilerin ortalama eÄŸitim düzeyini yükselteceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ gücü piyasasının arz-talep dengelerini gözeterek etkili bir iÅŸ gücü ve eÄŸitim planlaması gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Tüm illerimiz için ihtiyaç duyulan mesleklere yönelik düzenli analizler yaparak iÅŸ gücü arz ve talep ihtiyaçlarını gösteren istihdam haritaları çıkaracağız.
•    Mesleki eÄŸitim okullarının coÄŸrafi dağılımını bu haritalara göre belirleyeceÄŸiz.
•    Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Sanayi Sitelerinde yatılı ve burslu meslek okulları kuracağız.
•    Ä°ÅŸ-Kur ile özel sektör iÅŸ birliÄŸi içerisinde vasıfsız iÅŸçilerin becerilerini artırmaya dönük uzun vadeli bir eÄŸitim programı uygulayacağız.
•    Program kapsamında, 800 bin iÅŸsiz yurttaşımızı, asgari ücret karşılığında ödeme alacakları 9-12 aylık eÄŸitim programlarına kademeli olarak yerleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸini kaybedenler ile genç ve kadın iÅŸsizlere yeni beceriler kazandıracak kısa süreli eÄŸitim programları uygulayacağız.


MESLEK Ä°ÇÄ° EĞİTÄ°M

•    Çalışanların, üretim sürecinde eÄŸitimine ve yeni beceriler edinmelerine yönelik aktif istihdam ve meslek içi eÄŸitim politikaları geliÅŸtireceÄŸiz.
•    “Yeniden Beceri Kazandırma”, “YaÅŸam Boyu ÖÄŸrenme” ve “Ä°ÅŸbaşında EÄŸitim” gibi faaliyetlere yaygınlık ve etkinlik kazandıracağız.
•    Meslek içi eÄŸitimi baÅŸta riskli iÅŸlerde çalışanlar olmak üzere bütün çalışanlar için zorunlu hale getireceÄŸiz.


YÜKSEK KATMA DEÄžER ÜRETEN SEKTÖRLERLE Ä°Åž BÄ°RLİĞİ

•    Yüksek vasıflı ve yüksek ücretli emek istihdam eden, yüksek teknolojiyi yoÄŸun olarak kullanan üretim sektörlerini destekleyeceÄŸiz.
•    Ä°malat sanayinde faaliyet gösteren ÅŸirketleri, sosyal diyalog yoluyla mevcut meslek içi eÄŸitim programlarıyla bütünleÅŸtirecek ve kurumsal
•    kapasitelerini artıracağız.
•    OSB’lerde yatılı mesleki eÄŸitim birimleri oluÅŸturacak, OSB’leri mesleki eÄŸitim kampüsleri haline getireceÄŸiz.


SENDÄ°KAL HAKLAR

•    Sendikaya üyelik hakkı, toplu sözleÅŸme hakkı ve grev hakkını bir bütün olarak ele alacağız. Bu hakların kullanılmasında ILO sözleÅŸmelerini asgari norm kabul edeceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸçilerin sendikalarda örgütlenmelerinin ve hak arama yollarının önünü açacak, toplu sözleÅŸme ve grev hakkının kullanılmasının önündeki engelleri kaldıracağız.


ÖRGÜTLENME

•    Çalışanların sendikal örgütlenme haklarını yasal güvence altına alacağız.
•    Ä°ÅŸverenin, iÅŸçi örgütlenmeleri üzerinde baskı kurmasını önleyerek ve sendikalı iÅŸçi çalıştıran iÅŸverenleri mali yönden teÅŸvik ederek sendikalaÅŸma oranlarını yükselteceÄŸiz.
•    Sendikalı iÅŸçi ve memurların, iÅŸ yeri sendika temsilcisi ve sendika yöneticilerinin çalışma hakları ve koÅŸullarını güvence altına alacağız.


SENDÄ°KAL Ä°ÅžLEYÄ°Åž

•    Sendikal hakların kullanım koÅŸullarını, iÅŸ kolu ve iÅŸ yeri barajlarıyla, toplu sözleÅŸme yetki ÅŸartlarıyla, ESK üyeliÄŸiyle ve benzeri hükümlerle ÅŸarta baÄŸlayan kısıtlayıcı düzenlemelere son vereceÄŸiz.
•    Sendikal alanı, siyasal iktidarların müdahalelerine karşı koruyacağız.
•    Yasal düzenlemelerde yandaÅŸ sendika kayırmacılığına son vereceÄŸiz.


TOPLU Ä°Åž SÖZLEÅžMESÄ°

•    Sektörel ve ulusal toplu iÅŸ sözleÅŸmesi mekanizmalarının önünü açacağız.
•    Tüm iÅŸçilerin toplu iÅŸ sözleÅŸmesi hakkından ve toplu iÅŸ sözleÅŸmesiyle güçlendirilmiÅŸ bir ücret belirleme ve ücret artışı sisteminden yararlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Kamu çalışanlarına grevli toplu sözleÅŸme hakkı tanıyacağız.
•    Toplu iÅŸ sözleÅŸmesi yapma yetkisinin tespitini bağımsız bir organa bırakacak, bu konuda çabuk ve etkin iÅŸleyen bir yargı denetimi getireceÄŸiz.
•    Toplu iÅŸ sözleÅŸmesi için yetkili sendikanın  belirlenmesinde uyuÅŸmazlık çıkması halinde, yargı denetiminde referandum yönteminin kullanılmasını esas alacağız.
•    Sosyal diyalog ve danışma düzeneklerinin, esas olarak iÅŸçi, iÅŸveren ve hükümet sacayağına oturan ve eÅŸit temsile dayanan bir “Ekonomi,  Toplum ve Çevre Konseyi” üzerinden süreklilik kazanmasını saÄŸlayacağız.


HAK ARAMA

•    Grev hakkını, toplu sözleÅŸmelerle saÄŸlanan hakların uygulanmasının bir güvencesi olarak deÄŸerlendireceÄŸiz.
•    “Hak Grevi”, “Dayanışma Grevi” gibi eylem biçimlerinin de gerektiÄŸinde kullanılabilmesinin önünü açacağız.
•    “Genel grevi” suç olmaktan çıkaracak yasal düzenlemeler yapacağız.
•    Bakanlar Kurulu tarafından grevlerin ertelenmesi olanak veren düzenlemeleri iptal edeceÄŸiz.
 

GÜÇLÜ KADIN, GÜÇLÜ TOPLUM
EKONOMÄ°K BAÄžIMSIZLIK
KADINLARA DAHA FAZLA EKONOMÄ°K DESTEK

•    Aile Sigortası ödemelerini kadınlara yaparak, kadınları ekonomik olarak güçlendireceÄŸiz.
•    Kadınların hâkim ortak olduÄŸu ÅŸirketlere verilen KOBÄ° desteklerinde hibe oranını % 50’den % 67’ye çıkaracağız.
•    Yeni iÅŸ kuracak kadın giriÅŸimcilere faturalı harcamaları karşılığında 33 bin TL’si avans olmak üzere 88 bin TL hibe ödeyeceÄŸiz.
•    Hâkim ortağı kadın olan KOBÄ°’lerin iÅŸlerini büyütmek için kullanacakları kredilerde faizin % 33’lük bölümünü Kredi Garanti Fonu’na ödeteceÄŸiz.
•    Bireysel Emeklilik Sigortası’nda devletin katkısını kadınlar için % 33’e çıkaracağız.
•    En az % 33 kadın istihdam eden ÅŸirketlere kurumlar vergisinde indirim uygulayacağız.
•    BÄ°ST’e kayıtlı ÅŸirketlerin yönetim ve danışma kurullarındaki kadın oranını kota uygulaması ile kademeli olarak % 33’e çıkaracağız.
•    Kadın kooperatiflerini destekleyecek ve çeÅŸitlendireceÄŸiz.


ÇALIÅžMA YAÅžAMINDA KADINLARA  ÖNCELÄ°K

•    “Kadın Ä°stihdamlı Büyüme Modeli” ile kadınların güvenceli ve nitelikli iÅŸlerde çalışmasını saÄŸlayacağız.
•    Kadınlardan sorumlu olacak bakanlığın çalışanlarının %70’inin kadınlardan oluÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    Kadınların iÅŸ gücüne katılımını kısa vade %40’a, uzun vadede %60’a çıkaracağız.
•    Kadınlara yönelik mesleki eÄŸitim kurslarını iÅŸ gücü ihtiyacı ve bireylerin becerilerini merkeze alarak düzenleyeceÄŸiz.
•    DoÄŸum borçlanması hakkını, doÄŸum yaptıkları dönemde sigortalı olmayan annelere de tanıyacağız.
 

ÇALIÅžMA YAÅžAMINDA KADINA YÖNELÄ°K AYRIMCILIKLA   MÜCADELE

•    Ä°ÅŸ Yasası’nda kadınlara yönelik doÄŸrudan ve dolaylı ayrımcılığı net olarak tanımlayacak, etkin yaptırımlar yoluyla ayrımcılıkla mücadele edeceÄŸiz.
•    Sözel, fiziksel ve psikolojik taciz ve “mobbing” kavramlarını Ä°ÅŸ Yasası’na ekleyeceÄŸiz.
•    Kadınların yönetim kademelerinde daha geniÅŸ yer almaları için kamuda cinsiyet kotası, özel sektörde ise teÅŸvik uygulamaları getireceÄŸiz.
•    Kadınların dışlandığı iÅŸ alanlarında mesleki eÄŸitimde pozitif ayrımcılık uygulayacağız. Bu alanlarda istihdam kotaları ve vergi indirimleri getireceÄŸiz.
•    Kadınların çalışma yaÅŸamına katılmasının önündeki  engellerden biri olan ulaşım ve güvenlik sorunlarını çözeceÄŸiz. Sokak aydınlatması yetersizliÄŸi gibi kamusal alandaki fiziksel eksiklikleri gidereceÄŸiz.
•    “EÅŸit iÅŸe eÅŸit ücret” anlayışıyla hareket edecek; kadınların, emeÄŸinin karşılığını eksiksiz ÅŸekilde almasını saÄŸlayacağız.


KADINLARIN  BAKIM  YÜKÜNÜ AZALTACAÄžIZ

•    Kadınlara yüklenen çocuk, hasta, yaÅŸlı ve engelli bakım sorumluluklarını azaltacağız.
•    Gündüz bakım hizmetlerini ve evde bakım hizmetlerini kurumsal, ücretsiz ve yüksek nitelikli olarak sunacağız.
•    Bakım hizmeti veren kadınları sosyal güvenlik kapsamına alacağız.
•    Kadınların iÅŸ gücünden kopmasını engellemek için ebeveyn iznini yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Tarım sektörü, ev hizmetleri, evden çalışma gibi ağırlıklı olarak kadınların çalıştığı alanları kayıtlı hale getireceÄŸiz. Bu alanlarda sendikal örgütlenmenin önündeki engelleri kaldıracağız.
•    KreÅŸ açma yükümlülüÄŸü bulunan iÅŸ yerlerinin ve belediyelerin verdikleri hizmetin yeterliliÄŸini takip edeceÄŸiz.
•    KreÅŸ açma yükümlülüÄŸünü, kadın çalışan sayısını deÄŸil, tüm çalışanları temel alacak ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ yerlerinde emzirme odalarının yaygınlaÅŸtırılmasını saÄŸlayacağız.
 

EĞİTİMDE EŞİT FIRSAT

•    Kız çocuklarının örgün eÄŸitim içinde kalmasını ve bir yıl okul öncesi eÄŸitim dahil olmak üzere 13 yıllık zorunlu eÄŸitimi eÅŸit koÅŸullarda tamamlamasını saÄŸlayacağız.
•    Parasız yatılı okullarda ve üniversite yurtlarında, kontenjanları cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldıracak ÅŸekilde düzenleyeceÄŸiz.
•    EÄŸitim sisteminde kadınların toplumsal cinsiyet rollerine göre deÄŸil, bireysel beceri ve isteklerine göre yönlendirilmelerini saÄŸlayacağız.
•    EÄŸitimini yarıda bırakmak zorunda kalmış her kadına, eÄŸitimini tamamlaması için fırsat tanıyacağız.
•    Toplumsal cinsiyet ayrımcılığına yol açan söylemleri eÄŸitim müfredatından kaldıracağız.


ŞİDDETE SIFIR TOLERANS
ŞİDDETÄ° DOÄžMADAN ÖNLEYECEĞİZ

•    Kadın erkek eÅŸitliÄŸini temel alarak kadınlara yönelik ÅŸiddetle çok yönlü mücadele etmeyi öngören Ä°stanbul SözleÅŸmesi’nin tam olarak uygulanmasını saÄŸlayacağız.
•    Kadınlara yönelik ÅŸiddeti ağır suçlar kapsamına alacak ÅŸekilde Türk Ceza Kanunu’nda gerekli deÄŸiÅŸiklikleri yapacağız.
•    Demokratik aile anlayışının yerleÅŸmesi için toplumsal bilinçlendirme çalışmaları baÅŸlatacağız.
•    Åžiddete maruz kalan kadınları, hakları konusunda bilgilendirmek amacıyla geniÅŸ çaplı kampanyalar yürüteceÄŸiz.
•    MaÄŸdurlarla ilgilenen kamu görevlilerinin, kadınlara yönelik ÅŸiddet konusundaki tutum ve davranışlarını iyileÅŸtirmek için eÄŸitimler düzenleyeceÄŸiz. Bu alandaki denetim mekanizmalarını geliÅŸtireceÄŸiz.


ŞİDDETE MARUZ KALAN KADINLARA TAM DESTEK

•    Kadınlara yönelik ÅŸiddetle mücadele için yerel ve ulusal bütçelerden yeterli ödenek ayıracağız.
•    Åžiddet maÄŸdurlarının, öncelikle güvenliÄŸini garanti altına alacağız.
•    MaÄŸdurların acilen ve maddi yük altına girmeden güvenli bir ortama kavuÅŸmaları için gereken idari ve mali yapıyı oluÅŸturacağız.
•    Sığınma evlerinin sayısını ve niteliÄŸini artıracağız. Sığınma evlerinin, ÅŸiddete uÄŸrayan kadınların normal hayata geçiÅŸlerindeki iÅŸlevini geliÅŸtirecek, AB standartları düzeyine gelmesini saÄŸlayacağız.
•    Karakollar ve aile mahkemelerinde aile içi ÅŸiddet birimleri oluÅŸturacağız. Bu birimlerde görev yapacak personelin eÄŸitimli ve donanımlı olmasını saÄŸlayacağız.
•    Åžiddet maÄŸduru kadınlara, barolarla iÅŸ birliÄŸi içinde, 7 gün 24 saat hukuki destek verilmesini saÄŸlayacağız.


EŞİT TEMSÄ°L, EŞİTLÄ°KÇÄ°  YASALAR

•    Kadın-Erkek EÅŸitliÄŸi Genel MüdürlüÄŸü kuracağız.
•    TBMM’deki Kadın-Erkek Fırsat EÅŸitliÄŸi Komisyonu’nu, Kadın-Erkek
•    EÅŸitlik Komisyonu olarak deÄŸiÅŸtireceÄŸiz.
•    Bu Komisyonu asli komisyon haline getirerek, tüm yasaların eÅŸitlik açısından gözden geçirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Toplumsal cinsiyete dayalı bütçelemeyi, hem yerel yönetimlerde hem de genel bütçede zorunlu hale getireceÄŸiz.


HER DÜZEYDE GENÄ°Åž KATILIM

•    Mahalli düzeyde kadın komisyonları kuracağız. Mahalli kadın komisyonlarına, Belediye Meclisi toplantılarına katılma hakkı tanıyacağız.
•    Kent Konseyleri Kadın Meclisleri’ni yaygınlaÅŸtırıp güçlendireceÄŸiz.
•    Kadınların sendikalara ve sivil toplum kuruluÅŸlarına katılımını ve bu kuruluÅŸların yönetimindeki etkinliklerini artırmak için teÅŸvik uygulamaları getireceÄŸiz.
•    Desteklerin dağıtımında kadın kuruluÅŸlarına öncelik tanıyacağız.
•    Belediyelerde kadın dostu kent uygulamasını hayata geçireceÄŸiz.
 

GENÇLİĞİNÄ° YAÅžAYAN GENÇLER
GÖRÜLMEYEN GENÇLER

•    Gençlik politikalarının oluÅŸturulmasında, eÄŸitim hayatından kopmuÅŸ, çalışmak zorunda kalan, iÅŸsiz, engelli gençler gibi dezavantajlı tüm gençleri göz önünde bulunduracağız.
•    EÄŸitimlerini yarıda bırakmak zorunda kalan iki milyondan fazla genç kızın, telafi eÄŸitimi ve uzaktan eÄŸitim programları ile eÄŸitimlerini tamamlamalarını saÄŸlayacağız.


DAHA FAZLA EKONOMÄ°K DESTEK

•    CHP Aile Sigortası Programı kapsamında verilen eÄŸitim yardımlarını üniversiteyi kazanamayan yoksul gençler için (18-20 yaÅŸ) devam ettirecek ve aylık 240 TL’ye kadar üniversiteye hazırlık desteÄŸi vereceÄŸiz.
•    Maddi olanağı yetersiz olan tüm üniversite öÄŸrencilerine Karşılıksız EÄŸitim Bursu saÄŸlayacağız.
•    Talepte bulunan tüm üniversite öÄŸrencilerine kamu destekli, geri ödemesi istihdam koÅŸullarına göre ve uzun vadeli olarak yapılandırılmış Yüksek EÄŸitim YaÅŸam Destek Kredisi vereceÄŸiz.
•    Üniversite harçlarını tamamen kaldıracağız.
•    Yurt sorununu, en fazla iki kiÅŸilik odalardan oluÅŸan yurtlar inÅŸa ederek bir yıl içinde çözeceÄŸiz.
•    Ä°htiyacı olan tüm gençlere ücretsiz yurt olanağı saÄŸlayacağız.
•    Yurtlarda ücretsiz geniÅŸ bant Ä°nternet eriÅŸimi saÄŸlayacağız.
•    25 yaÅŸ altındaki tüm gençler için, ulaşımda, kültür ve sanat etkinliklerinde, çeÅŸitli maÄŸaza ve lokantalarda Gençlik Ä°ndirimi uygulanmasını saÄŸlayacağız.
•    Gençlik Bütçesi ile gençlere ayrılan kamu kaynaklarını ÅŸeffaflaÅŸtıracak, STK’lerin etkin denetimine açacağız.
•    Gençlerimizin kültür-sanat etkinliklerine ve kitap, gazete, dergi gibi yayınlara eÅŸit eriÅŸimi için, maddi durumu elveriÅŸli olmayan lise son sınıf öÄŸrencilerine eÄŸitim yılı içerisinde aylık 100 TL kiÅŸisel geliÅŸim katkısı (Lise Kart) saÄŸlayacağız.
•    Lise son sınıf öÄŸrencilerinin bilgiye eÅŸit ÅŸekilde ulaÅŸabilmesi, bilgisayar ve Ä°nternet kullanımında daha yüksek beceri düzeyine çıkabilmesi için 1 GB mobil Ä°nternet eriÅŸimini ücretsiz saÄŸlayacağız.


DAHA ÇOK Ä°Åž, TAM GÜVENCE
GENÇ Ä°STÄ°HDAMI

•    Üniversiteden yeni mezun olmuÅŸ, iÅŸ arayan gençlere Ä°ÅžKUR’a kayıtlı olmaları halinde 540 TL iÅŸsizlik desteÄŸi saÄŸlayacağız.
•    “Genç Ä°stihdamlı Büyüme Modelini” geliÅŸtirerek genç iÅŸsizliÄŸini azaltacağız.
•    Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın çalışanlarının 40 yaşın altında gençlerden oluÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    Ä°stihdam süreçlerinde ve teÅŸviklerde pozitif ayrımcılık uygulayarak, iÅŸ gücü piyasasının dışında kalan gençleri çalışma yaÅŸamına kazandıracağız.
•    Vergi ve prim indirimleri getirerek, gençlerin kayıt dışı ve güvencesiz ÅŸekilde çalıştırılmasının önüne geçeceÄŸiz.
•    29 yaÅŸ altındaki üniversite öÄŸrencilerinin yarı zamanlı çalışabilmesini kolaylaÅŸtırmak amacıyla, gelir vergisi ve sigorta primlerinin devlet tarafından karşılanmasını saÄŸlayacağız.
•    Üniversite kampüslerinde, öÄŸrencilere yönelik kısmi süreli istihdam olanaklarını geniÅŸleteceÄŸiz.


DİPLOMALI İŞSİZLİĞİNE SON

•    Ä°ÅŸ bulamayan üniversite mezunları için, iÅŸ piyasasının taleplerine uygun olacak ÅŸekilde, uzmanlığı artırıcı bir yıllık burslu eÄŸitim programları baÅŸlatacağız.
•    EÄŸitimlerine devam etmek isteyen iÅŸsiz üniversite mezunlarının, burslu olarak yüksek lisans yapmalarına olanak tanıyacağız.
•    Üretken genç nüfusun eÄŸitim düzeyinin yükselmesini, böylelikle gençlerin iÅŸ gücüne aktif, donanımlı ve daha yüksek ücretlerle katılmalarını saÄŸlayacağız.
•    Üniversite ve sanayi iÅŸ birliÄŸini geliÅŸtireceÄŸiz. Üniversite kontenjanlarını belirlerken, iÅŸ dünyasının taleplerini de dikkate alacağız.
•    Üniversitelerin kariyer planlama birimlerini güçlendireceÄŸiz. Ä°nternet üzerinden ulaşılabilecek, ulusal düzeyde bir staj bilgi bankası kuracağız.
•    Kamu kurumlarında, yükseköÄŸrenim öÄŸrencilerine ücretli staj olanağı sunacağız. Özel sektördeki staj olanaklarının geniÅŸletilmesi için teÅŸvik programları uygulayacağız.
•    GiriÅŸimcilik eÄŸitimi, baÅŸlangıç fonları ve yönlendirme programları yoluyla genç giriÅŸimciliÄŸini destekleyeceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ kurmak isteyen 29 yaÅŸ altındaki üniversite öÄŸrencileri için KOSGEB kapsamında sektörel eÄŸitim olanakları saÄŸlayacak ve yeterli düzeyde nakit desteÄŸi vereceÄŸiz.
•    Askerlik süresini kısaltacağız. ÖÄŸrencilerin askerlik hizmetlerini yaz tatillerinde üçer aylık dönemler halinde tamamlayabilmesini saÄŸlayacağız.


ÖZGÜVEN SAHÄ°BÄ°, ÖZGÜR VE HOÅžGÖRÜLÜ BÄ°R GENÇLÄ°K

•    Uluslararası gençlik deÄŸiÅŸim programlarını, daha fazla ülke ve daha fazla okulla baÄŸlantı kurarak geniÅŸleteceÄŸiz.
•    Bu programlara katılan gençlerin ulaşım ve yaÅŸam giderlerini karşılamaya yetecek düzeyde ödenek saÄŸlayacağız.
•    Gençlerin farklı kültürleri tanıması, dünyaya daha açık olması ve uluslararası bir vizyon kazanması için “Hareketli Gençlik” giriÅŸimini baÅŸlatacağız.
•    Sosyal etkinlik seçeneklerinin az olduÄŸu bölgelerden baÅŸlayarak sosyal, kültürel ve sanatsal etkinliklerin düzenlenebileceÄŸi “Gençlik Evleri” kuracağız.
•    Merkezi bütçeden yerel yönetimlere ayrılan kaynağın belli bir kısmının, gençlere yönelik sosyal etkinliklerde kullanılmasını zorunlu kılacağız.
 

ETKÄ°N VE KATILIMCI BÄ°R GENÇLÄ°K
HAKLARININ BÄ°LÄ°NCÄ°NDE BÄ°R GENÇLÄ°K

•    Gençlerin, sahip oldukları haklar konusunda farkındalık kazanması için “YurttaÅŸlık ve Ä°nsan Hakları” dersini yeniden düzenleyerek, ortaöÄŸretimde zorunlu hale getireceÄŸiz.
•    Ailelere, genç hakları ve gençlik psikolojisi konularında bilgilendirme saÄŸlayacak kurslar ve eÄŸitim programları sunacağız.
•    Gençleri katılım ve demokratik haklar konusunda bilgilendirmeye yönelik eÄŸitim programları geliÅŸtireceÄŸiz.


GENÇLER HER ALANDA SÖZ SAHÄ°BÄ° OLACAK

•    Anayasa’nın 58. maddesinde yer alan gençleri “olaÄŸan ÅŸüpheliler” olarak algılayan anlayışı deÄŸiÅŸtireceÄŸiz.
•    Anayasa’da yapacağımız deÄŸiÅŸiklikle, gençlerin temel hak ve özgürlüklerden eÅŸit biçimde yararlanmasını ve toplumsal, ekonomik ve siyasal yaÅŸama etkin biçimde katılmasını saÄŸlamak konusunda devleti yükümlü kılacağız.
•    TBMM’de bir “Gençlik Ä°htisas Komisyonu” kurarak, gençlik haklarının etkin ÅŸekilde savunulmasını saÄŸlayacağız.
•    Gençlik STK’lerinin, üniversite öÄŸrenci konseylerinin ve Ä°l Gençlik Meclislerinin temsilcilerini kapsayacak bir “Ulusal Gençlik Konseyi” oluÅŸturacağız.
•    Üniversite öÄŸrenci konseylerinin üniversite senatolarında ve fakülte yönetimlerinde temsil edilmesini yasal güvence altına alacağız.
•    Gençlik STK’lerine idari ve mali destek saÄŸlayacak, gençlikle ilgili projeleri teÅŸvik edeceÄŸiz.


GELECEÄžE  UMUTLA  BAKAN ÇOCUKLAR
KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER

•    Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nı, Aile ve Çocuk Bakanlığı adı altında icracı bir bakanlık olarak yeniden yapılandıracağız.
•    Çocuk politikalarıyla ilgili temel hedefleri ve yasal düzenlemeleri özerk bir yapıda oluÅŸturulacak Türkiye Çocuk Kurumu ile birlikte gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    TBMM bünyesinde, çocukların yüksek yararını gözetecek Çocuk Adalet Komisyonu ve Adalet Bakanlığı bünyesinde çocuk rehabilitasyon merkezleri kuracağız.
•    Çocuk yoksulluÄŸunu önlemeye yönelik Türkiye Çocuk Politikası’nı hayata geçireceÄŸiz.
•    5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nu yeniden yapılandıracağız.
•    Çocukların adli vakalara karıştığı durumlarda çocuk haklarının korunmasını yasal güvence altına alacağız.
•    BM Çocuk Hakları SözleÅŸmesi’nin 3. protokolündeki bireysel baÅŸvuru hakkını onaylayacağız.
•    Tüm yerel yönetimlerde çocuk dostu kent uygulamalarının hayata geçirilmesi için yasal düzenlemeler yapacağız.


ÇOCUK  YOKSULLUÄžU

•    CHP Aile Sigortası Programı ile yoksul çocukların saÄŸlık, beslenme, kreÅŸ ve eÄŸitim baÅŸta olmak üzere tüm gereksinimlerini karşılayacağız.
•    Aile Sigortası kapsamında yoksul çocuklara nakit desteÄŸi saÄŸlayacağız.
•    Okullarda ücretsiz öÄŸle yemeÄŸi uygulaması baÅŸlatacağız.
•    Çocukların yoksulluk döngüsü içinde kalmasının temel nedeni olan eÄŸitimden kopma ve çocuk iÅŸçiliÄŸini engelleyeceÄŸiz.
•    DoÄŸan her yoksul çocuÄŸa, mama ve bebek bezi de dâhil olmak üzere, ilk altı aylık tüm hijyenik ihtiyaçlarını saÄŸlayan “bebek sandığı” vereceÄŸiz.


AÄ°LE MERKEZLERÄ°

•    Türkiye’nin her ilinde kuracağımız toplam 15.000 “Aile Merkezi” ile her çocuÄŸun saÄŸlık, beslenme, eÄŸitim, sosyal ve kültürel geliÅŸim konularında yeterli olanaklara kavuÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    45 bin uzman istihdam ederek saÄŸlık ve bakım, rehberlik ve psikolojik destek, oyun ve kültür-sanat hizmetleri sunacağız.
•    Aile Merkezleri’nde çocuklara sadece fiziksel deÄŸil, duygusal ve biliÅŸsel geliÅŸim hizmeti de vereceÄŸiz.
•    Anne-baba adaylarına çocuk saÄŸlığı ve beslenmesi eÄŸitiminin yanı sıra rehberlik ve psikolojik destek hizmetleri saÄŸlayacağız.


SAÄžLIKLI ÇOCUK, SAÄžLIKLI TOPLUM

•    Temel saÄŸlık hizmetlerini, her çocuk için tamamen ücretsiz hale getireceÄŸiz.
•    DoÄŸum öncesi ve sonrasına yönelik hizmet vermek üzere aile hekimlerini de kapsayacak sistematik programları ve kurumsal altyapıları geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Bebeklerin özellikle ilk altı ayda anne sütü ile beslenmesini teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Türkiye genelinde sadece büyük kentlerde bulunan çocuk hastanelerini yaygınlaÅŸtıracağız.


EĞİTÄ°MDE DÖNÜÅžÜM

•    Çocukların biliÅŸsel geliÅŸimi ve okula hazırlık deneyimini güçlendirmek için okul öncesi eÄŸitimi zorunlu ve ücretsiz yapacağız.
•    EÄŸitimde niteliÄŸi geliÅŸtirmek ve herkese fırsat eÅŸitliÄŸi saÄŸlamak için eÄŸitime ayrılan kaynakları artıracak, yatırımların eÄŸitim bütçesi içindeki payını geniÅŸleteceÄŸiz.
•    Ezbere ve sınava odaklı eÄŸitim sistemini deÄŸiÅŸtireceÄŸiz. ÖnceliÄŸimiz öÄŸrencinin becerileri ve öÄŸrenme deneyimi olacak.
•    YurttaÅŸlık bilinci, ayrımcılıkla mücadele ve insan hakları derslerine müfredatta yer vereceÄŸiz.
•    Spor, sanat ve kültür etkinlikleri gibi ders dışı olanaklarla okulları cazibe merkezleri haline getireceÄŸiz.


ÇOCUK Ä°STÄ°SMARI

•    Åžiddetin bir eÄŸitim aracı olarak kullanılmasının önüne geçeceÄŸiz.
•    Çocuklara uygulanan ÅŸiddetin, disiplin yetkisi çerçevesinde meÅŸrulaÅŸtırılmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Çocuk istismarının etkin ÅŸekilde cezalandırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Çocukların maÄŸdur olduÄŸu durumlarda, maÄŸduriyetin giderilmesine öncelik vereceÄŸiz.
•    Adli vakalara karışan çocuklara sosyal hizmet uzmanı, psikolog, sosyolog, pedagog ve hukukçulardan oluÅŸan bir ekip tarafından destek saÄŸlayacağız.
•    Çocukların ÅŸiddet döngüsü ve suç döngüsü içinde kalmalarına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Suça karışmış çocukların cezalandırılmasını deÄŸil, eÄŸitilerek topluma yeniden kazandırılmasını hedefleyeceÄŸiz.
•    Çocuk Mahkemeleri’ni ve yargılama süreçlerini bu amaca hizmet edecek ÅŸekilde yeniden yapılandıracağız.
•    Çocuk tutukluluÄŸuna son verecek, çocuk cezaevlerini kapatacağız.
•    Özellikle kız çocuklarının erken yaÅŸta evlendirilmelerinin önüne geçeceÄŸiz.
•    Milli EÄŸitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’nın iÅŸ birliÄŸine dayalı olarak çalışacak bir Çocuk Ä°hbar Hattı kuracağız.


KÄ°MSESÄ°Z ÇOCUKLAR

•    Koruyucu ailelik ve evlat edinme uygulamalarını yaygınlaÅŸtıracak, gerekli denetimleri düzenli hale getireceÄŸiz.
•    18 yaşına gelerek yetiÅŸtirme yurdundan ayrılmak zorunda kalan ve eÄŸitim hayatlarını sürdüremeyen kimsesiz çocuklara, kamu istihdam projelerinde öncelik saÄŸlayacağız.


YAÅžAM STANDARDI YÜKSEK EMEKLÄ°LER
EMEKLÄ°LER Ä°ÇÄ°N KALÄ°TELÄ° BÄ°R YAÅžAM

•    Emeklilere Ramazan ve Kurban Bayramlarında birer maaÅŸ ikramiye vereceÄŸiz.
•    Çalışanların maaşı ile emekli aylığı arasındaki uçurumu kapatacağız.
•    Emeklilerin, milli gelir artışından refah payı almasını saÄŸlayacağız.
•    Emekli aylıklarını gıda ürünlerinin enflasyonuna göre artıracağız.
•    Emeklilere kamu çalışanları ile aynı oranda banka promosyonu verilmesini saÄŸlayacağız.
•    Emekliler için muayene ve ilaç katılım paylarını ve fark ücretlerini kaldıracağız.


EMEKLİLER ARASINDAKİ EŞİTSİZLİKLER

•    Adil bir intibak yasası çıkaracağız.
•    Sosyal güvenlik kurumlarını gerçek anlamda tek çatı altında birleÅŸtireceÄŸiz.
•    Taban aylıklarındaki dengesizliÄŸi, memur emeklilerini temel alarak gidereceÄŸiz.
•    Katsayı ve gösterge sistemini yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Emeklilik için yeterli çalışma günü sayısına ulaÅŸtığı ve primlerini ödediÄŸi halde, yaşının dolmasını bekleyenlerin maÄŸduriyetini gidereceÄŸiz.


EMEKLÄ°LERE DAHA FAZLA SÖZ

•    Emekli sendikalarının önüne çıkarılan yasa dışı engelleri kaldıracağız.
•    Yerel düzeyde Emekli Meclislerinin kurulmasını destekleyeceÄŸiz.


TOPLUMUN FAAL BÄ°REYLERÄ° EMEKLÄ°LER

•    Yerel yönetimlerle birlikte emekli kulüpleri açacağız.
•    Her türlü kültürel etkinlikte yaÅŸlı indirimi uygulayacağız.
•    Turizm Bakanlığı bünyesinde ve TÜRSAB iÅŸ birliÄŸi ile gerçekleÅŸtirilecek kültür turizmi projeleri ile emeklilerimize makul ücretlerle gezi ve tatil olanağı saÄŸlayacağız.
•    Sosyal tesis olanakları bulunmayan meslek grupları için yeni tesisler yapacak ve emeklilerimizin bu olanaklardan en geniÅŸ ÅŸekilde yararlanmasını saÄŸlayacağız.
 

HER ALANDA VAR OLAN ENGELLÄ°LER
MUHTAÇ AYLIÄžI DEĞİL, “YAÅžAM AYLIÄžI”

•    Aile Sigortası kapsamındaki engellilere, % 40 engellilik düzeyi için 400 TL, % 60 engellilik düzeyi için 600 TL yaÅŸam aylığı baÄŸlayacağız.
•    Bakıma muhtaç tüm engellilere bakım hizmeti vereceÄŸiz.
•    Evde bakım aylığı alan yurttaÅŸlarımızı sosyal koruma kapsamına alacağız.
•    Kısa ve uzun süreli kurumsal bakım hizmetlerini yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Özel beslenme ihtiyacı olan engellilerin beslenme ihtiyaçlarını ücretsiz karşılayacağız.


ENGELLÄ°LER Ä°ÇÄ°N ÜCRETSÄ°Z SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°

•    Engellilerin tıbbi malzeme ve ihtiyaçlarını ücretsiz karşılayacağız.
•    Engellilerin kamu kurumlarına yapacakları her baÅŸvuru için ayrı ayrı rapor alma çilesini bitireceÄŸiz.
•    Herhangi bir ölçüte bakılmaksızın tüm engelli yurttaÅŸlarımızı sosyal güvenlik kapsamına alacağız.
•    Engellilerin rehabilitasyonunu, saÄŸlık, eÄŸitim ve sosyal hizmetlerle ilgili tüm yasalara ve engellilere özel yasalara dâhil edeceÄŸiz.
•    Zihinsel engellilerin erken tanı, tedavi ve eÄŸitimi için özel projeler geliÅŸtirecek ve uygulayacağız.


EĞİTİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ

•    Tüm engellilere koÅŸullarına uygun, çok yönlü eÄŸitimi eÅŸit, nitelikli ve ücretsiz saÄŸlayacağız.
•    Engellilerin kaynaÅŸtırıcı bir ortamda eÄŸitim alabilmeleri için öncelikle eÄŸitim kurumlarının fiziksel koÅŸullarını engellilere uygun hale getireceÄŸiz.
•    Engellilerin diÄŸer yurttaÅŸlarımızla birlikte eÄŸitim alabilmesine öncelik verecek, bunun mümkün olmadığı durumlar içinse engelli okullarını destekleyecek ve bu okulların sayılarını artıracağız.
•    Zihinsel engelli ve otizmli bireylerin yaÅŸam boyu öÄŸrenme ihtiyaçlarını gözetecek, örgün eÄŸitimden dışlanmalarını engelleyeceÄŸiz.


ÇALIÅžMAK Ä°STEYEN ENGELLÄ°LERE Ä°Åž OLANAÄžI

•    Kamuda ve özel sektörde engelliler için ayrılan boÅŸ kadroları doldurarak 50 bin engellinin istihdam edilmesini saÄŸlayacağız.
•    Engelli kadrolarını ve kotalarını artıracağız.
•    Engellilere yönelik etkin meslek edindirme programları geliÅŸtirecek, çalışma yaÅŸamına uyum için rehberlik hizmeti vereceÄŸiz.
•    Engellilerin bilgi kaynaklarına tüm yurttaÅŸlarla eÅŸit koÅŸullarda eriÅŸebilmesini saÄŸlayacağız.
•    Ä°ÅŸverenlerin engelli istihdam etmeyi tercih etmesi için özel teÅŸvikler geliÅŸtireceÄŸiz.


ENGELLÄ° DOSTU Ä°Åž YERÄ°

•    Tüm iÅŸ yerlerinin fiziksel koÅŸullarının engellilere uyumlu hale getirilmesi için destek saÄŸlayacağız.
•    Korumalı Ä°ÅŸ Yerleri Yasası çıkararak engelli yurttaÅŸlarımızın çalışma hakkını güvence altına alacağız.
•    Engellilerin eÅŸit iÅŸe eÅŸit ücret almasını güvence altına alacağız.


TOPLUMUN HER ALANINDA ERİŞİLEBİLİRLİK

•    Engellilerin tüm kamu hizmetlerine ve toplumsal yaÅŸamın her alanına eÅŸit ÅŸekilde eriÅŸebilmeleri için “eriÅŸilebilirlik standartları” geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Tüm altyapı hizmetlerini engellilere uygun ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Engellilerin ulaşım hakkının güvence altına alınması için “politika takip sistemi” oluÅŸturacağız.
•    Engellilere uygun yolcu taşıma hizmetlerini teÅŸviklerle destekleyeceÄŸiz.
•    Engelli rehberlik merkezleri ile engellilerin kültürel ve sosyal olanaklarını artıracağız.
•    Engelli spor kulüplerini malzeme ve tesisler açısından destekleyeceÄŸiz.


KÄ°MSEYE MUHTAÇ OLMAYAN  YAÅžLILAR
KALÄ°TELÄ° VE ÇAÄžDAÅž BAKIM ANLAYIÅžI

•    Tüm kentlerde yaÅŸlı bakımevleri açacağız.
•    Huzurevlerinin sayısını yoÄŸun ihtiyaç duyulan bölgelerden baÅŸlayarak artıracağız.
•    Evde destek ve bakım hizmetlerini geliÅŸtirecek ve yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Ä°htiyacı olan yaÅŸlılar için yerel yönetimlerle iÅŸ birliÄŸi içerisinde evlere sıcak yemek hizmeti sunacağız.
•    Evde yaÅŸlılara bakan aile üyeleri için sosyal, psikolojik ve finansal destek programları oluÅŸturacağız.
•    EÄŸitimli ve donanımlı yaÅŸlı bakım personeli yetiÅŸtireceÄŸiz.


YAÅžLILARA ÖZEL SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°

•    Temel saÄŸlık hizmetlerinde katılım payı alınmasına son vereceÄŸiz.
•    Önleyici saÄŸlık hizmetleri ile erken tanı ve tedavi hizmetlerinin saÄŸlanacağı yaÅŸlılık (geriatri) hastaneleri açacağız.
•    Göz, diÅŸ saÄŸlığı ve genel saÄŸlık durumunun korunması için uzman ekiplerle düzenli taramalar gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


ÇALIÅžMA VE SOSYAL GÜVENLÄ°K

•    Üç ayda bir 6OO TL olarak ödenen 65 YaÅŸ Aylığını Aile Sigortası Programı kapsamında 9OO TL’ye çıkaracağız.
•    Çalışmak isteyen yaÅŸlı yurttaÅŸlara uygun istihdam seçenekleri sunacağız.
•    YaÅŸlı yurttaÅŸlarımızın deÄŸiÅŸen teknolojilere uyum saÄŸlayabilmeleri için kısa süreli ve amaca yönelik eÄŸitim programları hazırlayacağız.


DAHA BAÄžIMSIZ VE DAHA SOSYAL YAÅžLILAR

•    YaÅŸlılara dönük sosyal hizmetleri bir arada sunan toplu konut projeleri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    YaÅŸlıların sosyal ve kültürel hayattan uzak kalmaması için yaÅŸlılara dönük sosyal kulüpleri yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Kamusal alanları yaÅŸlılara uygun ÅŸekilde düzenleyeceÄŸiz.
•    Kentlerde yaÅŸlıları gözeten özel trafik uygulamaları geliÅŸtireceÄŸiz.
•    YaÅŸlılara dönük projelerin geliÅŸtirilmesinde danışmanlık hizmeti vermek üzere yerel yönetimler bünyesinde “Kıdemli YurttaÅŸ Konseyleri” kuracağız.
•    Yakın bir dönemde nüfusumuzun önemli bir bölümünün yaÅŸlılardan oluÅŸacağından hareketle hukuk sistemimizi yaÅŸlı haklarını gözetecek ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
 

YURTTAÅž Ä°ÇÄ°N NÄ°TELÄ°KLÄ° KAMU HÄ°ZMETÄ°

Ülkemizin kamu yönetiminde kayırmacılıktan uzak evrensel hizmet ilkelerinin benimsenmesi büyük bir zorunluluk haline gelmiÅŸtir. CHP toplumun ihtiyaçlarına öncelik veren ve toplum yararını esas alan köklü bir kamu yönetimi reform programını özenle ve tüm ayrıntıları dikkate alarak hazırlamıştır.

AKP iktidarı devletin kurumsal yapılanmasını ve kamu yönetimini büyük bir keyfilik, ilkesizlik ve kayırmacılık ortamının içine sokmuÅŸtur. Öngörüsüz, partizanca ve ÅŸahsileÅŸmiÅŸ müdahaleler nedeniyle kamu yönetimi hakkaniyetsiz ve verimsiz iÅŸleyen bir çıkar çarkına dönüÅŸtürülmüÅŸtür.

Liyakat, verimlilik ve kamu hizmetlerinde ayrım gözetmeme ilkeleri ayaklar altına alınmıştır. Bir siyasi parti olarak AKP, hükümet olmakla ve hükümeti yönetmekle yetinmemiÅŸ, kamu kurumlarını tepeden tırnaÄŸa siyasallaÅŸtırarak “parti-devlet yönetimi” anlayışını topluma dayatmaya kalkışmıştır.

Siyasi veya ÅŸahsi tutumlarla kurumların iÅŸlevsizleÅŸtirilmesi ve kadroların etkisizleÅŸtirilmesi nesnel kamu yönetimi anlayışı bakımından kabul edilebilir bir durum deÄŸildir. Kurumların hesap verebilirlikten uzak faaliyet göstermesi ne kadar yanlış ise, siyasi müdahalelerle çalışamaz hale getirilmesi de o ölçüde yanlıştır. Varlık nedeni topluma hizmet sunmak olan kamu kuruluÅŸlarının keyfilik ya da partizanca tasfiye anlayışı ile hareket etmesinin bir an önce önüne geçilmelidir. Kurumlar görev tanımlarına uygun biçimde faaliyet göstermeli, yasal sınırlara riayet etmeli ve liyakat ölçütlerine dayanan personel rejimi anlayışıyla hareket etmelidir.

Tüm kamu pozisyonları için liyakat kriterleri yeniden belirlenmeli ve sınav sistemleri yurttaÅŸların bilgisine açık biçimde hakkaniyet gözetilerek yeniden oluÅŸturulmalıdır. CHP iktidarında sınavsız iÅŸe almalara son verilecek, tayin ve terfilerde tamamen siyasileÅŸmiÅŸ tercihlerin önüne geçilecektir. CHP gerek sınav sistemleri, gerekse çalışma koÅŸulları ve
tayinleri itibarıyla yurttaÅŸların kendilerini yeniden kamu sisteminin iÅŸleyen bir parçası olarak görmesini saÄŸlayacaktır.

CHP, yurttaÅŸlarımızın e-devlet olanaklarını kolaylıkla kullanılabileceÄŸi çaÄŸdaÅŸ bir altyapıyı kuracaktır. YurttaÅŸların sorunlarına ve beklentilerine, teknolojik araçlarla kalıplaÅŸmış ÅŸekilde geri dönüÅŸ yapılması alışkanlığıyla yetinilmeyecektir. YaÅŸlı ve elektronik okuryazarlığı olmayan yurttaÅŸlara destek olanakları sunulacaktır. CHP evrensel ve etkili kamu hizmeti anlayışından hareketle yurttaÅŸların kâr amaçlı katılım payı, harç vb. maliyetlere katlanmasına izin vermeyecektir.

CHP iktidarında kamu hizmetlerinde etkililik ve verimlilik ilkelerine “yurttaÅŸ” boyutu eklenecektir. Kamu hizmetlerinin bir lütuf olarak deÄŸil, bir yurttaÅŸlık hakkı gereÄŸi devlet tarafından verilmesi gerektiÄŸi anlayışı hâkim kılınacaktır. YurttaÅŸ kamu yönetimi iliÅŸkileri siyasi etkilerden ve menfaat iliÅŸkilerinden arındırılacaktır. Merkezi ya da yerel yönetimler tarafından yürütülen tüm iÅŸlemlerde yurttaÅŸların beklenti ve talepleri esas alınacak, hiç kimsenin kiÅŸisel menfaat saÄŸlanmasına göz yumulmayacaktır. Devlet ve kamu görevlileri dünya tarihinde benzerine az rastlanan büyük yolsuzluklara alet edilmeyecek, kamu yönetimi tümüyle gün ışığına çıkartılacaktır.


ÜLKEMÄ°ZÄ° GELECEÄžE TAÅžIYACAK BÄ°R EĞİTÄ°M  SÄ°STEMÄ°

EÄŸitim, tüm insanlar için vazgeçilmez bir ihtiyaç ve temel bir insan hakkıdır. Bireyler tüm yeteneklerini ancak nitelikli eÄŸitim sayesinde ortaya çıkartabilir, kendini ancak iyi bir eÄŸitim sayesinde tam olarak gerçekleÅŸtirebilir. EÄŸitim erdemli yurttaÅŸlar yetiÅŸtirmenin baÅŸlıca unsurudur. EÄŸitim, bireysel geliÅŸimi saÄŸladığı kadar, toplumsal eÅŸitsizliklerin giderilmesini de saÄŸlayan en temel araçtır. EÄŸitim yoksulu varlıklı, güçsüzü güçlü kılar. Ä°nsanlığın ortak deÄŸerlerini anlamaya, paylaÅŸmaya ve geliÅŸmesine katkıda bulunmaya olanak tanır. Toplumların daha uygar, daha demokratik ve daha müreffeh olmasını saÄŸlar.

CHP’nin öncelikli siyasi hedefi nitelikli eÄŸitimin evrensel bir hak olarak her yurttaÅŸ için saÄŸlanmasıdır. CHP, yurttaÅŸlarımızın gelecekleri hakkında söz sahibi olması ve bağımsız bireyler olarak yaÅŸayabilmesi için eÄŸitimin vazgeçilmez olduÄŸuna inanır. EÄŸitim, CHP’nin özellikle kadın-erkek eÅŸitliÄŸi, yoksullukla mücadele ve kalkınma alanında en önemli aracı olacaktır. CHP eÄŸitime yapılan tüm yatırımların, aslında özgürlüÄŸe, barış içinde bir arada yaÅŸamaya ve toplumsal geliÅŸmeye yapıldığı görüÅŸündedir. Demokratik ve çaÄŸdaÅŸ deÄŸerlere uygun biçimde verilen bir eÄŸitim, kültürel önyargılara ve gelir, etnik grup, mezhep eÅŸitsizliklerine karşı en büyük mücadele aracıdır.

Günümüzde eÄŸitim, insani geliÅŸmenin ve sosyal adaletin olduÄŸu kadar ekonomik kalkınmanın da baÅŸlıca kaynağıdır. Bilgi ekonomisinin asli unsuru olan vasıflı iÅŸ gücü ve zengin insan kaynakları ancak çağımızın gereklerine uygun bir eÄŸitim sistemi sayesinde yaratılabilir. Yenilikçi, ileri teknoloji kullanan ve yüksek katma deÄŸer üreten bir ekonominin ön koÅŸulu nitelikli ve eÅŸitlikçi bir eÄŸitim sisteminin var edilmesidir. CHP bu hedefe ulaÅŸmanın baÅŸlıca aracı olan zorunlu okul öncesi eÄŸitimi, en az sekiz yıl süreli kesintisiz temel eÄŸitimi, ekonomi dünyasını taleplerini tam olarak karşılayan bir mesleki eÄŸitim sistemini ve öÄŸrenmenin, araÅŸtırmanın ve yaratıcılığın kaynağı olan özgür üniversite sistemini en kısa sürede ülkemize kazandırma kararlığındadır.


HER İŞİN BAŞI SAĞLIK

YurttaÅŸların saÄŸlık hizmetlerinden ihtiyaçları ölçüsünde, ihtiyaç duydukları yer ve zamanda yararlanabilmeleri temel ilkemiz olacaktır. CHP, saÄŸlık hizmetlerine bütçeden ayrılacak payı artıracaktır. CHP iktidarında, daha çok sayıda iyi eÄŸitimli doktor, hemÅŸire ve teknisyen yetiÅŸtirilecektir.

YurttaÅŸları hasta olmadan korumayı amaçlayan önleyici saÄŸlık hizmetlerine ağırlık verilecektir. CHP iktidarında, saÄŸlık hizmetlerinden yararlanmanın ön koÅŸulu, yatırılan prim miktarı ya da kiÅŸinin cebindeki parası olmayacaktır.

CHP, ayrım gözetmeksizin tüm toplum kesimlerine nitelikli saÄŸlık hizmetlerinin ulaÅŸtırılmasını saÄŸlayacaktır. SaÄŸlık hizmetlerinin niteliÄŸi artırılırken, saÄŸlık çalışanlarının, güvenceli ÅŸekilde çalışabilmesi için tüm önlemler alınacak, tüm personelin özlük hakları ve çalışma koÅŸulları iyileÅŸtirilecektir. CHP, ilaç ve sarf malzemesi, ekipman ve yazılım alanlarında yerli saÄŸlık endüstrisinin geliÅŸmesi için cesur adımlar atacaktır. TÜBÄ°TAK, tekno-kentler ve tıp fakültelerimizin iÅŸ birliÄŸinde ulusal saÄŸlık teknolojiler geliÅŸtirilecektir.


KÜLTÜR VE SANAT

Önyargı, ötekileÅŸtirme ve ayrıştırmadan kaynaklanan kutuplaÅŸma ve çatışmaları ortadan kaldıracak uzlaÅŸmacı bir siyasi ortamın yaratılması, CHP’nin siyasi önceliklerinin başında gelmektedir. CHP iktidarında, eÅŸitlik, özgürlük ve dayanışma ilkeleri doÄŸrultusunda geliÅŸtirilecek yeni yaklaşımla, kültür çeÅŸitliliÄŸimize sahip çıkılırken, kültürel farklılıkların ayrışmaya ve çatışmaya neden olması önlenecektir.

Kültürel ötekileÅŸtirmeden kaynaklanan, siyasi ve keyfi yasaklara ve sansüre son verilmesi CHP kültür politikalarının merkezinde yer almaktadır. Kültür endüstrileri, güzel sanatlar, performans sanatları, kültürel miras, yayıncılık, sinema, müzik, fotoÄŸrafçılık ve kültürel turizm gibi alanları kapsayan tüm kültür ve sanat etkinlikleri, ülkemizin en büyük yaratıcı potansiyelidir.

CHP, kültür ve sanat alanlarında ticarileÅŸmenin, insan yaratıcılığının ve yenilikçiliÄŸinin önüne geçmesine karşıdır. Kültür politikaları ekonominin geliÅŸmesini, ülke refahının artmasını ve yurttaÅŸlarımızın duygusal ve manevi bakımdan zenginleÅŸmesini saÄŸlayacak bir anlayış çerçevesinde geliÅŸtirilecektir.

SPOR

Sporda öncelikli hedef ülkemizin genç nüfusunun insani ve sosyal geliÅŸmesine güç katacak olanaklar yaratmaktır. AKP iktidarı, spor alanında niceliksel sonuçları baÅŸarı olarak tanımlayan bir anlayışı benimsemiÅŸtir.

Spor propaganda ve spekülatif inÅŸaat yatırımları aracı olarak görülmüÅŸtür. Kitlesel sporlar geri plana atılmıştır. Profesyonel sporlarda ise büyük baÅŸarısızlıklar birbirini izlemiÅŸtir. Kaynaklar israf edilmiÅŸtir. Önemli spor organizasyonlarının ülkemizde gerçekleÅŸmesine yönelik giriÅŸimler baÅŸarısızlıkla sonuçlanmıştır. AKP iktidarı federasyonları, spor kulüplerini ve hatta sporcuları yandaÅŸlar ve muhalifler olarak ayrıştırmıştır. Arkası kesilmeyen siyasi müdahaleler sporu partizanlığın, entrikaların ve ÅŸaibelerin odağı haline getirmiÅŸtir.
 
CHP iktidarında siyaset elini spordan tamamen çekecektir. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın yönetiminde gençlere ağırlık verilecektir. CHP iktidarında spor yeniden bir toplumsal diyalog ve etkileÅŸim alanına dönüÅŸtürülecektir. Taraftar gruplarının gözetlenmesi, fiÅŸlenmesi ve açılan davalarla sindirilmesine son verilecektir. Statlarda orantısız polis ÅŸiddeti, gözaltılar ve biber gazı kullanımı gibi uygulamalara izin verilmeyecektir.

CHP iktidarında sporcu eÄŸitimi ve spor tesisi altyapısı geliÅŸtirilmesine öncelik verilecektir. CHP, çocuk-yaÅŸlı tüm yurttaÅŸların düzenli olarak spor yapabileceÄŸi ortamların yaratılması için çalışacaktır. Tüm yurttaÅŸların ihtiyaçlarını karşılayacak ÅŸekilde her semtte spor alanları, yeÅŸil alanlar ve amatör kulüpler oluÅŸturulacaktır. CHP’nin hedefi gençlere sporu sevdirme ve her alanda baÅŸarılı olacak sporcular yetiÅŸtirmektir. CHP spor politikalarını eÅŸitlik ve dayanışma ilkesi temelinde ÅŸekillendirecektir.


ULAÅžTIRMA: BÜTÜNLEÅžME VE KALKINMANIN   ALTYAPISI

CHP’nin ulaÅŸtırma projelerinin planlama ve gerçekleÅŸtirme sürecinde kamu yararı, halkın katılımı, ulusal kaynaklar ve teknolojilerden öncelikle yararlanılması, çevrenin korunması, hesap verilebilirlik ve ÅŸeffaflık ilkeleri esas alınacaktır. Hedef, Türkiye için nitelikli ve sürdürülebilir bir ulaÅŸtırma altyapısını en kısa zamanda oluÅŸturmaktır. CHP, ilgili tüm tarafların katılımı ile kısa ve uzun vadeli bir UlaÅŸtırma Ana Planı hazırlayarak, bu planın öncelikleri içerisinde hareket edilmesini saÄŸlayacaktır. Planın ana amaçlarından biri ülkemizin doÄŸusu ve batısı, kuzeyi ve güneyi arasındaki ulaşım baÄŸlarını güçlendirmek olacaktır. Yolcu ve yük taşımacılığında ve enerji kaynaklarının aktarımında farklı bölgeler arasında baÄŸlantı saÄŸlayacak stratejik bir ulaÅŸtırma koridoru yaratılacaktır. Kara, demiryolu, havayolu ve deniz taşımacılığı entegre edilerek ulusal strateji planlarının geliÅŸtirilmesi ve yatırımların kısa vadeli hesaplarla yapılmaması saÄŸlanacaktır. Kentsel ulaşım ve bölgesel kalkınma hedefleri birbiri ile uyumlu hale getirilecektir.
 

ÖNCE YURTTAÅžLARIMIZIN VE ÜLKENÄ°N GÜVENLİĞİ

CHP, yurttaÅŸlarımızın güvenliÄŸini saÄŸlamak için anayasal haklardan ve uluslararası sözleÅŸmelerden kaynaklanan kazanımlarını özenle korumanın gerekliliÄŸine inanmaktadır. CHP iktidarında, yurttaÅŸlarımızın özgürlüklerini gölgeleyecek hiçbir keyfi uygulama ya da eylem yaptırımsız kalmayacaktır. DiÄŸer yandan güvenlik birimlerinin yurttaÅŸların güvenliÄŸini tehdit eden her türlü unsura karşı verecekleri mücadelede zafiyete uÄŸratılmalarına izin verilmeyecektir. Ulusal ve bölgesel düzeyde her türlü terör eylemine karşı, uluslararası kurum ve kuruluÅŸlarla iÅŸ birliÄŸine önem verilecektir.

AB ve Türkiye’nin ait olduÄŸu diÄŸer çok uluslu örgütlerin terörün iç ve dış finans kaynaklarını kurutma çabalarına destek olunacaktır. Sınırlarımızın ihmal edilen güvenliÄŸi yeniden tesis edilecek ve hiçbir silahlı grubun Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde terörist faaliyetlerde bulunmasına izin verilmeyecektir. CHP’nin ana hedefi Türkiye’yi yurttaÅŸlarımızın ve özellikle kadınların baÅŸta evleri ve yaÅŸadıkları köy ve mahalle olmak üzerinde yurdun her köÅŸesinde kendilerini güvende hissedecekleri bir ülke haline getirmek olacaktır.

SONUÇ

CHP iktidarında, yurttaÅŸların tarafsızlık ilkesine göre kamu hizmeti almasına özen gösterilecektir. Kamu kuruluÅŸlarının kurumsal saygınlık ve görev tanımlarını zedeleyecek keyfiliklere son verilecektir. Her türlü kayırmacılığı ortadan kaldırmak için kararlı bir mücadele verilecektir. Kurumların yönetiminde etkinlik ve nesnellik yeniden tesis edilecektir.
Kamu çalışanlarının iÅŸ güvencesini tehlikeye atan siyasi uygulamalara göz yumulmayacaktır. YurttaÅŸlara eksik hizmet verilmesini kabul etmeyen bir kamu hizmeti anlayışı benimsenecektir.
 

KAMU YÖNETÄ°MÄ° REFORMU YURTTAÅžTAN YANA KAMU YÖNETÄ°MÄ° ESNEK VE DAYANIÅžMACI KAMU KURUMLARI

•    Kamu yönetim birimleri arasında güç ve yetki mücadelesine dayalı rekabet yerine, karşılıklı bilgi alışveriÅŸi ve desteÄŸe dayalı bir yönetim anlayışını esas alacağız.
•    Merkeziyetçi, bürokratik ve otoriter mevcut anlayışın yerine, idari ve mali yetkilerin ülke geneline yayıldığı, demokratik ve katılımcı bir yaklaşımı benimseyeceÄŸiz.
•    Yetki geniÅŸliÄŸi kapsamında kurulan taÅŸra kuruluÅŸlarına daha fazla yetki devredilmesini saÄŸlayacağız.
•    Bürokratik karar alma süreçlerinde etkinlik ve esneklik saÄŸlayacağız.


TOPLUM Ä°ÇÄ°N KAMU YÖNETÄ°MÄ°

•    Halktan kopuk, tek taraflı, buyrukçu ve yasakçı mevcut kamu yönetimi sistemi yerine, karar alma süreçlerinde ilgili meslek kuruluÅŸları ve diÄŸer STK’lerin temsil edildiÄŸi yeni kamu yönetimi sistemini hayata geçireceÄŸiz.
•    “Devlet için yurttaÅŸ” anlayışına son vererek “yurttaÅŸ için devlet” anlayışıyla hareket edeceÄŸiz.
•    Bireyin devlet otoritesi karşısında siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik hak ve özgürlüklerini koruyacağız.
•    Yurttaşın beyanının özel durumlar haricinde esas olmasını saÄŸlayacağız.
•    Devlet ve vatandaÅŸ arasındaki karşılıklı güven iliÅŸkisini tesis edeceÄŸiz.
•    E-devlet araçlarının etkin ÅŸekilde kullanılmasını saÄŸlayacağız.

 
NÄ°TELÄ°KLÄ°, PLANLI VE GÜVENÄ°LÄ°R KAMU  HÄ°ZMETLERÄ°

•    Farklı kurumlar arasında eÅŸgüdümün saÄŸlanması için merkezi bir yönetsel planlama anlayışını hâkim kılacağız.
•    Kamu yönetiminde nesnel ve gerçekçi stratejik planlama anlayışını hayata geçireceÄŸiz.
•    Yapılan stratejik planların, hedefine ulaşıp ulaÅŸmadığının etkin ve ÅŸeffaf ÅŸekilde denetlenmesini ve kamuya açıklanmasını saÄŸlayacağız.
•    Kamu hizmeti alımlarında ucuza mal etme kadar kaliteye ve iÅŸin gerektirdiÄŸi standartlara uygun hareket edilmesine önem vereceÄŸiz.
•    Kamu hizmetinin nasıl karşılanacağını tek tek ve ayrıntılı olarak inceleyerek belirleyeceÄŸiz.
•    Kamu hizmeti alımlarında alımın gerekçelerinin net olarak açıklanmasını saÄŸlayacağız.
•    Kamu kurumlarında hizmet standartları oluÅŸturacağız.
•    Yaygın hale gelen yöneten-yönetilen arasındaki “aracılar yoluyla hizmetleri gördürme” uygulamalarını engelleyeceÄŸiz.


KAMU VE KURUMLARIYLA BARIÅžIK, GÜVENCELÄ° KAMU ÇALIÅžANLARI

•    Kamu personel yönetimini yeniden yapılandıracağız.
•    657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nu katılımcı bir yöntemle, güncel ihtiyaçlara göre yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Kamu personel yönetimini, özerklik, katılımcılık ve yönetiÅŸim ilkeleri doÄŸrultusunda düzenleyeceÄŸiz.
•    Devlet ve kamu personeli arasında güven iliÅŸkisini yeniden saÄŸlayacağız.
•    Tüm kamu çalışanlarının iÅŸ tanımlarının açık ÅŸekilde yapılmasını saÄŸlayacağız.
•    Kamu çalışanlarının yönetsel karar alma süreçlerine etkin katılımına imkân vereceÄŸiz.
•    Kamu çalışanlarını temsil eden meslek kuruluÅŸlarının ve temsilcilerinin kendileri ile ilgili konularda karar alma süreçlerine daha fazla katılmalarını saÄŸlayacağız.
•    Kurumlar arası geçiÅŸler ve muvafakat verme iÅŸlemlerini kayırmacılığı önleyecek ÅŸekilde belli sınav ve ilkelere baÄŸlayarak kolaylaÅŸtıracağız.
•    Kamu çalışanlarının ideolojik soruÅŸturmalarla maÄŸdur edilmesine son vereceÄŸiz.
•    Kamu çalışanlarına son 13 yılı kapsayacak ÅŸekilde sicil affı getireceÄŸiz.


BÜROKRASÄ°DE LÄ°YAKAT
ATAMALAR

•    Kamu personeli atamalarında siyasi ve baÅŸka amaçlarla yapılan kayırmacılığı kaldıracağız.
•    Atamalarda etik deÄŸerler ve mesleki liyakati esas kılacağız.
•    Ä°stisnai memurluk uygulamasının kötüye kullanılmaması için gerekli tedbirleri alacağız.
•    KPSS A grubu kadrolar dâhil her türlü kamu hizmetine giriÅŸ sınavlarında kayırmacılığa ve öznel deÄŸerlendirmelere yol açan mülakat ve sözlü sınav sistemini yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    EÅŸ durumundan atama taleplerinde, aile birliÄŸinin korunmasını esas alacağız.
•    Siyasi kadrolaÅŸmanın yarattığı olumsuzlukları giderecek, siyasi kadrolaÅŸmaya son vereceÄŸiz.
•    Devlet memuriyetine giriÅŸte ve üst makamlara terfilerde her türlü cinsiyet ayrımcılığını ortadan kaldıracağız.


GÖREVDE YÜKSELME VE UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ

•    Görevde yükselmelerde liyakat ve mesleki yeterliliÄŸin esas alınmasını saÄŸlayacak, her türlü ayırımcılık ve kayırmacılığa son vereceÄŸiz.
•    Görevde yükselmelerde merkezi sınavda baÅŸarılı olma esası getireceÄŸiz.
•    Kamu çalışanlarının göreve baÅŸladıktan sonra yükselmelerinde gerekli fırsatların saÄŸlanması için meslek içi yükselme sınavlarını düzenli hale getireceÄŸiz.
•    Kadrosuzluk nedeniyle derece yükseltmesi gerçekleÅŸtirilmeyenlerin, öÄŸrenim durumları itibarıyla yükseltilebilecekleri en üst kadro derecesine kadar gidebilmelerini saÄŸlayacağız.


YÖNETÄ°CÄ°LER

•    Üst düzey görevlere yapılacak tüm atamalarda gerekli bilgi ve tecrübenin aranmasının yanında, göreve baÅŸlamadan önce, alanlarında yetiÅŸmiÅŸ akademisyenlerin vereceÄŸi “profesyonel yöneticilik eÄŸitimi” almalarını saÄŸlayacağız.
•    Yöneticilik görevlerine yapılacak atamalarda yazılı sınavlarda baÅŸarılı olan ve yöneticilik eÄŸitimi almış olanlara öncelik tanıyacağız.
•    Genel müdür ve üstü görevlere yapılacak atamalarda sözleÅŸmeye dayalı performans uygulamasına geçeceÄŸiz.


KAMU ÇALIÅžANLARINA Ä°Åž GÜVENCESÄ°

•    Kamu hizmetlerinin tam zamanlı, güvenceli, kadrolu iÅŸçi ve memurlar tarafından verilmesini saÄŸlayacağız.
•    ILO SözleÅŸmeleri ve Gözden GeçirilmiÅŸ Avrupa Sosyal Åžartı’nda öngörülen istisnai haller dışında, kamu görevlilerinin sendikal hak ve özgürlüklerinin önündeki tüm kısıtlamaları kaldıracağız.
•    Kamuda esnek çalışma ve performans deÄŸerlendirme sistemine son vereceÄŸiz.
•    Mevcut performans deÄŸerlendirme sisteminin yerine, nesnel ölçütleri ve liyakati esas alan bir sistem geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Keyfi cezalandırmaya dayalı yönetim anlayışına son vereceÄŸiz.
•    Zorunlu rotasyon adı altında yapılan sürgünlerin önüne geçecek, geçmiÅŸ uygulamaların yarattığı maÄŸduriyetleri gidereceÄŸiz.

ÜCRET POLÄ°TÄ°KASI

•    Kamu çalışanlarının sayısını, maaÅŸlarını ve çalışma koÅŸullarını kademeli olarak OECD ülkeleri ortalamasına ulaÅŸtıracağız.
•    Kamu çalışanlarının ücretlerinin hem iÅŸ yeri, hem ülke düzeyinde toplu sözleÅŸmeler yoluyla belirlenmesinin önündeki tüm kısıtlamaları kaldıracağız.
•    “EÅŸit iÅŸe eÅŸit ücret” ilkesini temel alacak, kamu çalışanları arasındaki ücret adaletsizliklerini ve ek ödeme farklılıklarını gidereceÄŸiz.
•    Emekli maaÅŸları ve ikramiyelerinin belirlenmesinde kamu görevlilerine yapılan tüm ek ödemeleri hesaba katacağız.
•    Yıllık zam oranlarının, ekonomik büyümeden kaynaklanan refah payını içerecek ÅŸekilde, yıllık enflasyon oranının üzerinde belirlenmesine yönelik yasal düzenleme yapacağız.


KAMU ÇALIÅžANLARI Ä°ÇÄ°N SÜREKLÄ° EĞİTÄ°M

•    Kamudaki hizmet içi eÄŸitimi niceliksel zorunlulukları yerine getirme amaçlı olmaktan çıkaracağız. EÄŸitimlerin niteliÄŸini artıracağız.
•    Kamu kurum ve kuruluÅŸlarındaki eÄŸitim birimlerinin, hizmet içi eÄŸitimleri kurulacak olan Merkezi Personel Regülasyon Birimi’nin eÅŸgüdümünde vermesini saÄŸlayacağız.
•    Hizmet içi eÄŸitimlerin özel eÄŸitim kuruluÅŸları veya eÄŸiticiler tarafından verilmesinin yol açtığı ticarileÅŸmenin önüne geçeceÄŸiz.
•    Tüm kamu çalışanlarına bireysel geliÅŸim, kamu hizmeti hassasiyeti ve etik konularında sürekli geliÅŸim eÄŸitimleri sunacağız.


ÅžEFFAFLIK VE ETKÄ°N DENETÄ°M
KAMU YÖNETÄ°MÄ°NDE ETÄ°K Ä°LKELERÄ° EGEMEN KILACAÄžIZ

•    Kamu yönetiminde etik ilkelerin ve kuralların yerleÅŸmesini saÄŸlayacak düzenlemeleri hayata geçireceÄŸiz.
•    Atıl durumdaki BaÅŸbakanlık Kamu Etik Kurulu’nun yapısını ve iÅŸlevlerini yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Kamu kurum ve kuruluÅŸlarındaki etik komisyonlarını iÅŸler hale getireceÄŸiz.
•    Bu birimleri çalışanlara mesleki etik konusunda danışmanlık hizmeti ve eÄŸitim veren birimlere dönüÅŸtüreceÄŸiz.


YOLSUZLUKLA ETKÄ°N VE KAPSAMLI MÜCADELE

•    Kamu çalışanları ile sınırlı kalmayacak ve tüm toplumu içerecek bir yolsuzlukla mücadele kampanyası baÅŸlatacağız.
•    RüÅŸvet ve yolsuzlukla etkin mücadele için her türlü yasal düzenlemeyi yapacak, kamunun ekonomik faaliyetlerinde saydamlığı, iç ve dış denetimin etkinliÄŸini artıracağız.
•    Kamu yönetiminde rüÅŸvet ve suistimal suçu iÅŸleyenlerin süratle yargılanıp cezalandırılmasını saÄŸlayacağız.
•    RüÅŸvet ve yolsuzluk suçlarının cezasını artıracak, bu suçlarda zaman aşımını kaldıracağız.
•    Tüm kamu çalışanlarının iÅŸ tanımlarını netleÅŸtirecek, görev çakışmalarını önleyerek etkinlik ve hesap verilebilirliÄŸi saÄŸlayacağız.
•    Kamu idarelerinde zorunlu durumlar dışında makam aracı kullanımını ve bina kiralanmasını sınırlandırarak her türlü gereksiz ve kayırmacı harcamanın önüne geçeceÄŸiz.
•    Yolsuzluklarla daha etkin mücadele etmek amacıyla AB’deki uygulamaları örnek alarak Yolsuzlukla Mücadele Kurumu kuracağız.
•    Toplumun yolsuzluklara karşı bilinçlendirilmesine önem verecek, ilkokuldan baÅŸlayarak hak arama konusunda gerekli eÄŸitimlerin verilmesini saÄŸlayacağız.


KAMU YÖNETÄ°MDE HESAP VEREBÄ°LÄ°RLÄ°K Ä°LKESÄ°NÄ° YERLEÅžTÄ°RECEĞİZ

•    TBMM’de, baÅŸkanlığını muhalefetin yapacağı bir “Kesin Hesap Komisyonu” kuracağız.
•    Yeniden yapılandıracağımız Sayıştay’ın yetkilerini geniÅŸleterek Sayıştay’a etkinlik kazandıracağız.
•    Sayıştay’ın, denetim faaliyetlerinin, uluslararası denetim ve raporlama standartlarına uygun olarak yürütülmesini saÄŸlayacağız.
•    Sayıştay raporlarının düzenli olarak tutulmasını ve TBMM’ye eksiksiz olarak gelmesini güvence altına alacağız.
•    Bütçe Kanunu’nun saydamlığını ve hesap verilebilirliÄŸini olumsuz etkileyen, mali disiplini bozan ve kamu kaynaklarının bütçe dışında kullanılmasına neden olan özel hesap gibi uygulamaları kaldıracağız.
•    Kamu yönetiminde özellikle ekonomik ve mali birim üst yöneticilerinin TBMM komisyonlarına dönemsel olarak bilgi vermesini saÄŸlayacağız.


KAMU  YÖNETÄ°MÄ°NDE  ETKÄ°N DENETÄ°M

•    Yürütmenin yargı denetiminden kaçmasına olanak tanıyan tüm istisnaları ortadan kaldıracağız.
•    Yargı organlarının verdiÄŸi kararların tam olarak uygulanmasını saÄŸlayacağız.
•    Bilgi edinme ve etik kurullarında sivil toplum temsilcilerinin yüksek düzeyde temsil edilmesini saÄŸlayacağız.
•    Kamu DenetçiliÄŸi Kurumu’nu (Ombudsmanlık) tam olarak özerkleÅŸtireceÄŸiz.
•    Kurum’un idari konulardaki denetim yetkisini güçlendirerek, Kurum’u yurttaÅŸlar adına denetim yapan bir organ haline getireceÄŸiz.
•    Kamu mali yönetimi ve kontrol sistemini, kamu idarelerinin büyüklük, yetki ve sorumluluklarını dikkate alarak esnek bir ÅŸekilde yeniden yapılandıracağız.
•    Kamu BaÅŸdenetçisi’nin TBMM Genel Kurulu’nda nitelikli çoÄŸunlukla seçilmesini saÄŸlayacağız.
•    Kamunun teftiÅŸ ve iç denetim birimlerinde nitelikli personel istihdamı için gerekli tedbirleri alacak ve bu çerçevede istihdam koÅŸullarını iyileÅŸtirileceÄŸiz.


KAMU YÖNETÄ°MÄ°NDE SAYDAMLIK

•    Bilgi Edinme Kanunu’nu saydamlığı artıracak ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Kamu Ä°hale Kanunu’nu AB standartlarına uygun hale getireceÄŸiz.
•    Kamu Ä°hale Kurumu’na kaybettiÄŸi yetkileri yeniden kazandıracağız.
•    Kamu alımlarında elektronik ihale sistemini hızla uygulamaya geçireceÄŸiz.
•    ÖzelleÅŸtirme ihalelerine dair tüm süreçleri ÅŸeffaflaÅŸtıracağız.
•    Kamusal iÅŸlerde ticari sır kavramını daraltacağız.
•    Tüm kamu yöneticilerinin güncel mal bildirimlerinin, Ä°nternet ortamında kamuoyunun bilgisine sunulmasını zorunlu kılacağız.


DÜZENLEYÄ°CÄ° VE DENETLEYÄ°CÄ° KURUMLAR

•    Düzenleyici ve denetleyici kurumları, yeniden özerk bir yapıya kavuÅŸturacağız. Siyasi iktidarın bu kurumlar üzerinde baskı kurmasını engelleyeceÄŸiz.
•    Düzenleyici ve denetleyici kurumlara uzmanlığa ve katılıma dayalı politika oluÅŸturma iÅŸlevini verecek, bürokrasinin iÅŸlevini ise bu politikaların uygulanmasıyla sınırlayacağız.
•    Düzenleyici kurumlarda tüketici örgütlerinin temsilcilerine yer vereceÄŸiz.
•    Rekabet Kurumu’nun iÅŸleyiÅŸine etkinlik kazandıracağız. Piyasalarda hâkim durumun kötüye kullanılmasını engelleyeceÄŸiz.
•    Sermaye Piyasası Kanunu’nu küçük yatırımcıların yararı ve güvenliÄŸi için yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Sermaye piyasalarında manipülasyon ortamının oluÅŸmasına kesinlikle izin vermeyeceÄŸiz.


KAMU BANKALARI VE KÄ°T’LER

•    Kamu bankaları üzerindeki siyasi baskıya son vereceÄŸiz.
•    Kamu bankalarının kaynaklarının siyasi ve kayırmacı bir anlayışla kullanılmasına izin vermeyeceÄŸiz.


YEREL  YÖNETÄ°MLER

•    Merkezi yönetimle yerel yönetimler arasındaki görev ve kaynak paylaşımını kamu yönetiminde etkinliÄŸi artıracak ÅŸekilde belirleyeceÄŸiz.
•    Bu paylaşımı, bölgeler arasındaki gelir ve geliÅŸmiÅŸlik farklılıklarını giderecek ÅŸekilde, yerelleÅŸme esasına göre yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Kamu kaynaklarının merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında paylaşımını yetki ve sorumluluk paylaşımına paralel olarak yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Yerel yönetimlerin idari ve mali özerkliklerini sınırlayan düzenlemeleri kaldıracağız.
•    Yerel yönetimlere saÄŸlanan kaynakların yerel yönetim birimleri arasında yatay eÅŸitliÄŸi saÄŸlayacak ÅŸekilde adil olarak dağıtılması konusunda gerekli düzenlemeleri yapacağız.
•    Rant ve ihalecilik üzerinden deÄŸil, halkın ortak ihtiyaçları ve talepleri üzerinden kendini var eden bir yerel yönetim sistemi kuracağız.
•    Yerel yönetimlerin özellikle çevre ve doÄŸa haklarını ilgilendiren konularda ihale, imar deÄŸiÅŸikliÄŸi veya rant oluÅŸumuna neden olacak iÅŸlem ve kararlarını, sivil toplum örgütlerine açık süreçlerde almasını ve gerektiÄŸinde yerel referanduma baÅŸvurulmasını zorunlu kılacağız.
•    Belediye Ä°ktisadi TeÅŸebbüsleri’nin faaliyetlerini ÅŸeffaflaÅŸtıracak ve etkin ÅŸekilde denetlenmesini saÄŸlayacağız.
•    Yerel yönetimler baÅŸta olmak üzere tüm kamu kuruluÅŸlarının, kendileri ile doÄŸrudan veya dolaylı çıkar iliÅŸkisi olan özel ve tüzel kiÅŸilerden bağış almalarını yasaklayacağız.


SÜREKLÄ° REFORM

•    Kamu yönetiminde reformun sürekli olmasını, yurttaÅŸların taleplerine cevap verecek ve yönetim teknolojisindeki geliÅŸmelere ayak uyduracak ÅŸekilde yürütülmesini saÄŸlayacağız.
•    Merkezi düzeyde ve kurumlar bazında idareyi iyileÅŸtirmek ve yenilikçiliÄŸi (inovasyon) artırmak için etkin reform birimleri kuracağız.
•    Bu birimlerdeki uzmanların, dünyadaki geliÅŸmeleri izleyecek ve kamu çalışma kültürünü zenginleÅŸtirecek donanıma kavuÅŸturulmasını saÄŸlayacağız.
•    Kamuda yapılacak reformlarda çaÄŸdaÅŸ örgüt modellerinden yararlanacak, insan odaklı yönetim modellerini hayata geçireceÄŸiz.


EĞİTİM
EĞİTİMDE YENİ BİR ANLAYIŞ

•    Bir yıl okul öncesi, 8 yıl ilköÄŸretim olmak üzere toplam 9 yıl temel eÄŸitim ve 4 yıl ortaöÄŸretimden oluÅŸan 1+8+4 eÄŸitim sistemini hayata geçireceÄŸiz.
•    13 yıl süreli, tam gün, nitelikli ve ücretsiz zorunlu eÄŸitimi her çocuÄŸumuz ve gencimiz için mümkün kılacağız.
•    EÄŸitim sistemini, tüm bileÅŸenleri (öÄŸretim programları, öÄŸrenciler, öÄŸrenme ortamları, öÄŸretmenler ve veliler) ile ele alıp bütüncül bir anlayışla düzenleyeceÄŸiz.
•    EÄŸitim sistemindeki deÄŸiÅŸikliklerin uzun erimli ve bütüncül planlanmasını saÄŸlayacağız.
•    EÄŸitimin niteliÄŸini yükselterek ve okul koÅŸullarını iyileÅŸtirerek zorunlu eÄŸitimde sınıf tekrarını %5’in altına çekeceÄŸiz.


MEB’Ä°N  YENÄ°DEN YAPILANDIRILMASI

•    EÄŸitim sistemi içerisinde merkez ve taÅŸra birimleri arasındaki görev dağılımının netleÅŸtirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Karar alma süreçlerinde, MEB’in belirlediÄŸi standartlar çerçevesinde hareket etmek kaydıyla yetkiyi mümkün olan ölçülerde okullara vereceÄŸiz.
•    EÄŸitim politikalarını, öÄŸretmenler, okul yöneticileri, öÄŸrenciler, veliler ve ilgili STK’ların katılımıyla oluÅŸturacağız.


EĞİTİMDE ŞEFFAFLIK, EŞİTLİK VE ADALET

•    MEB’in daha saydam ve hesap verebilir bir yapıya kavuÅŸması için gereken yasal ve kurumsal düzenlemeleri hayata geçireceÄŸiz.
•    MEB’in tüm ihalelerinin Ä°nternet üzerinden izlenebilmesini saÄŸlayacağız.


EĞİTİM, MİLLİ GELİRDEN HAK ETTİĞİ PAYI ALACAK

•    Kamu eÄŸitim harcamalarının GSYH içindeki payını, OECD ve UNESCO’nun ilgili normlarını esas alarak artıracağız.
•    Erken çocukluk dönemi eÄŸitimi, temel eÄŸitim ve ortaöÄŸretimde öÄŸrenci başına yapılan harcamayı artıracağız.
•    Her bölgenin eÄŸitimdeki niteliksel ve niceliksel gereksinimlerini düzenli olarak tespit edip, eÄŸitim kaynaklarının akılcı politikalarla ve hakça dağıtılmasını temin edeceÄŸiz.
•    Temel eÄŸitimde okulların kendi bütçelerinin olacağı bir modele geçiÅŸi saÄŸlayacağız.


EĞİTÄ°MDE DENETÄ°MSÄ°Z ÖZELLEÅžMEYE SON VERECEĞİZ

•    Devlet okulları ile özel okullar arasındaki sosyo-ekonomik temelli ayrışmayı azaltacağız.
•    Velilerin, sözleÅŸmeli okullar arasından seçim yapması uygulaması ile öÄŸrencilerin sosyo-ekonomik durum ve inanç üzerinden farklı okullara ayrışmasından kaynaklanan eÅŸitsizlikleri önleyeceÄŸiz.


EĞİTÄ°MDE TOPLUMSAL CÄ°NSÄ°YET EŞİTLİĞİNÄ°  SAÄžLAYACAÄžIZ

•    EÄŸitim politikalarımızda, kadın-erkek eÅŸitliÄŸinin saÄŸlanmasını ve kadınların toplumsal konumunun iyileÅŸtirilmesini hedef alacağız.
•    EÄŸitimle, kadınların güçlendirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Karma eÄŸitimden ödün vermeyeceÄŸiz.
•    Kız çocuklarının okullaÅŸma oranlarının istikrarlı bir ÅŸekilde artması için gereken önlemleri alacağız.


ÇOCUKLARIN ÇOK YÖNLÜ GELİŞİMÄ°NÄ° SAÄžLAYAN OKULLAR
OKULLARIN FİZİKSEL ALTYAPISINI GELİŞTİRECEĞİZ

•    Okul sayısını, artan öÄŸrenci sayısını karşılayacak ÅŸekilde artıracağız.
•    Okullarda yaÅŸanan derslik sıkıntısına son vereceÄŸiz.
•    Tüm öÄŸrenme ortamlarının fiziksel özelliklerini ve niteliklerini öÄŸrenciye uygun ve öÄŸrenme süreçlerini etkili hale getirecek ÅŸekilde düzenleyeceÄŸiz.
•    Tüm okullarda engelli öÄŸrenciler için gerekli altyapı düzenlemelerini gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


TAM DONANIMLI OKULLAR

•    Her okulun yemekhanesi ve geniÅŸ bir bahçesinin olmasını saÄŸlayacağız.
•    Spor salonu, güzel sanatlar atölyesi, müzik salonu, toplantı ve tiyatro salonları olan okullar inÅŸa edeceÄŸiz.
•    Okulların kütüphanelerini ve Ä°nternet altyapılarını güçlendireceÄŸiz.


OKULLAR, ÖÄžRENCÄ°LER Ä°ÇÄ°N GÜVENLÄ° ORTAMLAR OLACAK

•    Okul ve sosyal çevre güvenliÄŸini saÄŸlayacak, okullarda her türlü ÅŸiddetin önüne geçeceÄŸiz.
•    Okul kazalarının önlenmesi için, denetimden geçmemiÅŸ okulların öÄŸretime açılmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    ÖÄŸrencileri okul kazalarına karşı sigortalayacağız.


ÖÄžRENCÄ°LERÄ°N KENDÄ°NÄ° DEÄžERLÄ° HÄ°SSETTİĞİ BÄ°R OKUL ORTAMI

•    Bütün okullarda rehberlik servisinin bulunmasını saÄŸlayacağız.
•    ÖÄŸrenci başına düÅŸen psikolojik danışmanlık ve rehberlik öÄŸretmeni sayısını OECD ülkeleri düzeyine yükselteceÄŸiz.
•    Tam gün eÄŸitim sayesinde okulda geçen süre içerisinde öÄŸrenim saatlerinin oranını azaltacağız.
•    Okullarda öÄŸrencilerin ruhsal ve fiziksel geliÅŸimleri ile becerilerini artırmaya yönelik sportif, sanatsal ve kültürel aktivitelere daha fazla yer verilmesini saÄŸlayacağız.


EĞİTÄ°MÄ°N Ä°ÇERİĞİ
BÄ°LGÄ° TOPLUMUYLA UYUMLU  MÜFREDAT

•    Temel eÄŸitimin müfredatını bir bütün olarak hazırlayacağız ve okul öncesi eÄŸitimi de içerecek ÅŸekilde 9 yıl kesintisiz olarak uygulanmasını saÄŸlayacağız.
•    ÖÄŸrencilerimizi uluslararası PISA deÄŸerlendirmelerinde en kısa sürede OECD ortalamasına ulaÅŸtırarak, nitelikli insan kaynağımızı zenginleÅŸtireceÄŸiz.
•    Özgürlükçü, eleÅŸtirel düÅŸünceyi temel alan, demokrasi ve bilgi çağı ile uyumlu yeni bir müfredat oluÅŸturacağız.
•    ÖÄŸrencilere araÅŸtırma yapma ve takım çalışması içinde uyumlu çalışma alışkanlığını kazandırmaya yönelik düzenlemeler yapacağız.
•    Ders kitaplarının öÄŸrenme-öÄŸretme sürecine katkıda bulunabilmesi için gereken niteliklere sahip olmasını saÄŸlayacağız.


ÇAÄžDAÅž EĞİTÄ°M

•    Müfredatı kadın erkek eÅŸitliÄŸini gözetecek ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Felsefe ve“Demokrasi Kültürü” derslerinin tüm okullarda okutulmasını saÄŸlayacağız.
•    Temel etik deÄŸerlerin eÄŸitim sisteminin tamamına yayılması için gereken düzenlemeleri yapacağız.
•    “Ä°nkılap Tarihi” dersinin liselerde “Cumhuriyet Dönemi Tarihi” olarak yeni ve zengin bir içerikle okutulmasını saÄŸlayacağız.
•    Güncel küresel sorunları ve uluslararası geliÅŸmeleri müfredat kapsamına alacağız.

HER ÖÄžRENCÄ° EN AZ BÄ°R YABANCI DÄ°L BÄ°LEREK MEZUN OLACAK

•    ÖÄŸrencilerin yabancı dil temel yeterlilik düzeyine eriÅŸebilmeleri için gerekli düzenlemeleri yapacağız.
•    Ä°lköÄŸretim aÅŸamasında öÄŸrencilere bir yıl süreyle yabancı dil ağırlıklı eÄŸitim verilmesini saÄŸlayacağız.
•    Yabancı dillerin iletiÅŸim dili olarak öÄŸretilmesini saÄŸlayacağız.
•    Yabancı dil öÄŸretmenlerinin mesleki geliÅŸimlerine destek olacak kapsamlı bir hizmet içi eÄŸitim sistemi geliÅŸtireceÄŸiz.


SEÇMELÄ° DERSLER ÖÄžRENCÄ°LERÄ°N TERCÄ°HÄ° OLACAK

•    Seçmeli derslerin okul yönetimleri tarafından belirlenmesine son verecek, öÄŸrenciler tarafından rehberlik servislerinin desteÄŸi ile seçilmesini saÄŸlayacağız.
•    Seçmeli dersler için yeterli sayı ve nitelikte öÄŸretmen bulunmasını, öÄŸrenci ve öÄŸretmen devamsızlığının azaltılmasını saÄŸlayacağız.
•    Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerini seçmeli ders olarak düzenleyeceÄŸiz.
•    Farklı inanç gruplarının din eÄŸitimi taleplerini karşılamak için gerekli düzenlemeleri yapacağız.


TOPLUM LÄ°DERÄ° ÖÄžRETMENLER
ÖÄžRETMEN YETÄ°ÅžTÄ°RME

•    ÖÄŸretmenliÄŸi yeniden toplumun en saygın mesleklerinden biri haline getireceÄŸiz.
•    ÖÄŸretmen yetiÅŸtirmeye katkıda bulunan tüm yüksekokul ve fakülteleri fiziki, mali ve akademik bakımdan en ileri olanaklarla donatacağız.
•    En baÅŸarılı öÄŸrencilerin EÄŸitim Fakülte ve Bölümlerini tercih etmelerini saÄŸlayacak tüm politikaları hayata geçireceÄŸiz.
•    ÖÄŸretmen yetiÅŸtirmede temel yeterliliklerin deÄŸerlendirilmesini saÄŸlam bir zemine oturtacağız.
•    Formasyon eÄŸitiminde özel ihtiyaçlara sahip öÄŸrencilerin eÄŸitimini de gözetecek bir pedagojik donanımı tüm öÄŸretmenlere kazandıracağız.
•    ÖÄŸretmen yetiÅŸtirmede uygulama ve staj yapma olanaklarını artıracağız.
 

ÖÄžRETMEN  NÄ°TELİĞİNÄ°N ARTIRILMASI

•    AB standartları uyarınca “Ulusal ÖÄŸretmen Strateji Belgesini” yeniden hazırlayacak ve uygulayacağız.
•    Meslek içi eÄŸitim seminerlerini, eÄŸitimcilerin görüÅŸleri ve ihtiyaçları doÄŸrultusunda hazırlayacağız.
•    YaÅŸa bakmaksızın, isteyen tüm öÄŸretmenlere lisansüstü ve doktora eÄŸitimi için burs saÄŸlayacağız.

EKONOMÄ°K GÜVENCE VE ÖZLÜK HAKLARI

•    Ücretli öÄŸretmen uygulamasına son vereceÄŸiz. Tüm öÄŸretmenleri kadrolu olarak atayacağız.
•    ÖÄŸretmenlerin devlet kadroları içindeki statüsünü, ek göstergelerini ve ek ders ücretlerini yükselteceÄŸiz.
•    ÖÄŸretmenlerin özlük haklarını özel bir yasayla güvence altına alacağız.
•    Aday öÄŸretmenlerin, devlet memurlarının yararlandığı tüm haklardan yararlanmasını saÄŸlayacağız.


ÖÄžRETMEN ADAYLARININ SEÇÄ°MÄ°

•    ÖÄŸretmen atamalarında, kayırma ve kadrolaÅŸma amaçlı sözlü sınavları kaldıracak, baÅŸarı ve liyakati esas alacağız.
•    ÖÄŸretmenlerin sosyal yaÅŸantılarını ve eÄŸitimlerini olumsuz etkileyen mevcut sınav sistemini yeniden düzenleyeceÄŸiz.


ÖÄžRETMEN ATAMALARI

•    Atama bekleyen öÄŸretmen sorununu kadrolu atamayla çözeceÄŸiz.
•    140 bine yaklaÅŸan öÄŸretmen açığını kapatacağız.
•    BirleÅŸtirilmiÅŸ sınıflı okullardaki 50 bine yakın öÄŸretmen ihtiyacını karşılayacağız.
•    Hiçbir öÄŸretmen ve yöneticiyi üyesi bulunduÄŸu sendikaya göre deÄŸerlendirmeye tabi tutmayacağız.
•    Okul yöneticilerinin ideolojik yaklaşımlarla atanmasına son vereceÄŸiz.


OKULLAÅžMA

•    CHP Aile Sigortası Programı ile yoksul öÄŸrencilere, zorunlu eÄŸitimi kapsayan tüm dönemler için aylık 240 TL eÄŸitim desteÄŸi vereceÄŸiz.
•    Yoksul öÄŸrencilerin öÄŸrenim araç ve gereçlerini ücretsiz saÄŸlayacağız.
•    CHP Aile Sigortası Programı kapsamında verilen eÄŸitim desteklerini kız çocuklarının okula gönderilmesi ön koÅŸuluna baÄŸlayacağız.
•    Temel eÄŸitimde tüm öÄŸrencilerin tam gün eÄŸitim veren okullara kavuÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    Tam gün eÄŸitim çerçevesinde tüm öÄŸrencilere sıcak öÄŸle yemeÄŸi vereceÄŸiz.
•    Mevsimlik çalışmanın yaygın olduÄŸu bölgelerde öÄŸrencilerin eÄŸitime baÅŸlama ve bitiÅŸ tarihlerini esnekleÅŸtireceÄŸiz.


ZORUNLU EĞİTÄ°M KAPSAMINDA AÇIK ÖÄžRETÄ°M

•    Temel eÄŸitim süresi boyunca, örgün öÄŸretimi esas alacağız.
•    Okul ortamından uzaklaÅŸan tüm öÄŸrencilerin yeniden örgün eÄŸitime dönebilmelerini saÄŸlayacağız.


OKUL ÖNCESÄ° EĞİTÄ°M

•    Toplumsal eÅŸitsizliklere son vermek için tam gün ve ücretsiz okul öncesi eÄŸitimi zorunlu eÄŸitim kapsamına alacağız.
•    6 yaÅŸ grubu (60 ayı tamamlamış olanlar) için okul öncesi eÄŸitimde okullaÅŸma oranını % 100’e ulaÅŸtıracağız.
•    Okul öncesi eÄŸitimde, yalnızca tanımlanmış standartlara uygun öÄŸretmenlerin atanmasını saÄŸlayacağız.


Ä°LKÖÄžRETÄ°M
NİTELİKLİ VE EŞİT TEMEL EĞİTİM

•    Temel eÄŸitime baÅŸlama yaşını çocuk geliÅŸimi için en uygun dönem olan 7 yaşına (72 aydan sonra) yükselteceÄŸiz.
•    Mesleki eÄŸitimi, 8 yıllık ilköÄŸretimin dışına çıkaracağız.
•    Ortaokul döneminde, öÄŸrencilerin, meslekler hakkında bilgilendirilmelerini ve sınırlı sayıda seçmeli mesleki ders alabilmelerini saÄŸlayacağız.
•    “Eve en yakın okul, en iyi okuldur” ilkesi doÄŸrultusunda taşımalı eÄŸitimi asgari düzeye indireceÄŸiz.


ORTAÖÄžRETÄ°M
Ä°LKÖÄžRETÄ°MDEN ORTAÖÄžRETÄ°ME GEÇÄ°Åž

•    OrtaöÄŸretimde tam okullaÅŸma düzeyine ulaÅŸmayı hedefleyeceÄŸiz.
•    Ä°lköÄŸretimini tamamlayan öÄŸrencilere yetenek ve eÄŸilimleri doÄŸrultusunda akademik veya mesleki eÄŸitime devam etme tercihi sunacağız.
•    ÖÄŸrencilerin mesleki eÄŸitim veya akademik eÄŸitim tercihini ebeveynleriyle ve rehber öÄŸretmenlerle birlikte yapmasını saÄŸlayacağız.
•    OrtaöÄŸretime geçiÅŸ sistemini bilimsel ve tutarlı bir temele oturtacağız.
•    Mevsimsel tarım iÅŸçiliÄŸinin yoÄŸun olduÄŸu bölgelerde, sınavları kaçıran öÄŸrenciler için telafi olanağı sunacağız.


AKADEMÄ°K ORTAÖÄžRETÄ°M

•    ÖÄŸrencilerin farklı niteliÄŸe sahip okullar arasında ayrıştırılmasına son vereceÄŸiz.
•    Farklı okul türleri arasındaki kalite uçurumlarını giderecek, tüm öÄŸrencilerin temel yeterlikleri edinmesini esas alacağız.
•    EÄŸitim programları arasında esnek geçiÅŸleri mümkün kılacağız.
•    MEB’in, öÄŸrencilerin gereksinim ve tercihlerini hiçe sayarak yönlendirme yapmasına son vereceÄŸiz.
•    Akademik liselerde, Merkezi Lise Bitirme Sınavı’nı (MLBS) uygulamaya koyacağız.


MESLEKÄ° ORTAÖÄžRETÄ°M

•    Meslek eÄŸitimini dokuz yıllık (1+8) temel eÄŸitim tamamlandıktan sonra, ortaöÄŸretim aÅŸamasında baÅŸlatacağız.
•    Kapsamlı bir mesleki eÄŸitim reformu gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ä°lköÄŸretimi baÅŸarıyla tamamlayan öÄŸrencilerin, öÄŸretmenlerinin deÄŸerlendirmeleri ve ebeveynlerinin onayıyla meslek liselerine sınavsız giriÅŸine olanak tanıyacağız.
•    Mesleki eÄŸitimde, meslek liseleri ile meslek yüksekokulları arasında uyumu ve devamlılığı esas alacağız.
•    Meslek liseleri ile yükseköÄŸretim bünyesinde eÄŸitim veren meslek okullarının yönetim bütünlüÄŸünü saÄŸlamak amacıyla merkezi bir eÅŸgüdüm kurumu oluÅŸturacağız.
•    Mesleki ortaöÄŸretimden mesleki yükseköÄŸretime geçiÅŸi tamamen sınavsız yapacağız.


MESLEK EĞİTÄ°MÄ° ÇALIÅžMA YAÅžAMIYLA BÄ°RLÄ°KTE  GELÄ°ÅžECEK

•    Sanayi kuruluÅŸları ile iÅŸ birliÄŸi içerisinde, OSB’lerde ve Sanayi Sitelerinde çıraklık merkezi ve yatılı meslek liseleri kuracağız.
•    Meslek okullarında okuyan gençleri tam zamanlı sigortalı statüsüne yükselteceÄŸiz.
•    Meslek okullarının bölgelerindeki ekonomiyle bütünleÅŸmiÅŸ, esnek bir yapıya sahip olmalarını saÄŸlayacağız.
•    Meslek odaları, sendikalar ve iÅŸ dünyasının kendi bölgelerinde faaliyet gösteren meslek okullarına en üst düzeyde destek olmalarını saÄŸlayacak yeni bir örgütlenme modeli geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Yeni mesleki eÄŸitim sistemi yapılanmasını; arazi tahsisi, çeÅŸitli vergi muafiyetleri gibi kolaylıklar yanında, kamu kaynakları aracılığıyla da doÄŸrudan destekleyeceÄŸiz.
•    Meslek okullarında diplomaya yönelik programlar yanında yetiÅŸkinleri de kapsayacak daha kısa süreli sertifika programları ve çeÅŸitli kursların bulunmasını saÄŸlayacağız.


MESLEK  YÜKSEKOKULLARI

•    Meslek Yüksekokullarının (MYO) donanım ve kadrolarını yeterli düzeye getirerek niteliklerini geliÅŸtireceÄŸiz.
•    MYO’ları gençler için tercih edilebilir kurumlar haline getireceÄŸiz.
•    Mesleki ve teknik eÄŸitim fakültelerini ön lisans programlarının devamı olarak iki yıl eÄŸitim verecek ÅŸekilde kurgulayacağız.
•    Ä°ki yıllık meslek yüksekokulu mezunlarının, ayrılan kontenjanlar dâhilinde, mesleki ve teknik eÄŸitim fakültelerindeki lisans programlarına sınavsız olarak dikey geçiÅŸ yapabilmelerini saÄŸlayacağız.
•    Mesleki EÄŸitim Fakülteleri mezunlarının kanunla belirlenecek unvanlarla iÅŸ hayatına atılmalarını veya mesleki eÄŸitim için öÄŸretmen yetiÅŸtiren tezsiz yüksek lisans programlarına girebilmelerini saÄŸlayacağız.


MESLEKÄ° EĞİTÄ°M YÜKSEK ENSTÄ°TÜSÜ

•    Mesleki eÄŸitimin eÅŸgüdümünden sorumlu bir Mesleki EÄŸitim Yüksek Enstitüsü (MEYE) kuracağız.
•    Meslek liseleri, meslek yüksekokulları ve mesleki ve teknik eÄŸitim fakültelerinin yapılandırılması ve yönetimini MEYE eliyle yürüteceÄŸiz.
•    Mesleki yeterlilik ölçütlerinin belirlenmesinde yetki ve sorumluluÄŸu MEYE’ye vereceÄŸiz.
•    Kuruma yaÅŸam boyu eÄŸitim ve Ä°ÅŸ-Kur ile iÅŸ birliÄŸi içerisinde mesleki sertifikalar verme yetkisi vereceÄŸiz.
•    MEYE’nin merkezi yönetim kurulunda iÅŸ ve çalışma dünyasından gelen üyelerin bulunmasını saÄŸlayacağız.
•    Mesleki yükseköÄŸretim kurumlarında görev alacak öÄŸretim elemanlarının atama, yükseltme usul ve esaslarının MEYE tarafından düzenlenmesini saÄŸlayacağız.


LÄ°SANS PROGRAMLARINA GEÇÄ°Åž

•    OrtaöÄŸretim baÅŸarı puanını akademik ortalama ve MLBS sonucunu dikkate alarak belirleyecek ve üniversiteye yerleÅŸtirmede etkisini artıracağız.
•    Üniversitelerin tercihlerinin de etkili olacağı bir üniversiteye yerleÅŸtirme modeli uygulayacağız.
•    OrtaöÄŸretimin son yılında aynı nitelikte iki yerleÅŸtirme sınavı gerçekleÅŸtirerek öÄŸrencilerin üniversiteye yerleÅŸtirme puanının, bu sınavlar arasında en baÅŸarılı oldukları sınava göre belirlenmesini saÄŸlayacağız.
•    Lisans programlarını kazanamayan akademik lise öÄŸrencilerine, meslek yüksekokullarına baÅŸvurma hakkı tanıyacağız.


YÜKSEKÖÄžRETÄ°M REFORMU
YÖK KALKACAK

•    YÖK’ü kaldıracağız.
•    Üniversitelerin bilimsel, idari ve mali özerkliklerini koruyacak ÅŸekilde, eÅŸgüdümü saÄŸlamakla yükümlü yeni bir üst kurul oluÅŸturacağız.
•    Üst kurulun esas iÅŸlevini yükseköÄŸretimde eÅŸgüdümü saÄŸlamak ve yükseköÄŸretim planlaması yapmak olarak tanımlayacağız.
•    Devletin yükseköÄŸretimdeki rolünü üniversitelerin yönetimini ve iÅŸleyiÅŸini belirlemek yerine, genel hedefleri belirleme ve sonuçları deÄŸerlendirmekle sınırlayacağız.
•    Üniversitelerin yönetim süreçlerinde saydamlık, hesap verebilirlik ve katılımcılık ilkelerine göre hareket etmelerini güvence altına alacağız.
•    Kurumsal özerklik ilkesini güçlendirerek üniversiteler üzerindeki merkeziyetçi baskıyı kaldıracağız.
•    Akademik yapı ve ortaöÄŸretimden yükseköÄŸretime geçiÅŸin esaslarını belirleme yetkisini oluÅŸturulacak üst kurula vereceÄŸiz.
•    Üniversitelerin akreditasyon süreçlerinin özerk bir yapı eliyle yürütülmesini saÄŸlayacağız.
•    Siyasi otoritenin, üniversitenin özerkliÄŸine, tarihten gelen misyonu ve kendine özgü konumuna ve akademik özgürlüÄŸüne saygılı olmasını güvence altına alacağız.
•    ÖÄŸrenci konseylerinin hem fakülte düzeyinde hem de üniversite senatolarında temsil edilmesi yoluyla öÄŸrencilerin üniversite yönetimine katılmalarının önünü açacağız.
 

YÜKSEKÖÄžRETÄ°ME DAHA FAZLA KAYNAK

•    YükseköÄŸretime ayrılan kamu kaynaklarının üniversitelerin arasında hangi ölçüt ve esaslara göre dağıtılacağını açık ve ÅŸeffaf bir biçimde ilan edeceÄŸiz.
•    Kaynak tahsisinde üniversitelerin belirlediÄŸi ihtiyaçları esas alacağız.
•    Üniversitelere ilave kaynak yaratma ve kaynakları kullanma konusunda geniÅŸ yetkiler tanıyacağız.
•    Fasıl ve kalemlerden oluÅŸan bütçe yerine “torba bütçe” uygulamasını getireceÄŸiz.


NÄ°TELİĞİN  ARTIRILMASI

•    Üniversitelerin dünyadaki geliÅŸmeleri yakından takip etmesini saÄŸlayacağız.
•    YükseköÄŸretimde meydana gelen hızlı geniÅŸleme ve kalite sorunlarını üniversiteler ve paydaÅŸları ile birlikte çözeceÄŸiz.
•    Üniversite yönetiÅŸiminde akademik deÄŸerlendirme ve kalite güvencesi kavramlarına iÅŸlerlik kazandıracağız.
•    Üniversitelerin kalite deÄŸerlendirmesinin güvenilir ve bağımsız kuruluÅŸlar tarafından yapılmasını saÄŸlayacağız.
•    Çok sayıda üniversitemizin dünya sıralamasında ilk 500 ve ilk 200 üniversite arasına girmesini saÄŸlayacağız.


BÄ°LÄ°MSEL ARAÅžTIRMALAR

•    Tüm bilimsel araÅŸtırmalara ve Ar-Ge çalışmalarına daha fazla kaynak ayıracağız.
•    ÖÄŸretim elemanlarımızın, baÅŸta AB ülkeleri olmak üzere, farklı ülkelerde yürütecekleri bilimsel araÅŸtırmalara verilen mali ve idari destekleri artıracağız.
•    Üst düzey bilimsel araÅŸtırma yapılması ve nitelikli öÄŸretim elemanı yetiÅŸtirilmesini destekleyeceÄŸiz.
•    Bu amaçla, üniversitelerde yüksek lisans ve doktora programlarına ağırlık verilmesini özendireceÄŸiz.
•    Yurt içi ve yurt dışı olanaklardan en üst düzeyde yararlanarak, ülkemize tıp eÄŸitimi dışında her yıl en az 15 bin yeni doktoralı eleman kazandırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Doktoralı elemen sayısını artırarak üniversitelerin öÄŸretim elemanı ihtiyacını karşılamanın yanı sıra sanayinin daha fazla yüksek vasıflı eleman istihdam etmesini saÄŸlayacağız.
•    Ödül ve teÅŸvikleri artırarak bilimsel yayınların sayısının ve kalitesinin yükselmesini saÄŸlayacağız.
•    Disiplinlerarası araÅŸtırma merkezlerini ve enstitüleri özendirecek teÅŸvikler sunacağız.


YÜKSEKÖÄžRETÄ°M PROGRAMLARI

•    YükseköÄŸretim ile istihdam iliÅŸkisini kapsamlı bir planlamayla güçlendireceÄŸiz.
•    Lisans programlarında yandal ve çift anadal programlarının artırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Ä°nternete dayalı uzaktan öÄŸrenme yöntemleri ile derece ve mesleki sertifika programları oluÅŸturacağız.
•    Açık ÖÄŸretim programlarından yararlanma maliyetlerini düÅŸüreceÄŸiz.


AKADEMÄ°K PERSONEL

•    Devlet üniversitelerinde görev yapan öÄŸretim elemanlarının ve idari personelin maaÅŸlarını iyileÅŸtirecek ve özlük haklarını AB standartlarına yükselteceÄŸiz.
•    Akademik personelin araÅŸtırma ve eÄŸitim faaliyetlerini gelecek kaygısı yaÅŸamadan, siyasi baskı altında kalmadan sürdürebilmelerini saÄŸlayacağız.
•    ÖÄŸretim elemanlarımızın, uluslararası deÄŸiÅŸim programlarından daha rahat yararlanması için gereken düzenlemeleri yapacağız.


ÜSTÜN YETENEKLÄ°LERÄ°N EĞİTÄ°MÄ°

•    Üstün zekâlı ve yetenekli öÄŸrencilerin seçilmesine ve eÄŸitimine yönelik gereken düzenlemeleri özenle hayata geçireceÄŸiz.
•    MEB, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Üniversiteler Arası Kurul ve TÜBÄ°TAK’tan oluÅŸan bir üst kurul yoluyla üstün zekâlılar ve yeteneklilerin eÄŸitimi ile ilgili mevzuatı oluÅŸturacağız.


YAŞAM BOYU EĞİTİM

•    Tüm yaÅŸ kuÅŸaklarından yurttaÅŸlarımızın yaÅŸam boyu eÄŸitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tam donanımlı Kent Enstitüleri kuracağız.
•    Kent Enstitüleri’nden öncelikli olarak temel eÄŸitim ve ortaöÄŸretim kademelerinde okuyan öÄŸrencilerin, yaz tatillerinde ücretsiz olarak yararlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Büyük kampüsler halinde kurulacak bu enstitülerin altyapısını, öÄŸrencilerin bilimsel deneyler yapmasına, sanatsal aktivitelere katılmasına, spor yapmasına ve farklı alanlarda teknik ve mesleki eÄŸitim almasına uygun ÅŸekilde hazırlayacağız.
•    Farklı branÅŸlardaki atanamayan öÄŸretmenleri, bu enstitülerde istihdam edeceÄŸiz.


HER YURTTAÅž Ä°ÇÄ°N KALÄ°TELÄ° VE ÜCRETSÄ°Z SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°
HALK SAÄžLIÄžI VE KORUYUCU SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°

•    YurttaÅŸlarımıza yaÅŸadıkları yerlere en yakın noktada, yaÅŸ gruplarına göre düzenli saÄŸlık kontrolleri, erken tanı testleri yapacağız.
•    Kanser Tarama Tırları ile mamografi dâhil, gerekli tüm kanser • taramalarını ücretsiz ve yerinde gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla mücadeleyi AB ülkelerindeki düzeye çıkaracağız.
•    Organ bağışını özendirecek, organ bankalarını yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Tüm evlere musluklardan saÄŸlıklı ve içilebilir su verilmesini saÄŸlayacağız.
•    Kademeli sevk sistemini hayata geçirerek, yurttaÅŸların sevk zinciri içerisinde istedikleri saÄŸlık kuruluÅŸu ve hekime gidebilmelerini saÄŸlayacağız.
•    Ulusal düzeyde 24 saat kesintisiz yayın yapacak bir saÄŸlık televizyonu kuracağız. TRT bünyesinde farklı dillerde yayın yapan kanallardaki saÄŸlık programlarını artıracağız.


ÜCRETSÄ°Z TEMEL SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°

•    Prim ödemiÅŸ olmayı saÄŸlık hizmeti almanın ön koÅŸulu olmaktan çıkaracağız.
•    SaÄŸlık hizmetlerinden yararlanmak için yurttaÅŸlardan alınan katılım payı, ilave ücret vb. ödemeleri kaldıracağız.
•    CHP Aile Sigortası Programı kapsamında, yoksul yurttaÅŸlarımızın GSS primlerini Hazine’den karşılayacağız.
•    GSS prim borcu olan yoksul yurttaÅŸların maÄŸduriyetlerini Aile Sigortası Programı kapsamında giderecek, borçlarının tamamını sileceÄŸiz.
•    SaÄŸlık kurumlarında rehin kalma ya da senet imzalatma gibi insan onuruna aykırı durumlara son vereceÄŸiz.
•    Hastane ve doktor randevu telefonlarını ücretsiz yapacağız.


AÄ°LE PLANLAMASI

•    Ailelerin istedikleri sayıda çocuk sahibi olmasını destekleyeceÄŸiz.
•    Aile planlamasına eriÅŸimin önündeki engelleri kaldıracak, bu hizmetleri isteyen herkese ücretsiz sunacağız.
•    DoÄŸum aralıklarının anne ve çocuk saÄŸlığı açısından risk yaratmayacak düzeye getirilmesi için önlemler alacağız.
•    Özellikle kırsal bölgelerde ve kentlerdeki yoksul semtlerde yurttaÅŸlarımızın cinsel saÄŸlık ile lohusa ve bebek saÄŸlığı konularında bilinçlendirilmesi için çalışmalar yürüteceÄŸiz.


SAĞLIĞA EŞİT ERİŞİM
KADIN SAÄžLIÄžI

•    Kadınlara yönelik saÄŸlık taramalarına süreklilik kazandıracağız.
•    Her annenin ihtiyacı olan vitaminleri, ücretsiz olarak saÄŸlayacağız.
•    Anne, bebek ve çocuk ölüm oranlarını hızla düÅŸürecek, bölgesel farklılıkları ortadan kaldıracağız.
•    DoÄŸum ve yeni doÄŸan bakım hizmetleri baÅŸta olmak üzere, gerekli her türlü hizmeti AB ülkeleri düzeyine getireceÄŸiz.
•    Tüm yurttaÅŸlarımızın bu hizmetlerden eÅŸit ÅŸekilde yararlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Bütün doÄŸumların, her yerde ücretsiz ve saÄŸlık personeli yardımıyla, güven içerisinde gerçekleÅŸmesini temin edeceÄŸiz.
•    Gebe, lohusa, bebek ve çocukların beslenme ve bebek bezi gibi ihtiyaçları için Aile Sigortası Programı kapsamında yoksul ailelere destek saÄŸlayacak, ücretsiz ilaç temin edeceÄŸiz.
•    Tüm büyük iÅŸletmelerde emzirme odası ve birinci basamak saÄŸlık hizmeti verebilecek ünitelerin olmasını saÄŸlayacağız.


ÇOCUK SAÄžLIÄžI

•    Çocuklara yönelik saÄŸlık taramalarına süreklilik kazandıracağız.
•    GeliÅŸmiÅŸ ülkelerde uygulanan bütün aşıları ücretsiz olarak periyodik aşılama kapsamına alacağız.
•    Çocuklar için ücretsiz periyodik aşılamada, gerçekleÅŸme oranını % 100’e hızla ulaÅŸtıracağız.
•    SaÄŸlıklı bir nesil için okullarda çocuklarımıza yönelik geniÅŸ kapsamlı bir okul saÄŸlığı projesini hayata geçireceÄŸiz.


ENGELLÄ°LERÄ°N SAÄžLIÄžI

•    Bütün hastanelerde engelli karşılama birimi oluÅŸturacak, iÅŸitme engelliler için tercüman bulunduracağız.
•    Engellilerin, hastanelere servis araçları ile randevulu olarak gelmesini saÄŸlayacağız.
•    Engelliler için evde fizik tedavi olanağı sunacağız.
•    Engelli raporu alınması ve yenilenmesi sürecini kolaylaÅŸtıracağız.
•    Engelli yurttaÅŸlarımızın saÄŸlık hizmetlerinden ihtiyaç duydukları yer ve ölçüde ücretsiz olarak yararlanabilmelerini temin edeceÄŸiz.


TUTUKLU VE HÜKÜMLÜLER Ä°ÇÄ°N SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°

•    Tutuklu ve hükümlü saÄŸlık hizmetlerini uluslararası standartlara ulaÅŸtıracağız.
•    Ceza infaz kurumlarında 24 saat yeterli sayıda doktor ve saÄŸlık personeli bulunmasını saÄŸlayacağız.
•    Tutuklu/hükümlülerin saÄŸlık kurumlarına sevklerinin önündeki bürokratik engelleri kaldıracağız. SaÄŸlık durumu raporlarının gecikmesini önleyeceÄŸiz.
•    Hasta tutuklu ve hükümlülerin cezaevinden tahliyesini yasal teminat altına alacağız.
•    Adli Tıp Kurumu’nun hazırladığı raporları hızlı, ÅŸeffaf ve denetlenebilir hale getireceÄŸiz.


ÖZEL Ä°HTÄ°YAÇLARI OLAN TOPLUM KESÄ°MLERÄ° Ä°ÇÄ°N SAÄžLIK  HÄ°ZMETLERÄ°

•    Bakıma muhtaç hastalar için hasta bakım merkezleri kuracağız.
•    Kanser hastaları, Alzheimer hastaları ve yataÄŸa bağımlı olan hastalara hasta bakım merkezlerinde saÄŸlık ve bakım hizmetleri vereceÄŸiz.
•    Bağımlılık tedavi ve rehabilitasyon merkezlerini yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Madde bağımlılığı tanı ve tedavisini tamamen ücretsiz hale getireceÄŸiz.
•    Hipertansiyon ve ÅŸeker hastalarına özel, kolay ulaşılabilir takip-tedavi- eÄŸitim merkezleri kuracağız.
•    Kaplıcalara kurulacak fizik tedavi merkezlerinde, ihtiyaç sahiplerinin ücretsiz tedavi edilmesini saÄŸlayacağız.


ACÄ°L SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°

•    SaÄŸlık hizmetlerinden alınan katılım paylarını kaldırarak acil servislerdeki yığılmalara son vereceÄŸiz.
•    Hastanelerin acil servislerindeki yeÅŸil alan uygulamasını kaldıracak ve acil servis hizmetlerini ücretsiz hale getireceÄŸiz.
•    Acil servislerde acil tıp uzmanlarının çalışmasını saÄŸlayacağız.
•    Ambulans sistemini geliÅŸtirip, istasyon sayısını artıracağız ve hastalara en kısa sürede ulaşılmasını saÄŸlayacağız.
•    Ambulansların donanımlarını çaÄŸdaÅŸ tıbbın gereklerine göre yeniden düzenleyecek ve geliÅŸtireceÄŸiz.
•    BaÅŸta eÄŸitim kurumlarında olmak üzere vatandaÅŸlarımıza hastane öncesi ilk yardım eÄŸitimleri verip ölüm ve sakatlık risklerini en aza indireceÄŸiz.


AİLE HEKİMLİĞİ
AÄ°LE SAÄžLIÄžI MERKEZLERÄ°

•    Birinci basamak saÄŸlık hizmetlerini, geliÅŸtirilmiÅŸ olanaklara sahip Aile SaÄŸlığı Merkezleri aracılığı ile vereceÄŸiz.
•    Aile SaÄŸlığı Merkezi başına düÅŸen yurttaÅŸ sayısını saÄŸlık hizmetlerinin nitelikli verilebileceÄŸi bir düzeye düÅŸüreceÄŸiz.
•    Aile SaÄŸlığı Merkezlerinde verilen hizmetler için hastalardan katılım payı, reçete ücreti vb. hiçbir ücret almayacağız.
•    Aile SaÄŸlığı Merkezlerinde, kiÅŸiye yönelik koruyucu saÄŸlık hizmetleri ile etkili tanı ve tedavi olanaklarını saÄŸlayacağız.
•    “Kent Tipi Aile SaÄŸlığı Merkezleri” oluÅŸturacağız.
•    Büyük ölçekteki Aile SaÄŸlığı Merkezlerinde, diÅŸ hekimleri, laboratuvar uzmanları ve diÄŸer uzmanların da görev yapmasını saÄŸlayacağız.


AÄ°LE HEKÄ°MLERÄ°

•    Aile hekimlerinin mevzuat ve uygulamadan kaynaklanan sorunlarını çözeceÄŸiz.
•    Aile hekimlerini yeniden devlet memuru olarak atayacağız.
•    Aile hekimlerinin birlikte çalışacağı saÄŸlık personelinin sayısını yeterli düzeye çıkaracağız.
•    Aile hekimlerinin birincil görevlerinin aşılama, gebe takibi, bebek takibi, kronik hastalıkların takibi ve hasta muayenesi olmasını saÄŸlayacağız.
•    Aile hekimliÄŸinde baÅŸarı göstergesi olarak doktorun takibindeki kiÅŸi sayısını deÄŸil, hastalıkları önleme oranını esas alacağız.


AÄžIZ VE DÄ°Åž SAÄžLIÄžI HÄ°ZMETLERÄ°

•    Okullarda çocuklara yönelik düzenli ağız ve diÅŸ saÄŸlığı taramaları gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ağız ve DiÅŸ SaÄŸlığı Merkezleri’ni yaygınlaÅŸtıracak ve tam donanımlı hale getireceÄŸiz.
•    Ağız ve DiÅŸ SaÄŸlığı Merkezleri’nde her türlü diÅŸ protezinin yapılmasını saÄŸlayacağız. Kullanılan malzemelerin ve hizmetin gereken kalitede olmasını temin edeceÄŸiz.
•    CHP Aile Sigortası Programı kapsamındaki herkesin diÅŸ protezlerinin ücretsiz yapılmasını saÄŸlayacağız.


HASTA VE YAKINLARININ  HAKLARI

•    Tıp hukukunu çaÄŸdaÅŸ norm ve standartlara ulaÅŸtıracağız.
•    YurttaÅŸların saÄŸlıkla ilgili yasal haklarını aramalarının önündeki bürokratik engelleri kaldıracağız.
•    Tıbbi hataların nedenlerinin araÅŸtırılmasını ve saÄŸlık hizmetinin ve hizmet içi eÄŸitimin iyileÅŸtirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Hastaların ihtiyaçlarının ve memnuniyetinin bağımsız kuruluÅŸlar tarafından düzenli olarak ölçülmesini ve ÅŸeffaflık ilkesi çerçevesinde kamuoyuna açıklanmasını saÄŸlayacağız.


SAÄžLIK ÇALIÅžANLARI
SOSYO-EKONOMÄ°K   GÜVENCE

•    Tümüyle niceliÄŸe dayanan performans sistemini nitelik göstergelerinden de yararlanacak ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Tüm saÄŸlık çalışanlarının adil bir temel ücret almalarını saÄŸlayacağız.
•    Tüm saÄŸlık çalışanlarının ekonomik, sosyal ve sendikal haklarını koruyacak, güvenceli olarak çalışmalarını saÄŸlayacağız.
•    Mahrumiyet bölgelerinde çalışan hekim ve saÄŸlık personelinin ücretlerini ve sosyal haklarını iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    SaÄŸlık çalışanlarının emekli maaÅŸlarını yüksek düzey kamu personeli emekli maaşı seviyesine getireceÄŸiz.
•    Özel saÄŸlık kurumlarında çalışan hekimlerin ücretleri için kamu güvencesi saÄŸlayacağız.
•    EÄŸitim ve araÅŸtırma hastanelerinde uygulan ek ödeme sisteminde, eÄŸitim ve araÅŸtırma performansına dayalı ödemenin, hastane gelirinden deÄŸil, genel bütçeden karşılanmasını ve bunun emeklilik gibi özlük haklarına yansıtılmasını saÄŸlayacağız.


Ä°Åž MEMNUNÄ°YETÄ° VE GÜVENLÄ° ÇALIÅžMA ORTAMI

•    SaÄŸlık personeline yönelik ÅŸiddeti yasal düzenlemelerle önleyeceÄŸiz.
•    SaÄŸlık personeline eÄŸitimlerine uygun kadrolar vereceÄŸiz.
•    Bütün hemÅŸire ve ebelerin dört yıllık üniversite mezunu olmasını ve kendi alanlarında çalışmasını saÄŸlayacağız.
•    Sürekli hizmet içi eÄŸitimlerle saÄŸlık çalışanlarının dünyadaki geliÅŸmeleri takip edebilmesine olanak tanıyacağız.


TAM DONANIMLI TIP FAKÜLTELERÄ° VE ÜNÄ°VERSÄ°TE HASTANELERÄ°

•    Bütün tıp fakültelerini, üst düzey saÄŸlık hizmeti verebilecek ve saÄŸlık sistemimizin ihtiyaç duyduÄŸu sayıda nitelikli saÄŸlık personeli yetiÅŸtirebilecek duruma getireceÄŸiz.
•    Tıp fakültelerinin öÄŸretim elemanı, personel ve donanım ihtiyaçlarını karşılayacağız.
•    Tıp fakültelerini çevre ÅŸehirlerdeki hastanelerle eÅŸgüdümlü hale getirecek, yurttaÅŸlarımızı uzman ve hastane aramaktan kurtaracağız.
•    Tıp fakültelerinin eÄŸitim ve bilimsel araÅŸtırma kaynaklarını artırarak bölgesel ve yöresel saÄŸlık sorunları hakkında araÅŸtırma yapmasını saÄŸlayacağız.
•    Üniversite hastanelerini borç yükünden kurtaracağız.
•    Tıp fakültelerimizin Avrupa’daki tıp fakülteleri ile iletiÅŸim ve iÅŸ birliÄŸi içinde olmalarını saÄŸlayacağız.

 
KURUMSAL  DÜZENLEMELER

•    SaÄŸlık Bakanlığı ile taÅŸra teÅŸkilatları arasında etkin ve verimli bir iÅŸ bölümü saÄŸlayacağız.
•    Kurumların, sorumlulukları oranında yetki ve kaynak sahibi olmasını temin edeceÄŸiz.
•    SaÄŸlık Bakanlığı bünyesinde “SaÄŸlık Programları Genel MüdürlüÄŸü” kuracağız. SaÄŸlık programlarının hazırlanmasını, uygulanmasını ve finansmanını bu kurum aracılığıyla gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    “Temel SaÄŸlık Hizmetleri”, “Yataklı Tedavi Kurumları”, “SaÄŸlık Personeli”, “Tıbbi Teknoloji ve Eczacılık” gibi uygulayıcı genel müdürlükler oluÅŸturacağız.
•    Hastane yönetimlerini kâr odaklı olmaktan çıkaracağız. Devlet hastanelerinin kamu tarafından iÅŸletilmesini saÄŸlayacağız.
•    SaÄŸlık ihaleleri ve harcamalarını ÅŸeffaf hale getireceÄŸiz. Ä°halelerin en hızlı ÅŸekilde yapılmasını saÄŸlayarak maÄŸduriyetleri önleyeceÄŸiz.


SAÄžLIK ALTYAPISI

•    Yeni ve modern devlet hastanelerinin inÅŸasının planlı bir ÅŸekilde devlet tarafından yaptırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Her bölgeye, nüfus yoÄŸunluÄŸuna ve ihtiyaca göre tam donanımlı uzmanlaÅŸmış saÄŸlık merkezleri ve branÅŸ hastaneleri kuracağız.
•    Yalnızca kâr-zarar durumuna ve nüfusa bakarak hastane kapatılması uygulamasına son vereceÄŸiz.
•    Ulaşım sorunu yaÅŸanan bölgelerdeki yurttaÅŸlarımızın hastaneye eriÅŸiminin önündeki bütün engelleri kaldıracağız.
•    Hekimlerin ve saÄŸlık personelinin dağılımındaki bölgelerarası eÅŸitsizlikleri gidereceÄŸiz.


GÜVENÄ°LÄ°R SAÄžLIK HÄ°ZMETLERÄ°

•    Uygun bir planlama ile doktorların her hastaya ortalama 15 dakika zaman ayırmasını temin edeceÄŸiz.
•    Tanı ve tedavi hizmetlerinde kaliteli tıbbi malzeme kullanılmasını saÄŸlayacağız.
•    Ücretsiz SaÄŸlık Danışma Hattı kuracağız.
•    KiÅŸisel saÄŸlık verilerini koruyacak ve yasal güvence altına alacağız.


SAÄžLIK ENDÜSTRÄ°SÄ°
Ä°LAÇ SEKTÖRÜ

•    Kanser ilaçları baÅŸta olmak üzere, ilaca eriÅŸimin önündeki tüm engelleri kaldıracağız.
•    Yaygın kullanılmayan, fakat hastaların ihtiyaç duyduÄŸu ilaçların tek elden ithal edilerek ihtiyaç sahiplerine ulaÅŸtırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Yerli ilaç endüstrisini teÅŸvik edeceÄŸiz. Ülkemizi ilaç ve aşı konusunda dışa bağımlı olmaktan kurtaracağız.
•    EÅŸdeÄŸer ilaç uygulamasından doÄŸan maÄŸduriyetleri nesnel ölçütler çerçevesinde gidereceÄŸiz.


AR-GE

•    Tıbbi bilgi sistemleri ve cihaz yazılımları gibi biliÅŸim teknolojilerinin ülkemizde üretilmesini saÄŸlayacağız.
•    Üniversite, sanayi ve devlet arasında iÅŸ birliÄŸini destekleyerek, etkin bir tıp teknoparkları sistemi kuracağız.
•    Tıbbi yüksek teknoloji ürünlerinin üretimi için teÅŸvik vereceÄŸiz.
•    Patent ve lisans haklarının elde edilmesini ve korunmasını kolaylaÅŸtıracağız.


KÜLTÜR VE SANAT
YASAL DÜZENLEMELER

•    “UNESCO Kültürel Ä°fadelerin ÇeÅŸitliliÄŸinin Korunması ve GeliÅŸtirilmesi SözleÅŸmesi”ni imzalayarak yürürlüÄŸe sokacağız.
•    Sanatın özgürleÅŸmesinin önündeki tüm yasal engelleri kaldırmak, keyfi yasaklara ve sansüre son vermek amacıyla çaÄŸdaÅŸ bir Sanat Yasası oluÅŸturacağız.
•    TÜSAK kanun tasarısı taslağını iptal edecek, sanat kurumlarının özerkliÄŸini ve özgürlüÄŸünü koruyacağız.
•    GeniÅŸ katılım ile Türkiye’nin kültüre iliÅŸkin gelecek hedeflerinin belirleneceÄŸi bir Kültür Strateji Belgesi oluÅŸturacağız.
•    Kültür ve sanata eriÅŸmeyi bir insan hakkı olarak ele alacak, yurttaÅŸların sanat etkinliklerine eriÅŸimini kolaylaÅŸtıracağız.
•    Dijital yayıncılığın geliÅŸmesi için paydaÅŸların katılımı ile birlikte gereken hukuki düzenlemeleri ve altyapı çalışmalarını tamamlayacağız.


KURUMSAL DÖNÜÅžÜM

•    Kültür Bakanlığı’nı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan ayrı bir bakanlık haline getireceÄŸiz.
•    Kültür Bakanlığı’nın genel bütçe içindeki payını yükselteceÄŸiz.
•    Devlet bünyesindeki sanat kurumlarının özerkliÄŸini koruyacak, siyasi amaçlar için kullanılmalarına engel olacağız.
•    Sanat kurumlarının yönetimini ağırlıklı olarak sanatçılara bırakacağız.
•    Kültür merkezlerinin karar mekanizmalarına kent konseylerini, kültür ve sanat alanında faaliyet gösteren STK’leri dâhil edeceÄŸiz.


SANATÇILARA SOSYO-EKONOMÄ°K GÜVENCE

•    Sanatçılarımızın ve kültür endüstrisi emekçilerinin sosyal haklarını yasal güvence altına alacağız.
•    Gerekli durumlarda sanat emekçilerinin sigorta primlerinin Kültür Bakanlığı tarafından ödenmesini saÄŸlayacağız.
•    Kültür ve sanat alanındaki vergileri asgari düzeye çekeceÄŸiz.
•    Devlet bünyesinde çalışan tüm sanatçılarımızın özlük haklarını ve çalışma koÅŸullarını iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    Sanatçıların sendikal örgütlenmesini teÅŸvik edeceÄŸiz.


GÜÇLÜ KÜLTÜR VE SANAT ENDÜSTRÄ°SÄ°

•    Ä°stihdam yaratan, ekonomik kalkınmaya katkı saÄŸlayan yaratıcı endüstrileri kültür politikamızın merkezine alacağız.
•    Özel sanat projelerini ve bağımsız sanat dallarını destekleyecek ve teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Bağımsız sanatçıların gösterilerinin halka ulaÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    Edebiyatımızın yurt dışında geliÅŸmesi amacıyla yazarlarımıza ücretsiz çeviri ve tanıtım desteÄŸi vereceÄŸiz.
•    Patent ve fikri mülkiyetle ilgili mevzuatı çaÄŸdaÅŸ bir yapıya kavuÅŸturacağız.
•    Telif Haklarını koruyacak, korsan ürünlerle etkin bir mücadele için gerekli yasal düzenlemeleri yapacağız.


KENT VE SANAT

•    Tüm kentlerimizi kültür ve sanat alanları olarak tasarlayacak ve özgün kent kültürlerinin geliÅŸimine yatırım yapacağız.
•    Bu amaçla tüm kentlerin kültür ve sanat ana (master) planını yaparak etkin politikalar üreteceÄŸiz.
•    Yerel yönetimlerle iÅŸ birliÄŸi içerisinde, toplu taşıma uygulamalarını kültür ve sanat etkinliklerine eriÅŸimi kolaylaÅŸtıracak ÅŸekilde düzenleyeceÄŸiz.
•    Yerel yönetimlerin etkin desteÄŸi ile kentlerin her noktasında semt kütüphaneleri ve tiyatroları kuracak, sanat kursları düzenleyeceÄŸiz.
•    Koruma kurullarını etkin hale getirecek ve siyasetin etkisinden bağımsız kılacağız.
•    Ä°deolojik yaklaşımlarla ve keyfi olarak kapalı tutulan Ä°stanbul Atatürk Kültür Merkezi’ni (AKM) hızla onararak sanatın hizmetine sunacağız.


ÇAÄžDAÅž MÜZECÄ°LÄ°K

•    ÇaÄŸdaÅŸ müzeciliÄŸi geliÅŸtirecek, kültürel mirasın ait olduÄŸu coÄŸrafyada korunması ilkesini uygulayacağız.
•    Müzelerin yönetiminin özerk bir yapıya kavuÅŸturulmasını saÄŸlayacağız.
•    Sanal müze çalışmalarına hız vereceÄŸiz.
•    Özel müzeciliÄŸin geliÅŸmesi için teÅŸvik ve altyapı olanakları sunacağız.
•    YaÅŸanmış acı olayların unutulmaması için Madımak Oteli’ni HoÅŸgörü Müzesi’ne, Diyarbakır Cezaevi’ni Ä°nsan Hakları ve Demokrasi Müzesi’ne dönüÅŸtüreceÄŸiz.
•    BaÅŸta bilim ve teknoloji alanında olmak üzere kentlerde çocuklara etkileÅŸimli özel müzeler kuracağız.
•    Emlak vergilerinden alınan, Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payını amacına uygun harcayacağız.
•    Taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve deÄŸerlendirilmesi amacıyla hazırlanan projelere destek vereceÄŸiz.


KÜLTÜR VE SANAT EĞİTÄ°MÄ°

•    EÄŸitimde kültür ve sanata daha geniÅŸ yer verecek, okullarda bu tip etkinliklere daha çok kaynak ayrılmasını saÄŸlayacağız.
•    Sanata özel yeteneÄŸi olan çocukları erken yaÅŸlarda tespit ederek, yeteneklerini geliÅŸtirmeleri için en ileri düzeyde eÄŸitim olanakları saÄŸlayacağız.
•    Sanat tarihi derslerini öÄŸrencilerin pedagojik düzeylerine uygun, yaratıcılıklarını geliÅŸtirmelerine katkı saÄŸlayacak ÅŸekilde düzenleyerek müfredata dâhil edeceÄŸiz.


SPOR
YASAL DÜZENLEMELER

•    Futbol seyircisini rant kapısı olarak gören, potansiyel suçlu olarak damgalayan e-bilet‘i ve Passolig’i kaldıracağız.
•    Sporda ÅŸiddet yasasının bireysel hak ve özgürlükleri hiçe sayan güvenlikçi ve yasakçı anlayışına son vereceÄŸiz.
•    Sporseverleri sorumluluk sahibi yurttaÅŸlar olarak gören yeni bir yaklaşımla spor alanlarındaki ÅŸiddetin önüne geçeceÄŸiz.
•    Uluslararası spor hukuku ile uyum çalışmalarını gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ülke sporunun ekonomik ve idari anlamda hesap verebilirlik temelinde iyileÅŸtirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Federasyon yönetimlerinin kulüpler, sporcular, antrenörler, spor eÄŸitmenleri, sporcu sendikaları ve spor STK’leri tarafından seçilmesi için gerekli yasal düzenlemeleri gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
 

KURUMSAL  DÜZENLEMELER

•    Gençlik ve Spor Bakanlığı merkez teÅŸkilatında çalışan personelin tamamının 40 yaşın altında olmasını saÄŸlayacağız.
•    Seçkin sporcuların desteklenmesini, antrenman, geliÅŸim ve müsabakalarda yarışma olanaklarının iyileÅŸtirilmesini saÄŸlamakla yükümlü yeni bir kurum oluÅŸturacağız.
•    Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’nin (TMOK) spordaki rolünü geniÅŸleteceÄŸiz.
•    Ülkede olimpik spor ruhunun geliÅŸtirilmesi ve kökleÅŸtirilmesini TMOK’un asli görevi haline getireceÄŸiz.
•    Uluslararası Olimpiyat Komitesi ile iÅŸ birliÄŸi içerisinde, Olimpik Dayanışma Programı kapsamında, ülkemizde yeterince ilgi görmeyen olimpik sporları geliÅŸtireceÄŸiz.


TÜRKÄ°YE SPOR KONSEYÄ°

•    Lisanslı sporcuları ve kitlesel spor yapan yurttaÅŸların sayısını artırmak amacıyla “Türkiye Spor Konseyi”ni kuracağız.
•    Konsey’in çalışmalarına kaynak oluÅŸturmak için bütçenin yanı sıra Milli Piyango gelirlerinden pay ayıracağız.
•    Konsey’in federasyonlar, yerel ve ulusal kulüpler, okullar, üniversiteler gibi paydaÅŸlarla etkin iÅŸ birliÄŸi içerisinde hareket etmesini saÄŸlayacağız.
•    Spor dalı ve ölçek gözetmeksizin, spor faaliyetlerinin düzenlenmesi ve sürdürülmesi için kaynak saÄŸlayacağız.
•    Konsey’in kuracağı ticari ortaklıklarla, olimpik sporların geliÅŸimine katkı saÄŸlanması için sürdürülebilir sosyal sorumluluk projeleri gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


SPOR OLANAKLARINA ERİŞİMDE FIRSAT EŞİTLİĞİ

•    Sporda kadın ve erkeklere fırsat eÅŸitliÄŸi saÄŸlayacağız.
•    Mevcut spor uygulamalarını gençlerimizin ihtiyaçlarını karşılayacak ÅŸekilde geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Spor altyapısındaki bölgeler arası dengesizlikleri teÅŸvikler ve özel projelerle gidereceÄŸiz.
•    Yeterli sayıda spor tesisini engelliler tarafından da kullanılabilir hâle getireceÄŸiz.


KÄ°TLESEL SPOR Ä°ÇÄ°N DAHA FAZLA TESÄ°S

•    Spor yapma olanağını ve alışkanlığını tüm yaÅŸ gruplarına yaygınlaÅŸtıran amatör sporları destekleyeceÄŸiz.
•    Kamuya ait spor tesislerini, okulların, amatör spor kulüplerinin ve tüm yurttaÅŸların kullanımına açacağız.
•    YurttaÅŸların talepleri doÄŸrultusunda her semtte farklı spor alanları yapacağız.
•    Çalışanların daha çok spor yapabilmesi için kamu kurumlarının ve özel iÅŸletmelerin spor tesisleri yapmasını destekleyeceÄŸiz.


PROFESYONEL SPORLARA TAM DESTEK
SPORCU YETÄ°ÅžTÄ°RME

•    Lisanslı sporcu sayımızı AB ortalamasına yükselteceÄŸiz.
•    Yabancı sporculara bağımlı spor politikasını deÄŸiÅŸtirecek, kendi öz deÄŸerlerimize yöneleceÄŸiz.
•    Yetenekli çocuk ve gençlerimizi keÅŸfetmek ve aktif spora yönlendirmek için ülke genelinde düzenli olarak “sportif yetenek taraması” yapacağız.
•    Taramalar sonucunda elde edilen bilgiler ışığında sporcu profili veri tabanı oluÅŸturacağız.
•    Spor kulüplerinin spor kolejleri açması için, arazi tahsisi de dâhil olmak üzere destek saÄŸlayacağız.


EĞİTİM VE SPOR

•    BaÅŸarılı sporcu gençlerimizin eÄŸitim hayatları ile profesyonel spor kariyerlerini birlikte sürdürebilmeleri için gerekli ortamı oluÅŸturacağız.
•    ÖÄŸrencilerin amatör sporların her türüne katılımını kolaylaÅŸtırmak ve özendirmek amacıyla eÄŸitim sistemimizde düzenlemeler yapacağız.
•    Genel spor liseleri yerine, branÅŸa dayalı spor liseleri kurarak yetenekli sporcuların doÄŸru eÄŸitimi almasını saÄŸlayacağız.
 

SPORCU SAÄžLIÄžI VE SOSYAL GÜVENCE

•    Gerekli teknik donanıma sahip spor ve saÄŸlık uzmanlarını istihdam edecek, “Sporcu EÄŸitimi-SaÄŸlık ve Performans Merkezleri” oluÅŸturacağız.
•    Spor emekçilerinin sosyal güvence ve sendikal haklardan etkin ÅŸekilde faydalanması için gereken yasal düzenlemeleri yapacağız.
•    Gelecek vaat eden sporcularımıza saÄŸlanan maddi olanakların, sosyal güvenceyi de kapsamasını zorunlu kılacağız.


SPOR GELÄ°RLERÄ°NDE ÅžEFFAFLIK VE  ADALET

•    Federasyonlara kaynak aktarımını siyasal ve kiÅŸisel iliÅŸki ön ÅŸartından kurtaracak, federasyonların mali özerkliÄŸini güvence altına alacağız.
•    Federasyonların bütçe, harcama usul ve esaslarını belirleyerek ÅŸeffaflaÅŸtıracağız.
•    Federasyonların kaynakları amacına uygun ÅŸekilde kullanmasını saÄŸlamak için özerk bir denetim sistemi oluÅŸturacağız.
•    Milli sporcularımızla ilgili ödül yönetmeliÄŸini deÄŸiÅŸtirerek kamu vicdanının yaralanmasının önüne geçecek ve ödüllerin eÅŸitlik ilkesi temelinde dağıtılmasını saÄŸlayacağız.
•    Yasal bahis gelirlerini kulüplerimize daha adil bir ÅŸekilde dağıtacağız.
•    Sponsorluk Yasası’nı çaÄŸdaÅŸ bir yapıya kavuÅŸturarak kulüp ve sporcularımızın gelirlerini artıracağız.
•    Bütçeden spora ayrılan paya ek olarak, maç biletleri, bahisler, naklen yayın gelirleri vb. üzerinden yapılacak kesintilerle “Spor Kulüplerine Destek Fonu” oluÅŸturacağız.
•    Fonda toplanacak kaynakları, yeni tesisler kurmak ve yetenekli sporculara burs ve eÄŸitim olanakları saÄŸlamak için kullanacağız.


ULUSLARARASI TURNUVALAR VE  TANITIM

•    Olimpiyat oyunlarının ülkemizde düzenlenmesine yönelik gerçekçi bir hedef belirleyecek, buna uygun bir stratejik eylem planı uygulamaya koyacağız.
•    Dünya standartlarında spor tesisleri kurarak spor turizmini geliÅŸtirecek ve ülkemizin tanıtımına katkı saÄŸlayacağız.

 
GÜÇLÜ  ULAÅžTIRMA ALTYAPISI
BÜTÜNCÜL PLANLAMA

•    Türkiye’nin sosyo-ekonomik ihtiyaçlarını ve bölgesel ölçekte ulaşım önceliklerini göz önünde bulundurarak, ilgili tüm tarafların katılımı ile kısa ve uzun vadeli “UlaÅŸtırma Ana Planı” hazırlayacağız.
•    Ülkemizin dünyanın en önemli ulaşım ve enerji koridoru olarak geliÅŸmesini saÄŸlayacağız.
•    Avrupa, Asya ve Orta DoÄŸu’yu kara, deniz, hava ve demir yollarıyla baÄŸlayacak ve Türkiye’yi terminal ülke haline getireceÄŸiz.


DEMÄ°R YOLU ULAÅžIMI

•    Yeni bir demir yolu hamlesiyle, ulusal lokomotif ve vagon endüstrisini geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Demir Yolu ulaşımını yük taşımacılığı odaklı hale getireceÄŸiz.
•    Demir yolunun yük taşımacılığındaki payını 10 yıl içerisinde 6 kat artırarak % 25’e yükselteceÄŸiz.
•    Yolcu taşımacılığında Yüksek Hızlı Tren hatlarını verimlilik ve ülke çıkarlarını dikkate alarak geliÅŸtireceÄŸiz.


YENÄ° HAT VE PROJELERÄ° HIZLA DEVREYE SOKACAÄžIZ

•    Yük ve yolcu taşımacılığı için doÄŸu-batı yönünde iki ana hat, kuzey-güney yönünde üç ana hat olmak üzere yeni demir yolu projelerini hayata geçireceÄŸiz.
•    Tüm bölgelerimizi birbirine baÄŸlayacak Orta Anadolu merkezli bir demir yolu sistemi kuracağız.
•    Bu sistemi, önde gelen ülkelere ve uluslararası limanlarımıza baÄŸlayarak tamamlayacağız.
•    Karadeniz sahil demir yolu hattını, Batum sınır kapısına uzanacak ÅŸekilde inÅŸa edeceÄŸiz.
•    Burdur ve Isparta ile Antalya arasında demir yolu baÄŸlantısını kuracağız.
•    Ä°zmit Körfez geçiÅŸinde iptal edilen kuzey-güney baÄŸlantısını gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


MEVCUT PROJELERÄ° GELÄ°ÅžTÄ°REREK TAMAMLAYACAÄžIZ

•    Tamamlanmadan hizmete açılan EskiÅŸehir-Ä°stanbul hattını standartlara uygun olarak tamamlayacağız.
•    Pendik’te sona eren demir yolu hattını Marmaray’a entegre edeceÄŸiz.
•    Ä°ran üzerinden ülkemizi Asya’ya baÄŸlayan demir yolu güzergâhındaki
•    Van Gölü geçiÅŸini ivedilikle hizmete açacağız.
•    GAP’ı Mersin ve Ä°skenderun’daki limanlara baÄŸlayan GAP demir yolu projesini hızlandıracağız.
•    Avrupa’yı Asya’ya kesintisiz bir demir yolu ÅŸebekesi ile baÄŸlamak için Kars-Tiflis demir yolu projesini en kısa zamanda tamamlayacağız.


MEVCUT ALTYAPIYI MODERNİZE EDECEĞİZ

•    EskimiÅŸ tüm demir yolu hatlarını yenileyecek ve elektrifikasyonlarını saÄŸlayacağız.
•    HaydarpaÅŸa Garı’nı ve kentlerimizdeki kullanım dışı olan diÄŸer tren garlarını yeniden hizmete açacağız.
•    Kaderine terk edilmiÅŸ olan Samsun–ÇarÅŸamba demir yolunu modernize edeceÄŸiz.
•    Ä°stanbul’dan Avrupa’ya ve güneye baÄŸlanan hatları modernleÅŸtireceÄŸiz; gerekirse yeni hatlar inÅŸa edeceÄŸiz.


KOMBÄ°NE  TAÅžIMACILIK

•    Demir yolu-kara yolu ve demir yolu-deniz yolu kombine taşımacılığını geliÅŸtirmek için stratejik bölgelerde transfer istasyonları kuracağız.
•    Transit taşımacılığın geliÅŸmesi için gereken yatırımları yapacağız.
•    Samsun Limanı’nı Akdeniz’e baÄŸlayan mevcut demir yolu ÅŸebekesinin standardını yükselteceÄŸiz.
•    Samsun limanı ile Mersin ve Ä°skenderun limanlarını birbirine baÄŸlayacağız.
•    Samsun Limanı’nı Karadeniz’in KEY-PORT’u haline getirerek BoÄŸaz geçiÅŸlerindeki yoÄŸunluÄŸu azaltacağız.


KENT VE BÖLGE Ä°ÇÄ° RAYLI ULAÅžIM

•    Orta büyüklükteki ve büyük kentlerdeki raylı taşımacılık sistemlerinin yaygınlaÅŸtırılmasını destekleyeceÄŸiz.
•    Belediyeler ile eÅŸgüdüm içinde hareket ederek, banliyö hatlarını yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Kırsal bölgelerde ve turistik bölgelerde orta mesafe hızlı taşımacılığı saÄŸlamak için Ray Otobüsü sistemleri kuracağız.


KARA YOLU ULAÅžIMI
Ä°L, Ä°LÇE, KÖY VE ÅžEHÄ°R Ä°ÇÄ° YOLLARI

•    Kara yollarında zayıf kalan il, ilçe ve köy baÄŸlantılarını güçlendireceÄŸiz. Özellikle ulaşım sıkıntısı çeken köylerin ana merkezler ile baÄŸlantısını kuracağız.
•    Köy ve il yollarını genel ulaşım planı ve bölgesel kalkınma planları doÄŸrultusunda yapacağız.
•    GAP bölgesinde ve turizm merkezlerinde yol aÄŸlarını süratle elden geçirecek ve ihtiyaca göre bu alanlara yeni yatırımlar yapacağız.
•    Belediyelerce yurttaÅŸlardan alınan asfalt paralarını yasal düzenlemelerle kaldıracağız.


ÅžEHÄ°RLERARASI   KARAYOLLARI

•    Kara yolu yatırımlarını siyasi kaygılarla deÄŸil, ülkenin ihtiyaçları ve bölgesel ihtiyaçlar doÄŸrultusunda gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Yetersiz planlamayla ve düÅŸük standartlarda yapıldığı için çok sayıda kazaya neden olan bölünmüÅŸ yollarda gereken iyileÅŸtirmeleri yapacağız.
•    Kara yollarında düÅŸük kaliteli satıh kaplama yerine kaliteli sıcak asfalt kullanımını yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Yap–Ä°ÅŸlet–Devret modeli ile yaptırılan otoyollarda yüksek trafik garantilerini iptal edeceÄŸiz.
 

KARA YOLLARINDA ÇEVRE DUYARLILIÄžI

•    Ä°htiyaç duyulan yerleÅŸim bölgelerinde, gürültü ve kirlilik yaratan ana yolların yerine alternatif çevre yolları yapacağız.
•    Kara yolu yatırımlarını yeniden ÇED kapsamına alacağız.
•    3. BoÄŸaz Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu projelerini gözden geçireceÄŸiz.
•    Bu projelerin çevre ve bölge halkı açısından tehlike yaratan ve geri dönülmez zararlara neden olabilecek unsurlarını ortadan kaldıracağız.
•    Çanakkale Köprüsü ve otoyol geçiÅŸini, bölgenin doÄŸal ve tarihi özelliklerini göz önünde bulundurarak planlayacak ve gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Karadeniz Sahil Yolu’nun bölge üzerinde yaratmış olduÄŸu tahribatı en aza indirecek ve yerleÅŸim alanlarının denizle baÄŸlantısını yeniden saÄŸlayacağız.
•    Ä°stanbul BoÄŸazı’na yapılması öngörülen Üç Katlı Ä°stanbul Metro ve Karayolu BoÄŸaz GeçiÅŸi Projesi’nin fiziki ve mali deÄŸerlendirmesini yeniden yapacağız.


KGM TEÅžKÄ°LATI VE PERSONELÄ°

•    Karayolları Genel MüdürlüÄŸü (KGM) ve Bölge Müdürlükleri’nin teÅŸkilat yapısını güçlendirecek ve yeterli nitelikte personel istihdamını saÄŸlayacağız.
•    Zor ÅŸartlarda görev yapan KGM personelinin çalışma ve ücret koÅŸullarını iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    KGM personelinin siyasi baskıdan uzak ve planlama ilkelerine baÄŸlı kalarak çalışmasını saÄŸlayacağız.


DENÄ°ZCÄ°LÄ°K VE DENÄ°Z YOLLARI  ULAÅžIMI
PLANLAMA VE DENETLEME

•    Denizcilik sektörünün tüm bileÅŸenlerinin katılımıyla bir “Kıyı Alanları
•    Yönetim Planı” hazırlayacağız.
•    Denizcilik sektöründe can, mal, seyir ve çevre emniyetinin saÄŸlanması için gemi takip ve izleme sistemlerindeki eksiklikleri gidereceÄŸiz.
•    Denetim ve gözetim sistemlerini tüm kıyılarımıza yaygınlaÅŸtıracağız.


TERSANELER

•    Türkiye’yi bölgesindeki önemli gemi inÅŸa ve onarım merkezlerinden biri haline getireceÄŸiz.
•    Küçük ölçekli tersanelerin gemi inÅŸa ve bakım-onarım tersaneleri olarak yapılandırılmalarını teÅŸvik edeceÄŸiz.


LÄ°MANLAR

•    Uluslararası taşımacılığı geliÅŸtirmek için, mevcut limanların terminal olanaklarını ve ana ulaÅŸtırma koridorları ile baÄŸlantılarını iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    Yapılacak limanların yerlerini, kara yolu ve demir yolu baÄŸlantılarını dikkate alarak belirleyeceÄŸiz.


HAVA YOLU ULAÅžIMI
PLANLI SEKTÖREL GELİŞİM

•    Tüm paydaÅŸların katılımı ile “Hava Yolu Master” planı hazırlayacağız.
•    Havaalanı yatırım planlarını, hazırlanacak master plana göre yeniden düzenleyerek kaynak israfına son vereceÄŸiz.
•    Sektör bileÅŸenlerinin master planına uygun, dengeli ve çevreye duyarlı biçimde hareket etmesini yasal güvence altına alacağız.


HAVALÄ°MANLARI

•    Kapasitesini aÅŸan havalimanlarının geliÅŸtirilmesini saÄŸlayacak, atıl havalimanlarının etkin kullanılması için hava yolu taşımacılarını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Havaalanı olmayan illerde yaÅŸayanların, en yakın havaalanına hızlı, emniyetli ve ucuz ÅŸekilde eriÅŸebilmesini saÄŸlayacağız.
•    3. Ä°stanbul Havaalanı’nın mevcut konumunu, teknik uygunluk, çevresel etki ve fizibilite açısından yeniden deÄŸerlendireceÄŸiz.
•    Ankara EsenboÄŸa Havaalanı’nı, Türkiye’nin ikinci önemli uluslararası uçuÅŸ merkezi yapacağız.


HAVACILIK  SEKTÖRÜNÜ  DESTEKLEYECEĞİZ

•    Ä°kili ve çok taraflı uluslararası anlaÅŸmalarda, yerli hava yolu ÅŸirketlerinin haklarının savunulmasına öncelik vereceÄŸiz.
•    Hava aracı bakım, onarım ve yenileme sektöründe Türkiye’nin bölge merkezi olması için gereken altyapı yatırımlarını yapacağız.
•    EriÅŸimi zor olan bölgelerde hava ambulans aÄŸları kuracağız.
•    Sivil hava ulaşımında Ar-Ge faaliyetlerini geliÅŸtireceÄŸiz. Uçak ve parça üretimini destekleyeceÄŸiz.


GÜVENLÄ°K
GÜVENLÄ° VE HUZURLU TÜRKÄ°YE
ULUSLARARASI TERÖRLE ETKÄ°N MÜCADELE

•    Sınır bölgelerimiz baÅŸta olmak üzere, terörle mücadelede uluslararası iÅŸ birliÄŸi içinde hareket edecek, akılcı bir güvenlik politikası izleyeceÄŸiz.
•    BaÅŸta BM terörle mücadele sözleÅŸmeleri olmak üzere, uluslararası antlaÅŸmalarda öngörülen ilkeleri esas alacağız.
•    Kalbura dönen sınırlarımızın güvenliÄŸini yeniden ve kesin ÅŸekilde tesis edeceÄŸiz.
•    Sınırlarımızın gerisinde öbeklenmiÅŸ çeÅŸitli terör örgütlerinin ülkemizin güvenlik ve huzurunu tehdit etmesine izin vermeyeceÄŸiz.
•    5442 sayılı Ä°l Ä°daresi Kanunu’nu sınır bölgesindeki ihtiyaçlara göre yeniden düzenleyeceÄŸiz.


Ä°Ç GÜVENLÄ°K

•    Terörle mücadeleyi devletin tüm organlarının, halkın ve STK’lerin katkısıyla ve bütüncül bir anlayışla sürdüreceÄŸiz.
•    Terörün yurt içi ve yurt dışı finans kaynaklarını kurutmak için ulusal ve uluslararası düzeyde etkin ÅŸekilde mücadele edeceÄŸiz.
•    Terör ve siber saldırılar baÅŸta olmak üzere, her türlü iç ve dış tehditlere ve doÄŸal afetlere karşı topyekûn mücadele edeceÄŸiz.
•    Terörden zarar gören yurttaÅŸlarımızın maÄŸduriyetini gidereceÄŸiz.
•    Güvenlik adına hiçbir kiÅŸi, kurum ve grubun yasama ve yargı denetiminden kaçmasına izin vermeyeceÄŸiz.


DEMOKRASÄ° VE TOPLUMSAL UZLAÅžIYA DAYALI YENÄ° YAKLAÅžIM

•    Bireysel hak ve özgürlükleri, toplumsal refahı, yargının bağımsızlığını ve tarafsızlığını temel alan bir güvenlik anlayışını esas alacağız.
•    Ülkemizin güvenliÄŸini saÄŸlayacak önlemleri alırken, devlet ve yurttaÅŸlar arasında karşılıklı güvene dayalı bir anlayışla hareket edeceÄŸiz.
•    Hukukun üstünlüÄŸü ilkesini ve toplumsal uzlaşıyı yeniden tesis edeceÄŸiz. YurttaÅŸlarına ÅŸüpheyle yaklaÅŸan, bireyleri kollama veya suçlamaya yönelik anlayışa ve uygulamalara son vereceÄŸiz.
•    Türkiye Cumhuriyeti’nin temel niteliklerine ve Cumhuriyetimizin kazanımlarına sahip çıkacağız.
•    Demokrasi, huzur ve barışı, ulusal birlik ve egemenlikten, taviz vermeksizin eÅŸit yurttaÅŸlık temelinde tesis edeceÄŸiz.


GÜVENLÄ°K GÜÇLERÄ°
YENÄ°DEN YAPILANDIRMA

•    Güvenlik güçlerinin evrensel insan haklarına saygı ve hukukun üstünlüÄŸü ilkelerine uygun ÅŸekilde hareket etmesi için gereken yasal altyapıyı oluÅŸturacağız.
•    Güvenlik güçlerinin, Avrupa Polis EtiÄŸi Kurallarına göre eÄŸitilmesini saÄŸlayarak, orantısız güç kullanımına son vereceÄŸiz.
•    Güvenlik güçlerinin, siyasi iradenin demokratik denetiminde olmasını saÄŸlayacağız. TBMM’de güvenlik güçlerinin icraat ve faaliyetlerini denetleyecek bir Güvenlik Komisyonu kuracağız.
•    Güvenlik güçlerini her türlü siyasal yapılanmanın dışında tutacak, çıkar iliÅŸkilerinden ve örgütlü kuÅŸatmalardan arındıracağız.
•    Güvenlik personelinin atamalarında her ÅŸeyden önce liyakati esas alan bir anlayışla hareket edeceÄŸiz.
•    MÄ°T’i kiÅŸiye özel hizmet veren bir kurum olmaktan kurtaracak, yeniden milli güvenliÄŸimizin hizmetine vereceÄŸiz. MÄ°T’i yabancı istihbarat kurumlarının yönlendirmelerine kapatacağız.
•    Devlet kurumları arasında istihbarat paylaşımını etkinleÅŸtireceÄŸiz.
•    Kurumlar arası iÅŸ birliÄŸine dayalı etkin ve süratli bir kriz yönetimi anlayışı geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Ä°stihbarat kurumlarına bilgiyi ve güvenlik ortamını süratle deÄŸerlendirebilme; komuta, kontrol ve bilgi sistemlerinde yüksek teknolojiyi kullanabilme olanak ve yeteneklerini kazandıracağız.


DAHA FAZLA OLANAK, DAHA FAZLA HAK

•    Güvenlik güçlerinin profesyonel donanım ve yeteneklerini geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Güvenlik güçlerinin özlük haklarını ve çalışma koÅŸullarını iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    TSK ve emniyet teÅŸkilatında görev yapan personelin emeklilikte katsayı maÄŸduriyetini gidereceÄŸiz.
•    Güvenlik güçlerinin halkla daha iyi iliÅŸkiler kurabilmesi ve zor ÅŸartlarda görev yapabilmesi için etkili psikolojik destek alabilmesini saÄŸlayacağız.

ÅžEHÄ°T YAKINLARI VE GAZÄ°LER

•    Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na baÄŸlı Åžehit Yakınları ve Gaziler Dairesi BaÅŸkanlığı’nı, “Åžehit Yakınları ve Gaziler Genel MüdürlüÄŸü” olarak yeniden yapılandıracak ve doÄŸrudan BaÅŸbakanlık’a baÄŸlayacağız.
•    Åžehit yakınları ve gazilerin, kamu kurumlarıyla iliÅŸkilenmeden bütün iÅŸlerini “Åžehit Yakınları ve Gaziler Genel MüdürlüÄŸü” tarafından görevlendirilecek “hayat danışmanlarına” yaptırabilmelerini saÄŸlayacağız.
•    Hiçbir ÅŸehit eÅŸinin, eÅŸi yoksa anne ve babasının ya da gazinin net aylık gelirinin en düÅŸük net memur maaşından aÅŸağı olmamasını güvence altına alacağız.
•    Tüm ÅŸehit ailelerine ve gazilere ömür boyu yeÅŸil pasaport vereceÄŸiz.
•    Åžehitlerin çocuklarını ve kardeÅŸlerini askerlikten muaf tutacağız.
•    Tüm gazilerin saÄŸlık güvencelerini, milletvekilleriyle eÅŸit seviyeye getireceÄŸiz.
•    Åžehitlerin 18 yaşından büyük olan ve öÄŸrenci olmayan tüm çocuklarının, kamu kurumlarında istihdam edilebilmesini saÄŸlayacağız.
•    Gazilere ikinci iÅŸ hakkı ve 3000 günde emeklilik hakkı vereceÄŸiz.
•    Gazi ve ÅŸehit çocuklarının okullarda ve üniversitelerde burslu olarak okuyabilmesi için gerekli yerleÅŸtirme ve finans planlamasını, Åžehit Yakınları ve Gaziler Genel MüdürlüÄŸü eliyle yapacağız.


ASKERLÄ°KTE GEÇEN SÜRENÄ°N SÄ°GORTALI SAYILMASI VE ASKER HARÇLIÄžI

•    Er ve erbaÅŸları askerlikte geçirdikleri dönemde sigortalı sayacak, primlerinin devlet tarafından ödenmesini saÄŸlayacağız.
•    Er ve erbaÅŸlara ödenen aylık harçlıkları artıracağız. Bu kapsamda çavuÅŸ, onbaşı ve er harçlıklarını sırasıyla 354 TL, 340 TL ve 333 TL’ye yükselteceÄŸiz.
•    Bu sayede er ve erbaÅŸların askerlikte geçirdikleri dönemde ailelerine yük olmalarını engelleyeceÄŸiz.
•    Er ve erbaÅŸların iÅŸsizlik sigortası primlerini askerlik süresince Hazine’den ödeyeceÄŸiz.
•    Askerlik dönüÅŸü iÅŸ bulamayan yurttaÅŸlarımızın altı aya kadar iÅŸsizlik ödeneÄŸinden yararlanmalarını saÄŸlayacağız.
 

DOÄžA VE KENT HAKKI

YaÅŸadığımız çevrenin korunması ve yaÅŸam kalitemizin artırılması için, “doÄŸa hakkı” ve “kent hakkı” ilkelerine kararlılıkla sahip çıkılması gerekmektedir. CHP, “doÄŸa hakkı” ve “kent hakkını” ortaya koyduÄŸu tüm politikaların merkezine taşımaktadır.

Günümüzde, baÅŸta iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi olmak üzere, ekolojik sistemdeki bozulmalar, nüfus artışları ve doÄŸal kaynakların aşırı sömürülmesi gibi sorunlar tüm dünyayı etkilemektedir. Küresel ortalama sıcaklıklar artmakta, yaygın kar ve buz erimeleri nedeniyle deniz seviyeleri yükselmektedir. Tüm dünyada kuraklık ve sel gibi aşırı iklim olaylarının sıklığı ve yoÄŸunluÄŸu artmaktadır.

Türkiye, dünyanın iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinden en fazla etkilenecek bölgelerinden birinde yer almaktadır. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi sonucunda, Türkiye geneli için 21. yüzyılda 5-7 derecelik sıcaklık artışı, ortalama yağışlarda ise % 20’ye varan düÅŸüÅŸ öngörülmektedir. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸinden en fazla etkilenecek olanlarsa, bu deÄŸiÅŸikliklerden en az sorumlu olan toplum kesimleridir. Bu kesimlerin başında, gittikçe zorlaÅŸan iklim ÅŸartlarında üretim yapmaya çalışan çiftçiler, tarım iÅŸçileri, balıkçılar ve gıda güvenliÄŸi sorunu yaÅŸayan yoksul haneler yer almaktadır.
Dünyayı ve canlıları tehdit eden bu sorunların çözülebilmesi için, yalnızca niceliksel büyümeyi dikkate alan ekonomi anlayışına son verilmesi gerekmektedir. CHP, dünyadaki tüm varlıklara eÅŸit önem veren “doÄŸa hakkı” ilkesini ve nitelikli, sürdürülebilir büyüme anlayışını esas almaktadır. Bu ilke doÄŸrultusunda, ülkemizi, geliÅŸmiÅŸ ülkelerde olduÄŸu gibi adım adım “yeÅŸil ekonomiye” taşımaya kararlıdır.

CHP, sürdürülebilir kaynakların verimli kullanılması ve adil dağıtılmasını saÄŸlayacak tarım ve sanayi politikalarına öncelik vermektedir. Bu politikaları nitelikli kamu hizmetleri ve yenilikçi yerel yönetim projeleriyle desteklemeyi savunmaktadır. Bu önlemler sayesinde kırılganlığı yüksek toplum katmanları korunacak ve güçlendirilecektir. CHP iktidarında, doÄŸa-dostu teknoloji, mal ve hizmetler üreten ve bu sektörlerde çalışma olanakları yaratan yapısal deÄŸiÅŸiklikler hayata geçirilecektir. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸine neden olan sera gazı salınımlarının azaltılması için, enerji verimliliÄŸi ve yenilenebilir enerji yatırımları konusunda gerçekçi hedefler doÄŸrultusunda hareket edilecektir.

CHP, bireyi içinde yaÅŸadığı doÄŸa ile bir bütün olarak ele almaktadır. CHP’nin ekonomi anlayışı, toplumun çevreyle uyumlu bir ÅŸekilde kalkınması ilkesine dayanmaktadır. Gelecek kuÅŸaklara yönelik olarak, insanca ve saÄŸlıklı yaÅŸam koÅŸullarını temin edebilmek için tüm kaynakların eÅŸitlikçi ve adil bir ÅŸekilde kullanılması ÅŸarttır. Bu anlayışla hareket eden CHP; doÄŸa, çevre ve kent politikalarını doÄŸa dostu büyüme anlayışı çerçevesinde ÅŸekillendirmektedir.

CHP doÄŸa hakları ve ulusal çevre güvenliÄŸi çalışmalarını uluslararası toplumun politikalarıyla ortak ve uyumlu olarak yürütmeyi hedeflemektedir. CHP ülkemizin, BM’nin yeÅŸil politikalarının örnek ülkeleri arasında yer alması için çalışacaktır. CHP’nin, doÄŸaya ve gelecek kuÅŸaklara karşı sorumlulukların yerine getirilmesini esas alan kalkınma modeli, ülkemizin uluslararası toplumda saygın bir yer edinmesini saÄŸlayacaktır.

DoÄŸayı korumanın temel ahlaki bir sorumluluk olduÄŸunu savunan CHP, “doÄŸa hakkı” konusunda farkındalık yaratmak için çalışmakta ve bu hakkın korunması için mücadele etmektedir. CHP iktidarında, her insanın ve canlının bir arada, temiz ve korunmuÅŸ bir doÄŸada yaÅŸaması anayasal bir hak olarak güvence altına alınacaktır.


DOÄžA DOSTU SÜRDÜRÜLEBÄ°LÄ°R KENTLEÅžME

Ülkemizde nüfusun çok büyük çoÄŸunluÄŸu artık kentlerde yaÅŸamaktadır.

Çevrenin korunması ve temiz olması, kır için olduÄŸu kadar kent için de gereklidir. Bu nedenle CHP’nin kentleÅŸme anlayışı sosyal adaletçi ve kalkınmacı olduÄŸu kadar, doÄŸa dostudur.

Kent politikaları, çevre ve sosyo-ekonomik bakımdan sürdürülebilirliÄŸi esas alan bir yaklaşımam dayanmalıdır. Kentlerin temizliÄŸi ve güvenliÄŸi gözetilmeli, sürdürülebilir kaynaklar verimli biçimde kullanılmalıdır.

CHP, ülkemizde “akıllı kentlerin” oluÅŸturulmasına önem vermektedir.

Akıllı kentlerde yeni teknolojilerin yaygın şekilde kullanılması, ekolojik dengenin korunması ve enerji tasarrufunun artırılması hedeflenmektedir.

Buradaki amaç, doÄŸal kaynakların gelecek kuÅŸaklar için korunması, yaÅŸam kalitesinin ve doÄŸal dengenin gözetilmesi ve yeÅŸil yapı ile yeÅŸil iliÅŸki aÄŸlarının geliÅŸtirilmesidir. Bu amaçları gerçekleÅŸtirebilmek için mevcut konut tiplerine alternatif yaratabilen, öncelikle enerji tasarrufunu artıran, yeni ve akıllı konut tipleri tasarlanmalıdır.

CHP iktidarı, kenti hem maddi hem de manevi açıdan griden yeÅŸile taşıyacaktır. Ä°nsanların ve ekosistemin canlılığının sürdürülmesini saÄŸlayacak politikaları hayata geçirecek ve geleceÄŸin kentlerini bu anlayışla tasarlayacaktır. CHP, yurttaÅŸlarımızın yeÅŸil alanlara ve temiz havaya eriÅŸimini artırırken, yurttaÅŸlarımızın saÄŸlıklı kentlerde, saÄŸlıklı bir yaÅŸam sürmesini saÄŸlayacaktır. CHP’nin esas aldığı “bio-bölge” anlayışıyla; su havzaları, toprak, iklim, flora ve fauna iliÅŸkileri gözetilecek, bölgelerdeki mevcut kaynakların dengeli kullanımına yönelik stratejiler geliÅŸtirilecektir.

Kent sakinlerinin her türlü altyapı ve konut olanaklarından ve kültürel faaliyetlerden yararlanması, CHP iktidarının öncelikli hedefleri arasındadır. Kentlerimizin saÄŸlıklı içme suyu ve kanalizasyon baÅŸta olmak üzere tüm altyapı hizmetlerine kolayca eriÅŸebilmesi, CHP’nin kent politikalarıyla mümkün olacaktır.

CHP iktidarında, kentlerde güvenli ve kolay ulaşım olanakları geliÅŸtirilecektir. Åžehir içi ve ÅŸehirler arası ulaşıma ayrılan bütçe artırılacak, kent içi ulaşım yeni tekniklere ve uzmanlığa dayalı olarak planlanacaktır. Trafik sıkışıklığının önlenmesi için baÅŸta raylı sistemler olmak üzere, tüm ulaşım olanakları hızla geliÅŸtirilecektir. Sessiz caddeler, oyun caddeleri, yürüyüÅŸ caddeleri gibi yenilikçi mekânsal düzenlemeler kent tasarımının parçası olacaktır. Kent içi trafikte yaya ve bisiklet öncelikli düzenlemeler yapılacaktır. Otopark alanları trafik yoÄŸunluÄŸunu azaltacak ÅŸekilde düzenlenecek ve bu alanların rant yaratmak amacıyla uzun vadeli olarak özel sektöre devredilmesi engellenecektir.

KAPSAYICI KENTLEÅžME

Türkiye’nin karşılaÅŸtığı en önemli sorunların başında ötekileÅŸtirme, ayrıştırma ve dışlanma gelmektedir. Bu sorunların kaynağındaysa eÅŸitsizlik yatmaktadır. Sınıfsal, etnik ve mezhepsel ayrışmalar toplumsal dokuyu bozmakta, toplumsal yaÅŸamda güveni ve dayanışmayı zayıflatmaktadır.

CHP, eÅŸitsizlikten kaynaklanan ve kentlerin istikrarını bozan bu sorunları, “kapsayıcı kentleÅŸme” ilkesiyle çözecektir. CHP iktidarı “kapsayıcı kentleÅŸme” anlayışıyla, ayrışmış kentleri bütünleÅŸtirecek ve toplumsal dayanışmayı güçlendirecektir.

Tüm kent sakinleri kent hizmetlerden en üst düzeyde yararlanabilmeli, her türlü ortak ve kamusal mekâna kolayca eriÅŸebilmelidir. Kentlerin korumalı villalar, gecekondular, çöküntü alanları, beton kuleler ve iÅŸ merkezleri arasında bölünmesine son verilmelidir. Mimarlar, tasarımcılar ve planlamacıların desteÄŸiyle oluÅŸturulacak kent politikalarıyla, farklı yerlerde yaÅŸayan ve farklı kökenden gelen insanları bir araya getirecek düzenlemeler yapılmalıdır.

CHP ayrışma ve dışlanma sorunlarının sokaktan baÅŸlayarak çözüleceÄŸini savunmaktadır. Sokak, semt, mahalle ve kent tüm yaÅŸayanlar için güvenli hale getirilmelidir. Sokaklar ve meydanlar insan dolu ve yaya dostu olmalıdır. KomÅŸular birbirini tanımalı, komÅŸuluk baÄŸları güçlendirilmeli, komÅŸular arasında dayanışma artırılmalıdır. Aynı yerde yaÅŸayanlar bulundukları yere ait olduklarını hissetmelidir. Farklı kökenden gelen yurttaÅŸlarımız ve tüm toplum kesimleri birbiriyle uzlaÅŸmacı iliÅŸkiler kurabilmelidir. Sokaklar, adaletin ve hoÅŸgörünün gerçekleÅŸtiÄŸi yerler haline gelmelidir. CHP, kentlerimizde kırılgan çok kültürlülük eÄŸilimine ve asimilasyon baskısına teslim olmadan, tüm yurttaÅŸlarımızın bir arada
yaşamalarının ve birbirleriyle ilişki kurmalarının desteklenmesi gerektiğini savunmaktadır.

CHP belediyeleri yurttaÅŸların bir arada kaliteli vakit geçirebilmesi amacıyla spor tesisleri ve oyun alanları, park ve bahçeler, fuar ve festival alanları geliÅŸtirme konusunda öncülük yapmaktadır. AKP’nin inÅŸaat ve rant odaklı kentleÅŸme anlayışı ise kentte yaÅŸam kalitesinin düÅŸmesine neden olmakta ve toplumsal dışlanmayı artırmaktadır. Oysa kent ve konut politikaları, rant ve spekülasyonu deÄŸil; farklı kökenlerden gelen yurttaÅŸlarımızı kaynaÅŸtırmayı hedeflemelidir. CHP kamu varlıklarının metalaÅŸtırılmasına ve dışlayıcı özel mülkiyete dönüÅŸtürülmesine karşı çıkmaktadır. Kentsel rantlardan elde edilecek gelirler, toplum yararına olacak ÅŸekilde kullanılmalıdır. Halka mali kaynakları kullanma konusunda söz hakkı verilmelidir.
 
YENÄ°LÄ°K VE YARATICILIK TEMELLÄ° KENTLEÅžME

Günümüzde kentler, ekonomik kalkınmanın lokomotifi durumundadır.

Çünkü bilgi ekonomisinin ortaya çıkardığı yeni bilgiler, teknolojiler ve ürünler kentlerde geliÅŸtirilmektedir. Bu nedenle CHP, kentlerimizi canlandırmaya ve kentlerin yenilikçi kapasitelerini geliÅŸtirilmeye büyük önem vermektedir.

Kentlerin canlılığı, baÅŸta fiziki altyapı olmak üzere konut, iÅŸ yeri, ulaşım ihtiyaçlarının karşılanmasına baÄŸlıdır. Kentler, zengin ve çeÅŸitlenmiÅŸ bir tüketim altyapısına sahip olmalıdır. CHP çarşı esnafından Ä°nternet alışveriÅŸine, butik maÄŸazalardan büyük maÄŸazalara, haftalık pazarlardan AVM’lere kadar ticaret ve perakende sektörünün her bileÅŸeninin ayrı ayrı ve birlikte desteklenmesi gerektiÄŸini savunmaktadır.

Kentlerin yaratıcı ve yenilikçi potansiyellerini harekete geçirmenin ve kentleri canlandırmanın temel unsuru eÄŸitim, bilim ve teknoloji alanında gerçekleÅŸtirilecek atılımlardır. Oysa AKP iktidarı, eÄŸitim sistemini yazboz tahtasına çevirerek, düÅŸünce özgürlüÄŸünü kısıtlayarak ve üniversiteleri baskı altına alarak bilimin, yeniliÄŸin ve teknolojik geliÅŸimin önünü tıkamıştır. CHP, “yenilik temelli kentleÅŸme” anlayışı çerçevesinde üniversitelerde, araÅŸtırma kuruluÅŸlarında ve yoÄŸun yüksek teknoloji kullanan sektörlerde; Ar-Ge, yaratıcı tasarım ve yenilik faaliyetlerinin geliÅŸtirilmesine öncelik vermektedir.

Kentlerin geliÅŸebilmesi için yeni yatırımlar ne kadar önemli ise vasıflı iÅŸ gücünün yetiÅŸtirilmesi de aynı ölçüde önemlidir. Çünkü günümüzde yaratıcı çalışma, vasıflı ve uzmanlaÅŸmış bir grubun iÅŸi haline gelmiÅŸtir. Yüksek vasıflı uzmanları ve yaratıcı kesimleri kentte toplamak için kentin ekonomik tabanı geniÅŸletilmeli, kentlerdeki ekonomik faaliyetler
çeÅŸitlendirilmelidir. Firmalar arasındaki iÅŸ birliÄŸi ve bölgesel kümelenmeler, coÄŸrafi yakınlık sayesinde kurulacak bilgi akışı ve kurumlar arası baÄŸlantılar ile mümkün olabilmektedir.
Bir kenti çekici kılacak olan ÅŸey, yaratıcılığın ve yeniliÄŸin önemli kaynaklarından olan kültür ve sanattır. Çalışma hayatının, yaÅŸam alanlarının ve eÄŸlence faaliyetlerinin bir arada olması, hem yeni yatırımlar hem vasıflı iÅŸ gücü açısından önemli bir çekim gücü yaratmaktadır. Bilim insanları, mühendisler, mimarlar, yazarlar, sanatçılar, reklamcılar ve tasarımcılar gibi yaratıcı kesimler canlı kentlerde yaÅŸamayı tercih etmektedir.

CHP, kentlerimizde kültürel etkinliklerin ve kültür sanayisinin geliÅŸmesine büyük önem vermektedir. CHP, sanat ve kültürü açık fikirliliÄŸin, hoÅŸgörünün, uygar ve erdemli yurttaÅŸlar yetiÅŸtirmenin olduÄŸu kadar ekonomik kalkınmanın da baÅŸlıca unsurlarından biri olarak görmektedir. Tiyatrolar, orkestra salonları, resim galerileri, kütüphaneler; müzik,
film ve televizyon stüdyoları; medya kuruluÅŸları ve reklam ÅŸirketleri kente canlanma getirmektedir. Kültür ekonomisi kenti çekici, heyecanlı ve yaratıcı yapmaktadır. Kültür ve sanat alanında yapılan çalışmalar, yaratıcılığın serpilip geliÅŸmesini saÄŸlamaktadır. Bunun bilincinde olan CHP, tüm bu alanlarda atılım yapma kararlılığı içindedir.

AKP iktidarında sanata ve sanatçıya gereken önem verilmemektedir. Dahası her türlü yaratıcı etkinlik baskı altında tutulmakta ve kent yaÅŸamı sönükleÅŸtirilmektedir. Oysa CHP’nin kültür ve sanat anlayışı özgürlüÄŸü, çoÄŸulculuÄŸu ve yaratıcılığı esas almaktadır. CHP, sanatın önündeki bütün engellerin ortadan kaldırılması gerektiÄŸine inanmaktadır. AKP’nin tutucu, baskıcı ve rant temelli kentleÅŸme anlayışına karşı CHP yenilik, yaratıcılık ve kültür temelli kentleÅŸmeyi savunmaktadır. CHP yurttaÅŸlarımıza canlı ve aydınlık kentler yaratma sözü vermektedir.


KENTLEÅžME POLÄ°TÄ°KALARI

“DoÄŸa hakkı” ve “kent hakkı” ilkeleri, kent sakinlerinin, ihtiyaçları için verdikleri mücadeleyi desteklemeyi gerektirmektedir. Bu nedenle CHP, kent planlamasında katılımcılık ve eÅŸitliÄŸi esas almaktadır. CHP iktidarında, kent sakinleri, STK’ler, üniversiteler ve diÄŸer paydaÅŸlar karar alma süreçlerine dâhil edilecektir. Yapılacak projelerin uygunluÄŸu ve geçerliliÄŸi nesnel ölçütler çerçevesinde ve dayanışmacı bir anlayışla ele alınacaktır.

Yenilikçi kentsel politikalar, “yavaÅŸ planlama” ve “yavaÅŸ kent” anlayışı çerçevesinde kurgulanacaktır. Yıkım yerine yerinde dönüÅŸüm, var olanı koruma ve geliÅŸtirme, mevcut fiziki ve sosyal engelleri ortadan kaldırma ilkeleri esas alınacaktır. Kentsel dönüÅŸüm politikalarında, dayatmacı ve aceleci yaklaşımların yerine, ekonomik ve sosyal boyutları dikkate alan “süreç yönetimi” anlayışıyla hareket edilecektir.
 
CHP iktidarında “paylaÅŸan kentler” anlayışıyla hareket edilecek ve kentler arası rekabet yerine iÅŸ birliÄŸi ve tecrübe paylaşımı esas alınacaktır.

Ayrıştıran deÄŸil; kaynak, teknoloji ve bilgi açısından birleÅŸtiren ÅŸehircilik, temel ilke olacaktır. Aynı zamanda, kentlerimizin küresel platformlarda varlık göstermesi ve diÄŸer devletlerin yerel yönetimleri ile iÅŸ birliÄŸi yapabilmesi saÄŸlanacaktır.

CHP iktidarında merkezi idare ve yerel yönetimler arasındaki plan ve yetki karmaÅŸası ortadan kaldırılacaktır. Proje geliÅŸtirme ve uygulamada, merkezi idarenin dayatmacı ve tepeden inmeci tavrına son verilecek, yerel yönetimlerde çoÄŸulculuk ilkesiyle hareket edilecektir. Merkezi idare tarafından saÄŸlanan kaynaklar, ihtiyaçlar gözetilerek dağıtılacak ve bunların ne ÅŸekilde kullanılacağına bizzat yerel yönetimler karar verebilecektir. Yerel yönetimlerin hizmet sunumunda adil davranılacak
ve parti ayrımcılığına son verilecektir. Åžeffaflık ilkesini saÄŸlamak amacıyla, yerel yönetimlerin elde ettiÄŸi gelirler ve yaptığı harcamalar halkın denetimine açık hale getirilecektir.


DOÄžA DOSTU BÄ°R TOPLUMSAL YAÅžAM
EKOLOJÄ°K ANAYASA VE MEVZUAT

•    Acil koruma ve yeniden onarma ilkesi ışığında Ekolojik Anayasa hazırlayacağız.
•    Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸinin, Türkiye’de yaratacağı etki, kırılganlık ve risklerin incelenmesini ve uyum stratejilerinin geliÅŸtirilmesini içeren bir “Ulusal Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Strateji Belgesi” hazırlayacağız.
•    Sera gazı salınımlarını azaltmaya yönelik baÄŸlayıcı, ölçülebilir ve uygulanabilir hedefler koyacağız.
•    Genel bütçede yaratacağımız “Ä°klim Fonu” ile iklim deÄŸiÅŸikliÄŸiyle mücadele için kaynak oluÅŸturacağız.
•    Çevre davalarında mahkeme masrafı almayacak, bilirkiÅŸi masraflarını Hazine üzerinden karşılayacağız.
•    TeÅŸvik ve sınırlama politikalarını birlikte kullanarak enerji ve karbon verimliliklerini artıracağız.
•    Ulaşım araçlarında ve elektrikli eÅŸyalarda, enerji verimliliÄŸi standartlarını esas alarak KDV oranlarını belirleyecek, doÄŸa dostu ürünlerin kullanımını özendireceÄŸiz.

SÜRDÜRÜLEBÄ°LÄ°R BÄ°R YAÅžAM

•    GüneÅŸ ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklarını, doÄŸa dostu teknolojilerle kullanarak enerji verimliliÄŸini artıracak, dışa bağımlılığı azaltacağız.
•    Madenlerin, su kaynaklarının ve tüm doÄŸal kaynakların ulusal çıkarlar ve toplum yararına, doÄŸaya duyarlılık ilkesi çerçevesinde ve en verimli ÅŸekilde deÄŸerlendirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Enerji ve su kullanımında tasarrufu saÄŸlayan uygulamaları destekleyeceÄŸiz.
•    Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi ve eko-sistemin tahrip edilmesinden kaynaklanan sorunları, biyolojik çeÅŸitliliÄŸin korunmasını ve artırılmasını hedefleyen alanlar kurarak çözeceÄŸiz.
•    Küresel ısınmayla mücadele için deniz ve demiryollarıyla toplu taşımacılığın kullanımına ağırlık vereceÄŸiz.
•    Tahrip ettiÄŸimiz doÄŸayı onarmak ve doÄŸa kültürünü aşılamak için doÄŸa hakları kavramını eÄŸitim sistemine yerleÅŸtireceÄŸiz.


DOÄžAYA DAHA YAKIN BÄ°R TOPLUM

•    KiÅŸi başına düÅŸen ÅŸehir içi yeÅŸil alan oranını her ilimizde artıracağız.
•    Hava kirliliÄŸini azaltacak önlemlere öncelik vereceÄŸiz.
•    Kamu imkânlarıyla dağıtılan kalitesiz kömür yerine, altyapı bulunan bölgelerde ihtiyaç sahibi yurttaÅŸlarımıza ücretsiz doÄŸal gaz temin ederek havanın kirlenmesini önleyeceÄŸiz.
•    Konut sorununu, çocuklarımızı havasız ve doÄŸal alansız bırakan beton kuleler yerine, saÄŸlam ve dayanıklı ekolojik konut projeleri üreterek çözeceÄŸiz.
•    “Her Üç Otomobil Ä°çin Ä°ki AÄŸaç” kampanyasıyla otoparkları estetik ve kente uyumlu biçimde tasarlayacağız.
•    Çevre kirlenmesinin bedelini, kullanana ve kirletene ödettireceÄŸiz.
•    Bedel ödemenin sürekli bir kirletme hakkına dönüÅŸmesine izin vermeyeceÄŸiz.
 
HAYVAN HAKLARI

•    Hayvanların ait oldukları doÄŸa ortamlarının düzenlenmesini, hayvanlara yönelik kötü muamelelerin caydırıcı ceza kanunları kapsamına alınmasını saÄŸlayacağız.
•    VahÅŸi hayvan kaçakçılığının ve kaçak üretim çiftliklerinin önüne geçeceÄŸiz.
•    “Pet shoplarda” canlı hayvan satışının yasaklanmasını; hayvana iÅŸkencenin sistematik hale getirildiÄŸi sirk, yunus parkı ve benzeri kurumların kapatılmasını saÄŸlayacağız.
•    Hayvanlar için izin verilen sınırlı alanların çok sıkı denetim altına alınarak evrensel normlara uygun hale getirilmesini; soyu yok olma tehlikesi içinde olan türlerin aktif ÅŸekilde korunmalarını saÄŸlayacağız.


ATIK YÖNETÄ°MÄ°

•    Atık tarım ürünlerinin yenilenebilir enerji için hammadde olarak kullanılmasını saÄŸlayacak Ar-Ge çalışmalarına destek ve hız vereceÄŸiz.
•    Belediyelerin ve sanayilerin atık su arıtımı yapması için gerekli teÅŸvik mekanizmalarını kuracağız.
•    Sanayinin çevre dostu Organize Sanayi Bölgelerinde toplanmasını saÄŸlayacak ve OSB’lerin atık su arıtımını etkin ÅŸekilde gerçekleÅŸtirmeleri için gereken yasal altyapıyı kuracağız.
•    Tüm yurttaÅŸlarımızı, özel ve kamu kuruluÅŸlarını, atık ayrıştırması konusunda bilinçlendirecek ve geri dönüÅŸüm pratiklerini ekonomik önlemlerle destekleyeceÄŸiz.
•    Uluslararası koruma altında olan alanlarda maden araması ve HES yapmayacağız.
•    KirliliÄŸi kaynağında önleyecek tedbirleri geliÅŸtirecek ve atıkların geri kazanılmasını saÄŸlayacağız.
 

DOÄžAL KAYNAKLARIN YÖNETÄ°MÄ°

•    Halkımızın ortak varlığı olan doÄŸal kaynaklarımızın yolsuzluk ve kötü yönetim sonucunda ticari rant saÄŸlama aracına dönüÅŸtürülmesine son vereceÄŸiz.
•    Ä°nsanın ekolojik dengenin sahibi deÄŸil, parçası olduÄŸu yaklaşımını benimseyeceÄŸiz.
•    Stratejik önemi giderek artan su kaynaklarımızın korunması ve geliÅŸtirilmesi için uzun vadeli planlar uygulayacağız.
•    Suyun etkin ve sürdürülebilir kullanımı için farkındalık artırıcı faaliyetlerin yayılmasını destekleyeceÄŸiz.
•    Kamuya ait olan su kullanım hakkının devredilmesine izin vermeyeceÄŸiz.
•    Tüm tarafların katılımı ile bilimsel ölçütler çerçevesinde hazırlanacak adil bir “Su Kanunu” çıkaracağız.


ÇEVREYE VE SOSYAL DOKUYA DUYARLI YAKLAÅžIM

•    Verimli topraklarımızı hızla yok eden erozyonla mücadele için gerekli kaynağı saÄŸlayacağız.
•    Çevresel Etki DeÄŸerlendirmesini (ÇED), insana ve çevreye duyarlı anlayışın gereÄŸi olarak dikkatle ve ÅŸeffaflıkla ele alacağız.
•    ÇED süreçlerine halkın katılımı konusunda AB mevzuatına uygun biçimde gerekli mekanizmaları kuracağız.
•    ÇED’in yanı sıra, kapsamlı bir Sosyal Etki DeÄŸerlendirmesi (SED) yürütülmesini saÄŸlayacağız.
•    YeÅŸil Yol Projesi’nin yeni bir imar dalgası oluÅŸturmak için yapıldığı iddialarını deÄŸerlendirecek ve halkımızın bu konudaki endiÅŸelerini gidereceÄŸiz.


DOÄžA DOSTU ÜRETÄ°M

•    Tarımsal üretimin ekolojik koÅŸullar ve toprak özelliklerine sadık kalınarak yapılmasını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Tarım sektöründe iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi etkilerine karşı uyum stratejisi geliÅŸtireceÄŸiz.
•    YurttaÅŸlarımızın besin ihtiyacını yerel kaynaklarımızla karşılamak için yeni yöntemlerin bulunması için araÅŸtırma üniversiteleriyle birlikte çalışacağız.
•    Tarım, doÄŸa ve sosyal politikalarımızın merkezine, doÄŸaya ve ekolojik aile çiftçiliÄŸine dönüÅŸ temelli nüfus hareketlerini koyacağız.
•    Meraları özel mülkiyet olmaktan çıkaracağız.


YAÅžAM KALÄ°TESÄ° YÜKSEK KENTLER
AKILLI KENTLER

•    BiliÅŸim alanındaki yeniliklerin sürdürülebilir kalkınmanın öncüsü olmasını saÄŸlayacağız.
•    Akıllı kentler, akıllı enerji ÅŸebekeleri, akıllı ölçümler ve akıllı taşıma sistemleri ile biliÅŸim teknolojilerinin etkisini yaygınlaÅŸtıracak ve günlük hayatı kolaylaÅŸtırmasını saÄŸlayacağız.
•    Akıllı kent sistemlerinin yaygınlaÅŸması için uygulamaların yazılımlarını açık kaynak olarak geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Akıllı kentlere dönüÅŸüm için il bazında dijital plan ve stratejilerin hazırlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Yerel yönetimlerde açık devlet ve açık veri anlayışını yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Tüm yeni konut ve binalarda yeni biliÅŸim altyapısı ile uyumlu dağıtım ÅŸebekelerinin kurulmasını teÅŸvik edeceÄŸiz.


ÇAÄžDAÅž KENTLER
PLANLAMA KRÄ°TERLERÄ°

•    “Ulusal Mekânsal GeliÅŸim” strateji planı hazırlayacağız.
•    Bölge, havza ve kent-kır ölçeÄŸinde bütünleÅŸik planlama anlayışı geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Havza yönetimini, ortak vizyon, ortak strateji ve ortak proje sistematiÄŸi içinde katılımcı ortamlarda yapacağız.
•    Kentlerin risk, deÄŸer, yoksulluk, yoÄŸunluk, siluet haritalarını hazırlayacağız.
•    Tüm stratejik projelerin ve yatırım kararlarının, bu haritalar gözetilerek planlanmasına özen göstereceÄŸiz.
•    YaÅŸanabilirlik ölçütleri belirleyecek, kentleri bu ölçütler doÄŸrultusunda hazırlanacak endeksler çerçevesinde deÄŸerlendirecek ve geliÅŸtireceÄŸiz.


KENT PLANLAMASI

•    Kentlerin aşırı planlanması ile yaÅŸanan büyümenin yol açtığı sorunları önleyecek ve kentlerde yaÅŸam kalitesini yükselteceÄŸiz.
•    Düzenli kentsel geliÅŸimi saÄŸlamak ve dar gelirli yurttaÅŸlarımız için hazırlanacak konut projelerinde kullanılmak üzere kamu eliyle arsa üretimi gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Kentlerin geliÅŸiminde, ekonomi ve ekoloji dengesini gözeteceÄŸiz.
•    Kamuya ait arsa ve arazilerin kent sakinlerinin yararına aykırı olacak ÅŸekilde ranta açılmasına son vereceÄŸiz.
•    Toplu taşıma olanaklarını artırıp, ulaşım aÄŸlarını geliÅŸtirerek trafik sıkışıklığını önleyeceÄŸiz.


ÇAÄžDAÅž BÄ°R Ä°MAR KANUNU YAPACAÄžIZ

•    Ä°mar Kanunu ve mevzuatını, uluslararası standartlar ile uyumlu hale getireceÄŸiz.
•    Ä°mar Kanunu ve mevzuatını kentsel büyüme yerine kentsel iyileÅŸtirmeyi temel alacak ÅŸekilde düzenleyeceÄŸiz.
•    YapılaÅŸma, güçlendirme ve altyapı konularındaki yönetmelikleri yeni Ä°mar Kanunu’nun kapsamına alacağız.
•    Yeni Ä°mar Kanunu’nda, enerji ve karbon tasarruflu uygulamaları, çevre korumayı, açık alanlar ve nitelikli kamu alanlarının geliÅŸtirilmesini gözeteceÄŸiz.
•    Risk azaltma araçlarını, yöntem ve sakınım planlarını hayata geçireceÄŸiz.
•    2/B arazisinde binası olup hak sahipliÄŸi ÅŸartlarını taşıdığı halde, bedelin yüksek olması ya da taksit süresinin yetersizliÄŸinden dolayı baÅŸvuru yapamamış veya baÅŸvuru yaptığı halde bedelini ödeyememiÅŸ yurttaÅŸlarımıza yeni bir süre tanıyacağız.
•    Bedel yüksekliÄŸinden kaynaklanan sorunları, bedeli kabul ederek ödeme yapmakta olan yurttaÅŸlarımızın aleyhine bir durum yaratmaksızın çözeceÄŸiz.
•    BaÅŸlangıç bedelini ödemiÅŸ olmaları kaydıyla tapu tahsisi yapılacak yurttaÅŸlarımızdan ek bir bedel alınmayacaktır.


Ä°MAR AFFI

•    2981 Sayılı Ä°mar Affı Kanunu’na göre Tapu Tahsis Belgesi sahibi olan ya da Tapu Tahsis Belgesi’ni hak etmiÅŸ olmakla birlikte henüz bu belgeyi almamış olan yurttaÅŸlarımıza bir yıl içerisinde tapularını vereceÄŸiz.
•    Sayıları 12 milyonu aÅŸan ruhsatsız yapıların bir an önce yasal statüye kavuÅŸmasını saÄŸlayacağız.
•    Son beÅŸ yıl içerisinde mesken olarak kullanılan ve afet riski taşımayan tüm konutlara bir defaya mahsus olmak üzere imar affı getirecek, ruhsatsız binalara ruhsat vereceÄŸiz.
•    Bu yapılarda ikamet eden yurttaÅŸlarımızın baÅŸta belediye hizmetleri olmak üzere kamu hizmetlerinden eksiksiz ÅŸekilde yararlanmasını saÄŸlayacağız.


KOLEKTİF TASARIM ANLAYIŞINI BENİMSEYECEĞİZ

•    Stratejik tasarım planları ile ortak karar ve ortak tasarıma öncelik vereceÄŸiz.
•    Yeni kent modellerini vizyon atölyelerinde geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Kamu kuruluÅŸları, sivil toplum örgütleri ve özel sektörün bu atölyelere katılmasını saÄŸlayacağız.
•    Tasarımcıların ve tüm paydaÅŸların bir araya gelerek fikir alışveriÅŸinde bulunabileceÄŸi bir zemin hazırlamak amacıyla “Anadolu Tasarım Atölyeleri” (ATA) kuracağız.
•    Uyumlu Bina”, “YeÅŸil Bina”, “YaÅŸayan Sokak”, “Bizim Mahalle” projelerini bu atölyelerde iÅŸ birliÄŸi ile ÅŸekillendireceÄŸiz.
•    Yenilik ve yaratıcılığı tasarımlarımızın dayanağı yapacağız.
•    Yenilikçi ve yaratıcı sektörlerin geliÅŸimi için sanayi ve üniversite buluÅŸma ortamları yaratacak, iÅŸ birliÄŸi program ve projeleri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Parsel bazında yapılaÅŸma yerine yapı adası bazında yapılaÅŸma için teÅŸvikler getireceÄŸiz.
•    Sektörel çeÅŸitlilik için mavi ve yeÅŸil ekonomilere öncelik vereceÄŸiz.
•    Gayrimenkul ve finans sektörü kadar önemli olan koruma sektörünü de destekleyeceÄŸiz.


KONUT

•    TOKÄ°’yi KuruluÅŸ Amacına Göre Yeniden DüzenleyeceÄŸiz
•    TOKÄ°’nin, sahip olduÄŸu tüm kaynakları sosyal konut üretimi için kullanmasını saÄŸlayacağız.
•    TOKÄ°’nin, kentlerin fiziksel özellikleriyle baÄŸdaÅŸmayan, tarihsel, doÄŸal ve yerel kimliklerini dikkate almayan tekdüze konutlar inÅŸa etmesini önleyeceÄŸiz.
•    TOKÄ°’nin konut inÅŸa edeceÄŸi yerleÅŸmeleri, ihtiyacın en çok olduÄŸu yerlerden baÅŸlayacak ÅŸekilde belirleyeceÄŸiz.
•    TOKÄ° eliyle, baÅŸta engelli yurttaÅŸlarımız olmak üzere, toplumda desteÄŸe ihtiyacı olan tüm kesimlere saÄŸlıklı yaÅŸayabilecekleri konutlar inÅŸa edeceÄŸiz.


DAR VE ORTA GELÄ°RLÄ° YURTTAÅžLAR Ä°ÇÄ°N KONUT ÜRETECEĞİZ

•    Konut kooperatifleri mevzuatını yeniden düzenleyerek, konut sahibi olmayan dar gelirli kooperatif üyelerine TOKÄ°’nin konut yapım kredisi vermesini saÄŸlayacağız.
•    Özel sektörün de dar gelirlilere yönelik konut üretmesi için yasal düzenlemeler yapacağız.
•    TOKÄ°’nin ürettiÄŸi konutların satışında, dar gelirliler için uygun ödeme seçenekleri sunacağız.
•    Konut birlikleri ve kooperatiflerinin dar gelirliler için kiralık sosyal konut inÅŸa etmelerini olanaklı hale getireceÄŸiz.
•    Kirada oturan dar gelirli yurttaÅŸlarımıza, saÄŸlıklı konutlarda oturabilmeleri için gelir düzeylerine göre kira yardımı yapacağız.
 

KENTSEL DÖNÜÅžÜM

•    Kentsel dönüÅŸümde, yetkiyi yerel yönetimlere vereceÄŸiz.
•    Kentsel dönüÅŸümü, kent rantını deÄŸil, kent sakinlerinin refah düzeyini artırmanın bir aracı olarak göreceÄŸiz.


KENTSEL DÖNÜÅžÜMDE UZLAÅžMACI BÄ°R YAKLAÅžIM BENÄ°MSEYECEĞİZ

•    Kentsel dönüÅŸümde “Proje MeÅŸruiyeti” ve “Proje Demokrasisi” ilkeleriyle hareket edeceÄŸiz.
•    YurttaÅŸlarımızın örgütlenmelerini ve kendi seçtikleri temsilciler aracılığıyla kentsel dönüÅŸüm projelerinin karar süreçlerine katılımını saÄŸlayacağız.
•    Kentsel dönüÅŸümün mekân ve yaÅŸama dair olumsuz etkilerini kent sakinlerinin katılımıyla oluÅŸturulacak projelerle en aza indireceÄŸiz.


YERÄ°NDE DÖNÜÅžÜM ANLAYIÅžI Ä°LE HAREKET EDECEĞİZ

•    Asgari yer deÄŸiÅŸtirme için yerinde dönüÅŸüm modelleri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Kentsel dönüÅŸümde aidiyeti ve komÅŸuluk iliÅŸkilerini gözeteceÄŸiz.
•    Yer deÄŸiÅŸtirmenin kaçınılmaz olduÄŸu hallerde kayıpları tazmin edecek finans sistemleri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Kentsel dönüÅŸüm projelerinde, ÇED’in yanı sıra Sosyal Etki DeÄŸerlendirme (SED) raporlarını da zorunlu kılacağız.
•    Kentsel DönüÅŸümde Yeni Finansman Modelleri GeliÅŸtireceÄŸiz
•    DönüÅŸümün finansmanını saÄŸlamak üzere “Kentsel DönüÅŸüm Fonu” kuracağız.
•    Kentsel dönüÅŸüm sonucunda yapılan konutların çapraz finansman modelleri ile dar gelirli hak sahipleri tarafından da alınabilmesine olanak saÄŸlayacağız.
•    Kentsel dönüÅŸüm fonuna kaynak saÄŸlanması için “Proje Ortaklık Payı” (POP), “Ä°mar Hakları Transferi”, AL-VER Bonusu ve DeÄŸerin Artış Paylaşımı (DAP) uygulamalarından faydalanacağız.

 
RÄ°SK AZALTMA VE AFET PLANLAMASI

•    Kentsel seyreltme yöntemiyle, deprem riski altındaki her yerde kolay ulaşılabilecek ve güvenli alanlar oluÅŸturacağız. Bu alanların, amacı dışında kullanılmasını önleyeceÄŸiz.
•    DoÄŸal afet riski yüksek olan yerleÅŸim yerlerinde afete karşı alınacak önlemleri ve afet sonrası müdahale planlamasını yerel yönetimlerle birlikte hazırlayacağız.
•    Risk azaltma kararlarının, risk altındaki bölgelerde yaÅŸayan yurttaÅŸlarla birlikte alınması için hem ulusal, hem de yerel ölçekli platformlar oluÅŸturacağız.
•    Belediyeler ile riskleri azaltmak üzere “sakınım planları” hazırlayacağız.
•    Kentlerde “sakınım planı” uygulamalarında, AFAD, Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı ve yerel yönetimler arasındaki görev ve sorumluluk dağılımını yeniden düzenleyeceÄŸiz.


RÄ°SKLÄ° BÖLGELERDE KENTSEL DÖNÜÅžÜME ÖZEL ÖNEM VERECEĞİZ.

•    Afet riski taşıyan alanlardaki kentsel dönüÅŸümle ilgili mevzuatı yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Afet riskinin yüksek olduÄŸu yerlerde kaynakları artırarak kentsel dönüÅŸüme hız kazandıracağız.
•    Deprem riski taşıyan alanlarda, kentsel dönüÅŸümü yurttaÅŸlarımızın can güvenliÄŸini tehlikeye atmadan gerçekleÅŸtirecek, güvenli konutlar üreterek hak sahiplerine vereceÄŸiz.


KURUMSAL VE YASAL DÜZENLEMELER

•    Yapı Denetim Kanunu, DASK Kanunu, Afet Risk Altındaki Alanların DönüÅŸümü Kanunu ve Ä°mar Kanunu dâhil, tüm imar mevzuatını bütüncül ve yetki karmaÅŸasını önleyecek ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Kuracağımız “Risk Yönetimi EÅŸgüdüm ve Uygulama Merkezi” aracılığıyla, her alan, sokak ve yapı için risk haritaları ve risk azaltma planları hazırlayacağız.
•    DoÄŸal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) mevzuatını yeniden düzenleyeceÄŸiz. Sistemin, riskleri azaltma hedefiyle iÅŸletilmesini ve yerel yönetimlerle baÄŸlantılı kılınmasını saÄŸlayacağız.


Ä°STANBUL
Ä°STANBUL’U VASIFLI Ä°Åž GÜCÜNÜN MERKEZÄ° HALÄ°NE GETÄ°RECEĞİZ

•    Tüm vasıflı iÅŸ gücüyle Ä°stanbul’u, ilham veren, tasarım odaklı, yenilikçilikte önder bir “yaratıcı kent” haline getireceÄŸiz.
•    Yaratıcı iÅŸ gücünü destekleyerek Ä°stanbul’un ekonomik dinamizminin itici gücü haline getireceÄŸiz.
•    Ä°stanbul’un en yüksek düzeyde ziyaretçi, vasıflı iÅŸ gücü ve yatırım çekerek hızla zenginleÅŸen bir kent olmasını saÄŸlayacağız.
•    Ä°stanbul’da vasıflı beÅŸeri sermayeyi artıran en önemli etken olan bilgi ekonomisine, özellikle biliÅŸim teknolojisi altyapısına yatırım yapacağız.
•    Kamu ve özel sektör tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının Ä°stanbul’da yoÄŸunlaÅŸtırılmasını saÄŸlayacağız.
•    Ä°stanbul’da biliÅŸim ekonomisini desteklerken eÅŸzamanlı olarak kültür endüstrisini de teÅŸvik edeceÄŸiz.


KÜLTÜR KENTÄ° Ä°STANBUL

•    Ä°stanbul’u, tarihi dokusu, doÄŸal güzellikleri ve coÄŸrafi konumu ile küresel bir kültür merkezi konumuna getireceÄŸiz.
•    Ä°stanbul’un tüm kültürel yönlerini destekleyeceÄŸiz. Ä°stanbul’un, kültür sanat etkinlikleri, yerel ve uluslararası yemek kültürü, galeriler, stüdyo ve atölyeler, festivallerle anılan bir dünya kenti olmasını saÄŸlayacağız.
•    Tüm kimliklerin barış ve ahenk içinde yaÅŸadığı, kültürel farklılıkların zenginlik olarak görüldüÄŸü bir Ä°stanbul yaratacağız.
•    Ä°stanbul’un; her dinin, mezhebin, etnik grubun, cinsel yönelimin ve cinsiyetin özgürce yaÅŸadığı bir kent olmasını saÄŸlayacağız.


ALTYAPISI GÜÇLÜ, GÜVENLÄ° KENT Ä°STANBUL

•    Ä°stanbul’un baÅŸta ulaşım sorunu olmak üzere, tüm altyapı sorunlarını çözeceÄŸiz.
•    Ä°stanbul’un yaÅŸam kalitesi bakımından Avrupa’nın en geliÅŸmiÅŸ kentleri arasında yer almasını saÄŸlayacağız.
•    Tarihi ve kültürel dokuyu koruyarak raylı sistemlerin Ä°stanbul ulaşımındaki payını %50’ye çıkaracağız.
•    Deniz ulaşımını Ä°stanbul ulaşım ağının odağına yerleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ä°stanbul’da kent sakinlerinin kamusal alanda var olabilecekleri meydanlar yaratacağız.
•    Ä°stanbul’un olası bir afete en iyi ÅŸekilde hazırlanması için bir an bile kaybetmeden deprem iyileÅŸtirme planını eksiksiz uygulayacağız.


ANKARA
TÜRKÄ°YE’NÄ°N KALBÄ°, GÜÇLÜ BAÅžKENT ANKARA

•    Cumhuriyet Ankara’sına sahip çıkacağız.
•    Ankara’nın baÅŸkent iÅŸlevlerini güçlendirecek, devlet kurumlarının ve kamu bankalarının merkezlerinin baÅŸka illere taşınmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Ankara’nın tüm Anadolu kentlerine bilim, Ar-Ge ve yüksek teknolojide önderlik yapması için yeni projeler geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Ankara’yı, Anadolu’nun hava, kara ve demir yolu ulaşımında Türkiye’nin ana iletiÅŸim merkezi konumuna getireceÄŸiz.
•    Ankara’yı, Anadolu’daki tüm kentlerin izleyeceÄŸi ideal bir kentleÅŸme modeli ekseninde geliÅŸtireceÄŸiz.


BAÅžKENTÄ° AR-GE VE YENÄ°LÄ°KÇÄ° POLÄ°TÄ°KALARLA GELÄ°ÅžTÄ°RECEĞİZ

•    Ankara’da geleneksel sektörlere odaklı bir yenilikçilik anlayışını hayata geçirecek ve baÅŸta mobilya, tekstil, makine endüstrileri olmak üzere yüksek katma deÄŸer üreten iktisadi faaliyetlere ağırlık vereceÄŸiz.
•    Ankara’daki teknokentler arasında iÅŸ birliÄŸini saÄŸlayarak, Ar-Ge faaliyetlerini ve savunma endüstrisine yönelik yazılım çalışmalarını güçlendireceÄŸiz.
 

KÜLTÜRÜN VE SANATIN BAÅžKENTÄ°

•    Ankara’yı sanatsal üretim ve bilimsel araÅŸtırmalar bakımından yeniden dünya kentleriyle yarışabilecek hale getireceÄŸiz.
•    BaÅŸta Anadolu uygarlıklarına dayanan kültürel miras olmak üzere, Ankara’nın tarihi zenginliklerini merkeze alan bir turizm atılımı gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ankara’nın kent merkezlerini kültürel açıdan yeniden canlandıracağız.
•    Türkiye’nin farklı bölgelerinin mimari ve kültürel özelliklerini bir arada barındıran yerleÅŸkeler oluÅŸturacağız.


Ä°ZMÄ°R
YENÄ°LÄ°KÇÄ°LÄ°K

•    Üniversitelerle iÅŸ birliÄŸi içerisinde, Ä°zmir’in mevcut sanayi altyapısının bilgi teknolojileri ile uyumlu hale getirilmesi çalışmalarını hızlandıracağız.
•    Üniversitelerin tasarım bölümleri ile nihai ürün üreten firmaların markalaÅŸmaya dönük olarak ortak projeler üretmesini teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Ä°zmir’i biyomedikal sanayisinde bir dünya devine dönüÅŸtüreceÄŸiz.
•    Bölgenin jeotermal enerji, rüzgâr ve güneÅŸ enerjisi potansiyelini deÄŸerlendirmek amacıyla yenilenebilir enerji alanında Ar-Ge çalışmalarını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Ä°zmir’de sanayi kuruluÅŸlarının biliÅŸim teknolojilerinden ve yaratıcı ektörlerin sunduÄŸu hizmetlerden en üst düzeyde faydalanabilmeleri için etkin kümelenme çalışmaları gerçekleÅŸtireceÄŸiz.


TARIM

•    Ä°zmir ve yakın çevresinde tarım desteklerini ikiye katlayacak, tarıma dayalı sanayileri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    BaÅŸta organik tarım çiftlikleri olmak üzere katma deÄŸeri yüksek üretimi teÅŸvik edeceÄŸiz.


LOJÄ°STÄ°K

•    Ä°zmir’i Asya ile Avrupa pazarları arasındaki önemli baÄŸlantı noktalarından ve lojistik merkezlerinden biri haline getireceÄŸiz.
•    Kentin merkezi bütçeden hak ettiÄŸi payı almasını saÄŸlayarak, Ä°zmir’i Akdeniz havzasının önde gelen liman kentleri arasına sokacağız.


TURÄ°ZM KENTÄ°

•    Åžehir, saÄŸlık, kruvaziyer, termal, kültür-tarih, spor, kongre ve fuar alt sektörlerine yapılacak yatırımlarla Ä°zmir’de turizm çeÅŸitliliÄŸini artıracağız.
•    YaÅŸam kalitesi bakımından ülkemizin en ileri kentlerinden biri olan Ä°zmir’i, turizmin 12 ay boyunca canlı olduÄŸu bir kent haline getireceÄŸiz.
•    Tarih turizminin önde gelen merkezlerinden olan Selçuk ve Bergama’yı, raylı sistemlerle Ä°zmir kent merkezine ve havalimanı baÄŸlayacağız.
•    Ä°zmir’i küresel çapta kabul gören bir saÄŸlık turizmi merkezi haline getireceÄŸiz.
•    Ä°zmir’in küresel ölçekte yüz milyar doları aÅŸan dünya tıp turizmi pastasından en az %10 pay almasını ve bir milyonun üzerinde hasta¬turisti ağırlamasını saÄŸlayacağız.


YEREL  YÖNETÄ°MLER
YERÄ°NDEN  YÖNETÄ°M ANLAYIÅžI

•    Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik ÅŸartı üzerindeki çekinceleri kaldıracağız.
•    Merkezden yapılan planlama ve karar alma süreçlerinde yerel yönetimlere danışacağız.
•    Merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında hizmet bütünlüÄŸünü saÄŸlayacağız.
•    Merkezi idarenin, yerel yönetimler üzerindeki denetim yetkisini kötüye kullanmasının önüne geçeceÄŸiz.
•    Plan onama konusundaki çok baÅŸlılığı ortadan kaldıracak ve onama yetkisini yerel yönetimlere devredeceÄŸiz.
•    Yerel yönetim mevzuatında planlama bütünlüÄŸü saÄŸlayacağız.
•    BüyükÅŸehir statüsündeki illerde, köylere tüzel kiÅŸiliklerini yeniden kazandıracağız.
•    Muhalefet belediyelerinin hizmet üretemez duruma düÅŸürülmesini önleyeceÄŸiz.


KAYNAK  YÖNETÄ°MÄ°
YEREL YÖNETÄ°MLERÄ° BORÇ YÜKÜNDEN KURTARACAÄžIZ

•    Ä°lçe ve belde belediyelerinden BüyükÅŸehirlere devredilen borç yükünü azaltmak için gereken mali kaynağı saÄŸlayacağız.
•    Yerel yönetimlerin mali kaynaklarını, yüklendikleri sorumlulukla orantılı hale getireceÄŸiz.
•    Ä°ller Bankası’nı, yerel yönetimlerin mali ve teknik ihtiyaçlarını karşılayacak ÅŸekilde yeniden yapılandıracağız.


KAYNAK ÜRETEBÄ°LEN, KAYNAK KULLANIMINDA SÖZ SAHÄ°BÄ° YEREL YÖNETÄ°MLER

•    “Yerel Yönetim Reformu” ile yeni kaynaklar üretebilen bir belediyecilik anlayışını tesis edeceÄŸiz.
•    BüyükÅŸehir yasası ile hazineye devredilen arazileri, kentin saÄŸlıklı ve planlı geliÅŸmesi için kullanılmak üzere yerel yönetimlerin kullanımına açacağız.
•    DoÄŸal kaynakların, maden ve taÅŸ/kum ocaklarının özel sektöre tahsisinde, yerel yönetimlerin karar alma süreçlerine etkin katılımını saÄŸlayacağız.


MALÄ° KAYNAKLARIN DAÄžITIMINI HAKÇA YAPACAÄžIZ

•    Ä°ller Bankası’nın yönetimini, siyasi kayırmacılığa yol açmayacak ÅŸekilde yerel yönetimlere devredeceÄŸiz.
•    Kaynakların tahsisine iliÅŸkin esasları, uygulamada farklılıklara imkân vermeyecek ÅŸekilde yeniden düzenleyeceÄŸiz.
•    Tarihi ve kültürel deÄŸerlerin korunması için emlak vergisinin %10’u oranında alınan katkı paylarının kullanımında, yetki ve sorumluluÄŸu doÄŸrudan yerel yönetimlere vereceÄŸiz.


YEREL  YÖNETÄ°MDE ÅžEFFAFLIK

•    Belediyelerin yatırım kararlarının, ihalelerinin ve harcamalarının düzenli olarak Ä°nternet’te ilan edilerek kamu denetimine açılmasını saÄŸlayacağız.
•    Ä°mar planlarının yasal gereklilik olan askıya asılarak duyurulması ile yetinmeyecek, sürekli olarak Ä°nternet üzerinden izlenebilmesine olanak tanıyacağız.
•    Belediye baÅŸkanlarının, yöneticilerinin servet beyanlarının her yıl yenilenerek Ä°nternet’te yayınlanmasını yasal zorunluluk haline getireceÄŸiz.
•    BaÅŸta belediye meclisi, kent konseyi, kent kurultayı, “Ekonomi, Toplum ve Çevre Konseyi” toplantıları olmak üzere kentle ilgili karar alma süreçlerini içeren önemli toplantıların yerel radyo ve televizyon kanallarında canlı olarak yayınlanmasını saÄŸlayacağız.


YEREL YÖNETÄ°MDE KATILIMCILIK

•    YurttaÅŸla belediye arasındaki anlaÅŸmazlıkları çözüme kavuÅŸturmak için, kent uzlaÅŸma kurulları oluÅŸturacağız.
•    Mahalle meclislerini ve forumlarını, kentteki katılımcı yönetimin etkin bileÅŸenleri haline getireceÄŸiz.
•    Yerel sivil inisiyatifleri teÅŸvik edecek, mahalle örgütlenmelerini destekleyeceÄŸiz.
•    Kentlerin planlanmasında yerel yönetimlerin meslek odalarıyla yakın iÅŸ birliÄŸi içinde çalışmasını saÄŸlayacağız.
•    Kentlerin planlanması ve tasarlanmasında, mahalle eylem planı anlayışını uygulayarak mahallede yaÅŸayanların önceliklerini dikkate alacağız.


MUHTARLAR

•    Muhtarların çağın gereklerine göre hizmet verebilmesi için gerekli altyapıyı oluÅŸturacak, özlük hakları ve çalışma koÅŸullarını iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    Büyük kentlerde, mahalle muhtarlıklarının boyutlarını daraltacak, tüm yurttaÅŸların bireysel hizmet alabilmesine olanak tanıyacağız.
•    Mahalle muhtarlarının, belediye meclislerinde, köy muhtarlarının ise il genel meclislerinde sorumluluk bölgeleri ile ilgili konularda söz sahibi olmasını saÄŸlayacağız.


BÖLGESEL GELÄ°ÅžME
BÖLGESEL  KALKINMA

•    Bölgeleri, ekolojik tehditlere daha dirençli hale gelmeleri için yeniden yapılandıracağız.
•    Kırsal alanlarda, eÄŸitim ve saÄŸlık baÅŸta olmak üzere temel kamu hizmetlerinin kalitesini kentlerle aynı seviyeye ulaÅŸtıracağız.
•    Bölgeler arası ekonomik ve sosyal geliÅŸmiÅŸlik farkını hızla azaltmak amacıyla, baÅŸta GAP, DAP, DOKAP, ZBK, YHGP gibi uygulama aÅŸamasında olan tüm bölgesel kalkınma projelerini hızla tamamlayacağız.
•    Az geliÅŸmiÅŸ bölgelerin finans kaynaklarına eriÅŸimini kolaylaÅŸtıracağız.
•    Türkiye’nin AB bölgesel politikalarına uyumunun artırılmasını ve bu süreçle baÄŸlantılı fonların daha geniÅŸ çapta ve daha verimli kullanılmasını saÄŸlayacağız.


BÖLGESEL KALKINMA Ä°ÇÄ°N YEREL KAYNAKLARI GELÄ°ÅžTÄ°RECEĞİZ

•    Bölgelerin yerel kaynaklarına ve sahip oldukları bilgi birikimine uygun olacak ÅŸekilde bölgesel uzmanlaÅŸmayı teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Yenilikçi bölgesel politika ve planlarla, kaynakların yerinde kullanılmasını saÄŸlayacağız.
•    Tüm bölgelerde, yerel kaynaklara dayanan ve rekabet gücü yüksek sanayi sektörlerini destekleyeceÄŸiz.
•    Yerel potansiyeli harekete geçirebilmek için üniversitelerle iÅŸ birliÄŸi içinde Ar-Ge faaliyetlerini teÅŸvik edeceÄŸiz.


BÖLGELER ARASI Ä°Åž BÄ°RLİĞİNÄ° GÜÇLENDÄ°RECEĞİZ

•    Ä°l ve kent bazlı geliÅŸim modeli yerine, bölgesel geliÅŸme merkezlerini esas alan bir anlayışı benimseyeceÄŸiz.
•    Altyapı hizmetlerini ve yatırımlarını geliÅŸim havzalarının merkezlerine yoÄŸunlaÅŸtıracağız.
•    Az geliÅŸmiÅŸ bölgelerde sanayi envanterleri hazırlayacak, uygun sektörel özelliklerde bölgesel üretim ve geliÅŸme kümeleri oluÅŸturacağız.
•    Farklı bölgeler arasında, kaynak ve bilgi aktarımına dayanan iliÅŸkilerin ve ortaklıkların kurulmasını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Bölgelerin birbirleriyle ve dış dünya ile etkin iletiÅŸim kurabilmeleri, mal ve bilgi aktarımı saÄŸlayabilmeleri için ulaÅŸtırma ve iletiÅŸim yatırımlarını artıracağız.


KENT AÄžLARI

•    Farklı bölge ve kentlerin sosyal, kültürel ve ekonomik çeÅŸitliliÄŸini, geliÅŸim ve dönüÅŸümün temel birleÅŸtirici gücü olarak deÄŸerlendireceÄŸiz.
•    Kentlerin birbirleriyle iÅŸ birliÄŸi yapmasını saÄŸlayarak, geleceÄŸe dönük yeni potansiyellerin ortaya çıkmasını saÄŸlayacağız.
•    Kentler için geleneksel uzmanlaÅŸma alanlarından akılcı uzmanlaÅŸma alanlarına doÄŸru yapısal bir dönüÅŸüm gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Birbiriyle ekonomik bağımlılık iliÅŸkisi içerisinde bulunan kentler arasında yönetsel bütünlüÄŸü ve eÅŸgüdümü saÄŸlamak amacıyla kentsel koalisyonlar oluÅŸturacağız.


KALKINMA AJANSLARI

•    Kalkınma Ajanslarının etkinliÄŸini artıracak, yönetim ve karar alma süreçlerinde iktidara yakınlık gözetmeksizin ilgili tüm STK’lerin temsil edilmesini saÄŸlayacağız.
•    Kalkınma Ajanslarının sorumluluk alanlarını ve kapsadıkları coÄŸrafi birimleri yeniden tanımlayarak daha iÅŸlevsel hale getireceÄŸiz.
•    Kalkınma Ajanslarının dağıttığı kaynakların, etkin ve adil kullanılmasını güvence altına alacağız.
•    Kalkınma Ajansları bünyesinde kuracağımız GiriÅŸimci Destek Ofisi ile fizibilite aÅŸamasından nihai ürünün pazara sunulmasına kadar tüm iÅŸ süreçlerine dair sektörel bazda uzman desteÄŸi saÄŸlayacağız.
 

DOÄžU VE GÜNEYDOÄžU ANADOLU’NUN EKONOMÄ°K KALKINMASI
ÖNCELÄ°KLÄ° YATIRIM ALANLARI

•    Yapılacak kamu yatırımları ile Bölge’de büyüme hızını Türkiye ortalamasının %2 üzerine çıkaracağız.
•    Aile Sigortası Programı ile Bölge’de yoksullukla etkin ÅŸekilde mücadele edecek, bölgeler arası gelir adaletsizliÄŸini azaltacağız.
•    Aile Sigortası Programı ile yapılacak yardımlar aracılığı ile bölgede tüketimi artıracak, ekonomiyi canlandıracağız.
•    2025 yılına kadar Bölge’de kiÅŸi başına düÅŸen ortalama geliri Türkiye ortalamasının %70’i düzeyine çıkaracağız.
•    GüneÅŸ enerjisi kapasitesi çok yüksek olan bölgede, bu alandaki yatırımları teÅŸvik edecek ve yeni nesil güneÅŸ pili endüstrisini kuracağız.
•    Bölgede petrokimyaya dayalı sanayi kümelenmeleri oluÅŸturacağız.
•    Åžeker fabrikalarını özelleÅŸtirme kapsamından çıkaracak ve ÅŸeker endüstrisini ayaÄŸa kaldıracağız.
•    Bölgede, çalışanların güvenliÄŸini esas alacak ÅŸekilde madencilik sektöründeki potansiyeli canlandıracağız.


DOÄžRU VE YERÄ°NDE TEÅžVÄ°K

•    DoÄŸu ve GüneydoÄŸu’da seçilmiÅŸ yatırımlara sıfır faizli ve uzun vadeli kredi vereceÄŸiz.
•    Sektör temelinde, yeni, somut ve etkin bir yatırım teÅŸviki uygulaması baÅŸlatacağız.
•    Yeni tesis ve fabrikaların kurulmasını saÄŸlamak amacıyla yerli ve yabancı sermayeye, doÄŸrudan yatırım yapması koÅŸuluyla güçlü teÅŸvik saÄŸlayacağız.
•    Bölgede KOBÄ°’ler ve aile iÅŸletmeciliÄŸini destekleyecek, Küçük GiriÅŸim Kredisi’ni yaygınlaÅŸtıracağız.
•    Kalkınma için ekonomik teÅŸvikleri ve sosyal yardımları doÄŸrudan bölge halkına, iÅŸsiz ve yoksul kitlelere ulaÅŸtırabilecek kurumsal yapıyı hızla oluÅŸturacağız.


GAP’I  HIZLA TAMAMLAYACAÄžIZ

•    GAP’ın öncelikli ve sürdürülebilir sektörleri olan yenilenebilir enerji, organik tarım, organik tekstil, organik gıda, teknoloji ve turizmin geliÅŸimini sektörel kümelenmelerle destekleyeceÄŸiz.
•    GüneydoÄŸu Anadolu Projesi’ni (GAP) tüm boyutları ile dengeli bir ÅŸekilde hızla tamamlayacağız.
•    GAP’a ayrılmış kaynakların amaçları dışında kullanılmasını önleyeceÄŸiz.


BÖLGELER ARASI BÜTÜNLEÅžMEYÄ° SAÄžLAYACAÄžIZ

•    16 milyar TL’yi aÅŸan demir yolu yatırımlarıyla Bölge’yi, Akdeniz ve Karadeniz limanlarına ve komÅŸu ülkelere açacağız.
•    Kars-Tiflis demiryolunu hızla tamamlayarak DoÄŸu Anadolu ile Kafkasya ve Orta Asya arasında ekonomik ve ticari iliÅŸkileri geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Ankara-Diyarbakır hızlı tren hattını bitireceÄŸiz.
 

YURTTAÅž VE DEÄžER TEMELLÄ° DIÅž POLÄ°TÄ°KA

AKP’nin dış politikası, “ne yurtta, ne dünyada barış” saÄŸlamıştır. AKP’nin maceracı dış politikasının bedelini yurttaÅŸlarımız canlarıyla, mallarıyla ödemektedir. Dış iliÅŸkilerimizin yeni baÅŸtan yapılandırılarak çaÄŸdaÅŸ dünyanın gerekleri ile uyumlu hale getirilmesi zorunlu hale gelmiÅŸtir.


YURTTAÅž MERKEZLÄ° DIÅž POLÄ°TÄ°KA

Dış politikada öncelik yurttaÅŸlarımızın güvenliÄŸi, huzuru ve refahıdır. CHP iktidarında devlet, yurttaÅŸlarının canını tehlikeye atmayacak, dünyanın neresinde olursa olsun yurttaÅŸlarına güven verecektir.

CHP iktidarında özellikle sınır bölgelerimizde, baÅŸta IŞİD olmak üzere terör örgütlerine karşı uluslararası iÅŸ birliÄŸi ile hareket edilecektir. Hedefimiz, terör örgütlerinin ve mezhep savaÅŸlarının yurttaÅŸlarımıza ve bölge halkına zarar vermesini engellemektir. Bölgede güvenliÄŸin saÄŸlanması için, güçlü bölgesel iÅŸ birliÄŸi ÅŸarttır. GiriÅŸimcilerimizin meÅŸru haklarının korunması ve yatırım olanaklarının artırılması, öncelikli dış politika hedeflerimizden olacaktır.


DEÄžERLERÄ° TEMEL ALAN DIÅž POLÄ°TÄ°KA

DeÄŸerlerimizin kaynakları, Cumhuriyetimizin tarihinde ve sosyal demokraside bulunmaktadır. CHP, tüm dış politika sorunlarının barışçı ve diplomatik yollardan çözülmesi için çalışacaktır. Barışçılık, kurucu liderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün “yurtta sulh, cihanda sulh” sözü ile bizlere çizdiÄŸi en önemli hedeftir. Barışçılık bölgede ve dünyada istikrar, huzur ve refahın teminatıdır.

CHP iktidarının dış politikası insan hak ve özgürlüklerine dayalı olacaktır. CHP iktidarı, insan haklarının güçlendirilmesi için uluslararası örgütler ve sivil toplum örgütleri ile iÅŸ birliÄŸi içinde çalışacaktır. Türkiye insan haklarına saygılı, örnek bir ülke olacak; insan hakları örgütlerinin lider ülkesi ve yılmaz destekçisi konumuna gelecektir.
 
Dış politikada meÅŸruiyetin temeli uluslararası hukuktur. CHP’nin dış politikası uluslararası hukuka saygıyı esas alacaktır. CHP dış politikasını uluslararası toplumla uyum içinde yürütecektir. Türkiye, barış, istikrar ve kalkınmanın saÄŸlanması için baÅŸta BM olmak üzere üyesi olduÄŸumuz tüm uluslararası kuruluÅŸlara her türlü katkıyı yapacaktır. AnlaÅŸmazlıklarda tüm taraflarla iletiÅŸim halinde olacaktır. CHP iktidarında Türkiye, ülkelerin bağımsızlığına, egemenlik haklarına ve toprak bütünlüklerine saygı duyacaktır.

CHP iktidarının dış politikası eÅŸitlikçi olacaktır. Türkiye, her ülkenin eÅŸit haklara sahip olduÄŸunun ve her ülkeye eÅŸit oranda saygı gösterilmesi gerektiÄŸinin bilincinde olarak hareket edecektir. Türkiye hiçbir ülkeye “aÄŸabeylik” taslamayacak, tüm muhataplarına “eÅŸit ortaklar” olarak yaklaÅŸacaktır.

CHP iktidarının dış politikası dayanışmacı olacaktır. CHP, tüm dünyada sosyal adaletin yerleÅŸmesi, ekonomik eÅŸitsizlikler ile gelir dağılımındaki adaletsizliklerin giderilmesi için çalışacaktır. Hedef yoksulluÄŸun ve insan onurunu inciten koÅŸulların yok edilmesidir.

Türkiye’nin farklılıkları ve çok kültürlülüÄŸü en önemli dış politika gücüdür. AKP öncesi hükümetler dış politikada Türkiye’nin çok boyutlu kimliÄŸini ön plana çıkarmaya çalışmıştır. Türkiye, sahip olduÄŸu demokrasi deneyimi, Batı’yla iliÅŸkileri, inanç ve deÄŸerleri, laikliÄŸi ile özgün bir ülkedir. Türkiye farklı bölgelerin kültürel özelliklerini taşımaktadır. Bu nedenle çevremizde bulunan ve farklı kültürlere sahip olan ülkeler Türkiye’yi kendilerine yakın hissetmektedir. Çok renkliliÄŸini ve çok sesliliÄŸini koruduÄŸu müddetçe de bölgesinin en önemli cazibe merkezi olacaktır. Türkiye bütün dini ve mezhepsel kimliklere saygılı, seküler yapısıyla, Anadolu’nun kültürünün ve dini geleneklerinin bütün bölge ülkelerine de ışık tutacağı bir istikrar odağı haline gelecektir.

Dış politikamız tüm kültürlere, dinlere, mezheplere eÅŸit mesafede olmalı, bunların barış ve huzur içinde yaÅŸamasını amaç edinmelidir. Ä°ÅŸte bu nedenle CHP, dış politikada tüm inançlar arasında eÅŸitliÄŸi saÄŸlayan laiklik ilkesini savunmaktadır. CHP dış politikada, özgürlüÄŸün, eÅŸitliÄŸin ve demokratik yaÅŸam biçimlerinin teminatı ve toplumsal ahengin dayanağı olan laiklik baÅŸta olmak üzere, Cumhuriyetimizin tüm kazanımlarına sıkı sıkıya baÄŸlı kalacaktır.
 

TEHLÄ°KELÄ° YALNIZLIK: NE YURTTA NE DÜNYADA  BARIÅž

AKP, komÅŸularla iliÅŸkilerimizin düzeltildiÄŸi ve baÅŸta AB ve ABD olmak üzere güçlü aktörlerin Türkiye’ye destek verdiÄŸi olumlu bir dış politika ortamında iktidara geldi. AKP iktidara geldiÄŸinde Yunanistan’la yakınlaÅŸma diplomasisi kurulmuÅŸ, Suriye ile Adana, Rusya ile Avrasya Protokolleri imzalanmıştı. Önde gelen AB üyeleri ile ABD, Türkiye’nin AB’ye katılım sürecinin önündeki engelleri ortadan kaldırmak için yoÄŸun çaba harcamaktaydı. Bu olumlu iklime raÄŸmen AKP, Türkiye’yi bölgesinde ve dünyada tehlikeli bir yalnızlığa sürüklemiÅŸtir.

AKP’nin maceraperest, buyurgan ve otoriter dış politikası Türkiye’nin dünyadaki ağırlığını, itibarını ve olumlu imajını sarsmıştır. AKP’nin, AB, ABD, Kafkasya ve Orta Asya dünyasına sırt çevirerek yürüttüÄŸü, bölgesel güç olma çabaları tam bir baÅŸarısızlıkla sonuçlanmıştır. Türkiye maalesef bölgesinde ve dünyada ciddiye alınmayan, uluslararası süreçlerden dışlanan, hatta kimi komÅŸularınca açıkça düÅŸman olarak algılanan, savaşın eÅŸiÄŸinde bulunan bir ülke konumuna getirilmiÅŸtir. Ülkemiz yalnızlaÅŸmakta, iletiÅŸim kanallarını kaybetmekte, saygınlığını yitirmektedir. AKP’nin demokratikleÅŸebileceÄŸi, hukuk devletine, insan haklarına, özgürlüklere sahip çıkabileceÄŸine iliÅŸkin beklentiler tüm dünyada çökmüÅŸ durumdadır. AKP’nin dış politikada yaÅŸanan sorunları çözme gücü ve kapasitesi tamamen tükenmiÅŸtir.

DeÄŸiÅŸen küresel koÅŸulları ve bölgemizde oluÅŸan yeni dengeleri de dikkate alarak barış ve refahtan yana bir dış iliÅŸkiler düzeni kurmak Türkiye’nin öncelikli hedefi olmalıdır. CHP bu çerçevede, yurttaÅŸ merkezli, deÄŸerleri temel alan, çoÄŸulcu ve dünya ile barışık bir dış politikayı hayata geçirecektir.


ORTA DOÄžU

OrtadoÄŸu’da bazı devletler zayıflamakta, sınırlar aşındırılmakta ve hukuksuzlaÅŸma süreci yaygınlaÅŸmaktadır. Etnik, dinsel ve mezhepsel çatışmalar tırmanmakta, kimlik siyaseti yurttaÅŸlık siyasetinin önüne geçmektedir. Suç ve terör örgütleri ülkeleri kan gölüne çevirmektedir.

AKP iktidarının Türkiye’nin Osmanlı coÄŸrafyasında egemenlik kurmasını öngören “stratejik derinlik” politikası Türkiye’yi Orta DoÄŸu’da ve yurt içinde büyük bir kaosun içine sürüklemiÅŸtir. Gerçek dışı tarihi kurguları ön plana çıkaran AKP, mezhep kimliÄŸini Türkiye’nin dış politikasına taşımıştır. Orta DoÄŸu’da yanlış aktörlerle yapılan ittifaklar sonucu ülkemiz, komÅŸu ülkelerdeki bölünmelerin ve çatışmaların bir parçası haline getirilmiÅŸtir.

Türkiye komÅŸularının toprak bütünlüÄŸüne göz diken bir ülke durumuna düÅŸürülmüÅŸtür. Sınır güvenliÄŸimiz kalmamıştır. YurttaÅŸlarımız Türkiye’nin bir maceraya sürüklenerek bir savaÅŸa sokulmasından endiÅŸe duymaktadır.

Mülteci sorunu, dış ticaretin ve yatırımların duraklaması ve can güvenliÄŸine yönelik tehditler yurttaÅŸlarımıza zarar vermeye devam etmektedir. YurttaÅŸlarımız birçok ülke ile ticaret yapamamakta, önemli ticaret yollarından dışlanmaktadır. KomÅŸu ülkelerde seyahat etmeleri giderek zorlaÅŸmaktadır. AKP’nin bölgede barış ve iÅŸ birliÄŸi üreten ortaklıklar geliÅŸtiremediÄŸi ve liderlik yapma kapasitesine sahip olmadığı açıkça görülmektedir. Orta DoÄŸu’da oyun kurucu rolü oynamaya çalışan AKP, bölgesel istikrarsızlık üreten bir aktör durumuna düÅŸmüÅŸtür.

CHP Orta DoÄŸu siyasetinde ve dış politikada sorun çıkaran deÄŸil, sorun çözen parti olacaktır. CHP ülkemize, Orta DoÄŸu’da AKP’nin kaybettirdiÄŸi, barış için arabulucu rolünü yeniden kazandıracaktır. Suriye’yle çatışmayı engelleyebilecek bir görüÅŸme süreci baÅŸlatılacak, devletler arası iliÅŸkiler çerçevesinde Mısır ve Ä°srail ile iliÅŸkiler kurulacak, Libya ve Yemen’le iliÅŸkilerimizin düzeltilecek, Rusya ve Ä°ran ile iliÅŸkilerimiz güçlendirilecektir. Orta DoÄŸu’daki komÅŸularımıza yönelik buyurgan üslup, saldırgan tavır ve mezhepçi politikalar terk edilecek, onun yerini yapıcı diyalog, iyi, kalıcı ve sürdürülebilir iliÅŸkiler alacaktır. CHP, Türkiye’yi Orta DoÄŸu’da tekrar itibarlı ve güvenilir bir ülke konumuna getirmeye kararlıdır.


AVRUPA BİRLİĞİ

Türkiye’nin yalnızlığa sürüklenmesi AKP’nin Orta DoÄŸu politikalarının olduÄŸu kadar AB politikalarının da sonucudur. AKP iktidarında öncelik  tek yönlü olarak Orta DoÄŸu’ya verilmiÅŸ, dış politikamızda Avrupa ile Orta DoÄŸu arasında kurulmaya çalışılan denge bozulmuÅŸtur. AKP hükümetleri AB’nin temel deÄŸerlerinden uzaklaÅŸmakta, AB’nin öngördüÄŸü düzenleyici reformları yerine getirmemektedir.
 
Dış politikamızın tarihinde kökleÅŸmiÅŸ olan Avrupa yönelimi CHP iktidarında devam ettirilecektir. CHP, Avrupa’yı temelinde demokrasi, insan hakları ve sosyal devlet bulunan bir deÄŸerler bütünü olarak tanımlamaktadır. Bu ÅŸekilde tanımlanmış bir Avrupa’nın parçası olmak Türkiye’ye güç katacaktır. Türkiye insan haklarına, demokrasiye, eÄŸitime, teknolojiye, kadınlara, sanata önem veren bu ailenin parçası olmalıdır. Yeni bir geniÅŸleme sürecinde yer alabilmek için, Türkiye, AB’nin yeni komÅŸuluk, enerji ve göç politikalarının geliÅŸtirilme süreçlerinin bir parçası olmalıdır.

CHP, bölgemizde barışın ve güvenliÄŸin tesis edilmesi ve yeniden örnek bir ülke haline gelmemiz için Türkiye’nin yönünü tekrar AB’ye çevirmesi gerektiÄŸini savunmaktadır. Türkiye, AB deÄŸerlerini yakın çevresinde temsil eden ülke olmalıdır. CHP iktidarında Türkiye, AB iliÅŸkileri vasıtasıyla elde edeceÄŸi saygın konumu ve yumuÅŸak gücü, demokratik ilkeler çerçevesinde bölgemizde istikrarın yeniden tesisi yolunda kullanacaktır.

AB üyelik sürecinde ülkemizin ilerlemesi, yürütülen Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı müzakerelerinde ülkemizin hak ettiÄŸi yeri almasına katkı saÄŸlayacaktır.

CHP, sol, sosyal demokrat müttefikleri ile beraber hem Avrupa’nın reformuna katkıda bulunacak, hem de Türkiye’ye kapanan kapıları açacaktır. CHP, Türkiye’nin durma noktasına gelen AB sürecini yeniden canlandırabilecek vizyona sahip tek siyasi partidir. Türkiye’nin AB’ye adaylığını CHP baÅŸlatmıştır, bu süreci baÅŸarıyla tamamlayacak olan parti yine CHP’dir.


DÜNYAYA AÇIK DIÅž POLÄ°TÄ°KA

Dünya giderek çok kutuplu ve çok merkezli bir hale gelmektedir. Bu nedenle dış politikamızın tek deÄŸil, çok taraflı olarak yürütülmesi gerekir. Türkiye uluslararası konumunu yalnızlaÅŸarak deÄŸil, diÄŸer ülkelerle ortaklıklar kurarak güçlendirebilir. Bunun için SoÄŸuk SavaÅŸ mantığının uzantısı olan “stratejik derinlik” anlayışı terk edilerek yerine demokratik derinliÄŸin, çok yönlü politikaların ve yeni uluslararası ortaklıkların koyulması gerekir.
 
CHP, bölgesel bütünleÅŸme çabalarına hız verecektir. Bu kapsamda serbest ticaret antlaÅŸmalarının; yatırımların karşılıklı teÅŸvik edilmesi ve korunmasına dönük antlaÅŸmaların; serbest dolaşım düzenlemelerinin; bilim, kültür ve eÄŸitim alanlarındaki iÅŸ birliÄŸi antlaÅŸmalarının akdedilmesine hız verilecektir. Bu anlaÅŸmaların etkin olarak uygulanması saÄŸlanacaktır. CHP liderliÄŸinde Türkiye, bölgesine ve dünyaya açık bir ülke haline gelecektir.

Avrupa yönelimi canlanan Türkiye, Balkanlar’da daha etkin olacaktır. Ä°deolojik saplantılardan, mezhepçilikten uzak bir politika gütmeye baÅŸlayan bir Türkiye, Kuzey Afrika’da iliÅŸkilerini yeniden canlandıracaktır. Dostlarını eÅŸitleri olarak kabul eden, Batı dünyası ile iyi iliÅŸkileri ile tekrar cazibe merkezi haline gelen bir Türkiye, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ile iliÅŸkilerini güçlendirebilecek, ekonomik entegrasyonu artırabilecek ve bu ülkelerle Batı dünyası arasında bir köprü iÅŸlevi görecektir.

CHP, dış politikamızı dünyanın yükselen coÄŸrafyalarına da açacaktır. Türkiye’nin bu coÄŸrafyalardaki mevcudiyeti, göstermelik, ÅŸatafatlı ziyaretlerin ötesine geçen çok taraflı politikalarla saÄŸlamlaÅŸtırılacaktır. Avrupa, Asya, Kuzey ve Güney Amerika’da kıta temelli bölgesel birliklerin oluÅŸumunun yanı sıra ülkeler arasında kıta sınırlarını aÅŸan ortaklıklar kurulmaktadır. Ülkemiz birden çok bölgenin ve çok sayıda yeni güç merkezinin yer aldığı bir coÄŸrafyada bulunmanın verdiÄŸi önemli üstünlüklere sahiptir. YurttaÅŸlarımız için en üst düzeyde barış, güvenlik ve refahın saÄŸlanması, yakınımızdaki tüm bölge ve ortaklıklarla iÅŸ birliÄŸi fırsatlarını iyi deÄŸerlendirmemize baÄŸlıdır.

CHP Türkiye’nin bölgesel iÅŸ birliÄŸi alanlarını güçlendirme kararlılığındadır. Asya’da hızlı bir ekonomik büyüme yaÅŸanmaktadır. CHP, dünya ekonomisinde ağırlığı artan bu ülkelerle ortak paydaları bularak ekonomik ve kültürel iliÅŸkilerimizi en üst düzeye taşıyacaktır. CHP, güçlü Sosyalist Enternasyonal baÄŸları ile Türkiye’yi Latin Amerika’da saygı duyulan ve sevilen bir aktör haline getirecektir. Tüm Afrika ülkeleri ile dayanışma ve kalkınma ortaklığı temelinde kalıcı iliÅŸkiler geliÅŸtirecektir.

CHP’nin çok taraflı politikaları ile Türkiye, Kuzey-Güney ve DoÄŸu-Batı eksenlerinde uluslararası hareketliliÄŸin merkezi haline gelecektir.
 

CHP’NÄ°N HEDEFÄ°: BARIÅž, DEMOKRASÄ° VE  KALKINMA

CHP’nin hedefi AKP’nin dış politikamızda ve bölgemizde açtığı yaraları sarmaktır. Türkiye modelinin üç temel unsuru barış, istikrar ve kalkınmadır. CHP Türkiye’nin bu hedeflere ulaÅŸmasını saÄŸlayacaktır. CHP komÅŸularımıza ve dünyaya, AKP’ye alternatif, merkezine yurttaÅŸlığı, demokrasiyi, laikliÄŸi alan bir çaÄŸdaÅŸlık projesi sunmaktadır.

CHP iktidarında, dış politikamızda, maceraperestliÄŸe, hamasete, iç politik kaygılarla sorumsuz davranışlara yer vermeyeceÄŸiz. Uluslararası hukuk ve teamüllerle uyumlu, meÅŸru tutumlar içinde olacağız. Kimsenin onuruna dokunmayacak, kimsenin onurumuza dokunmasına izin vermeyeceÄŸiz. Dış politikada daima ulusal çıkarlarımızı düÅŸüneceÄŸiz ve tercihlerimizi barış ve istikrardan yana yapacağız. Diplomasiyi her türlü askeri seçeneÄŸin üstüne koyacak ve “yurtta sulh cihanda sulh” yolundan sapmayacağız. Dış politikayı iç politika malzemesi olmaktan çıkartacağız. Dış politikamızı giriÅŸimci, saygın, anlaşılır bir içeriÄŸe kavuÅŸturacağız. Ä°liÅŸkilerimizin sorunlu veya yetersiz olduÄŸu ülkeler ve uluslararası çevrelerle daha saÄŸlıklı iliÅŸkiler kurmak için muhataplarımızla ortak çözüm yolları arayacağız.

CHP’nin yurttaÅŸ merkezli, deÄŸer temelli, çoÄŸulcu, tutarlı, barışçı ve dünyaya açık politikaları, Türkiye’yi bölgesel barış, kalkınma ve demokrasi merkezi haline getirecektir. CHP iktidarında Türkiye, yeniden, sorumluluklarını bilen, ortak hedeflere ulaÅŸmak için iÅŸ birliÄŸi yapan, diplomatik nezaketi ile örnek olan, güvenilir ve itibarlı bir ülke olacaktır.


AVRUPA BİRLİĞİ
AB ÜYESÄ° TÜRKÄ°YE

•    1963 yılında baÅŸlattığımız AB sürecini, iktidara geldiÄŸimizde tam üyelikle sonuçlandıracak ve Türkiye’yi AB’nin saygın bir üyesi yapacağız.
•    Cumhuriyetimizin kuruluÅŸundan bu yana çaÄŸdaÅŸ uygarlık ve demokrasi yolundaki kararlı yürüyüÅŸümüzü, AB üyeliÄŸiyle yükselterek devam ettireceÄŸiz.
•    AB’deki sosyal demokrat partilerle dayanışma halinde, medeniyet çatışmalarından ve önyargılardan uzak bir Avrupa yaratılmasına katkı sunacağız.


AB’YLE  MÜZAKERELER

•    AB’ye tam üyelik gerçekleÅŸene kadar, vize, ticaret ve ekonomi, tarım destekleri ve bölgesel kalkınma alanlarında halkımızın refahı için etkin müzakereler yürüteceÄŸiz.
•    Türkiye’nin AB’yle, AB’nin de Türkiye’yle daha barışçı ve güçlü olacağını ilgili tüm kesimlere anlatacağız.
•    AB’ye tam üyeliÄŸimizin adil olmayan tek taraflı ödünlere baÄŸlanmasına karşı çıkacağız.
•    Kıbrıs Türk halkının meÅŸru taleplerinin AB tarafından dikkate alınmasının, Avrupa ideallerine en uygun siyaset olduÄŸunu her fırsatta tekrarlayacağız.
•    AB ile ABD arasında müzakere edilmekte olan Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı AnlaÅŸması’nda Türkiye’nin çıkarlarının korunmasını saÄŸlayacağız.
•    BaÅŸta AB Bakanlığı olmak üzere AB ile iliÅŸkilerimizin yürütülmesinden sorumlu resmi kurumlarımızı ve STK’lerimizi güçlendirecek, dinamik, yaratıcı ve giriÅŸimci bir yapıya kavuÅŸmalarını saÄŸlayacağız.
•    AB ile iliÅŸkilerimizi daimi kılmak için resmi heyetler ve STK’ler aracılığı ile Brüksel’de yoÄŸun temaslarda bulunacağız.


YURT DIÅžINDAKÄ° Ä°NSANLARIMIZ
EĞİTİM

•    Ä°htiyaç duyulan alanlar için öÄŸretmen atamaları yapacak, atamalarda Avrupa’da yaÅŸayan Türkiye kökenli eÄŸitmenlere öncelik vereceÄŸiz.
•    EÄŸitimlerine Türkiye’de devam etmek isteyen gençlerimizin, yıl kaybına uÄŸramamaları için gerekli düzenlemeleri yapılacağız.


KÜLTÜREL ETKÄ°LEŞİM

•    Kültürleri ayıran deÄŸil, birleÅŸtiren bir dış politika izleyeceÄŸiz.
•    Kültürel etkileÅŸimi artırmak ve yurt dışında yaÅŸayan gençlerimize danışmanlık hizmetleri sunmak amacıyla “Uluslararası Gençlik Merkezleri” kuracağız.
•    Türkiye’nin AB üyeliÄŸi sürecinde yurt dışında yaÅŸayan insanlarımızın katkı ve desteÄŸini alacağız.


DÄ°PLOMATÄ°K  GÄ°RİŞİMLER

•    Çifte vatandaÅŸlık hakkının kazanılması için gereken tüm diplomatik giriÅŸimleri gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Diplomatik giriÅŸimlerle Türkiye kökenlilerin can ve mal güvenliÄŸini artıracağız.


TEMSÄ°LÄ°YET

•    Yurt dışındaki yurttaÅŸlarımızın sorunlarının TBMM’ye daha etkin ÅŸekilde taşınması için yurt dışı seçim bölgeleri oluÅŸturacağız.
•    Her 300 bin seçmene bir milletvekili düÅŸecek ÅŸekilde, yurt dışındaki yurttaÅŸlarımızın TBMM’de 10 milletvekili ile temsil edilmesini saÄŸlayacağız.


ASKERLÄ°K

•    Yurt dışında verilen “askerlik yapamaz raporunun”Türkiye tarafından da kabul edilmesi saÄŸlayacağız.
•    Yurt dışında yaÅŸayan yurttaÅŸlarımızın askerlik hizmetini, tanıtım programlarında görev yaparak tamamlamalarına olanak tanıyacağız.


YURT  DIÅžINDAKÄ° HÄ°ZMETLER

•    Yurt dışı temsilciliklerinde, öncelikle yurt dışında yetiÅŸmiÅŸ genç insanlarımızın görev almalarını saÄŸlayacağız.
•    Konsolosluk hizmetlerini geliÅŸtirecek, iÅŸlem harçlarını yarı yarıya düÅŸüreceÄŸiz.


TÜRKÄ°YE’DEKÄ° HÄ°ZMETLER

•    Mavi kart sahiplerinin Türkiye’deki iÅŸlemlerini kolaylaÅŸtıracağız.
•    Emeklilerin yurt dışından getirdikleri araçları Türkiye’de daha uzun süre kullanabilmesine olanak tanıyacağız.
•    Gümrük kapılarındaki sorunları kurumsal tedbirlerle gidereceÄŸiz.

ULUSLARARASI KURULUÅžLARLA Ä°LÄ°ÅžKÄ°LER

•    Türkiye’nin üye olduÄŸu bütün uluslararası kuruluÅŸlarda ulusal ve bölgesel sorunları etkili bir ÅŸekilde dile getirirken, ulusal önceliklerimizi kararlılıkla savunacağız.
•    Uluslararası kuruluÅŸlarda daha çok yurttaşımızın etkili görevler almasını saÄŸlayacak, ülkemize ve insanlığa daha fazla hizmet edeceÄŸiz.
•    Üyesi olduÄŸumuz NATO’nun bir savunma ittifakı olarak görevlerini etkili bir ÅŸekilde yerine getirmesini destekleyeceÄŸiz.
•    Ä°ttifak üyelerinin sorumluluklarının gereÄŸini eksiksiz ve zamanında yapmalarını isteyecek ve ittifakın BM Güvenlik Konseyi’yle uyum içinde hareket etmesini saÄŸlamaya çalışacağız.


BARIÅž Ä°ÇÄ°N ULUSLARARASI Ä°Åž BÄ°RLİĞİ

•    Tüm dış iliÅŸkilerimizde BM yasasını temel kılavuzumuz, “Yurtta sulh dünyada sulh” sözünü ana ilkemiz olarak kabul edeceÄŸiz.
•    Terörle mücadele konusunda Türkiye’nin izleyeceÄŸi yolu ve yöntemi BM, AB ve Avrupa Konseyi sözleÅŸme ve kararlarına dayanan bir ulusal strateji oluÅŸturarak belirleyeceÄŸiz.
•    BM ve üyesi olduÄŸumuz kuruluÅŸların düzenlediÄŸi ve meÅŸruiyetini BM Güvenlik Konseyi’nin baÄŸlayıcı kararlarından alan uluslararası barışı ve güvenliÄŸi koruma operasyonlarına katkı saÄŸlayacağız.
•    Nükleer ve kimyasal silahların yayılmasını önlenmek için verilen mücadeleye etkin bir ÅŸekilde katılacağız.
•    Kitle imha silahlarından arınmış bir dünyaya ulaÅŸmak için bütün uluslararası platformlarda katkı sunacağız.


DAHA ADÄ°L BÄ°R DÜNYA

•    Uluslararası kuruluÅŸlarda eÅŸitlik ilkesinin yerleÅŸmesi ve herkesin görüÅŸünün dikkate alınması için gerekli giriÅŸimlerde bulunacağız.
•    Dünyada yoksullukla mücadele eden, kadın haklarını savunan ve hukukun üstünlüÄŸünü öne çıkaran bir düzen kurulmasına yönelik uluslararası giriÅŸimleri destekleyeceÄŸiz.
•    Sosyal demokrat bir parti olarak, ülkeler arasındaki ekonomik uçurumların ve küresel gelir dağılımındaki adaletsizliklerin giderilmesi için çalışacağız.


ORTA DOÄžU
ORTA DOÄžU’DA MODEL ÜLKE TÜRKÄ°YE

•    Türkiye için, OrtadoÄŸu’da maceracılıktan, kibirden, fırsatçılıktan ve hamasetten uzak bir dış politika ile sözüne güvenilir ve saygın bir ülke modeli yaratacağız.
•    Türkiye’nin, Orta DoÄŸu’da istikrar üreten, tutarlı ve yapıcı bir ülke olarak, saygınlığını yeniden kazanması için kararlılıkla çalışacağız.
•    LaikliÄŸe, kadın-erkek eÅŸitliÄŸine ve insan haklarına vereceÄŸimiz önemle Türkiye’yi bölgesinde ilham kaynağı olan bir ülke yapacağız.
•    Barış çabalarına yapacağımız katkılarla samimiyetimizi ve inandırıcılığımızı yeniden tesis edecek, Türkiye’yi Orta DoÄŸu’da güçlü, istikrarlı ve müreffeh bir lider ülke yapacağız.
•    KomÅŸularımız ve bölge ülkeleriyle buyurgan olmayan ve karşılıklı iliÅŸkileri geliÅŸtirmeye dayanan kapsamlı iliÅŸkiler inÅŸa edeceÄŸiz.
•    KomÅŸularımızın iç iÅŸlerine müdahale etmeyecek, bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüklerine saygı duyacağız.


ORTA DOÄžU’DA BARIÅž VE Ä°STÄ°KRAR

•    Mezhepçi ve dogmatik siyasete son vereceÄŸiz. Ä°nancı ne olursa olsun, insana insan olduÄŸu için her yerde sahip çıkacağız, saygı göstereceÄŸiz.
•    Ä°srail-Filistin sorununa, iki devlet esasına dayalı kalıcı bir çözüm bulmak için yapılan giriÅŸimlere destek olacağız.
•    Orta DoÄŸu barış sürecine olumlu katkı yapma gücümüzü artırmak amacıyla Türkiye-Ä°srail iliÅŸkilerinin normalleÅŸmesi için gerekli koÅŸulları oluÅŸturacağız.
•    Orta DoÄŸu’da demokratikleÅŸme, basın özgürlüÄŸü, kadın hakları ve sivil toplum alanlarındaki tüm ilerlemeleri destekleyeceÄŸiz.
•    Bölgede, dış müdahaleleri ve askeri çözümleri deÄŸil, barışçıl yöntemleri ve diplomasiyi öne çıkaracağız.
•    Mısır, Suriye ve Ä°srail’le karşılıklı olarak büyükelçilerin atanması için giriÅŸimde bulunacağız.
•    Güvenlik açısından sorunlu bölgelere büyükelçi atanması için gereken koÅŸulların saÄŸlanmasına çalışacağız.
•    BM’nin Orta DoÄŸu bölgesindeki çatışmaları sona erdirmek amacıyla görevlendirdiÄŸi özel temsilcilere ve onların çalışmalarına güçlü destek verecek ve alan açacağız.
•    Terör örgütlerinin ve mezhep savaÅŸlarının yurttaÅŸlarımıza ve bölge halkına zarar vermesini engellemek amacıyla, bugüne kadar güvenlik alanında bölge ülkeleriyle imzalanan ikili anlaÅŸmaları geliÅŸtireceÄŸiz.


ORTA DOÄžU’DA GÜVENLÄ°K

•    Bölgeye yayılan her türlü terör örgütüyle mücadele etmek için kararlılıkla tedbirlerimizi alacağız.
•    BM Güvenlik Konseyi’nin baÅŸta Suriye olmak üzere Orta DoÄŸu’da faaliyet gösteren terör örgütlerine iliÅŸkin kararlarını tavizsiz uygulayacağız.
•    YurttaÅŸlarımızın, bölgede güven içinde seyahat edebilmeleri ve yatırım yapabilmeleri için gerekli koÅŸulları saÄŸlayacağız.


SURÄ°YE
SURÄ°YE’DE BARIÅž VE Ä°STÄ°KRARI SAÄžLAMAYA DÖNÜK ADIMLAR

•    Kalıcı barışı saÄŸlamaya dönük bütün uluslararası giriÅŸimleri ve BM Suriye Özel Temsilcisi’nin çalışmalarını destekleyeceÄŸiz.
•    Suriye halkının dostumuz olduÄŸunu hiç unutmadan, iç savaşın taraflarıyla görüÅŸebilen bir siyasi parti olarak, Suriye’ye barış ve güven getirmek için samimiyetle çalışmaya devam edeceÄŸiz.
•    Suriye’de sürmekte olan savaÅŸta taraf tutmayacak, Suriye’nin geleceÄŸine dış müdahaleler olmaksızın Suriye halkının karar verebileceÄŸi koÅŸulların yaratılmasına yardımcı olacağız.
•    Türkiye ile Suriye arasındaki ekonomik iliÅŸkileri yeniden hukuki zemin içinde canlandıracağız.
•    Suriye ile saÄŸlıklı ekonomik iliÅŸkiler kurarak, bölgemizi ve kentlerimizi yeniden inÅŸa ederek kalkındıracağız.
•    Suriye’de barışın adil koÅŸullarda tesis edilmesi için en kısa zamanda bir “Suriye Barış Konferansı” düzenleyeceÄŸiz.
•    Suriye muhalefetiyle iliÅŸkilerimizi sürdürürken Suriye yönetimiyle de iliÅŸki kuracağız.
•    Uluslararası hukuka ve komÅŸuluk iliÅŸkilerine aykırı olan eÄŸit-donat programına son vereceÄŸiz.
•    “Güvenli bölge” uygulamasını Suriye yönetiminin rızasının olması ve koalisyon ülkelerinin desteÄŸinin saÄŸlanması durumunda hayata geçireceÄŸiz.


TERÖRLE MÜCADELE

•    Uluslararası anlaÅŸmalar çerçevesindeki yükümlülüklerimizi yerine getirerek Türkiye’nin teröre destek veren bir ülke olarak anılmasını engelleyeceÄŸiz.
•    IŞİD baÅŸta olmak üzere, Irak ve Suriye’deki teröristlere yapılan her türlü yardımı önleyeceÄŸiz ve teröre karşı kesin bir tavır alacağız.
•    Irak ve Suriye’de etkin olan terör örgütlerinin ülkemiz için yarattığı güvenlik tehditlerini ortadan kaldıracağız. Topraklarımızda yuvalanan terör unsurlarını temizleyeceÄŸiz.
•    Türkiye havalimanlarının ve sınırlarının Irak ve Suriye’ye giden teröristlerin bir sıçrama tahtasına dönüÅŸmesini önleyeceÄŸiz. GeçiÅŸlere aracılık eden iç unsurlarla yasal yollarla etkin biçimde mücadele edeceÄŸiz.


SURÄ°YELÄ° MÜLTECÄ°LER
ÇAÄžDAÅž EV SAHÄ°PLİĞİ

•    Suriye’deki savaÅŸ nedeniyle ülkemize gelen Suriyelilere insanlığa yakışır koÅŸullar saÄŸlayacağız.
•    Suriyeli mültecilerin temel ihtiyaçlara (yiyecek, giyecek, yakacak, vb.) eriÅŸimini güvence altına alacağız.
•    Mülteciler için ayrılan fonların önemli bir bölümünü eÄŸitim ve saÄŸlık alanlarında deÄŸerlendirecek, halkımızın da, mültecilerin de maÄŸdur olmasına izin vermeyeceÄŸiz.
•    Suriyeli mültecilerin ülkelerine saÄŸlıklı bir ÅŸekilde dönebilmeleri için önleyici saÄŸlık hizmetlerinden eksiksiz ÅŸekilde yararlanmasını saÄŸlayacağız.
•    Barınma konusunda uluslararası yardım kuruluÅŸlarından mali destek alarak mevcut kapasiteyi geliÅŸtirecek ve koÅŸulları iyileÅŸtireceÄŸiz.
•    Kira ve konut fiyatlarının arttığı, mültecilerin yoÄŸun yaÅŸadığı yerlerde hem yerel halkı gözeten hem de mültecilerin maÄŸduriyetini gideren düzenlemeler yapacağız.


SURÄ°YELÄ° GENÇ NÜFUS VE EĞİTÄ°M

•    EÄŸitim çağındaki Suriyeli mültecilerin eÄŸitim hayatlarının aksamaması için baÅŸta UNICEF olmak üzere uluslararası kuruluÅŸlarla iÅŸ birliÄŸi içerisinde hareket edeceÄŸiz.
•    Çocuk evliliklerinin önüne geçmek ve kız çocuklarının okullaÅŸma oranlarını artırmak için yerel ve uluslararası kuruluÅŸlarla yakın iÅŸ birliÄŸi içinde çalışacağız.
•    Suriyelilerin yoÄŸunlukta olduÄŸu yerleÅŸim yerlerinde bilgi iletiÅŸim noktaları oluÅŸturarak okullaÅŸamamış çocuk oranını düÅŸüreceÄŸiz.
•    Okul çağındaki Suriyeli çocukların ülkelerine geri döndüklerinde denklik sorunu yaÅŸamayacakları bir eÄŸitim müfredatı hazırlayacağız.
•    Hazırlanacak müfredatta Suriye içerisinde yaÅŸanan çatışmanın tarafı olmaktan kaçınacağız.
•    Okul çağındaki çocuklara savaşın olumsuz etkilerinden uzak bir ÅŸekilde eÄŸitimlerini sürdürebilmeleri için gerekli psiko-sosyal destekleri saÄŸlayacağız.
•    Hem yetiÅŸkinlerin hem de okul/geçici eÄŸitim merkezlerinde eÄŸitim gören çocukların Türkçe öÄŸrenebilmeleri için dil öÄŸrenim kurslarını yaygınlaÅŸtıracağız.
 

MÜLTECÄ° KAYITLARI VE  PLANLAMA

•    BM himayesinde baÅŸta Türkiye, Ürdün ve Lübnan olmak üzere mülteci konuk eden ülkelerin katılımıyla bir konferans düzenleyeceÄŸiz.
•    Ülkemizdeki Suriyelilerin kayıtlarının eksiksiz ÅŸekilde tamamlanmasını saÄŸlayarak saÄŸlıklı bir veri tabanı oluÅŸturacağız.
•    Suriyeli mültecilerin kendilerine sunulan tüm hizmetlere etkin eriÅŸimini güvence altına almak için doÄŸru bilgilerin sunulacağı ve gerekli yönlendirmelerin yapılacağı acil durum masaları kuracağız.
•    Uzun vadeli eylem planları oluÅŸturarak gelecekte karşılaşılabilecek sosyal problemlerin önüne geçeceÄŸiz.
•    Mültecilerin, ülkelerine dönebilmeleri için gerekli barış ortamının yeniden saÄŸlanmasına dönük olarak yürütülen giriÅŸimlere aktif destek vereceÄŸiz.


ÇALIÅžMA YAÅžAMININ VE Ä°Åž GÜVENLİĞİNÄ°N  DÜZENLENMESÄ°

•    Suriyelilerin çalışma koÅŸullarını ve ÅŸartlarını düzenleyecek yasal altyapıyı oluÅŸturacağız.
•    Yerel esnafın haksız rekabete uÄŸramaması için Suriyelilerin eÅŸit ÅŸartlarla iÅŸ hayatına katılmasını saÄŸlayacağız.
•    BaÅŸta çocuklar olmak üzere Suriyeli mültecilerin kayıt dışı ve insanlık dışı koÅŸullarda çalıştırılmasının önüne geçeceÄŸiz.
•    Mültecilerin, içinde bulundukları olumsuz koÅŸullardan ötürü suça itilmesine izin vermeyeceÄŸiz.
•    Sınır güvenliÄŸinin ortadan kalktığı bölgelerde hızla yaygınlaÅŸmış olan kaçakçılıkla etkin ÅŸekilde mücadele edeceÄŸiz.


MALÄ° YARDIMLARIN DAÄžITIMI VE DENETÄ°MÄ°

•    Suriyeli mültecilerin ihtiyaçlarının karşılanmasında ülkemize düÅŸen mali yükü azaltmak için BirleÅŸmiÅŸ Milletler fonlarının artırılması için çalışacağız.
•    Mültecilere yapılan yardımların ÅŸeffaf ve denetlenebilir olmasına özen göstereceÄŸiz.
•    BirleÅŸmiÅŸ Milletler fonları çerçevesinde, yerelde sunulacak hizmetler için belediyelere, misafir ettikleri Suriyelilerin sayısıyla orantılı olarak kaynak aktaracağız.
•    Mültecilerin illere dengeli dağılmasını saÄŸlayarak bölgelerimizdeki ekonomik, sosyal ve kültürel dokunun zarar görmesini engelleyecek, yerel yönetimler üzerindeki hizmet yükünü hafifleteceÄŸiz.


IRAK

•    Irak toplumunun tüm katmanlarının hakça temsil edileceÄŸi katılımcı bir demokrasiye kavuÅŸabilmesi için Irak halkına her türlü desteÄŸi vereceÄŸiz.
•    Türkiye ile Irak’ın ortak çıkarlarının gerektirdiÄŸi her alanda merkezi Irak Hükümeti ve Kürt Bölgesel Yönetimi ile Irak Anayasası’nın çizdiÄŸi sınırlar içerisinde iÅŸ birliÄŸimizi geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Irak’ı oluÅŸturan tüm unsurlarla eÅŸit ve iyi iliÅŸkiler kuracağız.
•    Türkmenlerin sorunlarının adil biçimde çözümlenmesine katkıda bulunacağız.


IRAK’LA EKONOMÄ°K Ä°LÄ°ÅžKÄ°LER

•    Irak Merkezi Yönetimi ve Kürt Bölgesel Yönetimi’nin anayasal hükümler çerçevesinde varacakları mutabakat uyarınca, Irak ile enerji iÅŸ birliÄŸimizi, kaynaklarımızın çeÅŸitlendirilmesini de içerecek ÅŸekilde en üst seviyeye çıkarmaya çalışacağız.
•    Irak’la ekonomik iliÅŸkileri olan yurttaÅŸlarımız ve iÅŸ dünyası için, elveriÅŸli koÅŸulların geliÅŸtirilmesine dönük adımlar atacağız.
•    Irak’ın inÅŸasında ÅŸirketlerimizin yeniden etkin ÅŸekilde rol almalarını saÄŸlayacağız.
•    Irak’ın bölgemizde önde gelen ticari ortağımız haline gelmesine çalışacağız.


IRAK’LA Ä°LÄ°ÅžKÄ°LERDE GÜVENLÄ°K

•    Irak’ın, komÅŸularının kamu düzenine ve toprak bütünlüÄŸüne yönelik her türlü hareket ya da giriÅŸime engel olması için çalışacağız.
•    Irak topraklarından Türkiye’ye herhangi bir tehdidin yöneltilmesine olanak verilmemesi için giriÅŸimlerde bulunacağız.
 

Ä°RAN

•    KomÅŸumuz Ä°ran’la geleneksel iyi iliÅŸkilerimizi sürdüreceÄŸiz.
•    Ekonomik iliÅŸkilerin yanı sıra baÅŸta turizm olmak üzere iliÅŸkilerimizi çok yönlü olarak güçlendireceÄŸiz.
•    Ä°ran’la yürütülen ticari iliÅŸkileri kendi kiÅŸisel çıkarları için suistimal eden ve kamu görevlileriyle rüÅŸvet iliÅŸkisine giren ÅŸahısların tüm karanlık iliÅŸkilerini aydınlatmak ve bu ÅŸahısları yargı önüne çıkarmak için gerekli adımları atacağız.


ENGELLÄ°LERÄ°N SAÄžLIÄžI

•    Mısır’la bozulan ekonomik, kültürel ve siyasi iliÅŸkilerimizi güven, dostluk ve dayanışma temelinde yeniden inÅŸa edeceÄŸiz.
•    Mısır’la iÅŸ birliÄŸi halinde bölge sorunlarının giderilmesi için çalışacağız.
•    Mısır’ın iç siyasetini, Türkiye kamuoyunu yanıltmak üzere kullanan anlayışa son vereceÄŸiz.
•    BaÅŸta TRT ve AA tarafından olmak üzere, yapılan tek taraflı yayınların Türk ve Mısır halklarının dostluk iliÅŸkilerini bozmasına izin vermeyeceÄŸiz.


YEMEN

•    Yemen’le iliÅŸkilerimizi düzeltmek için tüm taraflarla gerekli temaslara geçeceÄŸiz
•    Yemen’in içinde bulunduÄŸu kötü tabloyu deÄŸiÅŸtirecek adımların atılması için baÅŸta BM olmak üzere uluslararası düzeyde yapılan giriÅŸimleri etkin olarak destekleyecek ve içinde yer alacağız.


ABD

•    ABD’yle iliÅŸkilerimizi karşılıklı saygı, güven ve süreklilik çerçevesinde en üst düzeye çıkaracağız.
•    Bunu yaparken eÅŸitlik temelinde yeni bir anlayışla ve iki ülkenin de Batı dünyası içinde özgün bir konuma sahip oldukları düÅŸüncesiyle hareket edeceÄŸiz.
•    GeliÅŸen bölgesel ve uluslararası gündeme göre deÄŸil, kalıcı ortak deÄŸer ve çıkarlara göre iÅŸ birliÄŸi yapacağız.
•    Türkiye ile ABD arasında yeni bir kültürel ve sanatsal diyalog ortamı yaratacağız.
•    ABD’ye yükseköÄŸrenim için giden genç yurttaÅŸlarımızın güven köprüsü oluÅŸturmalarını teÅŸvik edeceÄŸiz.

ABD Ä°LE EKONOMÄ°K Ä°LÄ°ÅžKÄ°LER

•    ABD’yle stratejik ve askeri iliÅŸkilerle sınırlı olmayan baÅŸta ekonomik, bilimsel ve kültürel etkileÅŸime açık yeni bir ortaklık tesis edeceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ dünyamızı ABD ile daha kapsamlı ve derin ekonomik iliÅŸkiler kurmaları için teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ dünyası için lojistik ve iletiÅŸim desteÄŸini saÄŸlayacağız.
•    Türkiye’deki üniversite ve tekno-kentlerin ABD üniversiteleriyle önemli alanlarda ortak projeler geliÅŸtirmeleri ve iÅŸ birliÄŸine gitmeleri için gerekli zemini hazırlayacağız.


YUNANÄ°STAN

•    Türkiye ile Yunanistan arasındaki iliÅŸkilerin iyi komÅŸuluk ve dostluk temelinde geliÅŸtirilmesi için çalışacağız.
•    Ege Denizi’ni halklarımızı ayıran deÄŸil, birleÅŸtiren bir denize dönüÅŸtüreceÄŸiz.
•    Bu amaçla öncelikle Ege’deki illerimiz ve Yunan adaları arasında ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda etkileÅŸimi artıracağız.
•    Ege sorunlarını ikili görüÅŸmeler yoluyla hakkaniyet ilkesine göre çözmeye çalışacağız.
•    Ä°kili planda çözülemeyen sorunları ise yine karşılıklı mutabakat saÄŸlanması halinde uluslararası hukuk mercileri önünde sonuçlandırmayı hedefleyeceÄŸiz.
•    Özgürlükçü demokrasi ve hukuk devleti anlayışımız uyarınca azınlık mensupları ve kurumlarının tüm medeni, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel haklardan ve azınlık haklarından eksiksiz yararlanmalarını yasal düzenlemeler yoluyla teminat altına alacağız.
 

BATI TRAKYA’DAKÄ° TÜRKLER

•    Batı Trakya Türk azınlığının sorunlarının çözümü için, geçmiÅŸteki giriÅŸimlerden de gerekli dersleri çıkararak, Yunanistan’la sonuç odaklı müzakereler yürüteceÄŸiz.
•    Batı Trakya’da yaÅŸayan Türk nüfusun, Lozan AntlaÅŸması’ndan ve diÄŸer uluslararası antlaÅŸma ve sözleÅŸmelerden kaynaklanan hak ve çıkarlarının korunması için kararlılıkla çalışacağız.


KIBRIS
KIBRIS’TA KALICI ÇÖZÜM

•    Kıbrıs sorununda adil ve kalıcı bir çözüme ulaşılması için çalışacağız.
•    Kıbrıs sorununu, KKTC’nin ve Kuzey Kıbrıs Türk halkının kazanılmış haklarını koruyarak ve Kıbrıslı Türkler ile Kıbrıslı Rumların siyasal eÅŸitliÄŸini saÄŸlayarak çözeceÄŸiz.
•    Türkiye’nin DoÄŸu Akdeniz’deki gücünü artıracak ve DoÄŸu Akdeniz’deki enerji kaynaklarının adil bölüÅŸümünü saÄŸlayacağız.
•    Kıbrıs Türk halkını ekonomik yaptırım ve uluslararası ambargolara karşı desteklemeye devam edeceÄŸiz.
•    Kıbrıs Türk halkı uluslararası alanda eÅŸit temsil olanağına kavuÅŸana kadar, Kıbrıslı Türklerin siyasi temsili için gerekli tüm desteÄŸi vereceÄŸiz.
•    Kıbrıs’ta makul bir süre içinde bir çözüme ulaşılamaması halinde, KKTC’nin uluslararası alanda tanınması için aktif bir diplomasi stratejisi uygulayacağız.


KKTC Ä°LE Ä°LÄ°ÅžKÄ°LER

•    KKTC’nin egemenlik haklarını ve demokratik iradesini savunacağız.
•    KKTC’nin iç iÅŸlerine müdahale edilmesine izin vermeyeceÄŸiz.
•    Kıbrıs Türk halkının haysiyetini inciten söylem ve uygulamalara son vereceÄŸiz.
•    Bağımsız KKTC’nin anayasal kurumlarıyla karşılıklı saygı çerçevesinde iletiÅŸim kuracağız.


KAFKASYA

•    Rusya’yla varılacak anlayış birliÄŸi çerçevesinde, Kuzey Kafkasya’daki akraba topluluklar ile ülkemizdeki Kafkas göçmenlerinin ekonomik ve kültürel iliÅŸkilerinin geliÅŸtirilmesine çalışacağız.
•    BaÅŸta Rusya olmak üzere, Kafkasya ve Hazar havzasının enerji kaynaklarının Batı’ya aktarılmasında Türkiye’nin vazgeçilmez bir transit koridor olması için çalışacağız.
•    KomÅŸumuz Azerbaycan’la kardeÅŸlik baÄŸlarımızı, karşılıklı güven esasına dayalı olarak daha fazla güçlendireceÄŸiz.
•    DaÄŸlık KarabaÄŸ sorununun Azerbaycan’ın toprak bütünlüÄŸü çerçevesinde müzakereler yoluyla çözüme kavuÅŸturulması için giriÅŸimlerde bulunacağız.
•    Ermenistan’la iyi komÅŸuluk iliÅŸkileri kurulmasını amaçlayacak ve Türkiye ile Ermenistan arasındaki sorunları çözme çabası içinde olacağız.
•    Güney Kafkasya’da barış ve istikrarın saÄŸlanması ve bunu takiben bölgenin sürdürülebilir bir barış ve iÅŸ birliÄŸi ortamı içinde kalkındırılmasına yönelik olarak yapıcı ve etkin ÅŸekilde çalışacağız.

RUSYA
EKONOMÄ°K Ä°LÄ°ÅžKÄ°LER

•    Rusya Federasyonu’yla ekonomik ve ticari iliÅŸkilerin daha fazla geliÅŸtirilmesini saÄŸlayacağız.
•    Türk giriÅŸimcilerinin baÅŸta Rusya olmak üzere Avrasya Ekonomik BirliÄŸi’ndeki varlıklarını destekleyecek, ulusal mevzuatların ve pratiklerin yarattığı sorunların çözümü için yapıcı destek vereceÄŸiz.
•    Turizm sektörünün geliÅŸtirilmesi ve çeÅŸitlendirilmesi için iki ülkenin giriÅŸimcileri, yerel yönetimleri ve sivil toplum kuruluÅŸları arasında temas ve iÅŸ birliÄŸini saÄŸlayacak mekanizmalar kuracağız.
•    Türkiye’nin enerji güvenliÄŸi konusunda, kiÅŸisel iliÅŸkilerden uzak, iki devletin de sahip olduÄŸu kurumsal birikimi dışlamadan ve olabildiÄŸince ÅŸeffaf temaslar kuracağız.
 

EĞİTİM, BİLİM VE SANAT ALANLARINDA İŞ BİRLİĞİ

•    EÄŸitim, teknoloji ve sanat alanlarında Türkiye’nin ve Rusya’nın önde gelen üniversitelerinin iÅŸ birliÄŸi yapmasını saÄŸlayacak kurumsal düzenlemeleri gerçekleÅŸtireceÄŸiz.
•    Ä°ki ülke arasında eÄŸitim ve bilim alanlarında kurulacak iÅŸ birliÄŸini hem piyasaya dönük olarak hem de sosyal ve kültürel içeriÄŸi ile destekleyeceÄŸiz.
•    Ar-Ge ve yenilikçilik alanlarında Rusya’nın olanaklarının, Türkiye’deki giriÅŸimcilik kültürü ile birleÅŸtirilmesi için çalışacağız.


BARIÅž VE Ä°STÄ°KRARA DÖNÜK ADIMLAR

•    Ukrayna ile Rusya arasındaki gerilimlerin barışçı biçimde ve bölgede daha fazla istikrarsızlığa yol açmadan çözülmesini destekleyeceÄŸiz.
•    Ä°lhakını tanımadığımız Kırım’da Tatarların haklarının korunması konusunda ısrarlı olacağız.


TÜRKÄ°YE’DEKÄ° RUSLAR, RUSYA’DAKÄ° TÜRKLER

•    Türkiye ve Rusya arasındaki sosyal ve kültürel iliÅŸkileri derinleÅŸtirecek, her iki ülkede yaÅŸamakta ve çalışmakta olan yurttaÅŸların iki ülke arasında güçlü köprüler kurmasını saÄŸlayacağız.
•    Rus kökenli Türk yurttaÅŸları ile Rusya’daki Türk yurttaÅŸların topluma entegrasyonu ve iki ülke iliÅŸkilerine katkılarının desteklenmesi için mütekabiliyet çerçevesinde çalışmalar yapacağız.
•    Çifte vatandaÅŸlığa engel olan, Rusya’daki mevzuatın deÄŸiÅŸtirilmesi için giriÅŸimde bulunacağız.


ORTA ASYA CUMHURÄ°YETLERÄ°

•    Tarihsel, kültürel ve akrabalık iliÅŸkimiz olan Orta Asya Cumhuriyetleri ile ihmal edilen iliÅŸkileri ileri noktaya taşıyacağız.
•    Bu iliÅŸkileri çok yönlü kılmak için cesur teÅŸvik mekanizmaları saÄŸlayacak, özellikle dil eÄŸitimi, teknik iÅŸ birliÄŸi ve ortak araÅŸtırma projeleri geliÅŸtirme konusunda kurumsal mekanizmalar geliÅŸtireceÄŸiz.
•    BaÅŸta vize uygulamaları ve çalışma izinleri olmak üzere, bölge ülkeleri ile iletiÅŸim ve ulaşım maliyetlerini azaltacak çözüm önerileri geliÅŸtirmeye çalışacağız.
•    Bölgenin doÄŸalgaz gibi enerji kaynaklarının daha büyük kapasite ile Türkiye üzerinden Avrupa’ya ve baÅŸka pazarlara ulaÅŸtırılması ve ortak refaha katkıda bulunulması için çaba harcayacağız.
•    Devletlerle sınırlı kalan iliÅŸkileri toplumlar arasındaki iliÅŸkilere dönüÅŸtürmek için samimi ve sürdürülebilir adımlar atacağız.


BALKANLAR

•    Demokrasiyi, kültürel çoÄŸulculuÄŸu ve ekonomik refahı aynı anda hedefleyen bir yaklaşımla, Balkanlardaki tüm ülkelerle dostluk ve iyi komÅŸuluk iliÅŸkilerini ilerleteceÄŸiz.
•    Balkanlarda tarihsel önyargıları besleyecek ve yanlış beklentiler yaratarak bölge halkları arasındaki iliÅŸkileri bozacak politikalardan uzak duracağız.
•    Balkan tarihine bakışta dinsel ve etnik radikalizme hizmet eden hamasi söylem ve yaklaşımlara prim vermeyeceÄŸiz.
•    Ä°liÅŸkilerimizi tek bir tarihsel anlayışın, tek bir ideolojinin ya da siyasi anlayışın dar bakışıyla sınırlamayacağız.
•    Bölgede ekonomik iÅŸ birliÄŸi ve siyasal istikrarı geliÅŸtirmeye yönelik çok yönlü ve ikili iÅŸ birliÄŸi olanaklarını oluÅŸturacağız.


BALKANLARDA YAÅžAYAN TÜRKLER

•    Balkanlarda yaÅŸayan akraba toplulukların, bulundukları ülkelerde eÅŸit yurttaÅŸlar olarak yaÅŸayabilmesi için çalışacağız.
•    Balkan Türklerinin, yaÅŸadıkları ülkenin demokrasisine ve kalkınmasına katkıda bulunmasını destekleyeceÄŸiz.
•    Onların haklarını ve güvenlik içinde yaÅŸama iradelerini kararlılıkla savunacağız.
 

AFRÄ°KA

•    Kuzey Afrika baÅŸta olmak üzere Afrika’daki tüm ülkelerle, öÄŸrenci deÄŸiÅŸimi, ticari yatırım, turizm ve kültürel deÄŸiÅŸim olanaklarını geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Afrika’da demokrasi ve kalkınma giriÅŸimlerine, yolsuzluk ve yoksullukla mücadeleye katkıda bulunacağız.
•    Ä°ç savaÅŸ noktasına gelen pek çok çatışmaya taraf olmayacak, barışçıl çözüm için tüm giriÅŸimleri destekleyeceÄŸiz.
•    Ä°nsan haklarına saygı göstermeyen, soykırım suçu iÅŸleyen veya terörist faaliyetleri destekleyen grup ya da liderlerle iliÅŸki kurmayacağız.


TUNUS

•    Tunus’la ikili iliÅŸkilerimizi geliÅŸtireceÄŸiz.
•    Dost Tunus halkının parlamenter demokrasi, laiklik ve barışçıl dönüÅŸüm giriÅŸimlerini destekleyeceÄŸiz.


LÄ°BYA

•    CHP iktidarında, Libya ile bozulan iliÅŸkileri onaracak, diplomatik ve ticari iliÅŸkilerimizi eski düzeyine getireceÄŸiz.
•    Ä°ÅŸ adamlarımızın, mühendislerimizin ve iÅŸçilerimizin Libya’da güvenle çalışabilmesi için gereken adımları atacağız.
•    Libya hükümetine karşı silahlı mücadele veren grupların desteklenmesine ve Libya’nın iç iÅŸlerine müdahale giriÅŸimlerine son vereceÄŸiz.
•    Libya halkı ile tarihsel ve ekonomik baÄŸlarımızı güçlendireceÄŸiz.


GÜNEY AMERÄ°KA

•    Güney ve Orta Amerika ülkeleriyle iliÅŸkilerimizi zenginleÅŸtirme ve geliÅŸtirme politikamızı sürdüreceÄŸiz.
•    Özellikle Latin Amerika’nın sosyal demokrat ve sosyalist yönetim ve partileriyle iliÅŸkilerimizi güçlendirerek, hem ülkeler arası iliÅŸkileri, hem de partiler arası dayanışmayı geliÅŸtirmeye özen göstereceÄŸiz.
•    ÖÄŸrenciler, iÅŸ adamları ve sanatçılardan oluÅŸan farklı gruplar için Latin Amerika kıtasında iÅŸ birliÄŸi koÅŸullarını geliÅŸtireceÄŸiz.


UZAK DOÄžU

•    Çin, Japonya, Hindistan, Endonezya ve Avustralya baÅŸta olmak üzere, bölge ülkeleriyle iliÅŸkilerimizin geliÅŸtirilmesine öncelik ve ağırlık vereceÄŸiz.
•    Türk firmaları ile Japon ve Kore firmalarının üçüncü pazarlarda birlikte hareket etmelerini teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Güney Kore ile eÄŸitim alanında iÅŸ birliÄŸini geliÅŸtireceÄŸiz.


ÇÄ°N HALK CUMHURÄ°YETÄ°

•    Çin ile ekonomik iliÅŸkileri ve ticareti geliÅŸtirecek, Türkiye’nin aleyhine olan dış ticaret dengesini düzelteceÄŸiz.
•    GiriÅŸimcilerimizin Çin’deki yatırımlarının çeÅŸitlenmesi ve artmasını teÅŸvik edeceÄŸiz.
•    Bilim, akademi ve teknoloji alanlarında Çin ile iÅŸ birliÄŸini en üst düzeye çıkaracağız.
•    Genç kuÅŸakların Çin dillerini ve kültürünü öÄŸrenme olanaklarını yaygınlaÅŸtıracağız.


GELÄ°ÅžMEKTE OLAN ÜLKELER

•    GeliÅŸmekte olan ülkeler arasındaki ticaretin ve kültürel etkileÅŸimin dünya barışına ve sürdürülebilir kalkınmaya olan katkısından hareketle, bu coÄŸrafyalarla kurulacak iliÅŸkilere özel önem atfedeceÄŸiz.
•    Bu ülkelerle ortak yatırımları, Ar-Ge programlarını ve öÄŸrenci deÄŸiÅŸim programlarını geliÅŸtireceÄŸiz.
 

BÄ°LGÄ° TOPLUMUNA DOÄžRU

Günümüzde sanayi toplumları hızla geliÅŸmekte ve bilgi toplumları haline gelmektedir. BaÅŸta iktisadi faaliyetler olmak üzere kamusal ve özel yaÅŸantımızın neredeyse her alanında bilgi teknolojilerinin yoÄŸun olarak kullanıldığı bir çaÄŸ yaÅŸanmaktadır. Bu büyük dönüÅŸüm tüm toplumlara büyük fırsatlar sunarken, bu deÄŸiÅŸimin gerisinde kalanları da büyük tehlikeler beklemektedir. CHP, Türkiye’de bu deÄŸiÅŸimi iyi anlayan ve bu deÄŸiÅŸime yalnızca ayak uydurmakla kalmayıp, Türkiye’yi bu deÄŸiÅŸimin önemli aktörlerinden biri haline getirecek vizyona ve projelere sahip olan partidir.


EKONOMÄ° VE BÄ°LGÄ° TOPLUMU

Bilgi toplumunun altyapısı, yüksek katma deÄŸerli, yeniliÄŸe ve rekabetçi üretime dayalı bir ekonomik düzendir. Bilgi ekonomisinin temel itici gücü ise yeniliktir. Yenilik; üretimin, büyümenin ve zenginlik yaratmanın baÅŸlıca kaynağı haline gelmiÅŸtir. Teknoloji geliÅŸtirmek, katma deÄŸeri artırmak ve uluslararası rekabet gücünü yükseltmek her ÅŸeyden önce bir ülkenin yenilik yaratma kapasitesini geliÅŸtirmesine baÄŸlıdır. Türkiye bu alanda elle tutulur bir ilerleme saÄŸlayamamaktadır. Türkiye’de katma deÄŸeri düÅŸük ürünlerin üretimindeki yoÄŸunlaÅŸma, pekiÅŸerek devam etmektedir. Teknoloji yoÄŸun alanlarda net ithalatçı konumumuz sürmektedir. Kronik cari açıkların altında da, düÅŸük katma deÄŸer gerçeÄŸi yatmaktadır. Türkiye’nin üretim deseninde köklü bir yapısal dönüÅŸümü gerçekleÅŸtirmek, ancak bilgi temelli yenilikçi bir ekonomi yaratmakla mümkün olabilecektir. CHP’nin ekonomi programı bilgiye, bilginin altyapısına ve insana yatırım yapmayı öncelemektedir.

YenileÅŸim politikaları hem yeni hem geleneksel sektörleri hedeflemelidir. Geleneksel sanayi dallarında nitelikli tasarıma önem verilerek katma deÄŸeri yüksek üretime geçilmesi saÄŸlanmalıdır. Türkiye’de de gerekli bilimsel yatırımlar yapıldığı takdirde düÅŸük katma deÄŸerli üretim sektörlerini yüksek katma deÄŸer üreten sektörlere dönüÅŸtürmek mümkündür. Ekonomistlerin sürekli olarak dikkat çektiÄŸi “orta gelir tuzağından” ancak bu sayede çıkılabilir.


EĞİTİM

Bilgi toplumuna geçiÅŸ etkin ve köklü bir eÄŸitim reformunu gerektirmektedir. Yapılacak eÄŸitim reformu iÅŸ gücünün verimliliÄŸini, ücretleri ve büyümenin niteliÄŸini artıracaktır. EÄŸitim reformu bir yandan mevcut teknolojilerin en üst düzeyde kullanılmasını diÄŸer yandan yeni teknolojilerin üretilmesini mümkün kılacaktır. Böylece tarım, sanayi ve hizmetler sektörlerinde yüksek katma deÄŸerli üretim artacaktır. Küresel rekabet gücümüz artacak, yurttaÅŸlarımızın refah düzeyi yükselecektir.

CHP’nin eÄŸitim reformu, yaÅŸam boyu öÄŸrenme anlayışını merkeze alacaktır. Okul öncesi eÄŸitim, herkes için ücretsiz ve zorunlu olacaktır. CHP’nin eÄŸitim reformu en az sekiz yıl kesintisiz ve örgün temel eÄŸitimi ve toplamda on üç yıl zorunlu eÄŸitimi esas alacaktır. Bu sürede tüm çocuklarımız iletiÅŸim, yabancı dil, matematik, bilim ve teknoloji, dijital
beceriler, öÄŸrenmeyi öÄŸrenme, sosyal ve yurttaÅŸlık odaklı beceriler, giriÅŸim becerileri ve kültürel farkındalık baÅŸta olmak üzere bilgi toplumunun gerektirdiÄŸi tüm yetileri eksiksiz olarak kazanacaktır. CHP, temel eÄŸitimin ardından verilecek yüksek nitelikli bir mesleki ve akademik eÄŸitim ile çağın gerektirdiÄŸi niteliklere sahip vasıflı bir iÅŸ gücünün yetiÅŸtirilebileceÄŸine inanmaktadır.

Bilgi toplumu için iÅŸ gücünün yeni koÅŸullara uyum saÄŸlayabilecek nitelikte yetiÅŸtirilmesi ÅŸarttır. Bilgi toplumunda iÅŸ gücü talebinin niteliÄŸi ve iÅŸ gücünün sahip olması gereken vasıflar hızla deÄŸiÅŸmektedir. Günümüzde eÄŸitim çağında olan gençlerin eriÅŸkin yaÅŸamları boyunca mesleklerini ortalama yedi sekiz defa deÄŸiÅŸtirmeleri beklenmektedir. Yeni sanayiler
ve geliÅŸen sektörler dar bir alanda uzmanlaÅŸmış çalışanlara gereksinim duymamaktadır. Bu sektörlerde daha çok, eleÅŸtirel düÅŸünebilen, sorun çözme yetisi geliÅŸmiÅŸ, yaratıcı, iletiÅŸim becerilerine sahip ve özellikle dijital alanda etkin elemanlar talep edilmektedir. Ä°ÅŸ gücünde aranan temel özellik geniÅŸ bir alana yayılabilen dönüÅŸtürülebilir becerilerdir. Ä°leri yaÅŸlarda dahi, kısa bir eÄŸitim sürecinin ardından yeni bir mesleÄŸin gereklerini yerine getirebilen insanlara gereksinim duyulmaktadır.
 
AraÅŸtırma yapma, yeni bilgi üretme ve yeni teknoloji geliÅŸtirme konusunda öncü kurumların başında üniversiteler gelmektedir. Özellikle yaratıcı bireyler, örneÄŸin üstün yeteneklere sahip sanatçılar ve bilim insanları, kendi görüÅŸ ve kimlikleri ile var olabilecekleri, onları hoÅŸgörü ile karşılayabilen mekân ve ortamlarda yaÅŸamayı tercih etmektedir. Bu tür bir çevre onların yaratıcı motivasyonlarını ve enerjilerini, üretkenliklerini artırmaktadır.

Kısacası günümüzde sanat, bilimsel yaratıcılığın ve teknolojik geliÅŸmenin baÅŸlıca ateÅŸleyicisi haline gelmiÅŸtir. Özgürlük ortamının, kültürün ve sanatın önemini ne kadar iyi anlarsak ülkemizde yenilik, yaratıcılık ve büyümeyi o ölçüde hızlandırmamız mümkün olacaktır. Bilgi toplumuna giden en kısa yol kültür ve sanatın desteklenmesinden geçmektedir.


SOSYAL ADALET

Bilgi toplumuna geçiÅŸ ekonomik zenginliÄŸi artırırken insani geliÅŸmeyi ve tüm yurttaÅŸların sosyal refah düzeyini artırmayı zorunlu kılmaktadır. EÅŸitsizliÄŸin yoÄŸun olduÄŸu toplumlar bilgi ekonomisinin altyapısını geliÅŸtirmekte baÅŸarılı olamamaktadır. Türkiye yoksulluk, çatışma ve toplumsal çözülme sorunları ile sürekli olarak boÄŸuÅŸan bir toplum olmaktan bir an önce çıkmalıdır. Bunun yolu deÄŸiÅŸimin tüm ekonomik, insani ve kültürel boyutlarını birlikte ele alıp bu sorunların üstesinden gelme kararlılığını göstermekten geçmektedir.
Bilgi toplumu demek eÅŸitlik ve sosyal adalet demektir. Bilgi toplumunda insana daha çok yatırım yapıldığı gibi emeÄŸe de daha çok deÄŸer verilmektedir. Bilgiye eriÅŸimin artması ile baÅŸta eÄŸitim, saÄŸlık gibi kamu hizmetleri olmak üzere kültüre ve sanata, finansal hizmetlere eriÅŸim de kolaylaÅŸmakta ve hızlanmaktadır. Bireyler daha yüksek bir yaÅŸam kalitesine sahip olmaktadır. CHP, baÅŸta eÄŸitim olmak üzere bilgi toplumuna geçiÅŸin araçlarına eriÅŸimde, fırsat eÅŸitliÄŸini en kısa zamanda saÄŸlayacaktır.
 

YEŞİL EKONOMİ

Yeni ekonomik geliÅŸme anlayışı büyümeyi, çevreye karşı sorumluluklarımızın göz önünde bulundurularak saÄŸlamamız gerektiÄŸini öngörmektedir. YaÅŸadığımız çevreyi koruyarak büyümemiz gelecek kuÅŸaklara karşı sorumluluÄŸumuzu yerine getirmemiz anlamına gelmektedir. Ä°nsanı içinde yaÅŸadığı doÄŸa ve çevre ile birlikte düÅŸünebilen bir bakış açısı özellikle genç kuÅŸaklara benimsetilmelidir.

Bilgi toplumuna geçiÅŸi hızlandırma yeÅŸil teknolojilerin geliÅŸtirilmesi ve kullanılması ile yakından ilgilidir. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi ve çevre konuları ciddi bir ekonomik içerik kazanmıştır. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi ile baÅŸ edebilmek için yeÅŸil teknolojilerin ve yeÅŸil ekonominin tercih edilmesi kaçınılmazdır. YeÅŸil ekonomi verimliliÄŸi ve uzun dönem karlılığı en yüksek düzeye taşıyan yatırım alanı haline gelmektedir. Türkiye çağı yakalamak, sürdürülebilir büyüme saÄŸlamak ve bu küresel sorunun çözümünde sorumluluk almakta olduÄŸunu göstermek için yeÅŸil teknolojileri daha yaygın olarak kullanmalıdır. Bunun da ötesinde ülkemiz kendi yeÅŸil ekonomi modelini geliÅŸtirmeli ve yeÅŸil teknolojileri üretmek için bu alana büyük yatırımlar yapmalıdır.

CHP iktidarında, sürdürülebilir enerji alanına yapılması gereken yatırımlar hızla gerçekleÅŸtirilecektir. CHP, Türkiye’yi özellikle güneÅŸ enerjisi araÅŸtırmaları konusunda dünyanın önde gelen ülkelerinden birisi haline getirecektir. Günümüzde yeÅŸil ekonomi yeniliÄŸin, yüksek katma deÄŸerin ve ekonomik büyümenin en önemli araçlarından biridir. YeÅŸil teknolojilerin geliÅŸtirilmesi bilgi toplumuna geçiÅŸ sürecine yeni bir ivme kazandıracaktır. CHP iktidarında ülkemizde yeÅŸil teknolojilerin benimsenmesi, geliÅŸtirilmesi ve daha yaygın olarak kullanılması için gerekli tüm adımlar atılacaktır.


KADINLARIN ÇALIÅžMA YAÅžAMINA KATILMASI VE BÄ°LGÄ° TOPLUMU

Bir ülkenin dünyada saygın bir yerinin olması için kadın erkek eÅŸitliÄŸinin toplumun en temel deÄŸeri haline gelmesi gerekir. Bir ülkenin geliÅŸmiÅŸ bir ekonomiye kavuÅŸması, kadınların iÅŸ gücü piyasasına yaygın olarak katılmasına baÄŸlıdır. Oysa Türkiye’de iÅŸ gücü piyasasının en belirgin özelliklerinden biri, kadınların iÅŸ gücüne katılım oranının çok düÅŸük olmasıdır. Ülkemizde kadınların iÅŸ gücüne katılımını artırmak ve çalışan kadınların refah düzeyini yükseltmek için, yasal düzenlemeler yapılmalı, kayıt dışı çalışmanın önüne geçilmeli ve sosyal politikalar AB ölçütleri ile uyumlu hale getirilmelidir.

Kadınların eÄŸitim seviyesi yükseldikçe iÅŸ ve çalışma yaÅŸamına katılımları da artmaktadır. EÄŸitim seviyesi yükselen kadınlar kariyer basamaklarında daha fazla ve daha hızlı yükselerek kendilerini ekonomik ve toplumsal yaÅŸamda da güçlendirebilmektedir. Kadınların Cumhuriyet reformlarına dayanan bu kazanımlarını korumak için çaba sarf etmek CHP’nin önde gelen sorumlulukları arasındadır.

Kadınlar bilgi toplumunda ve ekonomisinde çok daha baÅŸarılı olmakta ve çok yüksek konumlara gelebilmektedir. Bilgi toplumunda kadınlar yenilik süreçlerinin merkezinde yer almaktadır. Yenilik geliÅŸtirme konusunda önde olan ülkeler, bilim ve araÅŸtırma alanlarında çalışan kadınların oranlarının erkeklerin düzeyine ulaÅŸtığı ülkelerdir.
CHP kadınların, iÅŸ gücüne çok daha yüksek oranlarda katılmalarını ve yükselen bilgi ekonomisinde daha etkin bir biçimde yer almalarını saÄŸlamak için çalışacaktır. CHP ileri teknoloji üreten ve kullanan bir bilgi ekonomisi hedefine ulaÅŸabilmek için kadınların yaÅŸamın bütün alanlarında erkeklerle aynı haklara sahip olması ve aynı konuma gelmesi için çalışacaktır.


BÄ°LGÄ° TOPLUMU Ä°ÇÄ°N UZLAÅžMA VE MUTABAKAT

Bilgi toplumuna ulaÅŸmak için devletin düzenleyici ve uzlaÅŸtırıcı rol oynaması gerekmektedir. Ä°ÅŸ dünyası toplumsal sorumlulukları konusunda bilinçli ve duyarlı olmalıdır. Emek dünyası ve iÅŸçi örgütleri diyalog ve müzakere yollarını her zaman açık tutmalıdır. Devlet, iÅŸçi ve iÅŸ dünyası, sadece çalışma hayatını ilgilendiren konularda deÄŸil, tüm önemli konularda düzenli olarak bir araya gelerek toplumsal mutabakat saÄŸlamaya çalışmalıdır. Böyle bir mutabakat arayışı güçlü bir sorun çözme kültürü yaratacak ve demokratik bir iklim içerisinde bilgi toplumuna geçiÅŸin temelini oluÅŸturacaktır. Uzun soluklu yatırımların gerçekleÅŸtirilebilmesi için böyle bir siyasi istikrar ve uzlaşı ortamının yaratılması gerekmektedir. Sosyal demokrat bir parti olarak CHP, ülkemizde ihtiyaç duyulan bu büyük uzlaÅŸmayı saÄŸlayacaktır.


SONUÇ

Özgürlükleri ve demokrasiyi en yüksek düzeye çıkarmayı baÅŸaramayan ülkeler, bilgi ekonomisinin dinamik sektörlerini geliÅŸtirmekte yetersiz kalmaktadır. Kısa bir süre için yüksek ekonomik büyüme hızı yakalayan otoriter rejimlerin baÅŸarıları kalıcı ve sürdürülebilir olmamaktadır. Bu nedenle öncelikle yapılması gereken ülkemizde temel hak ve özgürlükler, hoÅŸgörü ortamı ve genel olarak demokrasi konularında karşılaÅŸtığımız sorunların üstesinden gelmektir. Düzenli sanayi iliÅŸkileri, kurallara
göre iÅŸleyen piyasalar, etkin bir hukuk devleti ve yüksek nitelikli bir eÄŸitim sistemi bilgi ekonomisine geçiÅŸin zorunlu koÅŸulları arasında yer almaktadır. CHP, ülkemizde adil rekabet ortamını, saÄŸlam bir hukuk düzenini ve tüm ekonomik aktörlerin geleceÄŸe güvenle bakmasını saÄŸlayacak bir demokratik rejimi yerleÅŸtirme konusunda kararlıdır.
 

UMUDUN PARTÄ°SÄ° CHP

Bu bildirgedeki politikalar aklın sesi.

Bu bildirgedeki politikalar bilimin eseri.

Bu bildirgedeki politikalar akılla, bilimle davranan, eÅŸitlik, özgürlük ve sosyal adalet deÄŸerleri ile hareket eden CHP’lilerin çözümleri.

Ama en önemlisi buradaki politikalar, basit bir tepkinin, sade bir inkârın deÄŸil, yeniden kuruluÅŸ hayalinin, yeniden kuruluÅŸ umudunun, içinde bulunduÄŸumuz bunalımdan çıkış umudunun politikaları.

CHP’nin politikaları, umudun politikaları.

Çünkü bunalımdan çıkış umut ister. EÄŸer bu ülke, içinde bulunduÄŸu buhranlı günlerden çıkacaksa, umudun politikaları ile çıkacak.

Umudun politikalarını dile getiren partidir CHP.

YaÅŸadığımız toplumsal bunalımdan çıkış umudu diyalogdadır, merkezinde TBMM’nin bulunduÄŸu müzakerededir, uzlaÅŸmadadır, sükûnettedir.

Güvenlikçi olmayan, bedelli askerlik yapacak parası bulamayan gariban çocuklarını cepheye sürmeyen, bu ülkenin gençlerini feda etmek için deÄŸil, yaÅŸatmak için yarışan politikalardadır umut. Bölen deÄŸil, birleÅŸtiren; azarlayan deÄŸil, anlayan; bağıran deÄŸil, dinleyen; kavga çıkaran deÄŸil, barıştıran dildedir umut.

Ä°ÅŸte bu nedenle CHP’dir umut. Ä°ÅŸte bu nedenle CHP’nin politikaları umudun politikalarıdır.

Siyasi ve hukuki krizden çıkış umudu, çoÄŸulcu, insan hakları ve özgürlükleri üzerinde yükselen tam demokrasidedir. ÇoÄŸunluÄŸun baskısına karşı, tek tek her yurttaşın haklarını koruyan politikalardadır. Meclis’i noterlik makamına çeviren deÄŸil, parlamenter yetkileri geniÅŸleten anlayıştadır. Fiilen anayasayı askıya alan otoriter zorbalığa karşı, CumhurbaÅŸkanlığı’nı parlamenter sistem içindeki yetkisi sınırlı alana yerleÅŸtiren reformlardadır umut. Talimatla deÄŸil, hukuk ve vicdan ile adalet dağıtan, gerçekten bağımsız, gerçekten tarafsız, yalnızca insan hak ve özgürlüklerinden yana olan yargıdadır umut. Devletin sivil toplumla sınırlandığı, basının özgürce haykırabilmesinin saÄŸlandığı, laiklik ile her inanca eÅŸit mesafede duran, diniyle, mezhebiyle yurttaÅŸları ayırmayan politikalardadır umut.

Ä°ÅŸte bu yüzden CHP’dir umut. Ä°ÅŸte bu yüzden CHP’nin politikaları umudun politikalarıdır.

Dış politikadaki krizden çıkış umudu yeniden “yurtta sulh, cihanda sulh” diyen politikalardadır. Dış politikanın merkezine bir siyasi partinin, uluslararası bir mezhep dayanışmasının deÄŸil, yurttaÅŸlarının çıkarlarını koyan anlayıştadır. DiÄŸer ülkelerin iç iÅŸlerine karışıp krizler yaratan deÄŸil, uluslararası hukuk içinde uluslararası ittifaklar ile davranan
politikalardadır. Çıpası ve ana müttefikleri Orta DoÄŸu’nun otokrasilerinde deÄŸil, demokratik Avrupa-Amerika coÄŸrafyasında bulunan vizyondadır umut.
Ä°ÅŸte bu yüzden CHP’dir umut. Ä°ÅŸte bu yüzden CHP’nin politikaları umudun politikalarıdır.

Ekonomik krizden çıkış umudu temelinde insani kalkınmışlık bulunan politikalardadır. Yaratıcı ve yenilikçi sektörlerin önünü açan; onların kalkınması için gereken hukuki önlemleri alan; onların kalkınabileceÄŸi özgürlükçü entelektüel ortamı yaratan; bilgi ekonomisinin üzerinde yükseleceÄŸi eÄŸitim atılımlarını yapan anlayıştadır umut. Üreteni destekleyen; partizanı deÄŸil, verimli olanı önceleyen politikalardadır. Kaynakları yolsuzlukla çarçur etmeyen duruÅŸtadır; giriÅŸimciler için eÅŸit ve adil rekabet ortamı yaratan anlayıştadır umut. YandaÅŸa verilen ihaleler ile deÄŸil, akılcı ve planlı kamu yatırımları ile desteklenen ekonomik canlanmadadır umut. Sosyal yardımları bir oy toplama ÅŸantajına çeviren deÄŸil, bölüÅŸüm politikalarını bir hak olarak gören; sosyal politikalara kaynak yaratmayı bir yük deÄŸil, bir yükümlülük olarak addeden; sosyal politikaları bir seçim yatırımı deÄŸil, Türkiye’nin geleceÄŸine yatırım olarak gören vizyondadır umut.

Ä°ÅŸte bu yüzden CHP’dir umut. Ä°ÅŸte bu yüzden CHP’nin politikaları umudun politikalarıdır.

EÄŸitim krizinden çıkışın umudu, ana amacı herkes için eÅŸit, parasız, bilimsel, kaliteli ve sorgulayıcı bir eÄŸitim sunma amacı taşıyan politikalardadır. Ana amacı “kindarlığa” ve bulunduÄŸu sosyal sınıfa sıkışıp kalacak gençler deÄŸil, demokrasi deÄŸerlerini içselleÅŸtirmiÅŸ, sorgulayan, dünyayı takip eden, dünya ile iletiÅŸim kuran, küresel çapta düÅŸünen ve üreten, yenilik yapan, dünya bilimi ile yarışan gençler yetiÅŸtirmek olan anlayıştadır umut. Her bir neslin bir öncekine göre daha üst ekonomik ve sosyal gruplara yükselmesini kolaylaÅŸtıran, herkes için fırsat eÅŸitliÄŸi saÄŸlayan politikalardadır umut. ÖÄŸretmeni emir eri gibi görmeyen, öÄŸretmenine deÄŸer veren, üniversitesinin özerkliÄŸine saygı gösteren, üniversiteleri siyasal yakınlıklarına göre deÄŸil, ihtiyaçlarına ve bilimsel baÅŸarılarına göre destekleyen vizyondadır umut.

Ä°ÅŸte bu yüzden CHP’dir umut. Ä°ÅŸte bu yüzden, CHP’nin politikaları umudun politikalarıdır.

Zor zamanlarda tarihi roller oynamayı iyi bilen, zor günlerin partisi olan CHP’nin politikaları.

Öngörüleri haklı çıkan, deÄŸerlerine sıkı sıkıya baÄŸlı kalan, sözüne sadık, kararlı CHP’nin politikaları.

Saray istibdadına karşı demokratik istikrar diyen CHP’nin; her daim “önce vatan” diyen, vatanına dair herkese, her ÅŸeye eÅŸit sevgi ve hürmetle yaklaÅŸan CHP’nin politikaları.
KurtuluÅŸun ve kuruluÅŸun partisi CHP’nin, bu tarihi krizden kurtuluÅŸ ve demokratik yeniden kuruluÅŸ için mücadele eden CHP’nin politikaları.

Türkiye umudunun, Türkiye’nin umudunun,

Umudun Türkiye’sinin politikaları. Sözümüz tüm Türkiye’ye.

Sözümüz Türkiye’nin geleceÄŸinden umut duymak isteyen herkese. Umudun Türkiye’sini geçireceÄŸiz hayata.

Çünkü biz, yüreÄŸinde Cumhuriyet deÄŸerlerini taşıyanların, Mustafa Kemal Atatürk’ün açtığı çaÄŸdaÅŸlaÅŸma yolunda ilerleyenlerin partisiyiz.

Biz geçmiÅŸinden güç alan ama her zaman yüzü geleceÄŸe dönük olanların partisiyiz.

Biz, kalkınma için, kalkınmış Türkiye için, özgür insan için mücadele edenlerin partisiyiz.

Biz, “ne ezen, ne ezilen; insanca, hakça bir düzen” diyenlerin partisiyiz.

Biz “hiç umut yok mu?” diye soranlara “umut insanda” diye yanıt verenlerin partisiyiz.

Biz, korkuyu yıkmak, umudun ülkesini kurmak için çalışanların partisiyiz. Biz, Cumhuriyet Halk Partisiyiz.