jurnalist, Azərbaycan Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü

Həyat təcrübəmdə tanınmış şəxsiyyətlərlə bağlı qəribə, bir az da məzəli, hətta kövrək hisslər oyadan söhbətlərin şahidi çox olmuşam. Onlardan bəzilərini oxucuların nəzərinə çatdırmaq istəyirəm.

***

Ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 1-ci katibi seçiləndən sonra ölkə iqrisadiyyatı, xüsusən kənd təsərrüfatı sahəsi yüksəliş yoluna çıxdı. H.Əliyev tez-tez kollektivlərdə olur, görüşlər keçirir, yerlərdə əhalinin güzaranı ilə maraqlanır, problemləri öyrənirdi. Respublika rayonlarına səfərləri mütəmadi hala çevrilmişdi. Adətən belə səfərlər zamanı jurnalistlərin, şair və yazıçıların onun səfərlərini müşaiyət etməsinə şərait yaradırdı.

Postsovet dövründə Azərbaycanın xarici radiosunun “Xəbərlər” şöbəsinin müdiri işlədiyim zamanlarda belə səfərlərdə mən də iştirak edir, operativ verilişlər hazırlayırdım. Heydər Əliyev onu müşaiyət edən kütləvi informasiya vasitələri əməkdaşlarının qayğısına qalır, hətta yeməyimizlə də maraqlanırdı.

Görüşlər son dərəcə izdihamlı keçirdi. Heydər Əliyev hər şeylə maraqlanırdı. Təsərrüfatlarda onu gəlişi münasibətilə əlavə öhdəliklər götürülürdü. Birinci katib adamların günü-güzaranı barədə suallar verir, cavablar alırdı. Heç kim şikayət etmirdi, narazılıq bildirmirdi. Heydər Əliyev hiss edirdi ki, sakinlər giley-güzar etməkdən çəkinirlər. Aramsız suallar verirdi.

- Eviniz, həyətyanı sahəniz var? Mal-qaranız var?

Hamı bir ağızdan “Var, var” deyirdi.

Bir sözlə “var, var” sözlərini dönə-dönə eşidən katib qəfildən:

- Eşşəyiniz var?

- Görüş iştirakçıları bu dəfə də avtomatik olaraq “var, var!” dedilər və bir an duruxdular, güldülər.

- Mən bu sualı təsadüfən vermədim. Yəni, uzunqulaq dediyimiz by heyvan da adamlara yük daşımaqda nəqliyyat vasitəsi kimi yarayır, deyə sözünə davam etdi. Sonra əlavə etdi:
- Uşaq vaxtı əmimgilə gedərdik, onların həyətində uzunqulaq vardı, yalvarırdım ki, onu minib həyətdə dövrə vurum.

Bu sözlərdən sonra sakinlər bir rahatlıq duydular. Onların əksəriyyəti bilmədi ki, ulu öndər bu sualı ilə “Var, var!” ifadələrini dürüst deyilib-deyilmədiyini öyrənmək istəyirdi. Axı, çox yerdə təsərrüfat adamları katiblər tərəfindən öyrədilərək görüşə çağırılırdılar ...

***

O zaman AzTV Azərbaycan Dövlət Radio və Televiziya verilişləri komitəsi adlanırdı. Sovet quruluşunun naqis cəhətləri burada da özünü göstərirdi. Sədr Qurban Yusifzadə hal əhli idi. Təsəvvür edin ki, öz sürücüsünü birdən-birə böyük təsərrüfata - qaraja müdir təyin etmişdi. Uca boylu, qarayanız və arıq olsa da bu qaraj müdiri bildiyini edirdi.

Mən xarici verilişlər redaksiyasında şöbə müdiri işləyirdim. Təzə gəlmişdim, mühitə yavaş-yavaş öyrəşirdim. İş yoldaşlarımızdan biri rəhmətə getmişdi. Qaraja, həmin uzunboylu kişiyə zəng edib, yas yerinə getmək üçün avtobus ayırmasını xahiş etdim.

- Qardaş, sən təzəsən, buranın qayda-qanununu bilmirsən. Avtobus ayrılması üçün gərək ən azı üç gün əvvəl zayavka verəsən.

- Axı iş yoldaşımız bu gün səhər rəhmətə gedib, mən üç gün əvvəl bunu bilə bilməzdim, - dedim.

- Elə mən də onu deyirəm ki, sən təzəsən, bilmirsən, - cavabını aldım.

Mübahisəmizdən bir şey çıxmadı, məcbur qalıb daxili telefonla birbaşa sədrə zəng vurdum.

- O düz deyir, sən təzəsən, öyrənməlisən.

Deməyə sözüm qalmadı: belə sədri olanın belə də qaraj müdiri olar ...

***

Yazıçı-publisist, diplomat kimi tanıdığımız Xeyrəddin Qoca vaxtilə çox təvazökar, daha dəqiq desəm sadəlövh gənc idi. Mənim işlədiyim “Səhər görüşləri” redaksiyasına gəlib-gedərdi. Yazı-pozusu yaxşı qələm ustası olacağına ümid verirdi. “Səhər görüşləri”ndə lətifəyə, yumora ehtiyacımız çox idi. Ancaq Xeyrəddin bir şair kimi yetişirdi və kitab nəşr etdirmək istəyində idi. Sovet dövründə isə bunun ciddi tələbləri vardı.

Bir gün gənclik nəşriyyatına zəng vurub ona köməklik göstərilməsini məndən xahiş etdi. Bütün gənclərə, yaradıcı adamlara qayğı göstərən, son dərəcə xeyirxah insan olan şair –dramaurq Hidayət Orucova Xeyrəddinin xahişini çatdırdım.

Bir neçə güdən sonra Xeyrəddin Qoca redaksiyamıza gəldi. Mən masa arxasında oturub yazı redaktə edirdim.

- Mülatif müəllim, çox sağolun, dediyiniz adamın yanında oldum, məni çox yaxşı qarşıladı.

- Yəqin tanımayıb, - dedim və başımı qaldırmadan işimə davam etdim.

- Yox ey, çox yaxşı hörmətlə qarşılandım.

- Təkrar: - Yəqin tanımayıb, tanısaydı səni belə qarşılamazdı – dedim.

Bu dialoq bir-necə dəfə təkrar olundu. Xeyrəddin Qoca məndən incik halda otağı tərk etdi.

Sonradan görüşümüzdə otaqdakılar hiss etməsin deyə söhbəti yayındırdığımı biləndə (sovet dövründə bilsəydilər ki, kitab tanışlıqla çap olunur, televiziya işçiləri səlahiyyətlərini aşaraq xahişlər edir, - bunun axırı pis qurtarardı) ... .

Nə yaxşı ki, indi belə şeylər olmur.

***

Şəxsiyyət vəsiqəsi. Haradan çıxardılar bu sənədin adını. Gül kimi pasportumuz vardı, nigah da orada qeyd olunardı, uşaqların sayı, doğum vaxtları və s.

Elə bu fikirlərlə beynimdə düşünərkən iş yoldaşım, istedadlı jurnalist Qorxmaz Şıxəliyev yanıma gəldi.

- Mülatif müəllim, aldım.

- Nəyi?

- Şəxsiyyət vəsiqəsini.

- Ola bilməz.

- Niyə olmur? Bir ay əvvəl sənədlərimi hazırlayıb pasport stoluna təqdim etdim, dünən də cavab verdilər.

- İnanmıram, - dedim.

- Burada inanılmaması nə var ki?

- Axı, o sənədi verənlər bildilər ki, sənin şəxsiyyətin var ya yox?

Arif jurnalist Qorxmaz Şıxəliyev hamımızın ümumi narazılığı olan bu adın haradan gəldiyini, belə sənədin əldə etdiyinin hünər olmadığını dərk etdi.