Boeing B-52 Stratofortress
Ten artykuł od 2010-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Uwagi: Straty i wypadki, szczególnie fragmenty o zagubionych ładunkach jądrowych. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
|
||
Dane podstawowe | ||
Państwo | Stany Zjednoczone | |
Producent | Boeing | |
Typ | bombowiec strategiczny | |
Załoga | 5 (2 pilotów, bombardier, nawigator i inżynier pokładowy) | |
Historia | ||
Data oblotu | 15 kwietnia 1952 | |
Lata produkcji | 1952-1962 | |
Egzemplarze | 744 | |
Dane techniczne | ||
Napęd | 8 dwuprzepływowych silników Pratt & Whitney TF33-P-3/103 | |
Ciąg | 75,6 kN dla każdego silnika | |
Wymiary | ||
Rozpiętość | 56,4 m | |
Długość | 48,5 m | |
Wysokość | 12,4 m | |
Powierzchnia nośna | 372 m² | |
Masa | ||
Własna | 88 450 kg | |
Startowa | 256 000 kg | |
Do lądowania | 229 000 kg | |
Uzbrojenia | 22 600 kg | |
Paliwa | 181 725 l | |
Zapas paliwa | 181 725 l | |
Osiągi | ||
Prędkość maks. | 1030 km/h (0,84 Ma) | |
Prędkość przelotowa | 943 km/h (0,77 Ma) | |
Pułap | 14 300 m | |
Zasięg | B-52D – 11861 km, B-52G – 13528 km, B-52H – 16303 km | |
Rozbieg | 2900 m | |
Doskonałość maks. | 21,5 | |
Dane operacyjne | ||
Uzbrojenie | ||
modele do "H" 4 wukaemy kalibru .50 BMG, model "H" działko M61 Vulcan. Obecnie wszystkie używane maszyny pozbawione są uzbrojenia strzeleckiego | ||
Przestrzeń ładunkowa | ||
do 31 500 kg bomb, min pocisków rakietowych w różnych konfiguracjach | ||
Użytkownicy | ||
USAF | ||
Rzuty | ||
Boeing B-52 Stratofortress – amerykański bombowiec strategiczny dalekiego zasięgu używany po II wojnie światowej.
Spis treści
Rozwój[edytuj]
Pierwszy lot prototypu YB-52 odbył się 15 kwietnia 1952. Bombowce B-52 weszły na wyposażenie amerykańskiego lotnictwa w roku 1955 zastępując Convair B-36 Peacemaker i Boeing B-47 Stratojet. Na początku swojej służby były trzonem amerykańskich sił strategicznych. W szczytowym okresie służby samolotu, w 1963, lotnictwo strategiczne USA miało 650 B-52, zgrupowanych w 42 dywizjonach na 38 lotniskach[1]. W latach 60. rakiety międzykontynentalne przejęły główną rolę w amerykańskich siłach jądrowych, a nieustannie ulepszana radziecka obrona przeciwlotnicza postawiła pod znakiem zapytania skuteczność B-52. Tylko częściowym lekarstwem było wyposażenie B-52 w pociski samosterujące, które pozwalały atakować z większych odległości. Z tych powodów z biegiem czasu B-52 zaczęły odgrywać coraz większą rolę jako bombowce konwencjonalne. W chwili obecnej w lotnictwie USA nadal służy 76 egzemplarzy wersji B-52H, budowanej między 1960 i 1962. Armia amerykańska nie zamierza wycofać tego modelu z użytkowania przed rokiem 2050, co będzie swoistym rekordem.
Uzbrojenie[edytuj]
Bombowiec B-52 jest w stanie przenieść 31 500 kg różnego rodzaju broni konwencjonalnej (bomby, miny, rakiety) oraz bomby jądrowe (B28, B43, B53, B61, B83). Typowy ładunek konwencjonalny to na przykład 51 bomb 500-funtowych (241 kg). B-52 może też przenosić 20 pocisków cruise do atakowania z większych odległości (stand-off).
W czasie wojny w Wietnamie B-52 były wyposażone w uzbrojenie strzeleckie - 4 karabiny maszynowe kalibru .50 umieszczone w wieżyczce ogonowej. Za pomocą tej broni zestrzelono co najmniej dwa północnowietnamskie MiG-i 21[2].
Zastosowanie[edytuj]
Zastosowanie bojowe[edytuj]
Samoloty te pełniły służbę przez większość zimnej wojny. Brały także udział w wojnie w Wietnamie i podczas operacji „Pustynna Burza” (ang. Desert Storm) w Iraku w 1991 roku, w operacji bombardowania Jugosławii przez NATO w 1999 (Allied Force), w operacji w Afganistanie (Enduring Freedom, 2001), a także w następnej wojnie irackiej (Iraqi Freedom) w 2003. Podczas tych konfliktów B-52 wykorzystywano jako bombowce konwencjonalne.
W chwili obecnej B-52 są zgrupowane w dwóch stałych bazach: Minot AFB w Dakocie Północnej (5. Skrzydło Bombowe) i Barksdale AFB w Luizjanie (2. Skrzydło Bombowe). Ponadto często działają tymczasowo z różnych baz sił powietrznych Stanów Zjednoczonych na całym świecie.
Zastosowanie niebojowe[edytuj]
Dwie maszyny (NB-52A i NB-52B) uczestniczyły w amerykańskim programie eksperymentalnym X-15, jako nosiciele samolotów rakietowych X-15. Jedna z tych maszyn (NB-52B) służyła w NASA aż do 17 grudnia 2004 roku, biorąc udział także w takich programach jak X-24, HiMAT, X-38 oraz X-43.
Straty i wypadki[edytuj]
Podczas walk powietrznych nad Wietnamem 17 samolotów B-52 zostało strąconych przez wojska Północnego Wietnamu za pomocą rakiet S-75.
Najbardziej znanym wypadkiem lotniczym z udziałem samolotu B-52 jest zdarzenie z 17 stycznia 1966 (Katastrofa lotnicza pod Palomares). B-52 w czasie tankowania w powietrzu zderzył się z cysterną KC-135 w wyniku czego obydwa samoloty zostały zniszczone. Bombowiec przenosił na pokładzie cztery bomby termojądrowe, które po katastrofie opadły w rejon hiszpańskiego wybrzeża Morza Śródziemnego w pobliżu wioski Palomares wywołując skażenie radioaktywne.
Dwa lata później, 21 stycznia 1968 w pobliżu bazy Thule (obecnie Qaanaaq) na Grenlandii rozbił się kolejny B-52 z sześcioma bombami Mark 28 na pokładzie. Tym razem załoga (sześciu z siedmiu się uratowało) nie pozbyła się bomb przed wypadkiem, toteż w wyniku roztrzaskania się samolotu przy prędkości 560 węzłów (1000 km/h), doszło do wybuchu klasycznych (trotylowych) ładunków we wszystkich bombach oraz pożaru szczątków i 130 tys. litrów paliwa lotniczego, a znaczna część plutonu z bomb przedostała się do otoczenia. Był to prawdopodobnie najpoważniejszy wypadek B-52 w ogóle, a na pewno najpoważniejsza katastrofa w historii wyspy spowodowana jej strategicznym położeniem. Mimo dużych nakładów finansowych na dezaktywację, usunięcie wszystkich skutków wypadku w trudnej arktycznej okolicy nie było do końca możliwe.
Po katastrofie na Grenlandii Amerykanie zaprzestali 24-godzinnego dyżurowania w powietrzu z bombami na pokładzie, co praktykowane było od kryzysu kubańskiego w 1962, tym bardziej, że do mniej spektakularnych niż w Thule i w Palomares wypadków dochodziło częściej. Wiele z nich (prawdopodobnie większość) "zawinione" było wprawdzie przez Boeingi B-47 Stratojet (np. w 1956 pilot B-47 w brytyjskiej bazie Lakenheath stracił panowanie nad maszyną i roztrzaskał się o magazyn bomb atomowych, gdzie znajdowały się m.in. trzy bomby Mark 6– wszystko stanęło w ogniu; w bagnach w stanie Georgia w USA leży po dziś dzień nie odnaleziona bomba wodorowa, zgubiona przez B-47; inny B-47 utonął w 1958 gdzieś w Atlantyku u wybrzeży Maroka razem ze swoim jądrowym ładunkiem, itp.), mimo że loty z bombami atomowymi powierzano także innym typom bombowców, tylko B-47 i B-52 ulegały tak poważnym wypadkom.
24 czerwca 1994 roku doszło do katastrofy B-52H w bazie sił powietrznych w FairChild[3] w stanie Waszyngton. Podczas lotu ćwiczebnego w ramach przygotowań do pokazów lotniczych pilot wykonał ostry skręt na małej wysokości, znacznie przekraczając dozwolone przechylenie samolotu wynoszące 45°. W pewnym momencie przechył zaczął się pogłębiać w sposób niekontrolowany aż do 90°, co spowodowało utratę panowania nad samolotem, gwałtowne jego opadanie i rozbicie o ziemię[4].
Wycofywanie ze służby[edytuj]
30 lipca 2008 roku rozpoczął się proces stopniowego wycofywania części B-52 ze służby. Tego dnia B-52H o numerze ogonowym LA1023 z bazy Minot AFB odstawiony został do rezerwy po 45 latach służby, co zapoczątkowało proces wycofywania osiemnastu maszyn tego typu, po dwie co dwa tygodnie[5].
Przypisy
- ↑ Andrzej Zasowski: Boeing B-52 STRATOFORTRESS (pol.). Konflikty. [dostęp 2015-04-08].
- ↑ Łukasz Michalik: B-52 Stratofortress - 60-letni weteran (pol.). Gadżetomania. [dostęp 2015-04-08].
- ↑ Industry CRM Developers - Situational Awareness Management Course Outline
- ↑ YouTube - b-52 crash (longer version)
- ↑ First B-52H Stratofortress Bomber Retires (ang.)
|