Boeing B-52 Stratofortress

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „B-52”. Zobacz też: The B-52's (grupa rockowa).
Boeing B-52 Stratofortress
Boeing B-52 Stratofortress
Dane podstawowe
Państwo  Stany Zjednoczone
Producent Boeing
Typ bombowiec strategiczny
Załoga 5 (2 pilotów, bombardier, nawigator i inżynier pokładowy)
Historia
Data oblotu 15 kwietnia 1952
Lata produkcji 1952-1962
Egzemplarze 744
Dane techniczne
Napęd 8 dwuprzepływowych silników Pratt & Whitney TF33-P-3/103
Ciąg 75,6 kN dla każdego silnika
Wymiary
Rozpiętość 56,4 m
Długość 48,5 m
Wysokość 12,4 m
Powierzchnia nośna 372 m²
Masa
Własna 88 450 kg
Startowa 256 000 kg
Do lądowania 229 000 kg
Uzbrojenia 22 600 kg
Paliwa 181 725 l
Zapas paliwa 181 725 l
Osiągi
Prędkość maks. 1030 km/h (0,84 Ma)
Prędkość przelotowa 943 km/h (0,77 Ma)
Pułap 14 300 m
Zasięg B-52D – 11861 km, B-52G – 13528 km, B-52H – 16303 km
Rozbieg 2900 m
Doskonałość maks. 21,5
Dane operacyjne
Uzbrojenie
modele do "H" 4 wukaemy kalibru .50 BMG, model "H" działko M61 Vulcan. Obecnie wszystkie używane maszyny pozbawione są uzbrojenia strzeleckiego
Przestrzeń ładunkowa
do 31 500 kg bomb, min pocisków rakietowych w różnych konfiguracjach
Użytkownicy
USAF
Rzuty
Rzuty samolotu

Boeing B-52 Stratofortressamerykański bombowiec strategiczny dalekiego zasięgu używany po II wojnie światowej.

Rozwój[edytuj]

B-52 nad oceanem

Pierwszy lot prototypu YB-52 odbył się 15 kwietnia 1952. Bombowce B-52 weszły na wyposażenie amerykańskiego lotnictwa w roku 1955 zastępując Convair B-36 Peacemaker i Boeing B-47 Stratojet. Na początku swojej służby były trzonem amerykańskich sił strategicznych. W szczytowym okresie służby samolotu, w 1963, lotnictwo strategiczne USA miało 650 B-52, zgrupowanych w 42 dywizjonach na 38 lotniskach[1]. W latach 60. rakiety międzykontynentalne przejęły główną rolę w amerykańskich siłach jądrowych, a nieustannie ulepszana radziecka obrona przeciwlotnicza postawiła pod znakiem zapytania skuteczność B-52. Tylko częściowym lekarstwem było wyposażenie B-52 w pociski samosterujące, które pozwalały atakować z większych odległości. Z tych powodów z biegiem czasu B-52 zaczęły odgrywać coraz większą rolę jako bombowce konwencjonalne. W chwili obecnej w lotnictwie USA nadal służy 76 egzemplarzy wersji B-52H, budowanej między 1960 i 1962. Armia amerykańska nie zamierza wycofać tego modelu z użytkowania przed rokiem 2050, co będzie swoistym rekordem.

Uzbrojenie[edytuj]

Bombowiec B-52 jest w stanie przenieść 31 500 kg różnego rodzaju broni konwencjonalnej (bomby, miny, rakiety) oraz bomby jądrowe (B28, B43, B53, B61, B83). Typowy ładunek konwencjonalny to na przykład 51 bomb 500-funtowych (241 kg). B-52 może też przenosić 20 pocisków cruise do atakowania z większych odległości (stand-off).

W czasie wojny w Wietnamie B-52 były wyposażone w uzbrojenie strzeleckie - 4 karabiny maszynowe kalibru .50 umieszczone w wieżyczce ogonowej. Za pomocą tej broni zestrzelono co najmniej dwa północnowietnamskie MiG-i 21[2].

Zastosowanie[edytuj]

Zastosowanie bojowe[edytuj]

B-52 zrzucający ładunek bomb Mk 117

Samoloty te pełniły służbę przez większość zimnej wojny. Brały także udział w wojnie w Wietnamie i podczas operacji „Pustynna Burza” (ang. Desert Storm) w Iraku w 1991 roku, w operacji bombardowania Jugosławii przez NATO w 1999 (Allied Force), w operacji w Afganistanie (Enduring Freedom, 2001), a także w następnej wojnie irackiej (Iraqi Freedom) w 2003. Podczas tych konfliktów B-52 wykorzystywano jako bombowce konwencjonalne.

W chwili obecnej B-52 są zgrupowane w dwóch stałych bazach: Minot AFB w Dakocie Północnej (5. Skrzydło Bombowe) i Barksdale AFB w Luizjanie (2. Skrzydło Bombowe). Ponadto często działają tymczasowo z różnych baz sił powietrznych Stanów Zjednoczonych na całym świecie.

Zastosowanie niebojowe[edytuj]

Dwie maszyny (NB-52A i NB-52B) uczestniczyły w amerykańskim programie eksperymentalnym X-15, jako nosiciele samolotów rakietowych X-15. Jedna z tych maszyn (NB-52B) służyła w NASA aż do 17 grudnia 2004 roku, biorąc udział także w takich programach jak X-24, HiMAT, X-38 oraz X-43.

Straty i wypadki[edytuj]

Zmodyfikowany B-52 przenoszący dwa D-21

Podczas walk powietrznych nad Wietnamem 17 samolotów B-52 zostało strąconych przez wojska Północnego Wietnamu za pomocą rakiet S-75.

Najbardziej znanym wypadkiem lotniczym z udziałem samolotu B-52 jest zdarzenie z 17 stycznia 1966 (Katastrofa lotnicza pod Palomares). B-52 w czasie tankowania w powietrzu zderzył się z cysterną KC-135 w wyniku czego obydwa samoloty zostały zniszczone. Bombowiec przenosił na pokładzie cztery bomby termojądrowe, które po katastrofie opadły w rejon hiszpańskiego wybrzeża Morza Śródziemnego w pobliżu wioski Palomares wywołując skażenie radioaktywne.

Dwa lata później, 21 stycznia 1968 w pobliżu bazy Thule (obecnie Qaanaaq) na Grenlandii rozbił się kolejny B-52 z sześcioma bombami Mark 28 na pokładzie. Tym razem załoga (sześciu z siedmiu się uratowało) nie pozbyła się bomb przed wypadkiem, toteż w wyniku roztrzaskania się samolotu przy prędkości 560 węzłów (1000 km/h), doszło do wybuchu klasycznych (trotylowych) ładunków we wszystkich bombach oraz pożaru szczątków i 130 tys. litrów paliwa lotniczego, a znaczna część plutonu z bomb przedostała się do otoczenia. Był to prawdopodobnie najpoważniejszy wypadek B-52 w ogóle, a na pewno najpoważniejsza katastrofa w historii wyspy spowodowana jej strategicznym położeniem. Mimo dużych nakładów finansowych na dezaktywację, usunięcie wszystkich skutków wypadku w trudnej arktycznej okolicy nie było do końca możliwe.

Po katastrofie na Grenlandii Amerykanie zaprzestali 24-godzinnego dyżurowania w powietrzu z bombami na pokładzie, co praktykowane było od kryzysu kubańskiego w 1962, tym bardziej, że do mniej spektakularnych niż w Thule i w Palomares wypadków dochodziło częściej. Wiele z nich (prawdopodobnie większość) "zawinione" było wprawdzie przez Boeingi B-47 Stratojet (np. w 1956 pilot B-47 w brytyjskiej bazie Lakenheath stracił panowanie nad maszyną i roztrzaskał się o magazyn bomb atomowych, gdzie znajdowały się m.in. trzy bomby Mark 6– wszystko stanęło w ogniu; w bagnach w stanie Georgia w USA leży po dziś dzień nie odnaleziona bomba wodorowa, zgubiona przez B-47; inny B-47 utonął w 1958 gdzieś w Atlantyku u wybrzeży Maroka razem ze swoim jądrowym ładunkiem, itp.), mimo że loty z bombami atomowymi powierzano także innym typom bombowców, tylko B-47 i B-52 ulegały tak poważnym wypadkom.

24 czerwca 1994 roku doszło do katastrofy B-52H w bazie sił powietrznych w FairChild[3] w stanie Waszyngton. Podczas lotu ćwiczebnego w ramach przygotowań do pokazów lotniczych pilot wykonał ostry skręt na małej wysokości, znacznie przekraczając dozwolone przechylenie samolotu wynoszące 45°. W pewnym momencie przechył zaczął się pogłębiać w sposób niekontrolowany aż do 90°, co spowodowało utratę panowania nad samolotem, gwałtowne jego opadanie i rozbicie o ziemię[4].

Wycofywanie ze służby[edytuj]

30 lipca 2008 roku rozpoczął się proces stopniowego wycofywania części B-52 ze służby. Tego dnia B-52H o numerze ogonowym LA1023 z bazy Minot AFB odstawiony został do rezerwy po 45 latach służby, co zapoczątkowało proces wycofywania osiemnastu maszyn tego typu, po dwie co dwa tygodnie[5].

Przypisy