PROJECTEN
AB HARREWIJN PRIJS
De rode dominee
Ab Harrewijn (1954-2002), theoloog en politicus, dominee en Tweede Kamerlid, pastor en volksbeweger. Geen dominee die ook rood is, maar een rooie die ook dominee is. Daarom geven in de jaren ‘80 scheepsbouwers in Amsterdam-Noord hem de bijnaam de rode dominee. ‘De Volkskrant’ eert hem met die bijnaam op de dag na zijn dood op 13 mei 2002.
Kerkelijke en maatschappelijke betrokkenheid krijgt Ab Harrewijn van huis uit mee. Hij is geboren op 22 november 1954 in Giessen-Nieuwkerk als tweede kind van Jan en Jansje Harrewijn. Na hem volgen nog drie broers en drie zussen. Het is een hartelijk gezin, waarin hervormde orthodoxie en openheid naar de samenleving hand in hand gaan. Ab Harrewijn kan goed meekomen op de diverse scholen. Vanuit de werkervaring in het installatiebedrijf van zijn vader en allerlei vakantiebaantjes ontdekt hij, dat er bij immigranten heel andere levensvisies en leefstijlen bestaan. Die ervaringen leiden tot blijvend respect voor mensen die met aanzienlijk vakmanschap zwaar en vuil werk doen.
Ab Harrewijn gaat in 1973 naar Utrecht om theologie te studeren. Vanuit de Theologische Studievereniging Utrecht wordt hij actief in de landelijke studentenbeweging en de Communistische Partij Nederland. Want naast studeren weet hij steeds mensen te vinden, te raken en te inspireren. Vanaf 1975 is hij actief in het Utrechtse district van de CPN. Van daaruit participeert hij in de beweging tegen de neutronenbom, die in snel tempo een miljoen handtekeningen verzamelt. Ab Harrewijn slaagt in 1982 voor het kerkelijk examen. In diezelfde tijd ontmoet hij Siska Barelds, en hij vormt met haar en haar dochter een gezin.
Industriepastoraat bij DISK Amsterdam
De eerste baan vindt Ab Harrewijn in een tijdelijke aanstelling als vicaris in de Utrechtse wijk Overvecht met aandacht voor jongeren. Op 1 september 1983 wordt hij benoemd en op 18 december bevestigd als industriepastor bij de stichting OKEBA (Oekumenische Kommissie Kerk en Bedrijfsleven in de agglomeratie Amsterdam), een samenwerkingsverband van de protestantse kerken in Amsterdam, dat samen met het rooms-katholieke Bedrijfsapostolaat de Amsterdamse vestiging van DISK (Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Kerken) vormt.
Hij zal twaalf jaar deze functie gebruiken om in allerlei sectoren verbindingen te maken tussen mensen. Zijn hoofdwerk ligt in de voormalige scheepsbouwbedrijven in Amsterdam-Noord. Als de economische crisis leidt tot massa-ontslagen weet Harrewijn kerkelijke deuren open te krijgen voor de mensen van de scheepswerf, terwijl hij hen zelf stimuleert tot het oprichten van de Belangenvereniging Baanloze Scheepsbouwers (BBS) en de Baanderij, een werk- en ontmoetingsplaats voor baanloze scheepsbouwers. In november 1984 is vanuit Landelijk bureau DISK en op aandringen van Harrewijn de landelijke DISK Taakgroep Uitkeringsgerechtigden opgericht. Hij staat aan de wieg van de kerkelijke anti-armoedebeweging, die in 1987 start met de Conferentie ‘Nederland tegen verarming’. Deze conferentie krijgt veel navolging en binnen een jaar zijn er overal in het land provinciale en grootstedelijke conferenties gehouden en is een beweging op gang gekomen, die in 2012 25 jaar bestaat. Vanuit de Arme Kant start hij De Rafelrand, een beweging van daklozen en andere mensen aan de rand van de samenleving. Hij neemt in juni 1994 afscheid bij DISK Amsterdam.
Ab Harrewijn heeft vanuit zijn werk in Amsterdam allerlei contacten opgebouwd onder christen-socialisten, sociaal-democraten, communisten, vredesbeweging en allerlei emancipatiebewegingen. Als de CPN gaat samenwerken met de Evangelische Volkspartij (EVP), Pacifistisch Socialistische Partij en Politieke Partij Radicalen tot GroenLinks, richt hij in 1991 De Linker Wang op, een Platform voor evangelie en politiek, dat al snel een Platform voor geloof en politiek wordt, zodat ook moslims kunnen meedoen.
In mei 1994 stelt Harrewijn zich kandidaat voor de Tweede Kamer. Hij haalt de Kamer niet, omdat hij te laag op de lijst staat. In januari 1995 wordt hij binnen GroenLinks tot partijvoorzitter gekozen. Na de verkiezingen van 1998 wordt hij Tweede Kamerlid voor GroenLinks en woordvoerder voor sociale zaken en defensie. Op beide beleidspunten weet hij mensen aan zich te binden en loodst hij GroenLinks als partij, die toch grote moeite heeft met oorlog en strijd, door de politieke arena van de Balkanoorlog heen. Harrewijn is behendig en geestig, creatief in coalities op onderdelen en een mensenbinder. Hij vat zijn visie op de rol van geloof en levensbeschouwing in de maatschappij samen in zijn interviewboek Bijbel, Koran, Grondwet, dat in 2001 verschijnt. Ab Harrewijn overlijdt door een beroerte op 13 mei 2002.
Enkele vrienden en collega’s van Harrewijn en zijn partner Siska Barelds vormen sindsdien de jury van de Ab Harrewijn Prijs, die elk jaar op 13 mei wordt uitgereikt. Het netwerk van Ab maakt met de jaarlijkse donaties de uitreiking mogelijk (www.abharrewijnprijs.nl). Bij de jaarlijkse Ab Harrewijn-rede van de Landelijke Cliëntenraad klinkt ook nog steeds zijn erfenis door (zie www.landelijkeclientenraad.nl), terwijl aan de Ab Harrewijnstraat in het Utrechtse Leidserijn in de woon-, werk- en leefgemeenschap ’t Groene Sticht de naam van de aanstichter in een concreet ideaal van samenleven is vormgegeven (www.groenesticht.nl).
Hub Crijns en Eddy Reefhuis zijn beiden lid van de jury Ab Harrewijn Prijs.
Meer informatie over de prijs treft u aan op www.abharrewijnprijs.nl. Secretaris Ab Harrewijn Prijs: Christian Jongeneel, Weena 1033, 3013 AL Rotterdam, tel. 010-4049898; e-mail: secretariaat@abharrewijnprijs.nl
Klik hier om een artikel te lezen over 10 jaar Ab Harrewijn Prijs.
Klik hier om de nominaties voor de Ab Harrewijn Prijs 2012 te bekijken.
Naar openingspagina Ab Harrewijn Prijs
