Biografia Romana Bąka

Redakcja strony internetowej Śląskiego Związku Szachowego pragnie przybliżyć postać Romana Bąka, podając zwięzły opis Jego działalności.

Niżej podany materiał zaczerpnięty został z opracowania "Od Polskiego Związku Szachistów Województwa Śląskiego do Ślaskiego Związku Szachowego", napisanego przez Włodzimierza Niwińskiego przy współpracy Marcina Janika, przygotowanego na Jubileusz 80 - lecia Związku.

Roman Bąk urodził się 21 lutego 1908 r. w Chorzowie w wielodzietnej rodzinie powstańca śląskiego. Jako młody chłopiec chciał uprawiać piłkę nożną. Jednakże okazało się, że ze względów zdrowotnych musi skorygować swoje plany.

Najpierw zajął się grą w młynka który był bardzo popularną gra na Śląsku w tym czasie. Był w tej grze trzykrotnym mistrzem Chorzowa. Dopiero później przyszły szachy. Zaczął grywać w roku 1923. Bardzo wcześnie rozpoczął działalność społeczną. W roku 1925 wstąpił do klubu „Ognisko" Chorzów, gdzie wybrano go wkrótce na sekretarza. Popularyzował szachy w Stowarzyszeniu Młodzieży Polskiej, której był członkiem. W roku 1926 nie będąc jeszcze członkiem zarządu Polskiego Związku Szachistów Województwa Śląskiego został wydelegowany razem z sekretarzem związku Pawłem Chmielem na zjazd założycielski Polskiego Związku Szachowego który odbył się 11 kwietnia w Warszawie. Tam poznał słynnych polskich szachistów tamtych lat Dawida Przepiórkę, Kazimierza Makarczyka i innych. R. Bąk był czynnym szachistą, reprezentował swój klub w mistrzostwach drużynowych Śląska i doszedł do I kategorii szachowej, co było nie małym osiągnięciem. Był mistrzem Chorzowa w roku 1934 i reprezentantem województwa w meczach międzyokręgowych.

W latach 1928-1933 redagował kącik szachowy w „Gościu Niedzielnym".
W roku 1928 wchodzi w skład zarządu związku by w roku 1934 objąć funkcję sekretarza. W roku 1935 bierze udział w pracach przy przygotowaniu Olimpiady Szachowej rozegranej w Warszawie. W roku 1936 zostaje wybrany na wiceprezesa. W roku 1937 rozpoczyna redagowanie Biuletynu Śląskiego Okręgowego Stowarzyszenia Szachistów ( taką nazwą miał wówczas związek). Po roku wydawnictwo to zmienia nazwę na „Nowiny Szachowe" i ma zasięg ogólnopolski.

W roku 1939 R. Bąk wydaje unikatowy „Polski Kalendarz Szachowy 1939-1940", który był małą encyklopedią szachową. Tylko niewielką część nakładu udało się rozprowadzić. W 1938 r. R. Bąk jest inicjatorem powstania Sekcji Problemistów przy Śląskim Okręgowym Stowarzyszeniu Szachistów. W 1939 roku jest głównym organizatorem imprez jubileuszu 15-lecia powstania związku w tym meczu Katowice - Chorzów który rozegrano w dniu 11 czerwca na 62 szachownicach. Pogmatwane losy wojenne rzuciły R. Bąka poza granice kraju. Po powrocie do kraju na wiosnę 1946 roku włącza się do pracy organizacyjnej. W 1947 r. zostaje prezesem związku. Godność tę będzie piastował aż do jesieni 1973 r. Dbał szczególnie o umasowienie szachów. Często wyjeżdżał do różnych miejscowości i pomagał w zakładaniu klubów i kół szachowych. W PZSzach począwszy od roku 1951 pełnił przez wiele lat funkcję wiceprezesa do spraw masowych. Nie raz przewodniczył na Walnych Zjazdach. W roku 1957, nawiązując do przedwojennych tradycji rozpoczyna redagowanie Biuletynu Okręgu. Początkowo robi to sam, później wspólnie z Alojzym Płonką. W biuletynach tych dużo miejsca poświęcał grze korespondencyjnej i kompozycji szachowej. W latach 1975-76 w zespole redakcyjnym widzimy również jego córkę. W czasie sprawowania przez R. Bąka funkcji prezesa następuję niespotykany rozwój życia szachowego na Śląsku. Tu działa w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych 30% klubów polskich. R. Bąk bardzo duży nacisk kładł na szkolenie. Z jego inicjatywy przeprowadzono na Śląsku kilka kursów instruktorskich, z których zorganizowany w 1970 r. zgromadził 25 słuchaczy. Był sędzią szachowym o olbrzymim autorytecie. W 1965 roku otrzymał tytuł sędziego międzynarodowego. Sędziował niezliczoną ilość zawodów w tym wiele o randze międzynarodowej jak np. Olimpiada Szachowa w Nicei w 1974 r. ( był asystentem sędziego głównego), czy Mistrzostwa Europy Juniorek w Katowicach w 1984 r. Prowadził wiele szkoleń dla sędziów szachowych, pisał w Biuletynie komentarze sędziowskie. Roman Bąk był organizatorem wielu masowych meczów międzyokręgowych, których za jego prezesury rozgrywano po kilka rocznie. Rekord frekwencji w takiej imprezie padł w 1954 roku kiedy odbył się wyjazdowy mecz Dolny Śląsk- Górny Śląsk na 102 szachownicach. Organizował też autokarowe wyprawy Ślązaków na mecze z innymi okręgami na kilkudziesięciu szachownicach. R. Bąk był człowiekiem wszechstronnie uzdolnionym. Władał kilkoma językami, ułożył hymn szachowy, opracował projekty graficzne szachowych odznak honorowych. Miał szerokie zainteresowania – w czasie wyjazdów zagranicznych nigdy nie omieszkał zwiedzić muzeów i okolicznościowych wystaw.

Był też zapalonym fotografem; w archiwum domowym pozostało mnóstwo fotografii z imprez szachowych. Dokonania Romana Bąka zostały docenione. Działacze śląscy nadali mu tytuł Honorowego Prezesa, był członkiem honorowym PZSzach. Otrzymał Krzyże Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznakę Honorowego Działacza Kultury Fizycznej oraz wiele odznak i dyplomów okolicznościowych.

R. Bąk był bardzo cenionym pracownikiem i uznanym fachowcem. Przez wiele lat pracował na kierowniczych stanowiskach w Chorzowskim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego i w kop. Barbara - Wyzwolenie. Był działaczem NOT-u gdzie pełnił przez 16 lat funkcję sekretarza Zarządu, organizował zjazdy i konferencje inżynierskie. Zarejestrował też kilka patentów. Posiadał złotą odznakę NOT. W zarządzie Śląskiego Związku Szachowego działał do roku 1986. Później jeszcze przychodził na imprezy szachowe organizowane w Chorzowie. Do końca życia interesował się życiem szachowym, czytał prasę szachową. Jeszcze w 2001 roku napisał do miesięcznika „Szachista" sprostowanie dotyczące jednej z imprez międzynarodowych, w której był sędzią głównym.
Roman Bąk zmarł 1 lutego 2003r.