Radan

Ako se od radanske raskrsnice, Gajtanskih vrata, krene prema Bojniku, neophodna su stalna zastajkivanja zbog impresivnih pejzaža. Posebno su lepa pobrđa sa blagim prelazima od 300 do 500m n.v. koja se prostiru na nekadašnjim jezerskim terasama. Brda su pokrivena pašnjacima i šarenim livadama, a listopadne šume bujaju na visini od 800m. Šumski pokrivač čine i bukove šume koje rastu na visovima od 1400m što mnogo govori o blagorodnim svojstvima planine.

Na jednoj lepoj zaravni ispod visa Sokolovac nalazi se Begovića grob (1122m n.v.), mesto gde je poginuo i sahranjen Dimitrije Begović, najveći heroj Topličkog ustanka. Odavde put pravo vodi u selo Vlasa, levo u Prolom Banju (8,3km), a desno u Caričin grad, Lebane i Bojnik.

Pored puta prema Caričinom gradu proteže se čaroban mozaik voda i šuma. Bujan vodotok krasi Radan - rečice, planinski potoci, kladenci i vodopadi... Da bi se videli, treba zaći ponekad duboko u planinu, a nedaleko od puta, skriven u jaruzi, jedan vodopad privlači pažnju velikom bukom. Do vodopada Ripivode (935m n.v.) vodi strma staza, ali je veoma atraktivan zbog brojnih slapova koji se prepliću i stropoštavaju sa dvadesetak metara visine. Energija ovog područja, iako nije uređeno je fascinantna.

Selo Dobra Voda ima mnoštvo izvora. Tako je i dobilo ime, a voda se ovde, kažu, stepenuje po gradima, kao rakija. U domaćinstvu Milutina Vučelića koji ima ovde poljoprivredno gazdinstvo, može se napraviti predah pred nastavak puta.

U selu Ivanje treba potražiti neobično mesto znano kao Delivode. Usred šume potoci se neobjašnjivo dele na dva toka, sastau se, pa se opet dele u potočiće. Stručni naziv za ovu retku prirodnu pojavu je bifurkacija, a zagonetni predeo, uz obnovu starih vodenica, mogao bi postati izvanredna turistička atrakcija.

Prostor između sela Dobra voda i Ivanja, poznat je kao "radanska apoteka" zbog retkih i endemičnih biljaka i obilja i raznovrsnosti biljnih zajednica koje proizvode veliku količinu kiseonika, pa šetnja mirisnim ivanjskim livadama okrepljuje telo i dušu. U blizini je Spomen dom - hotel Radan, koji se nalazi na 875m n.v. Zdravo okruženje i pogled koji se odavde pruža na gradove u daljini, omiljeno je mesto izletnika, planinara, sportista i slikara. Objekat ima 30 ležaja za smeštaj i restoran. Nadomak hotela Radan je poljoprivredno gazdinstvo Zorice Arsić koja putnike dočekuje kao stare prijatelje.

Odavde postoji obeležena planinarska staza (10km) do Petrovca, jednog od najlepših vrhova Radana. Tu, na 1148m n.v. nalazi se crkva Sv. Petra. Nedaleko od crkve postoji jedan stari žrtvenik, kamen sa udubljenjem, koji je korišćen, veruje se, od pradavnih vremena za prinošenje žrtvi. Pripoveda se da svakog 12. jula izlazi životinja iz šume i mirno prilazi žrtveniku. Drugom planinarskom stazom (8km) može se otići do Šopota (1408m n.v.), najvišeg radanskog vrha koji je prekriven gustom šumom.

Put dalje vodi do tajanstvene Uzbrdne nizbrdice koja se nalazi niže u selu Ivanje, 13km pre Caričinog grada. Na ovom mestu voda teče uzbrdo ako se prolije na put, a otkočeno vozilo samo počinje da se kreće uzbrdicom. Ovaj antigravitacioni fenomen, koji se ogleda u obrnutom smeru delovanja sila zemljine teže, nauka još nije objasnila, a on kod lokalnog stanovništva budi strahopoštovanje prema moćima planine. Takva prirodna pojava u Srbiji nigde nije zabeležena sem na Radanu.

Od Ivanja, makadamski put može se otići do Vujanova, mirnog planinskog sela koje je sačuvalo izvornu lepotu. U okruženju Vujanovačke šume, na udaljenosti 8km od Bojnika, nalazi se ergela konja Jezero. Ergela organizuje časove jahanja, izlete i obilazak obližnjih atraktivnosti.

Osnivanje klastera podržale su Evropska unija i Vlada Švajcarske preko Programa evropskog partnerstva sa opštinama EU PROGRES

Turistički klaster radanskog područja "Radanklaster" - Lebane, radanklaster@gmail.com