ایران ، ،تاریخ و فرهنگ ، تات ، تاکستان ، تاتی ، چهره های تات ، هنر

موسیقی در عصر ماد ها

تاریخ:دوشنبه 28 دی 1394-08:03 ق.ظ

مادها ( 708-550 ق.م)

تاریخ رسمی ایران را از زمان مادها (تیره ای از قوم آریایی) می دانند که تا پایان سلسله ساسانیان حدود 1500 سال را در بر می گیرد.
نخستین مردمی که به ایران آمدند اقوامی بودند که خود را آریایی (مردم نجیب و شریف ) نامیدند.

اقوام آریایی تیره ای از نژاد هند و اروپا بودند که از آغاز قرن هفتم پیش از میلاد، از شمال به فلات ایران مهاجرت کردند
و در نواحی غرب (مادها) ،جنوب (پارسها) ، شمال شرقی (پارتها ) فلات ایران سکنی گزیدند.

موسیقی در عصر مادها

متأسفانه از موسیقی این قوم اطلاع زیادی در دست نیست،

فقط بر اساس اسناد تدریجی می توان چنین استنباط نمود که موسیقی در زمان مادها مقام والا و شامخی داشته و در بسیاری از مراسم این دوره بکار می رفته است.

بطوریکه در کتب تاریخ آمده است:

«هنگامیه دیااکو نخستین شاه ماد بر تخت نشست شادی و سرور برپا شد و نواهای کوس و شاخ های شیپوری در فضای ایران بصدا در آمد
و زمانیکه« فره ورتیش» در نبردی نابرابر، در زیر ارابه های داس دار آشوریها از پای درآمد ایران در سوگواری فرو رفت و به نواختن کوس و شاخهای شیپوری پرداختند.»

این گفتۀ تاریخی نشان می دهد که رساترین زبان جشن و سوگواری در آن دوره موسیقی بوده است

از موسیقی دانان این دوره

نام «اوگارس در کتب تاریخی ذکر گردیده که از موسیقی دانان بزرگ دربار بوده است.

همچنین در کتب تاریخی به خواب آستیاک آخرین پادشاه ماد اشاره شده که پس از تعبیر آن به انقراض حکومت ماد توسط کوروش آگاه می شود .

مری بویس تحت عنوان «خنیاگری حرفه ای در سایر ادوار تاریخی » به این گفتۀ تاریخی اشارۀ کامل تری می کند و می نویسد :

به اعتبار گفتۀ دینون، از اوگارس ، خنیاگر بزرگ دورۀ ماد سخن می گوید که «متشخص ترین خوانندگان بوده»

و او همان کسی است که به بزم شاه آستیاک دعوت شده است و پس از خواندن چند«آواز معمولی » ، شرحی را به آواز خوانده است
که بیان می کند چگونه «درندۀ بسیار نیرومندی، شجاع تر از یک گراز وحشی در مرداب پیدا شده است درنده ای که اگر به آن منطقه تسلط یابد بدون کمترین اشکالی بر گروه گروه مردمان چیره می گردد»

و وقتی آستیاک سؤال «چیست آن درنده ؟»

خواننده پاسخ گفته است:

«کوروش پارسی» . این گونه سخن پردازی جسورانه با کنایه سیاسی که در عین حال خواننده را از هرگونه گزندی در امان می دارد.
همۀ ظواهر نشان می دهد که یک خنیاگر ماهر در میان مادها به همان اندازه خنیاگر در نزد پرتها، شخص ممتاز و مورد احترام محسوب می شده است.

اظهارات ذکر شده بیانگر مقام والای موسیقی دانان در دربار بوده است و حاکی است که موسیقی دانان از سایر علوم منجمله ستاره شناسی سر رشته داشته اند.

درکتب تاریخی دربارۀ موسیقی نظامی این دوره سند و نوشته ای بر جای نمانده است.

فقط در کتاب«تاریخ موسیقی نظام» به موسیقی نظام قبل از دوران هخامنشیان اشاره شده و چنین آمده:

«پیش از این زمان، در پیکارها، بمنظور تهیج سپاهیان و مرعوب ساختن دشمنان و همچنین به نیت برقراری انتظامی در یورش ها و گریزها و تدابیر دیگر جنگی ، از آلات موسیقی بادی و کوبه ای پر صدا، مانند انواع بوق ها و طبل ها استفاده می شد.»

با توجه به کتب تاریخی، در این دوره موسیقی نظامی همچون سایر ادوار تاریخ نمی توانست گسترش چندانی داشته باشد
زیرا حکومت مادها و سرزمینی که دولت خود را در آنجا تشکیل داده بودند، وسعت چندانی نداشت و فاقد درگیری های فراوان و کشورگشایی ها بود.

ر.گیرشن مورخ فرانسوی :

«پیدایش تمدن مادها از آمیزش کوچندگان آریایی و ساکنین بومی فلات ایران صورت گرفته است که ظاهراً از تاریخ خونینی برخوردار نبوده و این ترکیب و اختلاط تاریخی بدون درگیری رخ داده است.»

به این دلایل، سببی برای گسترش موسیقی نظامی چون دوره های بعد وجود نداشت، بنا به شرایط آن زمان ضرورت چنین موسیقی ای زیاد احساس نمی شد از این رو سرود های مذهبی (بر اساس اوستا) در زمان مادها به زندگی خود ادامه داد.

قبل از مادها، یعنی از زمان های قدیم تا تأسیس اولین و بزرگترین پادشاهی دنیا در ایران، ترانه وسرود فقط مخصوص معابد و پرستشگاه ها بود

و این نوع موسیقی رابرای نیایش وبزرگداشت اهورامزدا بکار می بردند و موسیقی مذهبی رایج بود و بکار می رفت.

موسیقی مذهبی و نقش کتاب اوستا در آن

کتاب مقدس ایرانیان «اوستا» قدیمی ترین و غنی ترین ترین گنجینه ای است که بیانگر و نشانه ی اندیشه و افکار نیاکان ماست.

عالی ترین نمونه ی شعر را می توان دراین کتاب بخصوص در گاتها و یشنها جستجو کرد

که قرن ها پیش از اسلام و پس از آن توسط نیاکان ما با آهنگی موزون سروده می شده است.

در آیین زرتشت نیایش به درگاه خدا عموماً با آواز همراه بود،

گات یا گاثا به معنای سرود (سرودهای خاص زرتشت)

و در زبان سانسکریت خواندن با آواز معنی می دهد.

درکل به معنی سروده های دینی که با آهنگ و لهن موزون خوانده می شود

و در آهنگ های موسیقی قدیم دوگاه، سه گاه و چهارگاه نامیده شده است.

این سرودها حدود 3500 سال پیش (1500 سال قبل از میلاد) در ایران سروده شده است که اکنون نیز موجود است
و از اسناد بسیار با ارزش و مهم تاریخ بشری است که حکایت از هماهنگی کامل شعر و موسیقی درآن عصر دارد
و کهن ترین میراث مدون ما در«شعر و موسیقی» بشمار می روند.

چنانکه ملاحظه می کنیم

مذهب زرتشت دارای عناصری بوده است که با هنر وشعر سازگاری داشته است.

سرود خواندن معمولاً در نظم میسر است نه در نثر.

گاتها کهن ترین ترانه های است که از عهد باستان بر جای مانده که در مراسم مذهبی سروده می شده است.
نه تنها از نظر شعر بلکه از نظر موسیقی نیز بسیار حائز اهمیت اند

زیرا کلمات آن طوری نگاشته شده که از وزن و آهنگی ویژه برخوردارند.

در اوستا بارها تکرا گردیده که گاتها باید به آواز خوانده شود.

پیروان زرتشت توجه و اهمیت خاصی برای تغّنی و زمزمه در امور مذهبی و اخلاقی قائل بودند،

به طوری که در دستورهای مذهبی زرتشت آمده، اگر کسی فقط درباره گاتها بیندیشد یا فقط به آن ها گوش فرا دهد و یا کسی را به خواندن آن ها ترغیب کند ستایش او مورد قبول و پذیرش قرار نخواهد گرفت،

زیرا خود او آن ها را به آواز نخوانده است و نیز تأکید شده کسی که از خواندن گاتها به آواز اجتناب ورزید و یا مانع خواند شخصی دیگری شود گناه بزرگی مرتکب شده است،

از این رو اقوام آریایی دعاهای خود را به شعر و توأم با موسیقی می سرودند و معتقد بودند که تأثیر ظاهری و باطنی دعاهائیکه با آهنگ موسیقی خوانده شود به مراتب بیشتر و قوی تر است.

شعرهای زرتشت همانگونه که از روی وزن و آهنگ سروده می شد با آهنگ و «گاه » خوانده می شد.

مری بویس می نویسد:

«اوستائیان نوعی ادبیات روائی سرگرم کننده داشته اند که معقول آن است که آن ها را به شکل نظمی که به آواز خوانده می شده است در نظر آوریم. و تکه پاره های باقی مانده از آن آنقدر زیاد است که بتوان ثایت کرد این ادبیات به گونه ای حرفه ای پرورده می شده است.»

در دین زرتشت بهترین و زیباترین ستایشها و نیایشها که نثار اهورامزدا ،هفت امشاسپند، ایزدان و فرشتگان می شود، با سرود همراه است.
مهم ترین قسمت آن یسنا (آداب نیایش) است که مشتمل بر گاتها و بخش یشنهای آن نیز نغمه های ستایش است.
در واقع زرتشت خود مبتکر و بنیانگذار سرود گویی برای خداوند نبوده است و در مذاهب اولیه ایرانیان یا آریائیان کهن، سرود خوانی و سرود گویی رواج فراوان داشته است.

آریائیان با داشتن رسوم خواص و فرهنگ کهن- پس از آنکه زرتشت ظهور نمود –آن فرهنگ را با این دستورات مذهبی در آمیخته و هنر سرود خوانی را کامل تر نمودند،

چنانکه این هنر در تمام دوره حکومت مادها و همچنین در میان همه ی زرتشتیان تا به امروز نیز پایدار مانده است.
مسلمانان زرتشتیان را «زَمازَمه» می خواندند زیرا زرتشتیان هنگام عبادت مطالب را با آهنگ می خواندند و زمزمه می کردند.

در آیین زرتشت، سروش (سروشه) نام فرشته سرود و ستایش بوده و از مقام والائی برخوردار بوده است بطوریکه روز هفدهم هر ماه را به او نسبت می دادند و در پرستش گاه ها به نیایش او می پرداختند.

از این نوشته اوستا برمی آید که نیاکان ما شش قرن و نیم پیش از میلاد چه مقام والا و مقدسی برای موسیقی قائل بودند.
این نکته نیز گفتنی است که موسیقی ایران (گاتها) پس از حمله اعراب به ایران توسط آن ها به اندلس رسید و در موسیقی اسپانیا و اروپا اثراتی از خود باقی گذارد.

زندواف (زندباف) و زندخوان

زند خوانی به سرائیدن یسناها و گاتها اطلاق می شود.

زندواف (زندباف) یا زندخوان به کسی گفته شد که این سرودها را با آواز خوش می سروده است

مسعودی مورخ معروف اسلامی :

«عوام کتاب زرتشت را «زمزمه» می نامند و در بین شعرا هم مرغان خوش آواز به «زند خوان» یا «زندباف» معروف بوده اند.»
در فرهنگ انجمن آرا چنین آمده است.

«....به ملاحظه اینکه زند را مقربان خوش آواز می خوانده اند بلبل را نیز زند واف گویند.»

متأسفانه در مورد چگونگی ثبت موسیقی این دوره هیچ نشانی در دست نیست

بطوری که حتی بک خط از موسیقی نگاشته شده از این دوره برجای نمانده است که بتوان به موسیقی این دوره اشاره نمود

ولی «جان –و-درپیر» محقق و استاد انگلیسی دانشگاه ویر جینیای غربی

سالیان دراز به منظور دست یافتن به نواها و الحان اصیل گاتها و یسناها تلاش و کوشش بسیار نمود

تا بالاخره در هندوستان توسط فیزیکدان و مؤبد زرتشتی به نام «دکتر کارخانه والا» به اماکن مقدس و آتشکده ای به نام اودوادا که بر اساس سنت آتشکده ایرانشاه استوار بود دست یافت.

درپیر در آنجا به ظبط سرودهای سنتی مؤبدان زردتشت همت گمارد و آنها را نیز نت نویسی نمود،

وی قدمت و اصالت نواها را به تاریخ دیرینه ای بالغ بر هزار سال تخمین زد

و معتقد بود آن ها از گزند زمان محفوظ و دست نخورده باقی مانده اند.

اظهارات محققین حاکی از موسیقی در این دوره با رسوم اجتماعی همراه بوده است و در جشن ها، سوگواریها، و عملیات جنگی و مراسم مذهبی به کار می رفته است.

نوع مطلب : استان اذربایجان غربی اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل اردبیل

نظرات()

manicure

پنجشنبه 14 اردیبهشت 1396 12:44 ق.ظ

Hi there! This blog post could not be written much better!

Looking at this post reminds me of my previous roommate!
He constantly kept preaching about this. I will send this information to him.
Pretty sure he'll have a great read. Thank you for sharing!

http://php.rail.com.tw/?a%5B%5D=%3Ca%20href%3Dhttp%3A%2F%2Fwww.sweetasmoiok.com%3Emanicure%3C%2Fa%3E

درباره ی وب سایت

ایران ، ،تاریخ و فرهنگ ، تات ، تاکستان ، تاتی ، چهره های تات ، هنر

آرشیو

هفته سوم اسفند 1394 هفته چهارم دی 1394 هفته چهارم آذر 1394 هفته دوم آذر 1394 هفته چهارم آبان 1394 هفته چهارم مهر 1394 هفته سوم مهر 1394 هفته دوم مهر 1394 هفته چهارم شهریور 1394 لیست آرشیوها

آخرین پستها

تاریخچه ی موسیقی در ایران موسیقی در عصر ماد ها گلبرون : محله های قدیم تاکستان (سیادن پیشین ) دودمان پهلوی عشق در شاهنامه تیموریان قاجار زندیان حافظ افشار 2 مولانا افشار 1 صفویان ایل خانان مغول حاکم تاکستان ، دوره ی قاجاریه لیست آخرین پستها