ปริจเฉทที่ ๑ ชื่อจิตตสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100
101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 ค้นหาหัวข้อธรรม

อรหัตตมัคคจิต คู่กับ อรหัตตผลจิต

อรหัตตมัคคจิต มาจากคำว่า อรหัตต (ผู้ควรบูชายิ่ง) + มัคค (ทาง) + จิต รวมแปลความว่า จิตถึงซึ่งทางที่เป็นผู้ควรแก่การบูชาเป็นอย่างยิ่ง

อรหัตตมัคคจิต เกิดขึ้นแก่บุคคลใด บุคคลนั้นได้ชื่อว่า อรหัตตมัคคบุคคล

อรหัตตผลจิต เกิดขึ้นแก่บุคคลใด บุคคลนั้นได้ชื่อว่า อรหัตตผลบุคคล

อรหัตตผลบุคคลนี่แหละ เรียกว่า พระอรหันต์ เป็นพระขีณาสพ คือผู้ที่สิ้นอาสวะกิเลสแล้ว เป็นอเสกขบุคคล คือบุคคลที่ไม่ต้องศึกษา ไม่ต้องปฏิบัติอีกแล้ว เพราะบริสุทธิหมดจดสิ้นเชิงแล้ว

อรหัตตมัคคจิต เป็นจิตที่กำลังพ้นจากรูปโลกและอรูปโลก(อนาคามี พ้นจากกามโลกแล้ว อรหัตตมัคคจิต นี้กำลังพ้นจากรูปโลกและอรูปโลกอีก)

อรหัตตผลจิต เป็นจิตที่พ้นแล้วจากรูปโลกและอรูปโลกโดยเด็ดขาด หมายความว่า พระอรหันต์เมื่อปรินิพพานแล้ว ไม่ต้องปฏิสนธิอีกเลย เป็นอันสิ้นภพสิ้นชาติ พ้นจากสังสารวัฏฏ ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป

อรหัตตมัคคจิต เป็นจิตที่กำลังประหารกิเลส กล่าวโดยจิต ก็กำลังประหารอกุสลจิตที่เหลืออีก ๕ ดวง คือ โลภมูลจิตที่เป็นทิฏฐิวิปปยุตต ๔ ดวงและโมหมูลจิตที่เป็นอุทธัจจสัมปยุตต ๑ ดวง

อรหัตตผลจิต เป็นจิตที่ประหารแล้วซึ่งอกุสลจิตที่เหลือ ๕ ดวง ที่กล่าวแล้วข้างบนนั้นได้โดยเด็ดขาดเป็นสมุจเฉทปหาน เป็นอันว่าพระอรหันต์ไม่มีจิตที่เป็นอกุสลทั้ง ๑๒ ดวงเกิดในสันดานอีกเลย

กล่าวโดยอกุสลกรรมบถ ๑๐ อรหัตตมัคคจิตเป็นจิตที่กำลังประหาร อกุสลกรรมบถที่เหลืออีก ๒ คือ สัมผัปปลาป ๑ และ อภิชฌา ๑

อรหัตตผลจิต เป็นจิตที่ประหารแล้วซึ่งอกุสลกรรมบถที่เหลือ ๒ ประการ (สัมผัปปลาป ๑ และ อภิชฌา ๑) โดยเด็ดขาดเป็นสมุจเฉทปหาน เป็นอันว่า พระอรหันต์ไม่มีอกุสลกรรมบถ ๑๐ เกิดในสันดานอีกเลย

จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ