ปริจเฉทที่ ๒ เจตสิกสังคหวิภาค

หน้าที่ : 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71
ค้นหาหัวข้อธรรม

ละความชั่วทั้งปวง ทำแต่ความดี ทำจิตใจให้ใสบริสุทธิ์...

ทิฏฐิเจตสิก

๖. ทิฏฐิเจตสิก คือธรรมชาติที่ปรุงแต่งจิต ทำให้จิตเห็นผิดจากความเป็นจริง มีลักขณาทิจตุกะ ดังนี้

อโยนิโส อภินิเวส ลกฺขณา มีการถือมั่นด้วยหาปัญญามิได้ เป็นลักษณะ

ปรามาส รสา มีการถือผิดจากสภาวะ เป็นกิจ

มิจฺฉาภินิเวสปจฺจุปฏฺฐานา มีการยึดถือความเห็นผิด เป็นผล

อริยานํ อทสฺสน กามตาทิ ปทฏฺฐานา ไม่ต้องการเห็นพระอริยะเป็นต้น เป็นเหตุใกล้

คำว่า ทิฏฐิ ถ้าใช้ลอย ๆ ก็หมายถึงมิจฉาทิฏฐิ คือความเห็นผิด เว้นไว้แต่ที่ใดบ่งว่าเป็น สัมมาทิฏฐิ จึงมีความเห็นว่าเป็นความเห็นชอบ ความเห็นถูก

โดยเฉพาะ ทิฏฐิเจตสิก เป็นความเห็นผิดเสมอไป และทิฏฐินี้แบ่งอย่างหยาบ ๆ เป็น ๒ คือ ทิฏฐิสามัญ และทิฏฐิพิเศษ

ทิฏฐิสามัญ ได้แก่ สักกายทิฏฐิ คือเห็นเป็นตัวตนบุคคลเราเขา อันเป็นความเห็นผิดแต่ที่จัดเป็นสามัญ เพราะทิฏฐิชนิดนี้มีประจำทั่วทุกตัวสัตว์เป็นปกติวิสัย (เว้นพระอริยบุคคล)

ทิฏฐิพิเศษ ได้แก่ นิยตมิจฉาทิฏฐิ ๓ คืออเหตุกทิฏฐิ ไม่เชื่อเหตุ นัตถิกทิฏฐิ ไม่เชื่อผล อกิริยทิฏฐิ ไม่เชื่อทั้งเหตุทั้งผล และสัสสตทิฏฐิ เห็นว่าเที่ยงแท้แน่นอน อุจเฉททิฏฐิ เห็นว่าสูญ ตลอดทั้งทิฏฐิ ๖๒ ที่จัดเป็นทิฏฐิพิเศษ ก็เพราะว่าทิฏฐิชนิดนี้บางคนก็มี บางคนก็ไม่มี


สอบถาม ปัญหาธรรมะ ได้ที่ลานธรรมมูลนิธิ ค่ะ...
จัดทำโดย มูลนิธิอภิธรรมมูลนิธิ
ศีล สมาธิ ปัญญา... หนทางสายเอก...