Grave Maaszicht
gemeente Grave in ca. 1870 kaart J. Kuijper
- Grave is een stad en gemeente in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Land van Cuijk.
- De gemeente Grave is per 1-7-1942 vergroot met de gemeente Velp (met daarin het gelijknamige dorp) en een deel van de gemeente Escharen (zijnde het dorp Escharen. Het dorp Langenboom gaat naar de gemeente Mill en Sint Hubert), en in 1994 met een deel van de gemeente Beers (zijnde het dorp Gassel. Het dorp Beers gaat naar de gemeente Cuijk). Velp, Escharen en Gassel zijn de enige dorpen in de gemeente.
- De gemeente Grave omvat ook nog de buurtschappen De Bolt, Heihoek (grotendeels) en Nieuw-Gassel.
- In totaal omvat de gemeente dus 1 stad, 3 dorpen en 3 buurtschappen.
- Wapen van de gemeente Grave.
- Al in 1850 dringt de gemeente aan op uitbreiding van haar grondgebied, omdat de plannen voor een spoorlijn van Nijmegen naar 's-Hertogenbosch via Grave de gemeente grondgebied kost en de gemeente bovendien in de winter voor 80 procent onder water staat, en ze ook daardoor weinig bouwmogelijkheden heeft. De spoorlijn gaat niet door (in 1872 start de aanleg van de spoorlijn alsnog, maar nu via Oss). Begin 20e eeuw komt de gemeente daadwerkelijk bouwgrond tekort en zij vraagt in 1919, 1923 en 1933 om te worden vergroot met omliggende gemeenten. Pas in 1942 komt het daar dus daadwerkelijk van. Zie verder het hoofdstuk voorgeschiedenis herindelingen in de Canon van Grave.
- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Grave.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
De Graaf, 1294-1295 en 1312 kopie 1350 Grave, 1304 en 1308 Gravia.
Naamsverklaring
Identiek met het Middelnederlandse grave, bij graaf 'gegraven waterloop' (een afleiding van graven).(1)
Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet de stad Pothuusburg.
De gemeente Grave grenst in het W aan Reek en Keent, in het N aan de rivier de Maas, de provincie Gelderland, Balgoij, Nederasselt en Overasselt, in het O aan de Kraaijenbergse Plassen, Linden en Beers en in het Z aan Mill en Langenboom, en ligt O van Oss, ZO van Ravenstein, Z van Wijchen, ZW van Nijmegen, W van Cuijk en NO van Uden. De gelijknamige stad wordt doorsneden door de N324 naar Nijmegen in het N en naar de A50 bij Heesch in het W, en door de N321 naar de A73 bij Cuijk. Deze hoofdplaats van de gemeente ligt centraal-noordelijk in de gemeente.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente Grave 398 huizen met 2.490 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 396/2.478 (= huizen/inwoners) en de polder Mars en Wijth 2/12. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 5.500 huizen met ca. 12.600 inwoners, waarvan ca. 3.500 huizen met ca. 8.700 inwoners in de stad.
Terug naar boven- In het Graafs Museum vind je archeologische vondsten, gravures, tekeningen, foto's, maquettes en nog vele andere zaken, die samen het verhaal vertellen van de stad Grave, de kerkdorpen Gassel, Escharen en Velp en hun inwoners vanaf de vroegste tijden tot heden.
- Uitvoerige geschiedenis van de vestingstad Grave in woord en beeld, door Peter van Bommel (onder het menu 'Vestingstad' op zijn site vind je een aantal thematisch ingedeelde hoofdstukken over de geschiedenis en bezienswaardigheden van de stad).
- Verhalen over de geschiedenis van Grave op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).
Terug naar boven- Grave heeft 130 rijksmonumenten.
- De oude stadskern is sinds 1991 een beschermd stadsgezicht. De vestingwerken zijn in 1876 afgebroken. De oorspronkelijke vorm van de stad als vesting in de stervorm is deels nog te herkennen, in het ZW, ook aan de loop van de Graafse Raam aldaar.
- De RK Sint Elisabethkerk is een grote laatgotische kruisbasiliek. - De kerk valt onder de St. Elisabethparochie.
- Mariakapel.
- Het oude Stadhuis aan de Markt dateert uit 1615 en is gerestaureerd naar de situatie van 1730.
- Natuurstenen pomp op de Markt, uit 1798, in Lodewijk XVI-stijl. Hierbij 3 zogeheten visstenen, waarop in vroeger jaren de vis werd schoongemaakt.
- Archeologisch Museum (Maasstraat).
- De John S. Thompsonbrug over de Maas is in 1929 gereed gekomen, als onderdeel van de rijksweg Nijmegen - 's-Hertogenbosch (tegenwoordig is dat in deze omgeving de N324). Vóór 2004 heette de brug gewoon Maasbrug, of Graafsebrug, of brug bij Grave. De huidige naam verwijst naar de pelotonscommandant wiens peloton - de 82e Amerikaanse Airborne Divisie - op 17 september 1944 de Maasbrug heeft veroverd en de stad heeft bevrijd. Het Airborne-monument bij de brug verwijst hiernaar.
Uniek in Nederland is de combinatie met een stuw- en sluizencomplex. D.w.z. de combinatie op zich komt wel vaker voor, maar alleen bij Grave vormen stuw en brug één geheel. De aanleg van de stuw paste in een groter plan om de Maas beter beheersbaar en bevaarbaar te maken, door haar in de jaren twintig te kanaliseren en te normaliseren. Omdat de Maas een regenrivier is, die voor zijn waterstand sterk afhankelijk is van de neerslag, zijn er stuwen in de rivier gebouwd om in droge tijden de minimale vaardiepte van 3 meter te handhaven. Die stuwen liggen bij Borgharen, Linne, Roermond, Belfeld (allemaal in Limburg), Sambeek, Grave en Lith. De aanleg van de stuw maakte ook de aanleg van een sluis voor het scheepvaartverkeer noodzakelijk. Beide zijn in 1929 in gebruik genomen. De 2e, grotere sluis dateert van 1974. De oude sluis is in 1987 buiten gebruik gesteld. Het geheel van brug en stuw- en sluizencomplex is een rijksmonument. Onder de link vind je hier nadere details over.
Op zich gebruikelijk is dat gemeente- en provinciegrenzen door het midden van een waterloop lopen. Zo ook hier. Wat hier wel de consequentie van is, is dat het Z deel van het stuw- en sluizencomplex, zijn het stuw-deel, onder de provincie Noord-Brabant, gemeente en kern Grave valt, en dat het N deel, het sluizen-deel, onder de provincie Gelderland, gemeente Heumen, kern Nederasselt valt.
Op 29 december 2016 ramt een binnenvaartschip in zeer dichte mist de stuw onder de brug. Dit is in ons land nog nooit eerder voorgekomen. Het breekt door de jukken en duikt door het ontstane gat ca. 3 meter omlaag. Het schip raakt beschadigd maar de lading, ca. 2000 ton benzeen, blijft gelukkig heel en lekt niet weg. Het gevolg is wél dat het 'pand' van de Maas tussen Sambeek en Grave evenals het aangrenzende Maas-Waalkanaal grotendeels zijn 'leeggelopen', waardoor scheepvaartverkeer voorlopig onmogelijk is. Door de aanleg van een nooddam bij de stuw en de inzet van noodpompen is het waterpeil weer naar het gangbare peil gebracht. Vanaf 23 januari 2017 was vrachtvaart weer mogelijk. Herstel van de stuw is op 4 juli gereed gekomen. Het herstel heeft ca. 20 miljoen euro gekost. Omdat de communicatie en acties in de eerste uren van dit unieke ongeval onder moeilijke omstandigheden (dichte mist) niet optimaal waren, heeft een commissie geëvalueerd wat er bij een eventuele volgende keer beter zou kunnen/moeten.
- In 2011 is in de beide brugkazematten bij de John S. Thompsonbrug het Graafs Kazemattenmuseum geopend.
- Gemaal van Sasse bij de brug dateert eveneens uit 1929 en was het eerste elektrische gemaal in de regio.
Terug naar boven- Carnaval. - Carnavalsvereniging Pothuusburg.
- Tijdens het Historisch Spektakel (weekend in april) word je meegenomen naar 1674, het jaar van het Beleg van Grave en de bevrijding van de stad van de Franse bezetters. In de binnenstad is van alles te beleven. Twee dagen lang zijn de mooie Graafse monumenten en straatjes het decor van waargebeurde scènes, kleurrijke kostuums en spelen voor jong en ouder.
- Down To Earth Festival (op een zaterdag in juni).
- Hippisch Festijn (laatste weekend van juni). Gratis entree en parkeren.
- Na een voorzichtig begin in 1999 met een gezellige meezingmiddag voor ouderen op de loswal in Grave werd, door het grote succes, binnen Smartlappenkoor Bekaf het plan opgevat om in het vervolg ieder jaar een Smartlappenfestival (1e zondag van juli) te organiseren, en dit in de loop der jaren uit te bouwen tot ca. 32 koren. In 2011 is dit doel met ca. 1400 deelnemers bereikt. Er zijn ca. 16 zanglocaties waar ieder half uur een ander koor optreedt, en waar zich in totaal ca. 10.000 toeschouwers verzamelen die meedeinend en meezingend de koren aanhoren. De organisatie beoogt elk jaar de helft van de deelnemende koren uit nieuwe koren te laten bestaan, om zodoende zo veel mogelijk koren de kans te geven in Grave op te treden. De eindmanifestatie die om 17.00 uur begint is altijd één groot feest. De optredende artiesten en koren maken er ieder jaar weer een onvergetelijke gebeurtenis van.
- Harmonie Stad Grave organiseert jaarlijks op de laatste donderdag voor de schoolvakanties het Klapstoelconcert op de Markt.
- Op de vrijdag van de Vierdaagse Nijmegen komen de lopers o.a. door Grave.
- De Nautische Mijlen (op een zondag in augustus) is een zwemtocht over de Maas, van Cuijk naar Grave, met een afstand van 3 of 1,5 nautische mijlen (dat is resp. 5,5 of 2,8 km). Wedstrijdzwemmers, triatleten en recreanten uit binnen- en buitenland verzamelen zich jaarlijks voor deze prestatiezwemtocht. Het is een zwemtocht waarbij de deelnemer zwemt voor persoonlijke prestatie, dus het is geen wedstrijd en er is geen tijdwaarneming. Deelnemers kunnen natuurlijk wel hun eigen tijd bijhouden, en diegene die deze tocht al eerder hebben gezwommen kunnen zo proberen hun persoonlijk record te evenaren of te verbeteren. Iedere deelnemer is vrij zijn of haar zwemtechniek te gebruiken.
- Tijdens Ballonfestival Grave (weekend in augustus) kiezen tientallen kleurrijke heteluchtballonnen het luchtruim. Zowel 'gewone' ballonnen als Special Shapes. Verder nog diverse demonstraties, shows en vermaak voor de kinderen. Gratis toegang.
- Metalfestival Into the Grave (weekend in augustus).
- Het Speciaalbierfestival (1e zondag van september) is er sinds 2015. De Loswal in Grave is deze zondagmiddag een walhalla voor de bierliefhebber. Het is dan altijd een drukte van belang bij de stands van de diverse bierbrouwers. Onder hen natuurlijk ook de plaatselijke trots Graafsch Genot van Ed Linnenbank.
- Evenement rond herdenking Operatie Market Garden (4 dagen in september).
- Kunstbeurs Art Grave (weekend in oktober).
- Sinterklaasintocht (op een zondag in november).
Terug naar boven- Historische wandeling door Grave aan de hand van oude ansichtkaarten.
- Zwembad Laco.
- De lokale Wereldwinkel verkoopt de mooiste wereldcadeaus. Door de handel met Wereldwinkels verdienen de makers van deze cadeaus een reëel inkomen. En krijgen zij ondersteuning bij het ontwikkelen van hun bedrijf. Wereldwinkels maken hiermee duidelijk dat armoede wél bestreden kan worden.
- Het pand van Filmcafé Grave is in 2015 afgebrand. Er wordt gewerkt aan een doorstart.
Terug naar boven- Oude foto's en ansichtkaarten van Grave.
- Recente foto's van Grave op Facebook.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Grave (online te bestellen).
Terug naar boven- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Grave. - Nieuws van de gemeente op Twitter.
- Algemeen: - "Grave is onderweg van de meest belegerde stad naar de toeristische Top 5 van Nederlandse vestingsteden. Met het concept Graafse Moed willen Raad van Inspiratie en inwoners laten zien dat een beetje lef het aangename verschil kan maken. Het zit in ons dna. Moed bewoog hier een blinde jongen om het beroep van bezemmaker de rug toe te keren. Hij groeide uit tot Edison-winnende muzikant. Een in Grave geboren hofarts riep Europa tijdens de Renaissance op een einde te maken aan de heksenjachten. Deze mensenrechtenvoorvechter kreeg twee eeuwen later een even strijdlustige opvolger: een journalist in het stadje kwam op voor persvrijheid en emancipatie van de kerk. De kleine jongen die zo genoot van bloemen en landschap rond de vesting gaf later de aanzet tot natuurbescherming in binnen- en buitenland. Van de moedige piloot die als eerste rechtstreeks over de Atlantische Oceaan naar Paramaribo en Curaçao wist te vliegen, is in zijn geboorteplaats de beeltenis te zien."
- Wijkraden: - Wijkraad Binnenstad. - Wijkraad Estersveld / De Stoof.
- Onderwijs: - Merletcollege (vmbo t/m vwo). - Basisschool Hartenaas. - Theaterschool Hakoena.
- Muziek: - Harmonie Stad Grave is opgericht in 1845.
- Sport: - GVV '57 (voetbal).
- Veiligheid: - Politie m.b.t. de gemeenten Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Grave.
Reacties
(2)Dank voor het signaleren van het concept Graafse Moed.
Graag gedaan. We liepen er toevallig 'via via' door Facebook 'scrollend' tegenaan. Dit soort goede initiatieven om een plaats nog beter 'op de kaart' te zetten ondersteunen wij graag door er de aandacht op te vestigen. Ik hoop dat het een groot succes wordt!
Reactie toevoegen