Michel François

Sint-Truiden België 1956, woont en werkt in Brussel

Centraal in het werk van Michel François staat het genereren van nieuwe betekenissen voor bekende beelden en alledaagse situaties. Hij hanteert hierbij uiteenlopende middelen en media. Kunstcriticus Robbert Roos schreef ooit dat in François’ werk ‘het meest onaanzienlijke een presentatie van monumentale proporties krijgt. Door uit te vergroten, in te zoomen, heel precies te kadreren en subtiel te arrangeren tilt François de meest efemere zaken naar een betekenisvol niveau.’ Dit transformeren van het gewone naar het bijzondere wordt bijna als een uitnodiging aan de beschouwer voorgelegd. Zelf heeft François zijn werkwijze wel vergeleken met de ‘rhizome’: de metafoor van woekerende plantenwortels die zich in verschillende richtingen tegelijk ‘vertakken’. Planten en bomen komen opvallend vaak in zijn werk voor. Zo heeft hij talrijke cactussen en vetplanten en allerlei knoestige boomstronken en stammen gefotografeerd. Het zijn verrassende observaties van de grillige structuur, de sculpturale vormen of het patroon van de bast.

De tegenstelling van holle en bolle vormen en van binnen en buiten is een ander weerkerend thema. Talrijk zijn de foto’s van cirkels, gaten, holtes en bollingen. Alledaagse objecten zoals een bolletje touw, een ovaal stuk zeep, een autoband of een ballon krijgen plots een andere lading als een – tijdelijke – monumentale vorm. Het is aanlokkelijk om deze belangstelling metaforisch te duiden, als het leegmaken van gangbare interpretaties om de aldus ontstane ruimte met nieuwe betekenissen te kunnen vullen.

François’ registraties kenmerken zich niet alleen door een zorgvuldige waarneming en door associatieve hink-stap-sprongen, maar tevens door een sterke betrokkenheid bij de wereld. De foto’s die hij tijdens zijn vele reizen heeft gemaakt, getuigen hier van. Het zijn portretten van het gewone leven, werkende mensen en spelende kinderen, ogenschijnlijk simpel vastgelegd, maar niettemin meerduidig in hun betekenis. Het is de contradictie van het vastleggen van verandering en beweging die zo karakteristiek is voor zijn hele oeuvre. Een tegenstelling die terugkomt in de oppositie van twee- en driedimensionaal, statisch en dynamisch en van tijd versus tijdloosheid.

Beweging en verandering van vorm komen op allerlei manieren in zijn werk aan de orde: de keuze van niet-vormvaste materialen (zoals water en zeep), de associaties met plantengroei, de transformatie van objecten (zoals kapotvallende flessen) of de spiegeling van beelden en opstellingen. François weet met zijn werk op subtiele wijze onze zintuigen op scherp te zetten. Zijn onorthodoxe fascinatie voor materialen, vormen en voorstellingen en de wijze waarop hij deze registreert en presenteert, ontregelen verwachtingen en bieden nieuwe betekenissen. Zoals een dichter met bestaande woorden een nieuwe taal lijkt te formuleren. Naar eigen zeggen is Michel François voortdurend op zoek naar ‘de schoonheid van de ervaring’.