Κάποιος μπορεί να εξοικειωθεί με το πραγματικό Όμοδος όχι μόνο με την είσοδο στα στενά, γραφικά σοκάκια του αλλά και κατα την περιήγηση του στη μεγάλη πλατεία του χωριού
Ο Λινός βρίσκεται σε μικρή απόσταση απο το μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού και έχει στην είσοδο μια χαραγμένη αψίδα όπως αυτές στο μοναστήρι
Περπατώντας στα στενά σοκάκια του χωριού, θα συναντήσετε το «ΣΩΚΡΑΤΗΣ» οινοποιείο όπου είναι ένα μικρό οινοποιείο που βρίσκεται σε ένα πέτρινο παραδοσιακό σπίτι στο Όμοδος
Στα στενά δρομάκια θα δείτε χειροποίητα κεντήματας, τραπεζομάντηλα, νηματένα παπλώματα, πιπίλες και δαντέλες
Το Όμοδος βρίσκεται 42 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού στη γεωγραφική περιφέρεια των Κρασοχωριών. Είναι κτισμένο κοντά στη δυτική όχθη του ποταμού Χα ποτάμι, σε μέσο υψόμετρο 810 μέτρων. Το χωριό περιβάλλεται από ψηλές βουνοκορφές, οι ψηλότερες από τις οποίες είναι ο Αφάμης (1153 μ.) και ο Κρεμμός της Λαόνας (1092 μ.).
Το χωριό δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 760 χιλιοστόμετρα και στην περιοχή του καλλιεργούνται αμπέλια, διάφορα φρουτόδενδρα (μηλιές, δαμασκηνιές, αχλαδιές, ροδακινιές και χρυσομηλιές). Υπάρχουν επίσης ακαλλιέργητες εκτάσεις που καταλαμβάνονται από ποικίλη φυσική βλάστηση. Ένα μικρό μέρος του χωριού, στο βόρειο τμήμα του καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος της Πάφου.
Από συγκοινωνιακής άποψης το Όμοδος συνδέεται στα βορειοανατολικά με το χωριό Μανδριά (4 χμ), στα νότια με το χωριό Ποταμιού (3 χμ) και στα νοτιοδυτικά με τα χωριά Βάσα Κοιλανίου (4 χμ) και Μαλιά (5.5 χμ).
Η κοινότητα γνώρισε μεγάλες πληθυσμιακές ανακατατάξεις. Το 1881 οι κάτοικοι του χωριού ήταν 572 που αυξήθηκαν στους 630 το 1891, στους 660 το 1901, στους 813 το 1911, στους 895 το 1921, στους 906 το 1931 και στους 1006 το 1946. Στη συνέχεια ο πληθυσμός της κοινότητας άρχισε να μειώνεται λόγω της αστυφιλίας και αποδημίας που έπληξε όλα τα χωριά της περιοχής. Έτσι το 1960 οι κάτοικοι μειώθηκαν στον 942, στους 764 το 1976, στους 549 το 1982. Στην απογραφή του 2001 οι κάτοικοι ήταν 311.
Το χωριό πολύ πιθανό να δημιουργήθηκε στα τέλη της Βυζαντινής περιόδου ή στις αρχές της Φραγκοκρατίας, ύστερα που διαλύθηκαν οι οικισμοί Πάνω και Κάτω Κούπετρα, που βρίσκονταν στην ανατολική όχθη του ποταμού Χα Ποτάμι. Σύμφωνα με την παράδοση ο Ισαάκιος Κομνηνός που ήταν δεσπότης της Κύπρου (1185-1191) μετά την ήττα του στο Κολόσσι από τον Άγγλο βασιλιά Ριχάρδο Λεοντόκαρδο, κατέφυγε στα Κούπετρα μέχρι που τον κάλεσε ο Ριχάρδος στη Λεμεσό για συνομιλίες και ειρήνευση. Αυτό σημαίνει πως στα 1191 υπήρχαν τα Κούπετρα τα οποία διαλύθηκαν αργότερα.
Μετά την διάλυση των συνοικισμών των Κουπέτρων, δημιουργήθηκε νέος οικισμός γύρω από το αρχικό μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, που πήρε το όνομα Όμοδος.
Πάντως κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας το χωριό υπήρχε. Ο Ντε Μας Λατρί το αναφέρει ως φέουδο. Ο μεσαιωνικός χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει ότι το Όμοδος είχε παραχωρηθεί στον ευγενή Ιωάννη ντε Μπρι (Jean de Brie) από τον βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο Α΄ με την ευκαιρία της εκλογής του, το 1382. Το χωριό βρίσκεται σημειωμένο σε παλιούς χάρτες ως Homodos, Homocios και Omodos.
Για την ελληνική ονομασία του χωριού οι επικρατέστερες εκδοχές είναι τρεις:
1. |
Από την Κυπριακή λέξη μόδος που σημαίνει με την ησυχία σου, με τρόπο, προσεκτικά, όταν οι κάτοικοι των Κουπέτρων βλέποντας κάθε βράδυ ένα φως στο απέναντι βουνό, πήγαν για να δουν τι συμβαίνει και βρήκαν το φως να βγαίνει από την καρδιά ενός πυκνού και δύσβατου βάτου, που για να περάσουν χρειάστηκε να τον κόψουν και ο ένας έλεγε στον άλλο «με τον μόδο σου» ώσπου τελικά βρήκαν μια σπηλιά με ξύλινο σταυρό και ένα καντήλι αναμμένο μέσα. |
|
2. |
Από το χωριό ξεκινούν πολλοί δρόμοι για τα γύρω χωριά. Από το επίρρημα ομού και την λέξη οδός σχηματίστηκε το Όμοδος. |
|
3. |
Σε Φράγκικα έγγραφα αναφέρεται ότι στην περιοχή κατοικούσε ο φεουδάρχης Homodeus και πολύ πιθανό από το όνομα του φεουδάρχη να πήρε και το χωριό το όνομα του. |
Μέσα και πολύ κοντά στο χωριό βρέθηκαν αρχαία αντικείμενα που φανερώνουν ότι η περιοχή κατοικείτο κατά την αρχαιότητα και μάλιστα από τα Προϊστορικά χρόνια. Εξάλλου τοπωνύμια της περιοχής έχουν αρχαία προέλευση όπως για παράδειγμα το βουνό Αφάμης που η ονομασία του υποδηλώνει λατρεία στην κορφή του Ευφήμιου Δία, ο κρεμμός της Έρας (Ήρας) κλπ.
Το Όμοδος είναι γνωστό από τα παλιά χρόνια για τα εκλεκτά του σταφύλια και τα εύγευστα κρασιά του. Σύμφωνα με την παράδοση, το εξαιρετικής ποιότητας μοσχάτο κρασί Αφάμης, που πήρε το όνομα του από το ομώνυμο βουνό στα ανατολικά του χωριού, έδωσε την αφορμή ώστε ο μέθυσος σουλτάνος Σελήμ ο Β΄ να κατακτήσει το νησί για να έχει δικό του αυτό το περίφημο κρασί. Το γεγονός ότι η κατασκευή παραδοσιακού κρασιού στο Όμοδος από τα παλιά χρόνια μαρτυρείτε και από τον γνωστό μεσαιωνικό ληνό που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού.
Οι κάτοικοι του Ομόδους εκτός από την καλλιέργεια του αμπελιού και την παραγωγή εκλεκτού κρασιού και ζιβανίας, επιδίδονται και στην κατασκευή σουτζιούκου, παλουζέ, κκιοφτερκών και κουλλουρκών. Τα αρκατένα κουλλούρκα του Ομόδους είναι επίσης πασίγνωστα και περιζήτητα σε όλη την Κύπρο. Επίσης παρασκευάζουν γνήσια και εξαιρετικής νοστιμάδας γλυκά από φρούτα της περιοχής.
Η οικοτεχνία ανθεί στο Όμοδος. Οι γυναίκες του χωριού εκτός από την πολλή και σκληρή δουλειά που προσφέρουν δίπλα στον άνδρα για την καλλιέργεια της γης, ασχολούνται και με τα χειροποίητα κεντήματα, φτιάχνοντας θαυμάσιους κροσιέδες, τραπεζομάντιλα, νηματένα παπλώματα, πιπίλες και δαντέλες.
Το Όμοδος, κτισμένο στη πλαγιά του βουνού, ανάμεσα σε ένα καταπράσινο χαλί από αμπελώνες, περιτριγυρισμένο από βουνά, που λες και τοποθετήθηκαν με αριστοτεχνική διάταξη, είναι από τα πιο γραφικά χωριά της Κύπρου. Η μεγάλη πλατεία του χωριού, μοναδική σε γραφικότητα και έκταση, μπροστά στο μεγαλόπρεπο μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, ο μεσαιωνικός ληνός, τα στενά δρομάκια, τα πετρόκτιστα σπίτια όλα χωμένα στο πράσινο, προσδίδουν στο χωριό μια ιδιαίτερη ομορφιά και γοητεία. Εξάλλου τα ίδια τα σπίτια του χωριού συγκεντρώνουν αρκετό ενδιαφέρον από πλευράς λαϊκής αρχιτεκτονικής με κύρια στοιχεία στις κεραμιδένιες στέγες ή τα δώματα, τα γραφικά ανώγια, τις πλακόστρωτες λουλουδιασμένες αυλές με τα πιθάρια, τις ξύλινες πόρτες και τα ξωπόρτια με ποικίλες διακοσμήσεις, τα μπαλκόνια και τα μακρινάρια.
Η λαϊκή τέχνη διατηρείται παραδοσιακά και στο εσωτερικό των σπιτιών, όπου απαντάται το παλιό ψηλό κρεβάτι με τον κεντημένο σκλουβέρι, ο σκαλιστός καναπές, οι τόνενες καρέκλες, οι τοίχοι στολισμένοι με κάδρα από κουκούλι μεταξοσκώληκα, η τσιμινιά με τις χαλκομαγείρισσες, τον τσέστο και την τατσιά. Εξάλλου στην αποθήκη του σπιτιού, που είναι πρώτα από όλα και εργαστήρι των σταφυλιών, βρίσκονται τα πελώρια κόκκινα πιθάρια για την αποθήκευση του κρασιού. Διατηρούνται ακόμα το παλιό άροτρο, το ασσίν του κρασιού, το αλεστήρι των σταφυλιών, τα κοφίνια και το καζάνι της φημισμένης ζιβανίας.
Εκείνο όμως που χαρακτηρίζει τον κάτοικο του Ομόδους είναι η απέραντη πλατιά καρδιά του και η πατροπαράδοτη φιλοξενία του που δεν θα συναντήσεις παρόμοια σχεδόν σε κανένα άλλο μέρος της Κύπρου. Όλα αυτά για να τα καταλάβεις έντονα, πρέπει να ζήσεις σε αυτό τον τόπο, με αυτούς τους ανθρώπους με όλα εκείνα τα στοιχεία που το συνθέτουν.
Δύο μέρη σε ολόκληρο τον κόσμο μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση, αναφέρει σε συνέντευξη του ο Γάλλος πρόεδρος της παγκόσμιας ένωσης τουριστικών δημοσιογράφων και ταξιδιωτικών συγγραφέων, Το Μάτσα Πίτσου της φυλής Ίνκας στο Περού της Λατινικής Αμερικής και το χωριό Όμοδος της Κύπρου.
Είναι ίσως το Όμοδος, ένα χωριό από τα λίγα που διατηρεί ανόθευτη την παλιά ομορφιά του και τον απόλυτα Κυπριακό χαρακτήρα του.
Ο Πρόεδρος και τα Μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου Ομόδους, που έχουν εκλεγεί κατά τις Κοινοτικές εκλογές που έγιναν στις 18 Δεκεμβρίου 2011, σύμφωνα με τον Περί Κοινοτήτων Νόμο, Ν.86(Ι)/1999, είναι οι ακόλουθοι: | |
Ονοματεπώνυμο: | Ευγένιος Μιχαήλ (Πρόεδρος) |
Επάγγελμα: | Προϊστάμενος παραρτημάτων Σ.Π.Ε Ορεινών Θερέτρων |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99605463 |
Ονοματεπώνυμο: | Χριστοφάκης Γεωργίου (Αναπληρωτής Πρόεδρος) |
Επάγγελμα: | Αμπελουργός |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99444650 |
Τα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου Ομόδους είναι: | |
Ονοματεπώνυμο: | Μάρω Αρίστου |
Επάγγελμα: | Αγιογράφος |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99340569 |
Ονοματεπώνυμο: | Κωνσταντίνος Μακαρίτης |
Επάγγελμα: | Συνταξιούχος |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99432891 |
Ονοματεπώνυμο: | Πελοπίδας Ευγενιάδης |
Επάγγελμα: | Συνταξιούχος |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99652200 |
Ονοματεπώνυμο: | Μάκης Ταμάνης |
Επάγγελμα: | Αρτοποιός |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99435064 |
Ονοματεπώνυμο: | Σταύρος Νίκου |
Επάγγελμα: | Εστιάτορας |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99612772 |
Το προσωπικό του Κοινοτικού Συμβουλίου Ομόδους είναι: | |
Ονοματεπώνυμο: | Χαρούλλα Γεωργίου |
Επάγγελμα: | Γραφέας |
Διεύθυνση: | 4815 Κάτω Πλάτρες |
Τηλέφωνα: | 99412118 |
Ονοματεπώνυμο: | Φιλιώ Σταύρου |
Επάγγελμα: | Γραφέας |
Διεύθυνση: | 4760 Όμοδος |
Τηλέφωνα: | 99346439 |