Η Πάχνα φέουδο των Ποδοκάθαρων

Της Νάσας Παταπίου

Από δημοσίευση στο ΠΟΛΙΤΗΣ – Παράθυρο – Λοξές Ματιές στον Πολιτισμό

 

Η Πάχνα υπήρξε φέουδο των Ποδοκάθαρων, μιας σπουδαίας κυπριακής οικογένειας, που είχε διαπρέψει κατά τη Φραγκοκρατία και κυρίως κατά τους χρόνους της βενετικής κυριαρχίας. Τα ίχνη της οικογένειας, όπως το οικόσημό της, εξακολουθούν και σήμερα να υπάρχουν στην Κύπρο, όπως στη Λευκωσία και στο χωριό Τερσεφάνου της Λάρνακας, στη Ρώμη και στη Βενετία. Επίσης ένα μέλος της ίδιας οικογένειας οικοδόμησε ιδίοις εξόδοις έναν από τους ένδεκα προμαχώνες της πρωτεύουσάς μας, γι’ αυτό και έως σήμερα φέρει το όνομα της οικογένειας αυτής. Άλλα μέλη της οικογένειας είχαν υπερασπιστεί γενναία τόσο τη Λευκωσία όσο και την Αμμόχωστο το 1570-1571. Επίσης, μέλη της ήταν και δύο αδελφοί, ο Ιωάννης Ποδοκάθαρος, ο οποίος μας κληροδότησε μια περιγραφή της πολιορκίας και πτώσης της Λευκωσίας το 1570, και ο Αλέξανδρος, ο οποίος μας κληροδότησε μια περιγραφή της πολιορκίας και παράδοσης της Αμμοχώστου το 1571.

Ο Ούγος Ποδοκάθαρος υπηρετούσε τον Φράγκο βασιλιά της Κύπρου ως ένας υπουργός επί των Εξωτερικών, αφού εκπροσωπούσε τον ίδιο τόσο στον Πάπα όσο και στους Δυτικούς μονάρχες και εστεμμένους. Η διαθήκη του Ούγου Ποδοκάθαρου είχε συνταχθεί στη Λευκωσία στις 14 Δεκεμβρίου το 1452 από τον γραμματέα του βασιλιά Ιωάννη Β΄ και δημόσιο νοτάριο Benedictis de Overatiis. H ίδια διαθήκη με κάποιες διορθώσεις δημοσιεύθηκε το 1457 με επικύρωση στις 20 Αυγούστου 1463 από τον Donato de Aprile. Στη σπουδαία αυτή διαθήκη περιλαμβάνονται πολύτιμα στοιχεία για την πολύκλαδη οικογένεια των Ποδοκάθαρων αλλά και γενικά για τη ζωή στην Κύπρο του 15ου αι. Πολύτιμες βέβαια είναι και οι πληροφορίες για το μεγάλο μέγαρο του Ούγου Ποδοκάθαρου στη Λευκωσία, το οποίο ας σημειωθεί πως δεν είναι άλλο παρά το γνωστό σήμερα ως κονάκι του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου. Στη διαθήκη του Ούγου Ποδοκάθαρου επίσης αναφέρονται τα φέουδά του, όπως η Λίμνη /Αλυκή της Λεμεσού η οποία του ανήκε, αλλά και το χωριό Πάχνα. Η πηγή αυτή, δηλαδή η διαθήκη του Ούγου, ίσως και να είναι η παλαιότερη γραπτή αναφορά που έχουμε έως σήμερα για την Πάχνα.

Στη διαθήκη αναφέρονται τα εξής φέουδα τα οποία κατείχε ο Ούγος: η Πάχνα (Pathna), τα Πελέντρια, Sancto Euresio, δηλαδή ο Άγιος Αμβρόσιος, τα Στρέμματα και η Fandia, δηλαδή η Αφάνεια της Μεσαορίας. Κατείχε επίσης τη Λίμνη/Αλυκή της Λεμεσού. Παράλληλα όμως εκτός από αυτή την πληροφορία αναφέρεται και μια πιο στενή σχέση του φεουδάρχη με την Πάχνα. Ο Ούγος Ποδοκάθαρος μεταξύ των υπηρετών που είχε στο μέγαρό του είχε και ένα κορίτσι που τον υπηρετούσε το οποίο καταγόταν από το φέουδό του, την Πάχνα. Αναφέρεται στη διαθήκη απλώς ως το μεγάλο κορίτσι από την Πάχνα (la garsona grande de Pathna) και αυτή την Παχνιώτισσα υπηρέτρια δεν τη λησμόνησε ο μεγαλοφεουδάρχης όταν συνέτασσε τη διαθήκη του. Μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι η Πάχνα ήταν τότε φέουδό του αλλά και ότι στην υπηρεσία του βρισκόταν και μία Παχνιώτισσα. Η διαθήκη δεν διασώζει το όνομά της, αλλά από τον ίδιο τον Ούγο το κορίτσι αυτό χαρακτηρίζεται μάλλον χαζούλα (poco mata). Το κορίτσι αυτό από την Πάχνα, το λίγο χαζό ή τρελούτσικο, υπάρχει ωστόσο στη διαθήκη του Ούγου Ποδοκάθαρου.

Μεταξύ άλλων, όριζε να λάβει μετά τον θάνατό του είκοσι πέντε βυζάντια και έδινε εντολή την επομένη του θανάτου του να τη μεταφέρουν στο χωριό της και να μεταφέρουν επίσης στο χωριό της το κρεβάτι και το στρώμα της και αμέσως να την παντρέψουν. Φρόντισε λοιπόν και για την αποκατάστασή της… Ένας Θεός γνωρίζει τι μπορεί να βίωσε η μικρή δουλοπάροικος από την Πάχνα στο μέγαρο του φεουδάρχη, ο οποίος κατείχε, μεταξύ άλλων, ως φέουδο και τη γενέτειρά της…

Advertisements

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Google+

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Google+. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Twitter

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Twitter. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

w

Σύνδεση με %s