Глодари
Глодари Период: Доцен палеоцен - денес | |
---|---|
Капибара (Hydrochoerus hydrochaeris) | |
Научна класификација | |
Царство: | Животни |
Колено: | Хордати |
Класа: | Цицачи |
Поткласа: | Eutheria |
Надред: | Glires |
Нерангирано: | Euarchontoglires |
Ред: | Rodentia Боудих, 1821 |
Подредови | |
Sciuromorpha |
Глодар (лат. Rodentia) е секој цицач кој се карактеризира со пар на широки, остри и длетовидни заби од типот на секачи кои се цврсто всадени во двете вилици и се користат за гризење (глодање) на вегетацијата. Предната површина на секој секач се состои од глеѓ, а задната површина од мек дентин кој се троши за време на процесот на глодање, така што секачите константно се чуваат остри. Глодарите немаат кучешки заби (песјаци), а присутна е празнина помеѓу забите за сечење и оние за мелење, односно катниците. Повеќето глодари се карактеризираат и со добро развиени уши.
Постојат повеќе видови на глодари од било кој друг мамалиски ред; повеќе од 400 родови и околу 2,000 видови се нашироко распространети низ светот. Најголемиот од глодарите е капибарата, а повеќето други видови се релативно мали. Глодарите живеат во најразлични живеалишта: некои видови се водни, некои се копнени, а некои живеат во дупки во почвата. Другите се арбореални и околу 35 видови се летачки верверички кои се полуаериални, рипајќи од едно на друго дрво.
Многу глодари се економски неповолни, уништувајќи ги земјоделските култури и складираната храна. Глодарите како куќниот глушец и стаорецот понекогаш пренесуваат болести. Некои видови, како мускратот и дабарот, се ценети поради нивното крзно; браните изградени од дабарите спречуваат ерозија на почвата. Белите (албино) раси на глувци и стаорци се важни во биолошкото експериментирање. Белиот глушец, хрчакот и морското прасе се популарни домашни миленичиња.
Научниците продолжуваат да пронаоѓаат нови видови на глодари. Необичен верверицовиден глодар наречен Лаоски карпест стаорец, откриен во Лаос во 2005, припаѓа на фамилија глодари за која се мисли дека е изумрена веќе 11 милиони години. Глодарите од претходно се познати само од фосилни форми.
Систематика[уреди | уреди извор]
РЕД RODENTIA (од латински, rodere, гризе)
- Подред Anomaluromorpha
- Фамилија Anomaluridae: верверици со лушпеста опашка
- Фамилија Pedetidae
- Подред Castorimorpha
- Надфамилија Castoroidea
- Фамилија Castoridae: дабари
- Надфамилија Geomyoidea
- Фамилија Geomyidae
- Фамилија Heteromyidae: кенгурски стаорец и кенгурски глушец
- Надфамилија Castoroidea
- Подред Hystricomorpha
- Фамилија incertae sedis Diatomyidae: лаоски карпест стаорец
- Инфраред Ctenodactylomorphi
- Фамилија Ctenodactylidae: гундис
- Инфраред Hystricognathi
- Фамилија Bathyergidae: африкански кртовски стаорци
- Фамилија Hystricidae: бодликави прасиња
- Фамилија Petromuridae
- Фамилија Thryonomyidae: кучешки стаорци
- Парвред Caviomorpha
- Фамилија †Heptaxodontidae: џиновски хутии
- Фамилија Abrocomidae: чинчила стаорци
- Фамилија Capromyidae: хутии
- Фамилија Caviidae: морско прасе и капибара
- Фамилија Chinchillidae: чинчила и вискача
- Фамилија Ctenomyidae: туко-туко
- Фамилија Dasyproctidae: агути
- Фамилија Cuniculidae: пакас
- Фамилија Dinomyidae: пакаранаси
- Фамилија Echimyidae: бодликави стаорци
- Фамилија Erethizontidae: прасиња од Новиот свет
- Фамилија Myocastoridae: нутрија
- Фамилија Octodontidae: октодонти
- Подред Myomorpha
- Надфамилија Dipodoidea
- Фамилија Dipodidae: џербои и скокачки глувци
- Надфамилија Muroidea
- Фамилија Calomyscidae: глувчевидни хрчаци
- Фамилија Cricetidae: хрчаци, глувци и стаорци од Новиот свет
- Фамилија Muridae: вистински глувци и стаорци, гербили, бодликави глувци, браздест стаорец
- Фамилија Nesomyidae: качувачки глувци, карпести глувци, белоопашест стаорец, малгашки стаорци и глувци
- Фамилија Platacanthomyidae: бодликави сонливци
- Фамилија Spalacidae: слепи кучиња, бамбусови стаорци и цокори
- Надфамилија Dipodoidea
- Подред Sciuromorpha
- Фамилија Aplodontiidae: планински дабар
- Фамилија Gliridae (исто така и Myoxidae, Muscardinidae): сонливци
- Фамилија Sciuridae: верверици, бурундуки, прериски кучиња, & мрмоти.
Галерија[уреди | уреди извор]
Европска црвена верверица (Sciurus vulgaris).
Алпски мрмот (Marmota marmota)
Нордиска летачка верверица (Glaucomys sabrinus).
Сив стаорец (Rattus norvegicus).
Редови на рецентни цицачи по инфракласи |
|
---|---|
Australosphenida | Monotremata |
Marsupialia | Didelphimorphia · Paucituberculata · Microbiotheria · Notoryctemorphia · Dasyuromorphia · Peramelemorphia · Diprotodontia |
Placentalia | Afrosoricida · Macroscelidea · Tubulidentata · Hyracoidea · Proboscidea · Sirenia · Cingulata · Pilosa · Scandentia · Dermoptera · Primates · Rodentia · Lagomorpha · Insectivora · Chiroptera · Pholidota · Carnivora · Perissodactyla · Artiodactyla · Cetacea |
|