Laatste slok uit de gifbeker: de strafzaak tegen Aysel Erbudak
Er waren al twee toneelstukken, een nagespeelde tv-documentaire, een trits civiele processen en een boek over de opkomst en ondergang van Aysel Erbudak als directeur van het Slotervaartziekenhuis. En nu dan de strafzaak, bijna een jaar na het faillissement van het ziekenhuis.
Maandag staat ze terecht voor verduistering van 1,2 miljoen euro aan ziekenhuisgeld en valsheid in geschrifte. Het oogt als de laatste slok uit een gifbeker die in 2013 werd opgediend, toen Erbudak (52) werd ontslagen. Dat kan niet los worden gezien van het overlijden, kort daarvoor, van vastgoedmiljonair Jan Schram, die in 2006 het Slotervaart verwierf en protegee en zakenpartner Erbudak directeur maakte.
Erbudak, die tot dan toe voornamelijk ervaring had met het runnen van callcenters, maakte indruk in haar eerste jaren bij het immer noodlijdende ziekenhuis. Ineens werd winst gemaakt. Ze groeide uit tot een kleurrijke, invloedrijke speler in de zorgsector.
Terug in Nederland
Na Schrams dood overspeelde ze haar hand in onderhandelingen met zorgverzekeraar Achmea. De raad van commissarissen zette haar op straat en boekenonderzoek duidde op fraude. De civiele rechter gelastte haar miljoenen terug te betalen aan het Slotervaart en de familie Schram, waarop Erbudak failliet werd verklaard. En passant verloren haar kinderen hun aandelen in het Slotervaart. Ze verliet Nederland en de spotlights.
Inmiddels woont ze weer hier en bereidt ze zich voor op haar strafzaak. Centraal in haar verweer staat haar informele werkwijze met Jan Schram, waarbij niets op papier stond en Erbudak werkte zonder salaris. Al haar uitgaven deed ze met één creditcard. Schram splitste de uitgaven achteraf in privé en zakelijk, legde Erbudak in 2015 in Het Parool uit. “Het idee was dat Jan Schram de privé-uitgaven later zou verrekenen met mijn salaris.”
De door elkaar lopende geldstromen maken het voor Erbudak moeilijk te bewijzen dat bepaalde zaken privé waren. Andersom kan het voor justitie lastig zijn om aan te tonen dat ze opzettelijk geld wegsluisde.
De belangrijkste verdenking draait om een project in Turkije dat Erbudak tevergeefs van de grond probeerde te krijgen. Er moest een longkliniek komen, die zou samenwerken met het Slotervaart en met een Turks vakantieresort dat ze pachtte. Om te voorkomen dat een koopoptie van Erbudak op het resort verliep, had ze in 2008 1 miljoen euro nodig. Dat geld betaalde Simed, een inmiddels ook failliet bedrijf uit Utrecht dat wereldwijd ziekenhuizen inrichtte en betrokken was bij de Turkse plannen. Op instigatie van Erbudak stelde het Slotervaart Simed schadeloos.
Het Openbaar Ministerie beschouwt het als verduistering. Waarom zou het Slotervaart opdraaien voor een privé-investering van Erbudak? Daarbij zouden valse facturen zijn opgemaakt, die suggereren dat het Slotervaart voor 1 miljoen nimmer geleverde röntgenapparatuur van Simed kocht.
‘Buiten haar om’
Allemaal niet waar, aldus Erbudaks advocaat Cees Korvinus: “De bedoeling was dat het Slotervaart zou profiteren van de opbrengsten van het Turkse project. Simed heeft buiten Aysel Erbudak om het geld voor de koopoptie in de eigen boekhouding verrekend met de voor Turkije geplande leverantie van apparatuur waar toen nog sprake van was. En in de boekhouding van het Slotervaart is het buiten haar om beland alsof het aanschaf van apparatuur betrof.”
Die verdedigingslinie keert terug bij de andere kwestie in de strafzaak, waarbij Erbudak geld achterover zou hebben gedrukt. Daarin staat een bedrijfje in medische software centraal. Het Slotervaart betaalde in 2011 2 ton voor 42 procent van de aandelen. Die belandden echter niet bij het ziekenhuis, maar bij een andere, door Erbudak bestuurde bv. Volgens Korvinus kwam dat omdat het de bedoeling was dat andere ziekenhuizen zouden meedoen. “Als die zouden zien dat het een project was van het Slotervaart – een concurrent – waren ze afgehaakt.”
Na Erbudaks ontslag wilde de directeur van het softwarebedrijf de aandelen terug. Daartoe betaalde hij de door Erbudak gerunde bv 2 ton. Zij hield dat geld vervolgens bij zich.
Geen aangifte
Volgens Korvinus gebeurde ook hier niets onoorbaars. “Plan was dat het Slotervaart op termijn zou profiteren van de opbrengsten. Die 2 ton heeft ze verrekend met geld dat ze tegoed had van de bv, zoals achterstallig salaris.”
Hij vindt het ‘heel raar’ dat de Fiod in 2014 een onderzoek tegen Erbudak begon zonder aangifte vanuit het Slotervaart. “Er is beperkte onderzoekscapaciteit en de familie Schram en het Slotervaart hadden hun belangen via de civiele rechter al veiliggesteld. Eerst werkten ze haar het ziekenhuis uit, dat veranderde in een sterfhuisconstructie. Toen namen ze haar privévermogen af. Dan volgt vijf jaar na het begin van het Fiod-onderzoek pas een rechtszaak. Treurig dat het zover moet komen.”
Privéschuldenlast van 5,6 miljoen euro
De curator in het faillissement van Aysel Erbudak, advocaat Nils Reerink, heeft enkele procedures gevoerd omdat ze geld uit de boedel volgens hem bij mensen om zich heen stalde. Daarom werd enige tijd beslag gelegd op een vakantiehuisje van een familielid. Ook is Erbudak vorig jaar door de rechter gelast 25.550 euro terug te betalen aan de curator. Deze zomer verloor ze een hoger beroep in deze zaak. Haar schuldenlast bedraagt 5,6 miljoen. Ruim 4 miljoen is ze verschuldigd aan MC Slotervaart en familie van haar voormalige zakenpartner Jan Schram. Het resterende bedrag betreft hoofdzakelijk een claim van de belastingdienst.
