Het is ‘hopen en bidden’ voor Abdelhak Nouri

Toenmalig trainer Frank de Boer constateerde eens met genoegen hoe ‘Appie’ Nouri hardop het aantal balberoeringen telde bij een van zijn eerste trainingen bij Ajax 1. Luider dan iedereen. Hij was toen achttien jaar, met blosjes op de wangen. Een pleintjesvoetballer uit het Amsterdamse Geuzenveld met een hoog aaibaarheidsgehalte.

De alom geliefde Abdelhak Nouri, die verslaggevers nog met u aanspreekt, geldt al jaren als een enorme belofte en werd als speler van Jong Ajax al twee keer verkozen tot beste speler van de eerste divisie. Hij is twintig jaar nu. Vorig seizoen maakte hij zijn debuut in het eerste en komend seizoen zou zomaar eens Nouri’s doorbraak kunnen worden.

Maar hoe zijn voetbalcarrière er uit gaat zien na de hartstilstand die hem afgelopen weekend trof, is ongewis. In de 72ste minuut van het oefenduel tegen Werder Bremen in het Oostenrijkse Zillertal zakte Nouri in elkaar en bleef roerloos liggen.

De wanhoop was coach Marcel Keizer aan te zien, zijn spelers stonden geschokt langs de lijn terwijl hun teamgenoot tussen twee ambulances werd gereanimeerd. Minutenlang. Clubartsen van Ajax en Werder Bremen vochten voor het leven van Nouri. Na drie angstige kwartieren kwam het bericht via het Ajax-twitterkanaal. ‘Er was sprake van hartritmestoornissen. Hij is stabiel, heeft hartslag & wordt in slaap gehouden.’ Per traumahelikopter werd hij overgebracht naar het ziekenhuis in Innsbruck, al die tijd ligt hij aan de beademing en wordt hij in slaap gehouden.

Net als Nouri zakte oud-Vitesse-speler Michael Jansen tijdens een wedstrijd in elkaar. Hartritmestoornis. We spraken hem zondagochtend. “Je weet dat er opnieuw iets kan gebeuren.”

‘Hopen en bidden’

Ajax bracht zondagavond naar buiten dat Nouri „na een relatief goede nacht en dag” minder medicatie nodig heeft. De vraag is nu vooral in hoeverre (neurologische) schade is aangericht in de tijd dat de bloedsomloop stillag. Keizer: „Het is hopen en bidden.”

In negentig procent van de gevallen ligt de oorzaak van hartstilstand bij jonge mensen in aangeboren afwijkingen. Voorbeeld is een verdikking van de hartspier. Ook kan een functionerend hart ineens op hol slaan door ‘kortsluiting’ in de elektrische aansturing. Extreme inspanning vergroot de kans op de manifestatie van een onderliggend probleem. In zeldzame gevallen slaat het hart op tilt door een ontsteking van de hartspier of een klap op de borst.

„Het frustrerende voor de sporter is dat ook achteraf niet altijd vast te stellen is wat de oorzaak was”, zegt cardioloog Arend Mosterd van het Meander MC in Amersfoort. Hij twijfelt niet aan de screening bij Ajax, zoals die bij profclubs tegenwoordig verplicht is. „Maar al geef je het signaal groen: je hebt nooit een keiharde garantie. Soms kom je er niet achter. Of je laat tien cardiologen kijken naar een hart en dan zeggen er vijf dat het risico aanvaardbaar is en vijf dat het net niet kan. Er is een groot grijs gebied.”

Jaarlijks overlijdt 1 op 100.000 jonge sporters (14-34) aan een hartstilstand. In Nederland is de overlevingskans vrij groot door de organisatie bij clubs en de distributie van defibrillatoren (AED’s), zegt Mosterd. Vooral de eerste drie tot zes minuten zijn van cruciaal belang om de hersenen tijdig van zuurstof te voorzien, voordat letsel optreedt of het slachtoffer niet meer terug te halen is.

Het is wetenschappelijk niet aangetoond dat hartproblemen in voetbal onevenredig veel voorkomen. Die perceptie heeft meer met de massaliteit van de sport te maken en de bekendheid van spelers. De voorbeelden zijn bekend. Van fatale gevallen – vorige maand nog voormalig FC Twente-speler Cheick Tioté die in China op een training bezweek, en van spelers die een hartstilstand wel na kunnen vertellen. Voormalig Ajacied Evander Sno, die net zijn loopbaan beëindigde bij RKC, speelde sinds 2010 met een inwendige defibrillator (Implanteerbare Cardioverter Defibrillator, ICD) nadat hij op het veld gereanimeerd was.

Met een kastje

Michael Jansen ondervond in 2005 hartproblemen. Hij bleef profvoetballer maar keerde nooit meer op zijn oude niveau terug. Tweeënhalf jaar nadat hij op het veld tijdens Vitesse-Ajax het bewustzijn verloor, speelde hij pas weer zijn eerste wedstrijd. „Met kastje, ja”, zegt hij in gesprek met NRC naar aanleiding van Nouri’s hartstilstand. „Het was geen makkelijke periode, ik speelde met gemengde gevoelens. Je bent blij dat je weer meedoet, maar weet ook dat er opnieuw iets kan gebeuren.”

Het is de vrees waar Nouri wellicht ook mee moet leven. Het drama rond het troetelkind houdt Ajax in zijn greep. De open training waar het elftal zich zou presenteren aan het publiek is afgelast, evenals de oefenwedstrijd dinsdagavond tegen Rijnsburgse Boys.