İlginizi Çekebilecek Sorular
- Kara deliklerin bir ömrü var'mıdır?
- Kıl yakma, ağda, cımbız, jilet kullanımı arasında fark var mı?
- İnsanların uykusu da evrimleşti mi?
- İnsanlar konuşmaya başlamadan önce nasıl düşünüyorlardı?
- Evrimağacının linkteki makalesinde belirttiği gibi bilimin kalbindeki metodoloji natüralizmse ünlü felsefe profesörü elliot sober sizce hatalı mı?
- Doğum lekesi neden oluşur?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Hastalık Kataloğu projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır. Hastalık Kataloğu projesinin amacı, başta nadir hastalıklar ve Türkiye'yi etkileyen hastalıklar olmak üzere Dünya'da görülen bütün hastalıkları bir katalog halinde biriktirmek ve bunlara yönelik halka açık bir bilgilendirme ve endeks sistemi sunmaktır.
Aslı Ece Koçak Takip Et
Çağrı Mert Bakırcı Takip Et
Kaldığım yerden devam et
Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma
Sağlıklı bir birey uyurken; damak, dil kökü ve küçük dilin boğaz ile birleştiği alan belli bir düzeyde daralır. Fakat, eğer üst solunum yolları çok fazla daralırsa hava yolu kısmen tıkanır ve tıkanmadan kaynaklı olarak nefes alış-verişinde zorluk yaşanır. Horlama, türbülanslı hava akışına neden olduğu için nefes almaya çalışırken; dil, ağız, boğaz, solunum yolları ve çevresindeki dokuların titreşmesi ile ses meydana gelmesi olayıdır.
Genellikle, yaygın bir uyku bozukluğu grubuna ait olan olan horlama, uyku apnesi ile bağdaştırılır çünkü horlama obstrüktif uyku apnesinin bir semptomu sınıfına aittir ve belirtileri arasında görülse de her horlama için bu sınıflama doğru değildir. Doğrusu ise tedavi edilmeyen tüm OSA (obstructive sleep apnea) hastaları horlarken, sadece horlayan bazı kişilerde uyku apnesi olmasıdır. Ayrıca, her zaman, horlama ciddi tıbbi bir rahatsızlık göstergesi değildir ve düzeyleri bulunmaktadır.
/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F61573444d7db98cb1b9dc5d623305afa.jpg)
Belirti ve Semptomlar
Horlamanın en belirgin belirtileri arasında yüksek ya da sert ses bulunmaktadır. Horlayan kişi eğer yüksek perdeye sahipse çevresindekileri rahatsız edebilir hatta kendi horlamasına uyanabilir. Eğer uyurken çevresinde birisi bulunmuyorsa ve horlamasına uyanmıyorsa, horladığını gösteren bazı belirtiler bulunmaktadır.
- Uyumada zorluk yaşamak
- Uykunun huzursuz olması
- Nefes nefese uykudan uyanmak
- Uyurken boğuluyormuş gibi hissetmek
- Uyanıldığı zaman boğaz ağrısı ve ağız kuruluğu
- Verimsiz uykudan dolayı gün içerisinde yorgun hissetmek ve uykulu olmak
- Gün içerisinde konsantrasyon bozukluğu
- Dikkat ve hafıza eksikliği
- Kan basıncınının kontrolünün zor olması ve çarpıntı
- Kan şekerinin kontrolünün zor olması
- Yüksek tansiyon
- Çocuklarda dikkat süresinin azalması, davranışsal sorunlar veya akademik performans düşüklüğü
Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri
Horlama ile ilgili herhangi bir genetik ilişki bulunmamaktadır. Fakat, horlamanın oluşmasında etkili olan bazı etkenler bulunmaktadır. Bademcik ve geniz etinin şişmesi, yüz (burun, boğaz ve çene) kemiklerinin şekillerinin düzensiz olması, büyük dil tabanı, alerji ya da soğuk algınlığından kaynaklanan tıkanıklıklar ve küçük ağız ve ağız bölgesindeki şişmeler fiziksel etken faktörler arasındadır. Ayrıca, 50 yaş üstü, yüksek kilo, aşırı alkol tüketimi, menopoz, antihistamin veya uyku hapı kullanımı ve hamilelik ya da hamilelik sonrası aşamalar risk faktörlerini arttırmaktadır.[5]
Teşhis Yöntemleri
Horlama her ne kadar basit bir durum olarak düşünülse bile altta yatan önemli bir neden olabilir ve başka hastalıklara sinyal verebilir. Horlamayı teşhis etmek için fiziksel muayene yapılır ve vücut kitle indeksi (BMI) hesaplanarak boy ve kilo ölçülerek başlanır, sonrasında ise testler ve taramalar uygulanmaktadır. Horlama teşhis yöntemlerinden en yaygınları ise; X-ışını kullanılarak ayrıntılı görüntüleme için bilgisayarlı tomografi (BT) taraması; bilgisayar, mıknatıs ve radyo frekansı aracılığı ile manyetik rezonans görüntüleme (MR); ve solunum yollarının incelenmesi için endoskopi bulunmaktadır. Ayrıca, uyku apnesinden kaynaklandığı düşünüldüğü durumlarda uyku laboratuvarında bir gecelik gözlem yapılmaktadır.
Tedaviler veya İdare Yöntemleri
Horlamanın her türü tedavi edilemez ve tedavi yöntemi horlamanın ortaya çıkış nedenine bakılarak uzmanlar tarafından kararlaştırılır. İlk olarak bazı basit tedavi yöntemleri bulunmaktadır ve bunlar; yaşam şeklinin değiştirilmesi, uyku pozisyonunun değiştirilmesi, yüksek bir yastık kullanılması, kilo verilmesi, burun tıkanıklığının tedavi edilmesi, alkol ve sigara kullanımının bırakılması, bazı ilaçların kullanımına dikkat edilmesi ve burun bandı kullanılması bulunmaktadır. Bu basit yöntemler sonuç vermezse eğer profesyonel bir yardım alınması gerekmektedir çünkü altında ciddi bir rahatsızlık yatıyor olabilir. Profesyonel bir muayaneden sonra ameliyatsız tedavi yöntemleri bulunmaktadır ve lokal anestezi ile uygulanan tedavi yöntemleri arasında; uvulopalatopharyngoplasty (UPPP), lazer (lazer uvulopalatofaringoplasti) tedavisi, somnoplasti enjeksiyonu ve radyofrekans tedavisi bulunmaktadır.[6]
Horlamanın nedeni uyku apsesi ise tedavi yöntemi değişiklik göstermektedir. CPAP (sürekli pozitif hava yolu basıncı) adı verilen bir cihaz yardımı ile uyku esnasında horlamayı en aza indirmeye ve nefes almayı sürdürmeye çalışılır.[5]
Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)
İnsanların, %45 oranında bazen horladıkları gözlemlenmiştir ve %25 oranında sürekli horlandığı hesaplanmıştır. Ayrıca, %5 oranında şiddetli horlama saptanmıştır ve çocukluk döneminde %12 oranında horlama tespit edilmiştir. Bunlara ek olarak, erkekler, kadınlara oranla daha sık horlama eğilimindedir ve yaklaşık olarak erkeklerin oranı %40 iken kadınlarda oran %20 olarak saptanmıştır.[5]
Önlem Yöntemleri
Horlamayı önlemenin bazı yöntemleri bulunmaktadır. Genellikle önlem yöntemleri uyumadan önce yapılması gerekenleri içermektedir. Bunların içerisinde ise; burun deliklerine daha fazla hava girmesini sağlayan burun şeritleri (ilaçsız), uyumadan önce alkol ve sigara tüketimini kesmek, sırt üstü yerine yan yatmak ve sağlıklı bir kilo endeksini sağlamak bulunmaktadır.[5] Ayrıca, horlamayı önlemek için ağız cihazı bulunmaktadır bu alet sayesinde çeneyi (dil ile birlikte) hafifçe öne doğru çekerek üst solunum yolunun açılması sağlanmaktadır.[3]
Diğer Başlıklar
Horlamanın kardiyovasküler sistem üzerinde birçok zararlı etkisi olduğu saptanmıştır. Tip 2 diyabet mellitus geliştirme, arteriyel hipertansiyon ve koroner kalp hastalığı, kalp krizi, felç ve akut miyokard infarktüsü ile horlamanın doğrudan bağlantısı araştırılmıştır ve bu hastalıkların risk faktörlerini arttırdığı gözlemlenmiştir.
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Sorular
- Kara deliklerin bir ömrü var'mıdır?
- Kıl yakma, ağda, cımbız, jilet kullanımı arasında fark var mı?
- İnsanların uykusu da evrimleşti mi?
-
6
-
4
-
4
-
3
-
3
-
3
-
3
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- Mayo Clinic. Snoring. (22 Aralık 2017). Alındığı Tarih: 01 Eylül 2020. Alındığı Yer: Mayo Clinic | Arşiv Bağlantısı
- NHS. Snoring. (25 Ağustos 2017). Alındığı Tarih: 01 Eylül 2020. Alındığı Yer: NHS | Arşiv Bağlantısı
- ^ Harvard Health Publishing. Snoring Solutions. Alındığı Tarih: 01 Eylül 2020. Alındığı Yer: Harvard University | Arşiv Bağlantısı
- American Academy of Sleep Medicine. Snoring - Causes And Symptoms. Alındığı Tarih: 01 Eylül 2020. Alındığı Yer: American Academy of Sleep Medicine | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b c d The Johns Hopkins University. Snoring. Alındığı Tarih: 01 Eylül 2020. Alındığı Yer: The Johns Hopkins University | Arşiv Bağlantısı
- ^ Department of Health & Human Services. Snoring. (30 Ağustos 2014). Alındığı Tarih: 01 Eylül 2020. Alındığı Yer: Better Health | Arşiv Bağlantısı
- J. E. Shaw, et al. (2008). Sleep-Disordered Breathing And Type 2 Diabetes. Diabetes Research and Clinical Practice, sf: 2-12. doi: 10.1016/j.diabres.2008.04.025. | Arşiv Bağlantısı
- C. Leineweber, et al. (2004). Snoring And Progression Of Coronary Artery Disease: The Stockholm Female Coronary Angiography Study. Sleep, sf: 1344-1349. doi: 10.1093/sleep/27.7.1344. | Arşiv Bağlantısı
- H. Palomäki. (1991). Snoring And The Risk Of Ischemic Brain Infarction. Stroke, sf: 1021-1025. doi: 10.1161/01.STR.22.8.1021. | Arşiv Bağlantısı
- P. Braga-Neto, et al. (2004). Snoring And Excessive Daytime Sleepiness In Parkinson's Disease. Journal of the Neurological Sciences, sf: 41-45. doi: 10.1016/j.jns.2003.08.010. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/09/2020 07:08:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9284
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
