پوکی استخوان (استئوپروز) چیست؟
پوکی استخوان (استئوپروز) به معنی استخوان متخلخل یا مشبک است که در آن استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند. این شکنندگی در حدی است که ممکن است استخوان با ضربات خفیف مثل خم شدن، بلند کردن جارو برقی یا سرفه کردن دچار شکستگی شود. این موضوع به دلیل کاهش سطح کلسیم، فسفر، ویتامین دی و سایر مواد معدنی در استخوان ایجاد می شود.
[lwptoc title=”آنچه در ادامه این مقاله خواهید خواند:”]
در سال ۱۹۹۴ سازمان جهانی بهداشت پوکی استخوان را به‌صورت کاهش توده استخوان تعریف کرد. در این تعریف عنوان شد چنانچه کاهش دانسیته توده استخوان به کمتر از ۵/۲ برابر یا بیشتر از انحراف معیار استاندارد نسبت به افراد بالغ جوان برسد پوکی استخوان ایجاد شده است.
مطابق با تحقیق‌های انجام شده از هر سه زن یک نفر و از هر دوازده مرد یک نفر در طول زندگی به این بیماری دچار میشود.
شروع استئوپروز بدون علامت است ولی کاهش تدریجی بافت استخوانی سبب شکستگی‌های دردناکی میشود. شکستگی‌ها بیشتر در نقاط تحت تاثیر این عارضه مانند گردن، ران و مهره‌ها مشاهده میشود. فشار بر مهره‌ها باعث درد کمر، بدشکلی ستون فقرات، شکستگی خود‌به‌خود مهره‌ها، لگن و سایر استخوان‌ها میشود. در نتیجه این مشکل‌ها باعث ناتوانی و کاهش کیفیت زندگی می‌شوند.
پوکی استخوان معمولا باعث شکستگی مهره‌ها، لگن و مچ دست میشود. در دوران جوانی میزان استخوان سازی بیشتر از تخریب استخوان‌های قدیمی است و در نتیجه تراکم استخوان افزایش می‌یابد. بیشتر حجم استخوانی در اواسط دهه ۳۰ عمر وجود دارد و بعد از آن به تدریج وضعیت خود را تغییر داده و میزان تخریب بیشتر از ساخت استخوان صورت می‌گیرد.
عوامل مهمی در ایجاد این بیماری نقش دارند که یائسگی در خانم ها یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. در این دوره با کم شدن سطح استروژن، تراکم استخوان هم کم میشود. هرچه تراکم استخوانی بالاتر باشد ذخیره استخوانی غنی‌تر خواهد بود و احتمال ابتلا به این بیماری در سنین بالا کمتر میشود.
پوکی استخوان در بعضی شرایط می‌تواند ناتوان‌کننده باشد بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری به ویژه در بانوان استفاده از رژیم غنی از کلسیم و ویتامین دی در سنین جوانی توصیه میشود.
مواد غذایی که کلسیم بالایی دارند مثل لبنیات، حبوبات، آجیل، غلات کامل، گیاهان سبز برگ (کلم بروکلی ،اسفناج )، ماهی ساردین، سالمون و بادام برای پیشگیری از این بیماری مناسب‌اند. سنجد برای ترمیم شکستگی، ترک استخوان و پیشگیری از این بیماری بسیار مفید است و همچنین پودر هسته سنجد غضروف ساز است و می‌توانید برای ترمیم مفاصل آن را با شیر میل کنید. برای آشنایی با تغذیه مناسب جهت پیشگیری از پوکی استخوان مقاله 13 غذای استخوان ساز را مطالعه کنید.
علائم پوکی استخوان
۱- درد در ناحیه پشت
۲-کوتاه شدن قد با خمیده شدن قامت
۳- شکستگی استخوان
۴- در هم فشرده شدن استخوان‌ها
درباره آزمایش تراکم استخوان
۱- به توصیه پزشکان زنانی که از استروژن استفاده نکرده اند و شرایط زیر را دارند باید آزمایش تراکم استخوان انجام دهند.
- افراد بالای ۶۵ سال
- دوران یائسگی یا یائسگی زودرس
- ناهنجاری در ستون مهره
- استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی نظیر پردنیزولون
- افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، بیماریهای کبدی ، بیماریهای تیروئیدی یا افرادی که سابقه ابتلا به این بیماری را در خانواده دارند.
- زنان و مردانی که ریسک فاکتور‌ها و عوامل خطرساز دارند.
عوامل خطر برای بروز این بیماری عبارتند از افزایش سن، جرم کم استخوان، سابقه شکستگی،افراد الکلی و سیگاری.
عواملی که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهند
- استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئید‌های خوراکی
- مصرف زیاد دخانیات
- داشتن سابقه ابتلا به این بیماری در خانواده
- داشتن شاخص توده بدنی پایین
- استفاده از داروهای تاثیر گذار بر استحکام استخوان‌ها
گروه‌های پر خطر برای ابتلا به استئوپروز
- افرادی که بیشتر از ۳ ماه داروهای استروئیدی مصرف می‌کنند.
- افرادی که منظم ورزش نمی‌کنند یا تحرک بدنی ندارند.
- افراد سیگاری و الکلی
- زنانی که تخمدان‌هایشان را برداشته‌اند.
- کسانی که اختلال در غذا خوردن مثل پرخوری یا بی‌اشتهایی دارند.
راه جلوگیری از پوکی استخوان
۱- مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین دی مثل زرده تخم مرغ ،ماهی آب شور و جگر بسیار کمک کننده‌اند. مصرف کافی ویتامین دی به‌طوری‌که هر فرد حداقل ۴۰۰ واحد دریافت کند.
۲- دریافت روزانه حداقل ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم از طریق غذا یا مکمل‌ها می‌تواند تاثیر زیادی در فرآیند ساخت استخوان‌ها و تراکم آن‌ها داشته باشد و از بروز شکستگی ها جلوگیری کند.
«در سنین بالای ۵۰ سال مصرف روزانه ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم توصیه میشود.»
۳- انجام ورزش‌های متحمل وزن و تمرین‌های کششی برای پیشگیری از استئوپروز اهمیت دارند. ورزش‌های متحمل وزن مثل دویدن، رقصیدن، راه رفتن و همه ورزش‌هایی است که باعث شکستگی در استخوان ها نشود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد ورزش وزنه‌برداری یکی از بهترین ورزش‌ها برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری است.
تقویت عضله‌ها و استخوان‌ها و بهبود بخشیدن به تعادل از مهم‌ترین هدف‌های ورزش در این افراد است.
۴- کاهش میزان مصرف کافئین و عدم مصرف الکل و سیگار نقش زیادی در جلوگیری از ابتلا به این بیماری دارند.
چه بیماری‌هایی باعث پوکی استخوان می‌شوند؟
پوکی استخوان باعث بروز بیماری هایی همچون:
- نارسایی حاد کلیه
- بیماریهای کوشینگ
- آسیب‌های کبدی
- بیماریهای انسداد ریوی
- پرکاری تیروئید
- دیابت
- تالاسمی
- رماتیسم
- بیماریهای استخوانی متاستاتیک
میشود. برای آشنایی با انواع بیماری های استخوانی کلیک کنید.
دیدگاه ها
در کمترین زمان ممکن به پیام های شما پاسخ خواهیم داد