Türkiye'deki siyasi partiler arasında geçtiğimiz günlerde giren ve kongresini yaparak genel başkanı ve meclisini belirleyen HDP Gaziantep ve çevresinde de örgütlendi. Bu partiyi biraz daha yakından tanımak için belirlenen 10 temel soruyu ve yanıtlarını siz okurlarımız ile paylaşmak istedik.

1. HDK nedir? 2011 genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) ile 20'ye yakın sosyalist parti ve hareket işbirliği yaparak Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'nu oluşturdu. Genel seçimlerde %10 seçim barajını aşarak bağımsız milletvekilleri ile meclise girmeyi amaçlayan bu blok 41 ilde 65 adayla seçime girdi. 36 aday seçilmeyi başararak meclise girdi. Partiler bu işbirliğini geliştirerek geniş bir Türkiye muhalefeti örgütlemek üzere çalışmalarına devam ettiler. 2011 yılının Ekim ayında bir kongre düzenleyerek bu işbirliğini genişlettiler. Sosyalist partiler, sendikalar, kadın, LGBT ve çevre hareketleri, emek ve hak temelli sivil toplum örgütleri, başta Aleviler olmak üzere Anadolu'da yaşayan çeşitli dini azınlıkların temsilcilerinden oluşan, 81 ilden 820 delegenin katılımıyla düzenlenen kongreye Halkların Demokratik Kongresi (HDK) adı verildi.  

2. HDK'nın amacı nedir? HDK, Türkiye'de emek ve demokrasi güçlerinin, azınlıkların, ezilenlerin, dışlananların bir araya gelerek mevcut siyasete alternatif yeni bir siyaset oluşturma hedefiyle yola çıktı. Başta Kürt siyasi hareketi olmak üzere tüm etnik kimliklerin, din ve mezheplerin, kadınların, LGBT bireylerin, azınlıkların, çevre hareketlerinin ve bağımsız bireylerin kendilerini ifade edebilecekleri bir platform oluşturmayı amaçladı.  

3. HDK nasıl bir örgütlenme? HDK, bileşenlerinin toplumsal tabanlarına bakılmaksızın eşit temsile dayanan bir örgütlenme tarzını benimsedi. Kadınların, gençlerin, LGBT bireylerin temsillerini teşvik edecek kotalar ile eşitlikçi bir yapı kurulmaya çalışıldı. Mahalle, belde, kent meclisleriyle siyaseti tabana yaymayı amaçlayan bir örgütlenme tarzı amaçlandı. Katılımcı, çoğulcu demokrasiyi uygulamaya yönelik bir çaba içine girildi.

4. HDP nedir? HDK'nın yaklaşık iki yıl boyunca süren çalışmaları, birbirinden farklı siyasi ve kültürel hareketlerin özgürlük ve demokrasi paydasında birleşerek birlikte siyaset yapma pratiklerini geliştirmeyi amaçladı. Bu çalışmanın başarılı olması sonucunda HDK'nın partileşerek Türkiye'de bir üçüncü yol oluşturması hedeflendi. Bu amaçla Halkların Demokratik Partisi (HDP) kuruldu. HDK'yı oluşturan örgütlerin kurduğu HDP, bir Türkiye partisi olma amacıyla bütün il ve ilçelerde örgütlenme çalışmalarını sürdürmekte.

5. HDP nasıl bir örgütlenme? HDK örgütlenmesi partiye de taşınmaya çalışılıyor. Mahallelerden başlayan aşağıdan örgütlenme modeli ile katılımcı ve çoğulcu bir demokratik anlayış partiye egemen kılınmak isteniyor. Lider ve üst yönetimin görevlerinin partinin organizasyonu ve sözcülüğü görevlerini üstleneceği, kararların kurulan meclislerde tüm bileşenler tarafından birlikte alınabileceği bir örgüt yapısı kuruluyor. %50 kadın kotasıyla partinin her yönetim ve yürütme biriminde kadınlara eşit temsiliyet hakkı garanti altına alınıyor. %10 gençlik kotası ve %10 LGBT bireyleri kotası ile bu kesimlerin de parti çalışmalarındaki temsiliyeti sağlanıyor. İl ve ilçelerdeki örgütlenmelerin halk meclisleri yapısında olması ve tüm karar mekanizmalarının buralardan başlaması için çalışılıyor.

6. HDP bir Kürt Partisi mi? Hayır. Halihazırda Kürt siyasi hareketini başarıyla temsil eden Barış ve Demokrasi Partisi var ve bu parti HDK ve HDP'nin bir parçası. HDP herhangi bir etnik kimliğe ya da bir mezhebe dayanan bir parti değil. İçinde her etnik kimlikten, her mezhepten siyasi örgütü ve bireyi barındıran ve ona eşit temsil hakkı vermeyi amaçlayan bir yapı. Şu an halihazırda içindeki en örgütlü, en kurumsal ve toplumsal tabanı en geniş örgüt BDP olduğu için kamuoyunda yeni bir Kürt partisi algısı olması normal. Ancak süreç ilerledikçe ve HDP yeni katılımlarla toplumsal tabanını genişlettikçe bu algının değişeceği öngörülmekte.

7. HDK/HDP ile Gezi arasındaki ilişki ne? Gezi Direnişi hiçbir siyasi hareketin ya da partinin tekelinde ve kontrolünde değildi. Buna yeltenen bazı partiler ise Gezi direnişçileri tarafından dışlandı. HDK/HDP ise bu süreçte temkinli davrandı. Tüm bileşenleri kadın hareketleri, LGBT hareketleri, sivil toplum örgütleri ile Gezi'nin içinde olmasına rağmen kurumsal bir destek vermedi. Bu tavır kendi içinden özellikle Sırrı Süreyya Önder tarafından eleştirildi ve Gezi'deki ulusalcı gruplarla arasına bir mesafe koyma çabası olarak yorumlandı. Bununla birlikte Gezi'ye katılan birçok hareketi HDK/HDP bileşenleri arasında görmek mümkün. Sonraki süreçte HDK/HDP Gezi direnişinde ve sonrasında ortaya çıkan park forumlarında ortaya çıkan değerleri savunan ve destekleyen bir tavır gösterdi. Gezi'deki dayanışmanın, çoğulcu ve katılımcı demokrasi deneyiminin arkasında durdu ve kendi örgütlenmesi içinde bu tecrübelerden yararlandı. Bugün Gezi Direnişi'nin kazanımlarını en çok sahiplenen ve bu kazanımları reel siyasette uygulama iradesi gösteren yapı HDP gibi görünüyor.

8. HDP bir solda birlik çabası mı? Bir anlamda evet, bir anlamda hayır. HDK'da birçok sosyalist parti kendi kimliklerini koruyarak yer aldı. Partileşme sürecinde de bir kaynaşma değil, birlikte hareket etme ve dayanışma kültürünün ön plana çıkarılması amaçlandı. Bu anlamda HDP'nin bir solda birlik çabası olduğunu söyleyebiliriz. Ancak HDP ilkeleri ve amaçlarıyla solu da aşan, Türkiye'deki dışlanan, ezilen, sömürülen tüm toplumsal kesimleri kucaklamayı amaçlayan bir parti hüviyetinde. Ortak ilke ve değerler paydasındaki insan hakları, kadın ve çocuk hakları bu değerlerin alt yapısını oluşturuyor, tüm sivil toplum örgütlerine, siyasi oluşumlara ve bireylere açık bir yapı sunuyor. Bu anlamda da solda birlik çabasını aşan bir boyutu var.

 9. HDP yerel seçimlere giriyor mu? Evet. Aslında amaçlanan HDP'nin tüm Türkiye'de yerel seçimlere girmesiydi. Ancak partileşme sürecindeki yasal zorunluluklar ve örgütlenme için yeterli zamanın olmamasından dolayı Güneydoğu ve Doğu Anadolu illerinde yerel seçimlere BDP çatısı altında, diğer bölgelerde ise HDP çatısı atında girilmesi planlanıyor. Her bölgede, her il ve ilçede BDP ve HDP örgütleri birlikte çalışacak ve adaylarını destekleyen seçim kampanyaları bir arada yürütülecek.

10. HDP bir iktidar alternatifi olabilir mi? HDP'nin asli amacı iktidar değil. Elbette tüm siyasi partilerin hedefi iktidardır ancak HDP tabandan bir siyaset üretmeyi, katılımcı, çoğulcu demokrasiyi parti içinde yerleştirmeyi, karar alma süreçlerini tüm bileşenlerinin, partinin tüm üyelerinin katılımıyla eşit ve demokratik bir şekilde sağlamayı hedefleyen yeni bir siyaset anlayışı oluşturmayı daha önemli ve değerli buluyor. Böyle bir arada, birlikte siyaset anlayışı yerleştiğinde, toplumun ezilen çoğunluğunun eski siyasi yapıları tasfiye edeceği ve HDP tarafından siyasi iktidarın ele geçirilmesinden ziyade, yeni bir siyaset anlayışıyla bir halklar iktidarının kurulacağı öngörülüyor. HDP'nin bu hedefine ulaşmadaki başarısı ise ancak farklı kültürel, siyasi ve sosyal anlayışlardan gelen muhalif örgütlerin ve bireylerin partiye katılımı ve birlikte siyaset üretme iradesini göstermesiyle mümkün olabilecek gibi görünüyor. Şu siyasi ortamda memleketi AKP-CHP cenderesinden kurtarmak için en büyük umut olduğu da ortada..