Xəbər verdiyimiz kimi ötən ay Yaradıcılıq fakültəsində tənqidçi Əsəd Cahangirin təqdimatıyla yazıçı Həmid Herisçiylə görüş keçirildi. Görüşdən hazırlanmış materialı manera.az-ın oxucularına təqdim edirik:

Əsəd Cahangir: Salam, əziz tələbələr!

Bu gün sizin istəyinizlə tanınmış yazıçı Həmid Hersiçinin görüşünə toplaşmışıq. Həmid ağanın görünən tərəfləri ilə hamı tanışdır. Odur ki, sözümə onun görünməyən tərəflərindən başlamaq istəyirəm. Bizi 1994-cü ildə “Ədəbiyyat qəzeti”inin o vaxtkı baş redaktoru, Xalq Yazıçısı Sabir Əhmədli öz kabinetində tanış edib. Sonra onunla təsadüfən hardasa rastlaşanda ədəbiyyat barədə bəzən saatlarla çəkən söhbətlər edirdik. Bir dəfə “Xəzər” jurnalının redaksiyasında rastlaşdıq və o, mənim “Söz” essemin ilk cümləsini oxuyub, “Sən həşərat yox, cəngavərsən” dedi. Yəni Nitsşenin dili ilə desək, bu, “Sən unterşmen yox, ubermenşsən” demək idi. O vaxtlar bu sözün mənim üçün önəmi böyük idi. İndi də böyükdür – təkcə mənim üçün yox, ədəbiyyatımız üçün.

2000-ci il idi. Həmid ağanın təşəbbüsü ilə postmodernizm haqqında müzakirələrə başladıq. Həmidgilin səkkizinci mikrorayonda yerləşən evinin qarşısındakı meydançada ən azı bir ay çəkən bu müzakirələr bəzən gecə yarısınacan çəkirdi. Bir az təvazödən uzaq səslənsə də, Şəms ilə Ruminin, Nemiroviç-Dançenko ilə Stanislavskinin, Cəlil Məmmədquluzadə ilə Sabirin söhbətləri qəbilindən idi bu gecə söhbətlərimiz. Çünki indi biri razılaşsa, biri razılaşmasa da, son 15 illik ədəbiyyatımız məhz bu söhbətlərdən doğuldu. Bunu deyəndə təbii ki ilk öncə postmodernist ədəbiyyatı göz önünə alıram.

Müəyyən görəv sahibləri tərəfindən bilərəkdən salındığı ətalət bataqlığından ədəbiyyatı çıxarmağın yolu nədədir? Gecə söhbətlərimizin ana xəttində bu sualı cavblandırmaq dururdu. Bizə elə gəlirdi ki, bu sualın cavabı postmodernizmdir. Sonrakı ədəbi-bədii prakrika da göstərdi ki, yanılmamışıq. 2001-ci ildən sonra bu yöndə məqalələr yazmağa və filoloji tərcümələr etməyə başladıq. Bu sırada mənim “Yeni əsrin ibtidası” silisilə məqalələrimi və Zatonski, Adelgeym, Andreyev, Dugin, Nikitina və digərlərindən tərcümələrimi qeyd etmək olar. Postmodernizm anlayışı nəinki ziyalılar, ümumən xalq arasında böyük maraq doğurdu. Çünki bu anlayışa maraq vaxtın, zamanın özünün zəruri tələbindən doğurdu. Bununla belə postmodernizmə qarşı müqavimət də güclü idi. Lakin biz ruhdan düşmür, indi dönüb geri baxanda özümə də qəribə gələn qarşısıalınmaz bir inadla postmodernizm mövzusunu davam etdirirdik. Gecə söhbətləri artıq gün işığına çıxmış və söhbətə az qala bütün Azərbaycan qoşulmuşdu.

Postmodernizm söhbətləri çayxanalardan mətbuata, mətbuatdan televiziyaya, ordan da monoqrafiyalara, elmi işlərə keçir, özünün rəsmi təsbitini tapırdı. 2003-cü ildə Kamal Abdulla "Yarımçıq əlyazma" postmodernist romanını yazdı və roman Nobel müsabiqəsi qeydiyyatından keçən ilk Azərbaycan ədəbiyyatı nümunəsi oldu. Onlarla gənc meydana çıxdı və yaxşı-yaman postmodernist üslubda yazmağa başladılar. Əlbəttə, bu yazılanların sırasında bədii baxımdan heç bir “izm”in tələbinə cavab verməyən, bədii baxımdan zəif, xaltura xarakterli şeylər də az deyildi. Amma əsas o idi ki, yeni anlayış qalib gəlmiş və ədəbiyyat ətalət bataqlığından çıxmışdı.

Bütün bu yeniləşmə prosesinin gedişində Həmid ağanın xidməti müstəsna idi. Rus ədəbiyyatı Qoqolun "Şineli"ndən çıxdığı kimi, ən yeni ədəbiyyatımız da Həmid Herisçinin “Nekroloq” romanı, çoxsaylı esseləri, müsahibələri, şeirləri və teleproqramlarından çıxdı.

Həmid Herisçinin yaradıcılığını iki dövrə bölmək olar. O “Nekroloq” romanında köhnə estetika və əprimiş bədii zövqə nekroloq yazır, ölüm oxuyurdu. Bu, onun yaradıcılığının birinci dövrü idi.

İkinci mərhələyə isə o, “Solaxay” romanı ilə başladı. Bu romanla Herisçi postmodernizmlə qəti surətdə vidalaşdı və yeni düşüncə qatına keçdi. Bu, postinsan qatı idi. Və hesab edirəm ki, "Solaxay" postinsan haqqında kult romana çevriləcək. Romanın əsas ideyası insanın indiyədək gizli, latent qalmış sol tərəf imkanlarının açılması, məlum sağ tərəf imkanları ilə birləməsi və bütövləşmədir. "Solaxay"ın müəllifi bunu ambideksteriya, bu tip insanı isə ambidekster adlandırır. Həmidin qəhrəmanı postinsanın ədəbiyyatımızdakı ilk qaranquşudur.

Beləliklə, son 15-20 ildə ədəbiyyatımızın ən mühüm yeniliklərinə imza atmış Həmid Hersiçi qonağımızdır. Buyurub, sizi maraqlandıran suallarınızı ona verə bilərsiniz…

- Sizin şeirlərinizi oxuyanda hərdən adama elə gəlir ki, bu şeirləri oxucuya, yəni kiməsə başqasına yox, özünüzə ünvanlayırsınız. Bu, nədəndir?

Həmid Herisçi: -Özümü tanıyandan tək qalmağı çox sevirəm. Gərək özün özün özünlə tək qala biləsən. Mən şeirlərimi vəcd halında yazıram. Bu vaxt insan Allaha, ilahi yaradıcılığa çox yaxın olur. Uşaqlıqdan hiss etmişəm ki, məndə bu hal çox olur. Bəziləri bu hala çatmaq üçün şərab içir, xüsusi otlardan istifadə edir. Amma yanılırlar. Vəcdə psixotrop vasitələrin köməyi ilə yox, təbii surətdə gəlməlisən. Məndə vəcd təbii halda yaranır. Yəqin buna görə şeirlərim öz-özümlə söhbətlərimdir. İnsan gərək özünü tanıya, özüylə dialoq qura, özüylə söhbət edə. Özündən öyrənmək çox yaxşı şeydir. Şəhabəddin Söhrəverdinin bir hekayəsində insanın gözünə görünən xəyal ona deyir ki,mən sənin inkişaf etmiş formanam. Mən də özümün şeirlərimdə kamil şəklimi görmək, onunla danışmaq istəyirəm.

- Öz şeirlərini özünə ünvanlamaq eqoizm deyilmi?

- Mənim tək qalmaq anlayışımda Allah var. Allah olan yerdə isə hamı və hər şey var. Mənim təklik dediyim şey nihilistin, individualistin, ekzistensialistin eqoist tənhalığı yox, sufilərin hər şeyi özündə birləşdirən tənhalığıdır. Ona görə burda eqoizm ola biulməz. Bir vaxtlar bizdə "eqo"sözü çox dəbdə idi. Hətta bədii yaradıcılıqla məşğul olan cavanlar "Eqo" adlı bir təşkilat da yaratmışdılar. Sonra məlum oldu ki, bu çox xatalı təmayüldür. İnsan, xüsusən də yaradıcı insan eqosunu ortalıqdan tamamilə və birdəfəlik yığışdırmalıdır. Bizdə isə əksər yazıçılar eqoistdir. Onların təkcə strategiyası yox, taktikası da yanlışdır. Məsələn, onların əksəri istedadı siqaretdə, araqda və daha nələrdəsə görürlər. Bu sövetdən miras qalan bir şeydir.

- "Ey mənə bənzər insan hardasan?" deyə soruşursunuz. Əlli beş yaşınıza qədər onu tapa bilməmisinizmi?

Həmid Herisçi: - Mən Azərbaycanın çox yerlərini gəzmişəm. ANS telekanalında "Gizli Azərbaycan" proqramını hazırlayanda bütün ziyarətgahlarda olmuşam. Çoxlu istedadlar görmüşəm. O taylı,bu taylı Azərbaycandan xəbərim var. Afurcada çiləxanaya getdim. Bum kəndində bir qara dəlik vardı. Qorxudurdular ki,təhlükəlidir. Amma məni oralar maqnit kimi çəkirdi özünə. Eləcə də digər yerlər... Bizdə insanı özünə tanıda biləcək abidələr demək olar ki, öyrənilməyib. Sonralar başa düşdüm ki, mən bu gəzintilər zamanı özümə bənzər insanı axtarırmışam. Bir qədər də keçdi, aydın oldu ki, axtardığım o insan elə mən özüməm. Sizə də məsləhət görürəm ki, Vətəni öyrənəsiniz. Özünü öyrənməyin və tapmağın yolu Vətəni öyrənməkdən keçir. Allahı öyrənməyin yolu isə özünü öyrənməkdən başlayır.

-Həyat yoldaşınız sizi başa düşürmü?

Həmid Herisçi: -İnsanı axıracan heç özü də başa düşmür. Ancaq Allah səni axıracan başa düşə bilər. Həyat yoldaşı isə Allah deyil. Həyat yoldaşı səni sevsə,bu kifayət edər. İlhamiyyə xanımla iyirmi ildən artıqdır ki, ailə qurmuşuq. Onun başa düşüb düşmədiyi barədə suala özü cavab verə bilər, mən isə bir şeyi dəqiq bilirəm - hər adam mənə onun kimi dözə bilməzdi. Dözüm sevgidən doğur, sevgi isə bir-birini başa düşməyin bir başqa formasıdır. Sevəndə adamlar bir-birini ağıla yox, ürəklə anlayırlar. Bu anlamda həyat yoldaşım məni gözəl başa düşür.

- Gənclərin yaradıcılığını oxuyursunuzmu?

Həmid Herisçi: -Mən çox istərdim ki,elə bir gənc yazıçı olsun və mən onu oxuyum. Hazırda elə bir yazıçı görmürəm. Halbuki biz çox istedadlı xalqıq. Bizim ədəbiyyat tariximiz şedevrlərlə zəngindir. Məsələn, "İskəndərnamə" kimi əsərimiz var. Ancaq gənc yazarlar xatalı şeylər yazırlar. Onlar məni çox məyus edir. Ən başlıcası çox eqoistdirlər. Amma yaşlılardan nəsə gözləmək olar. Məsələn, Anarın "Göz muncuğu" əsəri çox xoşuma gəlir. Mən onu oxuyanda özümü də orada gördüm. Düzdür, Anar orada mənə çoxlu daşlar atıb. Amma əsər yenə də mənə çox maraqlı gəldi. Ən başlıcası odur ki, əsərdə dirilmə məsələsi var. Ən qəribəsi isə budur ki, Anar mənim həyatımla bağlı faktları görəsən hardan alıb? Çünki mən də onun qəhrəmanı kimi bir neçə dəfə klinik ölüm keçirmişəm. Elçinin “Baş” romanını son dövr nəsrimizin və ümumən ədəbiyyatımızın uğuru sayıram. Amma nədənsə gənclər bu uğurlar barədə susur, ancaq bir-birləini tərifləməklə məşğul olurlar. Bu təriflər azacıq zövqü və savadı olan adamda utanc hissi doğurur.

-Deyirsiniz ki,gənclərdə eqo hissi güclüdür. Əgər Siz gəncliyin yaradıcılığını izləmirsinizsə, onların eqoizmini hardan bilirsiniz?

Həmid Herisçi: -Əvvəla, etiraf edim ki, ümumən oxucu olmaq istəmirəm. Çünki oxucu deyil, yazıçıyam. Amma işimlə əlaqədar çox oxumağa məhkumam. Əgər nəyisə oxuyuramsa, artıq çox diqqətlə oxuyuram. Oxuduğum kitabı adətən çantamda gəzdirirəm. Elə kitab var ki,onu bəlkə də 500 dəfə oxumuşam. Amma gəncləri oxumaq mənim üçün əzabdır. Onların yazdıqları beynimə, ruhuma, hissimə qida vermir. Onların eqoizmini görmək üçün isə kitablarını oxumaq lazım deyil. Bircə dəfə 5 dəqiqəlik söhbət, adi bir facebook statusu da insanın xarakterini büruzə verir.

- Dünyagörüşünüzün formalaşmasına ən ciddi təsir edən nələr olub?

Həmid Herisçi: - Əvvəla, qan-gen yaddaşında müəyyən göstəricilər olmalıdır. Bizim nəslimiz Təbriz yaxınlığındakı Heris kəndindəndir. Heris qədim zamanlardan özünün xalçaları ilə məşhur olub. Bizim nəsil də xalçaçı nəslidir. Mən də xalçaçıyam - sadəcə, söz sözə calayır, fikir toxuyuram. Mənim babalarım həm də fədai olublar,qorxmaz olublar, inqilabçı olublar. Qorxmazlıq xüsusiyyəti mənə babalarımdan keçib. Mən qorxsaydım, Afurcada o yarığa girə bilməzdim. Bunun üçün qan yaddaşı lazımdır.

Amma məsələ sadəcə qan yaddaşı ilə bitmir - öz üzərində ciddi işləməlisən. Yəni səni təkcə babaların yox, insanlığın babaları ilə bağlayan nələrsə olmalıldır. Mən Nitşeni oxuyanda çox kiçik idim. Onda başa düşdüm ki, yazıq adama kömək etmək lazım deyil. Antihumanist görünsə də, bu belədir. "Gilqamış əfsanəsi"ni oxuyanda İmam Hüseyn əhvalatlarına oxşatdım. Bu əski şumer dastanı mərsiyənin başqa forması idi. Beləliklə, yaddaşınla tarixin və insanlığın dərin qatlarına bağlanmalısan. Tarixlə müasirlik arasındakı əlaqə bağlarını tapmalısan. Amma yazıçı olmaq üçün bu hələ kifayət eləmir. Tarixdən zamansızlığa, əbədiyyət keçməlisən. Varlığın özü kimi bütöv olmalısan.

-O dünya və bu dünya haqda fikirlərə münasibətnizi bilmək istərdim.

Həmid Herisçi: -Mən 2014-cü ildə klinik ölüm keçirmişəm. O vaxt Fatmayıda bir quyunun başında yerə yıxıldım. Sanki bir qız dedi ki,Həmid,sən içmirsən,amma hamı elə biləcək ki,sən sərxoşsan. Durdum ayağa.Hamı təəccübləndi. Soruşanda qız dedi ki,mən o sözləri ürəyimdə demişəm. Möcüzə o vaxt baş verir ki, ona tələbat olsun. İnsan kamil varlıqdır.Mən çox dahiləri oxumuşam. İndi daha heç vaxt Kafkanı oxumaram. İnsanın öldürülməyini sevmirəm,onun qeyri-məhdud imkanlarına inanıram. Biz istəyirik ki,hüdudsuz insanı tanıyaq,ona inanaq. Avropada fövqəlinsan yaratmaq istəyirlər. Bu fövqəlinsan üçün isə o dünya, bu dünya yoxdur, bircə dünya var - ölməzlik dünyası. O bu dünyaların birinə digərinə bizim Bakıdan Sumqayıta getdiyimiz kimi gedir.

-Sizin şeir, hekayə, roman və esselərinizi oxumuşuq. Özünüzü daha çox hansı janrda görürsünüz?

Həmid Herisçi: -İnsan hərtərəfli olmalıdır. Mən hesab edirəm ki,yazıçı bütün janrlarda yazmağı bacarmalıdır. Əgər o dahidirsə...

-Necə oldu ki,postmodernizmdən postinsana keçdiniz?

Həmid Herisçi: -Bir çox şeyləri bizdən öncə bizim daxilimizdəki mənimiz seçir. Daxili mənimiz həm bizik, həm də biz deyilik. O, həm Allah, həm də insandır. O, bizim işimizdəki Allahdır. O, insanla Allahın bir araya gəlməsidir. Yəni postinsandır. Kimin daxilindəki mən oyanırsa, o özünü postinsan kimi dərk edir. Postmoderndən popstinsana keçməyim daxili mənimin oyanması ilə bağlıdır.

-Siz sol əllə yazırsınız. Kompyuterdə isə hamı istər-istəməz iki əllə yazır. Bu yaradıcılığa necə təsir edir?

Həmid Herisçi: -Hindistanda sağ əl magiyası və sol əl magiyası var. Mən sol əlin möcüzəsinə inanıram.Nəslimizin çoxu solaxaydır. Mən Moskvada olanda bir müəllim neçə müddət imiş ki məni müşahidə edirmiş. Dedi sən sol əllə də yazırsan? Dedim ki, hə. Dedi ki, yox, sən həm sağ,həm sol əllə yazırsan. Gəl, səni xüsusi bir məktəb var,ora göndərim. Orda çox güclü bir məktəb vardı. Mən onu keçdim. İndi isə söz vermişəm ki,ancaq sol əllə yazacam. Çünki sol əllə yazdıqlarım,sağ əllə yazdıqlarımdan fərqlidir.

-Yazdıqlarınızdan hansını ürəyinizə yaxın hesab edirsiniz?

Həmid Herisçi: -Paradoksal, yəni zahirən zidd, daxilən isə vəhdət təşikl edən şeyləri sevirəm. Çünki həqiqi bədii mətn paradoksal məqamlarla bağlıdır. Füzulinin bütün beytləri paradoksal məqamlarla bağlıdır. Paradoksları tapmaq onların dilini bilmək deməkdir. Başqa sözlə, bu, quş dilidir. Bəzi sözlər var ki,soldan sağa və sağdan sola oxunanda eyni şey alınır. Sözün və dilin bu məqamında əvvəl və axır yoxdur, sonsuzluq var, zaman yoxdur, əbədiyət var, ölüm yoxdur, ölməzlkik var. Adi dil insana, paradoksal dil isə postinsana məxsudur. Paradoksal dil postdildir. Mən o dildə yazılanları sevir, özüm də o dildə yazmağa çalışıram. O dillə yazılanlar ürəyimə daha yaxındır. Çünki o dil məntiqlə, başla yox, ürəklə qavranılır.

-Sizə ən çox hansı kitab təsir edib?

Həmid Herisçi: -Nitşenin kitabları. Xüsusən də onun hakimiyyət iradəsi ilə bağlı fikirləri. Mənim 9 yaşım olanda atam o kitabı mənə verib.

-Deyirsiniz ki, İmam Hüseyn ve Nitşe sizə çox təsir edib. Bunları yəqin ki, bir-birinə yaxın qəbul edirsiniz.

Həmid Herisçi: -Sizə elə gəlir ki, İmam Hüseyn və Nitsşe bir arada ola bilməz. Mənə görə isə ola bilər. Postinsani baxış onlar arasındakı zahiri fərqləri aradan qaldırır. Mən metafizikanın tərəfdarıyam. Metafizik qatda onlar vəhdət təşkil edir. İmam Hüseyn Nistsşenin dediklərini praktik olaraq həyata keçirən fövqəlinsan idi. O göstərdi ki, insan ən böyük möcüzədir. İnsan Allahın təcəssümüdür, onun imkanları sonsuzdur. Bunu "Ənəlhəqq" deyən mənsur Həllac da, Nəsimi də, Nəimi də deyirdi. Mahiyyətcə Nitsşe də onların dediyini deyirdi.

-İmam Hüseyndə ilahi eşq var idi. Bəlkə elə sevgi hissi əsasdır?

Həmid Herisçi: -Mən bu "sevgi" sözündən çox qorxuram. Siz mənim "Solaxay"romanımı oxuyun. Orada Qabriel, yəni Cəbrayıl surəti var. O, əsas qəhrəmanı şəxsən tanımır. Amma onun əsas qəhrəmanla daxili əlaqəsi var. Bu sevgidən daha güclü hissdir. Məsələn,sufilərin çox uzaqlardan bir-biri ilə telepatik əlaqələri olurdu. Onlar eyni yuxuları görürdülər.Bu yaxınlarda bizdə də iki belə yuxu yoldaşı var idi. Mən onları çəkmişəm lentə. Bu bir-birinə bağlılığın sufi yoludur. Başqa sözlə, bu, mürid-mürşid yoludur. Buta almaq da elə budur. Yəni demək istəyirəm ki, romanda mən Amerika açmamışam. Məlum çoxəsrlik praktikanı sadəcə yada salmışam. Ümumən kəşf olunub oilunmamasından asılı olmayaraq, Amerika mövcud idi.

-Siz postinsan barədə fikirlər yürüdürsünüz...

Həmid Herisçi: -Bu da mənim fikrim deyil. Bunu da mən sadəcə yada salıram. Bu fikir də çoxdan olub, Nizamidən tutmuş, lap Zərdüşt vaxtından üzü bəri mövcud olub. İranda Zərdüşt təqvimi var. Məzdəkizm hələ də yaxşı öyrənilməyib. Hürufilik yaxşı öyrənilməyib. Heterodoks hərəkat Xətai vaxtı hətta hakimiyyətə gəlib. Axundov, Mirzə Cəlil vaxtında da heterodoks düşüncə bizdə çox qabaqcıl olub. İndi vaxtı geçsə də, tarixən Azərbaycan postinsanı artıq yaradıb. Odur ki, mən özümüz haqqında çox yüksək fikirdəyəm. Hər şeyimiz var,mükəmməl ölkəmiz var və mükəmməl əsərlər yaranacaq. Gör kimlər olub bizdə?! Sıçrayışlar bizə xasdır.Multikulturalizm də, tolerantlıq tarixən olub bizdə. Məsələn, Axsitan müsəlman hökmdarı ola-ola kilsəyə də gedirdi. Özü də səlib müharibələrinin qızğın vaxtında.

- Hekayələrinizdə ən mistik hadisələri sanki gizli saxlayırsınız.

Həmid Herisçi: -Kəşfiyyat məktəblərində adamlara sondan əvvələ düşünməyi öyrədirlər. Bir çox ziyarətgahlarda nə deyirsənsə, geri qayıdır. Səngəçalda bir qaya var, orda qarğalar uçub deşikdən keçir, o biri tərəfdən çıxırlar. Qarğabazar deyirlər ora. Orada daşın üstündə belə bir yazı var: "Şəkinin imamı burda namaz qıldı və qeybə çəkildi". Orda nə deyirsənsə, tərsinə səs gəlir. Məsələn,"Həmid" deyirsən, "Diməh" eşidirsən. Gərək polindrom söz deyəsən ki, səs gəlməyə. Məsələn,"kələk"deyirsən, cavab vermir. Çünki bu polindrom sözdür, yəni əvvəldən axıra və axırdan əvvələ eyni cür oxunur. Məncə,hekayədə belə sehrli, həm də real məqamlar olmalıdır. Ənənəvi estetizm isə hekayədən qovulmalıdır. Reallıq güclü olsun deyə, ədəbiyyat avtobioqrafik olsa, daha yaxşı olar. Yəni müəllif bilavasitə şahidi olduğu, yaşadığı, gördüyü olaylardan yazmalıdır. Mən öz hekayələrimdə bilavasitə şahidi olduğum şeylərdən yazıram. Və burda sirləri gizlətməyə yox, açmağa çalışıram. Əgər nəsə sənə gizli qalıbsa, demək, ya mənim yazıçılığımda, ya da sənin oxuculuğunda problem var.

Əsəd Cahangir: Həmid ağa, təklifimizi qəbul edib, bizimlə görüşə gəldiyinizə, suallarımıza verdiyiniz maraqlı cavablara görə sağ olun. Yaradıcılıq fakültəsinin tələbələri adından Sizə minnətdarlığımı bildirir, gələcək yaradıcılıq həyatınızda uğurlar arzu edirəm.

Hamid Herisçi: "Yaradıcılıq fakültəsinin tələbələri məndə xoş təəssürat yaratdılar. Mən sevinirəm ki, belə tələbələr yetişir... Tələbələr istəyirlər insanı öyrənsinlər; təkcə yaradıcılıq baxımından deyil, onun metafizi tərəfini də bilmək istəyirlər..."



Söhbəti yazdı: Şəhla Aslan,
MANERA.AZ



Бесплатные шаблоны для 10.5Forex Портал для чайников