XII. Dönem Konya Milletvekilleri
1.15. Mehmet Faruk Sükan’ın Biyografisi
Karaman’da 1921 yılında dünyaya gelmiştir. Babasının adı Mahmut Hamdi, annesinin adı Kadın Kız’dır. İlk ve orta öğrenimini Karaman’da, lise öğrenimi ise Konya’da tamamlamıştır. 169 MM ZC, 04.02.1964, O: 1 B: 47, s.260, 261. 170 MM ZC, 19.02.1964, O: 4 B: 56, s.149. 171 MM ZC, 21.02.1964, O: 2 B: 58, s.320-324. 172 MM ZC, 24.02.1964, O: 1 B: 61, s.667.
68
İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde okumaya hak kazanan Sükan, 1946’da bu okuldan mezun olmuştur. Mezuniyetinin ardından askerlik vazifesini ifa etmek üzere Tuzla’ya gitmiştir.
Yedek Tabip Asteğmen olarak askerlik görevini tamamlamıştır. 1950 yılında yüksek ihtisas yapmak için Paris’e gitmiştir. 1953’te ihtisas eğitimini tamamlayıp yurda dönmüştür.
Serbest Hekim olarak çalışmaya başlamıştır. 1955’te Ereğli Belediye Meclisi üyesi seçilmiştir. 1957 yılında ise Ereğli Belediye Reisi olmuştur. 27 Mayıs 1960 askeri darbesine kadar bu görevine devam etmiştir.
Darbeden sonra tekrar, Serbest Dâhiliye Hekimi olarak çalışmaya başlamıştır. 1961 seçimlerinde Adalet Partisi’nden Konya Milletvekili seçilmeyi başararak TBMM’ye girmeye hak kazanmıştır.
1965 ve 1969 seçimlerinde tekrar Adalet Partisi Konya Milletvekili olmuştur. 1973 seçimlerinde ise, Demokratik Parti Konya Milletvekili olmaya hak kazanmıştır. Sağlık Bakanı, İçişleri Bakanı, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olan Sükan, evli ve dört çocuk babasıdır. 03.01.2005 tarihinde vefat etmiştir173
.
1.15.1. Mehmet Faruk Sükan’ın Siyasi Faaliyetleri
Mehmet Faruk Sükan’ın meclis faaliyetleri incelendiğinde çeşitli konular hakkında söz alarak görüşünü beyan ettiği, kanun tekliflerinde bulunduğu ve meclis oylamalarına katıldığı tespit edilmiştir.
1.15.2. 7244 Sayılı Kanun Hakkındaki Teklifi
173Mehmet Faruk Sükan’ın I. Dönem Hal Tercümesi Kâğıdı Sicil No: 298, II. Dönem Hal Tercümesi
Kağıdı, III. Dönem Hal Tercümesi Kağıdı, IV. Dönem Hal Tercümesi Kağıdı, V. Dönem Hal Tercümesi Kağıdı, Mehmet Faruk Sükan’ın I. Millet Meclisi Seçim Mazbatası, II. Millet Meclisi Seçim Mazbatası, III. Millet Meclisi Seçim Mazbatası, IV. Millet Meclisi Seçim Mazbatası, V. Millet Meclisi Seçim Mazbatası, TBMM Albümü 1950-1980, s. 810,874,938,1004,1068.
69
Çeşitli teadül ve teşkilât kanunları ile diğer kanunlarda mevcut aylık ve ücret tutarlarının değiştirilmesi hakkındaki 7244 sayılı Kanun’un beşinci maddesinin değiştirilmesi hakkında kanun teklifi vermiştir174
.
1.15.3. Seri Havacılık Şirketindeki Yolsuzluk İddialarıyla İlgili Soru Önergesi
Türk Hava Yolları ile ortak çalışan Seri Havacılık Servisi’nde çeşitli suiistimaller ve yolsuzluklar yapıldığı hakkındaki neşriyatın doğru olup olmadığına dair yazılı soru önergesini Ulaştırma Bakanı Cahit Akyar’a sormuştur. Akyar, vermiş olduğu cevapta, gazetedeki neşriyat üzerine adı geçen şirketle ilgili araştırma yapıldığını, müfettişlerden gelen raporlara göre şirketin istikbalinin parlak görülmediği, bu durumun da THY yetkililerine aktarıldığını söylemiştir175
.
1.15.4. Köylerin Kalkınmasıyla İlgili Önerileri
Beş yıllık kalkınma planı görüşmeleri yapılırken, köylerin kalkınması için bazı önerilerde bulunarak bunların kalkınma planına dâhil edilmesini istemiştir. Önerileri şunlardır: Teknik müessese olarak bölgelerde köylünün ileri bir seviyede istihsal yapmasına yarayacak her nevi malzeme ve vasıtayı satan bir satış deposu kurulmalıdır. Köylünün kullanacağı her nevi malzeme, âlet ve vasıtaları icabında tamir edebilecek bir bölge atölyesi ve tamirhanesi olmalıdır.
Mahallî toprak ve hayvan mahsullerini değerlendirecek küçük fabrika ve imalâthaneler. Geniş ölçüde kültür tesisleri olarak okulu bulunmayan ve 100 köyü içerisine alan bölge okulları, ayrıca bu okullardan mezun olanların istidatlarına ve kabiliyetlerine göre yetiştirmek üzere orta mektep seviyesinde muhtelif teknik ve meslek okullarını ihtiva eden bir politeknik müessesesini ihtiva etmektedir. İçtimai ve kültürel faaliyetlerine sahne olacak bir halk salonu ve zengin bir kütüphane tesisi. Mahallî ayrıca yine bu bölgelere ait sağlık işlerini tedvir edecek bir dispanser ve sağlık merkezi veya sağlık ocağı kurulması. Bu öneriler, oylanarak reddedilmiştir176
. 174 MM ZC, 26.01.1962, O: 1 B: 38, s.158. 175 MM ZC, 27.04.1962, O: 1 B: 81, s.32, 33. 176 MM ZC, 21.11.1962, O: 2 B: 11, s.525, 526.
70
1.15.5. Türk Vatandaşlarına Dilekçe Hakkı Tanınmamasıyla İlgili Soru Önergesi
Türk vatandaşına Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na ve Avrupa İnsan Hakları Divanı’na istida hakkının tanınmamasının sebebine dair soru önergesini ve Dışişleri Bakanı Feridun Cemal Erkin'e iletmiştir. Erkin, cevabında, bahis konusu sözleşmelere katılma keyfiyetinin bizim için daha büyük mahzurları ve tehlikeleri olduğundan bu konu ile ilgili düzenlemelerin geri çekildiğini söylemiştir177
.
1.15.6. 1963 Yılı TBMM Bütçesi Hakkındaki Soruları
1963 yılı TBMM bütçesi görüşülürken merak ettiği birkaç soruyu yöneltmiştir. Dolmabahçe Sarayı’nda son iki sene zarfında 4-5 bin kalem kıymetli ve nadide eşyanın yer değiştirdiği, hatta bir kısmının nerede olduğunun bilinmediği söylenmektedir. Bundan Riyaset Divanı’nın haberi var mıdır? Bunların ne tarzda tanzimi yapılacaktır? Çünkü Saray, eski tarihi hüviyetini ve orijinalitesini kaybetmiştir, Riyaset Divanı nasıl ve ne gibi bir heyet marifetiyle bunu yeniden tanzim ettirecektir. İkincisi, Saraylar, ücretsiz olarak ziyaret ettirilmekte ve turistler, günlerce Sarayların önünde bekletilmektedir.
Batı memleketlerinde, saraylar ücretle gezdirilmekte ve bazı ehemmiyetli duyulmamış eşyalar, kaybolur mülâhazası ile gösterilmemektedir, bu doğru değildir. Tarihî ve millî mefahirin halkımıza ve turistlere teşhiri lüzumlu ve faydalıdır. Bu itibarla bunların tanzimi ve ücretle gösterilmesi hususunda Divan ne düşünmektedir? Üçüncüsü; 1960-1962 arasında Dolmabahçe'nin ve diğer sarayların restorasyonunda usulsüzlüklerin olduğu, gerek meclis hesaplarını inceleme komisyonunda ve gerekse alâkalı murakıplar tarafından tespit edilmiştir. Buna ait bir rapor var mı? Kimlere ne tarzda ve ne şekilde bu iş ihale edilmiştir? Bu soruların cevabını Millet Meclisi İdare Amiri Celal Sungur vermiştir. Darbeden sonra hiçbir şeyin kaybolmadığını, hatta bakımsız kalan eşyaların gün yüzüne çıkartılarak bakımlarının yapıldığını söylemiştir. Ziyaret edilen binalar
177
71
ahşap olduğu için yangın tehlikesi nedeniyle ziyaretçi sınırlaması olduğunu ifade etmiştir. Restorasyon işlerinin ise meclis kontrolünde yapıldığından bahsetmiştir178
.
1.15.7. NATO Burslarıyla İlgili Soru Önergesi
NATO burslarının verilip verilmediğini, verildi ise kimlere verildiğini Milli Eğitim Bakanı Şevket Raşit Hatipoğlu’na sormuş, bakan, vermiş olduğu cevapta NATO burslarının Hariciye Bakanlığı tarafından tevzi edildiğini söylemiştir. Siyasi ve askerî görüşmelerde muhalefet partilerinin de fikrinin alınmasına müteallik konuşma yapmıştır, askeri sırlar haricinde devletlerarası görüşmelerle ilgi muhalefet partilerine de bilgi verilmesini istemiştir. Başbakan İsmet İnönü de Sükan’ın Sözüne cevap vermiştir. Muhalefet partilerinden bilgi saklamak gibi bir niyetleri olmadığını, gerekli bilgilerin bakanlar aracılığıyla her zaman verildiğini beyan etmiştir179
.
1.15.8. Sosyal Yardım Fonundaki Paralarla İlgili Soru Önergesi
Sosyal Yardım Fonu tesisi ve toplanan paraların tevzi şekli hakkındaki yönetmelik gereğince 1962 ve 1963 yıllarında muhtelif gruba dâhil derneklere ne miktarda yardım yapıldığına dair soru önergesini Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Yusuf Azizoğlu’na sormuştur. Azizoğlu, hangi derneğe ne kadar yardım yapıldığına ilişkin tafsilatlı bir tablo ile soruya cevap vermiştir180
.
1.15.9. Yaklaşan Seçimlerle İlgili Düşüncesi
Yaklaşan mahallî idareler intihabatlarında vatandaşların, oylarını kolaylıkla kullanabilmesi ve milli iradenin tam anlamıyla tecelli etmesi için hükümet tarafından gerekli önlemlerin alınmasını isteyen bir konuşma yapmıştır. Seçim emniyetini zedeleyen, seçme, seçilme hakkını ihlâl eden dolayısıyla fert huzurunu bozan ve ferdin temel hak ve hürriyetlerine tecavüz sayılan bu propagandaları ve hareketleri önlemek ve zihinlerden silmek lâzım demiştir181
. 178 MM ZC, 13.02.1963, O: 2 B: 48, s.445. 179 MM ZC, 29.04.1963, O: 1 B: 79, s.568-571. 180 MM ZC, 19.08.1963, O: 1 B: 120, s.228-239. 181 MM ZC, 22.10.1963, O: 1 B: 155, s.297, 298.
72
1.15.10. Kıbrıs Olaylarıyla İlgili Görüşü
Kıbrıs’ta Türkler’in katledilmesi ve tedhiş hareketinin artması üzerine gündem dışı söz almıştır. Kıbrıslı kardeşlerimize yapılan tertipleri ve katliamları kınadığı konuşmasında, hükümetin Kıbrıs politikasını da eleştirmiştir. Garantör devlet olmamızdan dolayı, yaşanan bu elim olaylara müdahale etmeyi düşünüp düşünmediklerini hükümet yetkililerine sormuştur. İç politika meseleleri üzerinde ne kadar muhalif olursa olsun, iktidar ile muhalefet partilerinin dış meseleler mevzubahis olduğunda mutabık olduklarını beyan etmiştir182
.
1.15.11. Kıbrıs Politikasıyla İlgili Soru Önergesi
Londra Konferansı’na gidilmesine karar verildiğine göre, Hükümetin orada takip edeceği politika hakkında şimdiden bir hazırlık mevcut mudur? Yani, taksim tezi mi müdafaa edilecektir, yoksa zaruri bir Londra Anlaşması mı müdafaa edilecektir? Çünkü BBC Radyosu siyasi muhabiri diyor ki, İngiltere Hükümeti bu hususta hazırlığa başlamıştır. Türk Hükümeti’nin, Londra Konferansı’nda etüt edeceği Kıbrıs politikasının esasları nedir? Ve bu hususta hazırlıkları var mıdır, yok mudur? şeklindeki sorusunu Dış İşleri Bakanı Feridun Cemal Erkin’e yöneltmiştir. Bakan, cevabında, Türkiye’nin söylev için bütün hazırlıklarını tamamladığını ancak bu konudaki hükümet görüşünü dünyaya açıkladığı takdirde müzakerelere katılmanın bir anlam ifade etmeyeceğini söylemiştir183
.
1.15.12. NATO Hakkındaki Görüşü
Hükümetin, NATO’nun çok taraflı askeri gücüne katılmayı reddetmesi ve bunun da Sovyet Rusya Parlamento Kurulu Başkanı Podgorni’nin Türkiye ziyaretine rast gelmesi üzerine gündem dışı kısa bir konuşma yapmıştır. NATO savunma sistemi içerisinde mütalâa edilen nükleer vurucu kuvvete iştirak etmeme kararının, Sovyet Heyetinin Türkiye'de bulunduğu bir sırada ilân edilmesinin, yürütüle gelmekte olan Türk dış politikasının istikameti hakkında şüphe ve endişeler yarattığını dile getirmiştir. Bu itibarla Hükümetin çok taraflı nükleer vurucu kuvvete katılmama kararının sebeplerini
182 MM ZC, 24.12.1963, O: 1 B: 18, s.512-514. 183
73
açıklamasını, şüphe ve endişeleri dağıtıcı mahiyette izahat vermesini ve Türk-Rus münasebetlerinin son durumu ve inkişafları hakkında tatminkâr bilgiler lütfetmesini istemiştir184
.
1.15.13. Erzurum Ve İlçelerindeki Kızamık Salgını Hakkındaki Görüşü
Erzurum’da ve ilçelerinde kızamık salgını ve bundan mütevellit ölümler hakkında Sağlık Bakanı olarak konuşma yapmıştır. Kış şartlarından dolayı Tekman, Çat ilçelerine ulaşımda zorluklar yaşandığını, uçak ve helikopterlerle bölge halkına ilaç, tıbbi malzeme ve yiyecek temin edildiğini, Karayolları Bölge Müdürlüğü ekiplerinin aralıksız çalışmaları neticesinde bazı köylere ulaşımın zorlukla da olsa sağlandığını ifade etmiştir.
Kızamık vakası sayısının 2184, kızamıktan dolayı vefat edenlerin sayısının ise 283 olduğunu söylemiştir. Sükan’a göre çocuklar zayıf ve gıdasız olduklarından ölümler fazla olmuştur. Bu noktada önleyici tababet konusu üzerinde durmuştur. CENTO, III. Ordu Komutanı Memduh Tağmaç, Hava Kuvvetleri Komutanı İrfan Tansel’e yardım ve desteklerinden dolayı teşekkür etmiştir185
.
1.15.14. Fahir Giritlioğlu’nun Soru Önergesine Cevabı
Edirne Milletvekili Fahir Giritlioğlu, işçilerin tedavilerinin bir elden, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı kanalıyla yapılmasının daha istifadeli olup olmayacağı şeklindeki sorusuna cevap vermiştir. Sükan, cevabında, sigorta hastanelerinin sağlık bakanlığına devredilmesi veya satın alınması konusunun oldukça külfetli olduğunu belirtmiştir. Dünyanın pek çok ülkesinde sağlık hizmetlerinin tek elden yürütüldüğünü, bakanlığında bu konuda gerekli çalışmaları başlattığını, kanuni yönden gerekli düzenlemelerin yapılacağını söylemiştir186
.
1.15.15. 1965 Yılı Sağlık Bakanlığı Bütçesi Hakkındaki Düşüncesi
184 MM ZC, 21.01.1965, O: 1 B: 43, s.65, 66. 185 MM ZC, 03.03.1965, O: 1 B: 68, s.121-123. 186
74
1965 yılı Sağlık ve Sosyal Yardımlar Bakanlığı bütçesi görüşülürken söz almıştır. Konuşmasında sağlık alanında yapılan yatırımlardan, doktor eksikliğinden, o dönemin salgın hastalıklarından olan verem hastalığı ile yapılan mücadeleden, inşasına başlanılan sağlık tesislerinden bahsetmiştir187
.
1.15.16. Mehmet Özbey’in Kanun Teklifi Hakkındaki Düşüncesi
Burdur Milletvekili Mehmet Özbey’in, devlet hastanesinde çalışan doktorlar hakkında vermiş olduğu kanun teklifi için söz almıştır. Kabul edilen kanunla hastanedeki hekimlerin, her türlü şaibe ve maddi endişeden uzak olarak bütün mesaisini hastalarına ve ilmî araştırmalara harcayacaklarını söylemiştir188
.
1.15.17. Bazı Kanunlar Hakkındaki Önergeleri
Ankara Halk Sağlığı Akademisi kuruluşu ve görevleri hakkındaki kanun tasarısının Bütçe Komisyonu kararı veçhile öncelik ve ivedilikle ve diğer işlere takdimen görüşülmesini ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilât ve Memurları Kanunu’nun bazı maddelerini değiştiren 4258 sayılı Kanun’un 2. maddesi ile 4862 sayılı Kanun’a bağlı (1) sayılı cetvelde değişiklik yapılmasına, dair kanun tasarısının öncelik ve ivedilikle görüşülmesine dair önerge vermiştir189
.