Βιογραφικό Σημείωμα

ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΛΤΙΝΟΣ (1932)


Ο Θανάσης Βαλτινός γεννήθηκε στην Καράτουλα Κυνουρίας. Στα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου η οικογένειά του μετακινήθηκε σε διάφορες πόλεις και ο Βαλτινός φοίτησε στα γυμνάσια Σπάρτης, Γυθείου και Τρίπολης. Από το 1950 ζει στην Αθήνα. Παρακολούθησε μαθήματα στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Παντείου και σε σχολή κινηματογράφου. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας υπηρέτησε στα Λ.Ο.Κ. Στη δεκαετία του ’60 εργάστηκε υπάλληλος σε ιδιωτική κλινική και εργατοτεχνίτης στον Ο.Λ.Π. Μετά τη μεταπολίτευση ταξίδεψε στην Αγγλία, το Δυτικό Βερολίνο (με πρόσκληση της Deutsher Akademischer Austauschdienst) και τις Η.Π.Α. (με πρόσκληση του προγράμματος International Writing του πανεπιστημίου της Iowa). Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1958 με τη βράβευση του διηγήματός του Κατακαλόκαιρο σε διαγωνισμό του περιοδικού Ταχυδρόμος. Το 1963 δημοσίευσε στο περιοδικό Εποχές το αφήγημα Η κάθοδος των εννιά, έργο που κυκλοφόρησε και σε γερμανική μετάφραση το 1976. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική γραφή και μετάφραση - συνεργάτης του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν -, καθώς και με το κινηματογραφικό σενάριο. Συνεργάστηκε με διάφορα αθηναϊκά περιοδικά (Ταχυδρόμος, Εποχές, Η Συνέχεια, Η λέξη, Διαβάζω, Ausblicke, Αντί, Χάρτης) και εφημερίδες (Η Καθημερινή, Η Αυγή). Κατά τη διάρκεια της απριλιανής δικτατορίας πήρε μέρος στην αντιστασιακή έκδοση 18 Κείμενα. Τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ Καννών για το Ταξίδι στα Κύθηρα σε σκηνοθεσία Θόδωρου Αγγελόπουλου το 1984. Έργα του μεταφράστηκαν σε ευρωπαϊκές και ασιατικές γλώσσες. Ο Θανάσης Βαλτινός ανήκει στους έλληνες μεταπολεμικούς πεζογράφους. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του αντλεί τη θεματική του από πραγματικά γεγονότα της περιόδου της ελληνικής ιστορίας που ακολούθησε τη γερμανική κατοχή και κυρίως της εποχής του εμφυλίου. Γενικά ο Βαλτινός παρουσιάζει μια δημιουργική εμμονή στην τεχνική της λογοτεχνικής ανάπλασης μαρτυριών, εντασσόμενη στα πλαίσια του διπλού προβληματισμού του, τόσο γύρω από το πώς συλλαμβάνονται και αφομοιώνονται οι κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές από λαϊκά πρόσωπα, όσο και γύρω από τη γλωσσική μορφή της καταγραφής της σκέψης τους. Ο ίδιος παραμένει στο φόντο της δράσης χωρίς να παρεμβαίνει δίνοντας στον αναγνώστη ένα είδος τοιχογραφίας από ατομικά βιώματα και εμπειρίες. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Θανάση Βαλτινού βλ. Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Θανάσης Βαλτινός», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67Β΄, σ.298-320. Αθήνα, Σοκόλης, 1988.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Αλτουβά Άννα - Γαλάνη Γεωργία - Σάρδη Ελισσάβετ, «Ανάλυση και σχόλια στο έργο του Θανάση Βαλτινού Στοιχεία για τη δεκαετία του ‘60· Μυθιστόρημα», Ακτή16, Φθινόπωρο 1993, σ.463-480.
• Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Μετά είκοσι έτη», Το Βήμα, 10/10/1984 (τώρα και στο Τα βήματα του χρόνου. Αθήνα, Διάττων, 1987).
• Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Θανάσης Βαλτινός», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67Β΄, σ.298-320. Αθήνα, Σοκόλης, 1988.
• Κεντρωτής Γιώργος, «Διαδοχικές προσεγγίσεις στο έργο του Θανάση Βαλτινού», Διαβάζω299, 25/11/1992, σ.23-29.
• Κοτζιάς Αλεξ., «Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη · Αφήγημα Θανάση Βαλτινού», Το Βήμα, 8/2/1972 (τώρα και στον τόμο Μεταπολεμικοί πεζογράφοι, σ.210-213. Αθήνα, Κέδρος, 1982).
• Κοτζιά Ελισσάβετ, «Κερδισμένη απόσταση», Η Καθημερινή, 20/2/1986.
• Κοτζιά Ελισσάβετ, Κριτική για τα Φτερά Μπεκάτσας, Η Καθημερινή, 21/2/1993.
• Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Θανάσης Βαλτινός», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.33-36. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
• Κ.Η., «Πορεία στη νύχτα και στο θάνατο», Διαβάζω104, 17/10/1984, σ.67-68.
• Μαυρής Χρήστος, Κριτική για το Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60, Νέα Εποχή199, 11-12/1989, σ.60-62.
• Ντουνιά Χριστίνα, Κριτική για το Μπλέ βαθύ, σχεδόν μαύρο, Αντί314, 11/4/1986, σ.54.
• Παρίσης Νικήτας, «Αναφορά στο έργο του Θανάση Βαλτινού· Αναζήτηση του αφηγηματικού ήθους», Η λέξη71, 1/1988, σ.6-13.
• Πλάνης Κ., Κριτική για το Μπλε βαθύ, σχεδόν μαύρο, Πλανόδιον3, Καλοκαίρι 1987, σ.137-138.
• Πολίτη Τζίνα, «Θανάσης Βαλτινός: Ορθοκωστά», Η λέξη125, 1-2/1995, σ.93-98.
• Ραφαηλίδης Βασίλης, «Ελληνική αισιόδοξη τραγωδία σε τέσσερα μέρη», Διαβάζω22, 7/1979, σ.67 - 70.
• Σαχίνης Απόστολος, Νέα Πορεία (Θεσσαλονίκη), 10-12/1977 (τώρα και στο Μεσοπολεμικοί και μεταπολεμικοί πεζογράφοι, σ.208-209. Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινίδης, 1979).
• Σπανοπούλου Ελένη, Κριτική για το Μπλέ βαθύ, σχεδόν μαύρο, Έθνος της Κυριακής, 2/3/1986.
• Τριανταφύλλου Μάρω, Κριτική για το Ορθοκωστά, Πλανόδιον22, 10/1995, σ.160-164.
• Τσακνιάς Σπύρος, «Ένα τέλειο έργο», Η Καθημερινή, 19/4/1979.
• Τσακνιάς Σπύρος, «Θανάσης Βαλτινός, Μπλέ βαθύ, σχεδόν μαύρο», Η λέξη53, 3-4/1986, σ.471-473 (τώρα και στον τόμο Επί τα ίχνη, σ.19-22. Αθήνα, Σοκόλης, 1990)
• Τσακνιάς Σπύρος, «Η περιπέτεια ενός λαού», Το Βήμα, 3/9/1989.
• Τσαούσης Κ.Ι., Κριτική για την Κάθοδο των εννιά και τα Τρία ελληνικά μονόπρακτα, Ελευθεροτυπία, 18/1/1979.
• Φάις Μισέλ, «Ορθοκωστά», Διαβάζω350, 3/1995, σ.68-70.
• Φουριώτης Άγγελος, «Το βιβλίο κι εμείς. Το μυθιστόρημα», Ακρόπολις, 19/10/1979.
• Φωκάς Νίκος, Κριτική για το Ορθοκωστά, Πλανόδιον22, 10/1995, σ.129-133.
• Χαραλαμπίδου Νάντια, «Ο λόγος της ιστορίας και ο λόγος της λογοτεχνίας: Δομές αναπαράστασης της ιστορίας στην Ορθοκωστά του Θανάση Βαλτινού και στην πεζογραφία του εμφυλίου», Επιστημονικό συμπόσιο · Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία (1945-1995), σ.249-277. Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, 1995.
• Χατζηβασιλείου Βαγγ., «Ποιητική γλώσσα και πεζογραφική παράδοση», Η Πρώτη, 12/4/1986.
• Vitti Mario, «Ένα μυθιστόρημα χωρίς συγγραφέα, Τα τρία ελληνικά μονόπρακτα του Θανάση Βαλτινού», Το Βήμα, 29/7/1979.
Συνεντεύξεις – Αφιερώματα περιοδικών
• «Θανάσης Βαλτινός: Καμιά αίσθηση χρέους δεν παράγει τέχνη, η τέχνη δεν δίνει συνταγές υγιεινής», Διαβάζω116, 10/4/1985, σ.66-72 (συνέντευξη στη Μαρία Τρουπάκη).
• Αντί294, 5/7/1985, σ.36-40.
• «Σε β΄ πρόσωπο• Μια συνομιλία του Θανάση Βαλτινού με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη71, 1/1988, σ.57-59.
• Παρέμβαση104 (Κοζάνη), 9-11/1998.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Πεζογραφία
• Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη. Αθήνα, Κέδρος, 1972.
• Η κάθοδος των εννιά. Αθήνα, Κέδρος, 1978.
• Τρία ελληνικά μονόπρακτα · Μυθιστόρημα. Αθήνα, Κέδρος, 1978.
• Εθισμός στη νικοτίνη (στον τόμο Τρία διηγήματα · Θανάσης Βαλτινός, Χριστόφορος Μηλιώνης, Δημήτρης Νόλλας). Αθήνα, Στιγμή, 1984.
• Μπλε βαθύ σχεδόν μαύρο. Αθήνα, Στιγμή, 1985.
• Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60. Αθήνα, 1989.
• Φτερά μπεκάτσας. Αθήνα, Άγρα, 1992.
• Ορθοκωστά. Αθήνα, Άγρα, 1994.
II.Δοκίμια
• Τρία πορτρέτα. Αθήνα, Καστανιώτης, 1991.