RIJSWIJK - Geert Wilders vindt dat koningin Beatrix geen deel meer moet uitmaken van de regering en alleen nog ceremoniële taken moet krijgen. De PVV-leider ergerde zich aan haar kersttoespraak die volgens hem tegen de PVV gericht was, meldde hij donderdag in diverse ochtendkranten.

"Grofheid in woord en daad tast de verdraagzaamheid aan. Discussies ontaarden in verharde verhoudingen. In zo'n sfeer worden mensen al snel als groep over één kam geschoren en worden vooroordelen als waarheid aangenomen. Daarmee erodeert de gemeenschapszin", waarschuwde de vorstin.

Wilders voelt zich erg aangesproken en is diep beledigd. "De PVV komt in de hele tekst niet voor, maar iedereen begrijpt wel op wie ze doelt", aldus de politicus in De Telegraaf. Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst is het thema van de rede 'gemeenschapszin'. De toespraak is volgens Wilders 'politiek' en zat 'vol multiculti-onzin'.

Ellende

De politicus wil wel dat de koningin blijft als staatshoofd dat lintjes doorknipt, maar vindt het een 'onmogelijke situatie' dat de minister-president verantwoordelijk is voor de woorden van de majesteit. Als ceremonieel koningin wordt de vorstin een hoop ellende bespaard, aldus Wilders. "Dan kan ze vrijuit spreken."

Minister-president Jan Peter Balkenende heeft donderdag vanaf zijn vakantieadres laten weten volledig achter de woorden van de koningin te staan.

Debat

Hij wil er zelfs graag over in debat met Geert Wilders, meldde hij. "Wilders zegt het belang van Nederland te willen verdedigen, maar breekt ondertussen datgene af wat Nederland tot Nederland maakt: ons koningshuis, onze tolerantie en de solidariteit met anderen ook over grenzen heen."

"Jammer dat hij alleen de nadruk legt op de elementen uit de kersttoespraak die hem kennelijk in negatieve zin aanspreken", aldus de minister-president verder.

Bijbel

"En dat hij bijvoorbeeld de bijbeltekst die de koningin aanhaalt uit Jakobus ongenoemd laat: 'gerechtigheid groeit waar vrede is en wie vrede zaait zal gerechtigheid oogsten'."

Tweede Kamer

Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dat Koningin Beatrix Geert Wilders in haar kersttoespraak niet persoonlijk heeft aangevallen. Bovendien valt haar boodschap van verdraagzaamheid te prijzen.

"De koningin heeft waardevolle dingen gezegd. Het is buitengewoon moeilijk voorstelbaar dat iemand daar aanstoot aan neemt. Dat hij het persoonlijk opneemt, zegt vooral iets over de heer Wilders zelf", zei Tweede Kamerlid Liesbeth Spies van het CDA donderdag.

PvdA

Ook Mariëtte Hamer kan namens de PvdA in de toespraak "geen verwijzing naar hem als persoon vinden". Volgens Hamer roept Beatrix terecht op tot verdraagzaamheid. Bovendien doet zij dat al jaren, aldus de vicefractievoorzitter van de partij.

Thom de Graaf, nu burgemeester van Nijmegen, pleitte als D66-fractievoorzitter overigens al in 2000 voor ongeveer hetzelfde als Wilders. Het staatshoofd zou de regering moeten verlaten en ook geen rol meer moeten spelen bij de kabinetsformatie.

Evenmin zou de koning(in) voorzitter van de Raad van State moeten zijn. Het kabinet kwam daarop met een notitie, waarin stond dat geen aanleiding werd gezien de constitutionele rol van het staatshoofd te veranderen.

ChristenUnie

Volgens fractieleider Arie Slob van de ChristenUnie meet Wilders met twee maten. "Als het gaat over mogelijke commotie die zijn film zal losmaken, zegt Wilders: Zij moeten een beetje leren incasseren."