Deftige elites van Nederland, u lokt een Nexit uit

Als deftige NRC-lezer bent u natuurlijk voor de EU. Uiteraard! U bent voor ruimhartige behandeling van vluchtelingen, voor eerlijk delen, tegen privacy-schendingen, tegen Trump – en, inderdaad: voor Europese ‘samenwerking’ zoals het eufemistisch heet. Het Britse referendum beschouwt u als fetisj van tegendraadse oproerkraaiers. En de tegenstanders van de EU – die verwijt u structureel gebrek aan feitelijkheid, onredelijkheid, goedkope retoriek, het inspelen op angsten … ja, het hele vraagstuk rondom Brussel komt in uw ogen uiteindelijk neer op de tegenstelling tussen ‘hoog opgeleiden’ die inzien wat op het spel staat en ‘laag opgeleiden’ die kortzichtig identitair belang nastreven.

Deze overzichtelijke wereldbeschouwing berust op één gapend grote misvatting. Want de niet-rationele overwegingen komen juist van de eurofielen zelf! Een schokkend gebrek aan feitelijkheid domineert in het pro-EU kamp – en de regering, de deftige instituties, de hoogleraren, journalisten, commentatoren en politici aan deze zijde vallen voor ideologisch gemotiveerd wensdenken. Elites van Nederland: u kunt beter.

Neem het debat over het Nederlandse referendum van 6 april. Eerst heette het Associatieverdrag van regeringszijde ‘het meest verstrekkende verdrag ooit’. De ‘presidenten’ Van Rompuy en Schultz verklaarden op persconferenties dat Oekraïne spoedig EU-lid zou worden, en de NAVO liep zich al warm voor een militaire basis op de Krim. Toen bedenkingen rezen, werd het ineens ‘een doodgewoon handelsverdrag’, waarbij het grensland ‘nooit’ EU-lid zou worden en van toetreding tot de militaire alliantie zelfs ‘nooit sprake was geweest’.

Wat bleek: het ging eigenlijk allemaal om stroomlijning van de intense handelsstromen met Kiev. „Nederland investeert 5,2 miljard euro”, wist het kabinet. Toen die cijfers werden doorgeprikt (omdat slechts vluchtkapitaal van belastingschuwe oligarchen de grens overgaat), bleek het bedrag ineens twee keer zo hoog en zei men dat het verdrag eigenlijk bedoeld was om Oekraïne democratisch te maken. Nou ja, om corruptie te bestrijden. Of nee – het ging om ‘Kaas en Mensenrechten’. Hoe dan ook was het goed voor het milieu. Van gekkigheid wist niemand meer waarom dit verdrag met al die duizenden bepalingen toch in ‘s hemelsnaam was gesloten. Maar dat het goed was – dat stond buiten kijf.

Kritiek op euro is career suicide

Een paar jaar eerder zagen we iets vergelijkbaars in de discussie rond de euro. Zuid-Europa verzoop in de eigen overconsumptie en gebrekkige belastingmoraal terwijl het brave Nederland moest opdraaien voor de kosten. Juist toen minister De Jager niet langer weg leek te komen met gejokkebrok over ‘terugkrijgen met rente’, stapte CPB-chef Coen Teulings de schijnwerpers in om te verklaren dat wij allemaal ‘een weeksalaris’ aan de euro verdienden. Later gaf hij toe dat de verklaring van zijn planbureau uiteraard volkomen uit de lucht was gegrepen, louter bedoeld om … ja – waarom eigenlijk? Om de goede zaak te bepleiten? Om het project te redden, de eurofiele politiek uit de wind te houden?

Het is gissen – maar ondertussen is de waarheid over de munt nog altijd in nevelen gehuld. Uit frustratie daarover togen we eerder dit jaar met meer dan 40.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer om een parlementaire enquête naar de kosten van de euro te bepleiten. Pas wanneer we weten waar we precies staan, kunnen we immers zinvolle conclusies trekken over de toekomst. Maar de grote partijen voelden niets voor een onderzoek naar de meest ingrijpende economische beslissing uit onze geschiedenis. „Binnen tien jaar is de euro toch allang verdwenen”, voegde de fractievoorzitter van een regeringspartij ons later op fluistertoon toe. Maar een enquête? Mwah. ‘Politiek niet opportuun’.

Intussen benaderden verschillende jonge mensen ons: ze waren het volledig met ons eens, maar op de economiefaculteiten waar ze werkten zou kritiek op de euromunt neerkomen op career suicide. De hoogleraren, de beurzen, internationale conferenties: het hele netwerk zou zich voor hen sluiten wanneer ze openlijk kritiek op de eenheidsmunt zouden formuleren. Zo gaat het op meer plekken. In de journalistiek, bijvoorbeeld, en in de ambtenarij. Op last van Dijsselbloem heeft het ministerie van Financiën zelfs de werkgroep moeten ontbinden die nadacht over de verschillende ‘exit-strategieën’ bij volgende eurocrises: kop in het zand – wat je niet ziet bestaat niet!

De grenzen lekken, de munt bloedt

Intussen stapelt de bewijslast tegen de EU zich steeds verder op. De grenzen lekken, de munt bloedt. In Frankfurt zetelt een monetaire alchemist die een duizelingwekkend financieel spel speelt met een opgeblazen balans van inmiddels meer dan drieduizend miljard.

U denkt dat alleen via centrale aansturing de juiste bananen op onze markten terechtkomen

En wist u dat de Bankenunie er niet alleen is voor die bollebozen van de Rabo maar vooral om duizenden bancaire avonturiers bezuiden de Alpen te stutten? Maar ja, sommige dingen mag je in ons land niet zeggen, niet onderzoeken, niet ter discussie stellen.

U leest een keurige bourgeoiskrant en u vindt wat nette mensen nu eenmaal vinden. Kunnen nette mensen ook nog zelfstandig nadenken en leren van fouten? Het Centraal Planbureau lukt dat in elk geval niet. Onlangs flikte het opnieuw een ‘Coen Teulingsje’ door publicatie van een rapport waaruit moest blijken hoe desastreus een Brexit voor de Nederlandse economie zou zijn. Uittreding van het Verenigd Koninkrijk zou Nederland 10 miljard euro kosten, oftewel duizend euro per persoon. Duidelijke taal!

Wie de studie echter nader onderzoekt, stuit op een schokkend allegaartje onwetenschappelijke beweringen, cirkelverwijzingen en gissingen. Het grootste risico van de Brexit, zo verkondigen de auteurs, is ‘politieke onzekerheid’ en ‘bemoeilijkte handelsrelaties’. Tja, nogal wiedes. Maar hoe dat alles precies zal uitpakken, valt onmogelijk te becijferen omdat niemand weet hoe de onderhandelingen na uittreding zullen verlopen. Eenmaal vrijgemaakt van de continentale bureaucratie weet het Verenigd Koninkrijk misschien wel bliksemsnelle groei te realiseren – waar Nederland vervolgens óók weer een graantje van mee kan pikken. Wie zal het zeggen.

Geen economische reden voor EU-lidmaatschap

Om haar duistere toekomstvoorspelling kracht bij te zetten tovert het CPB een rekenmodel uit de hoge hoed, gebouwd ‘conform recente literatuur’ – dat wil zeggen: conform het computermodel van één van de auteurs. Vervolgens extrapoleren de onderzoekers hun bevindingen over een periode van vijftien jaar. Wie de extreem roerige tijden die Europa op dit moment doormaakt even op zich in laat werken, zal toch moeten erkennen dat voorspellingen op die termijn geen enkele waarde hebben. Vergelijk het recente kabinetsbericht dat het handelsverdrag met de Verenigde Staten (TTIP) ons land op de komma nauwkeurig ‘29.535 banen’ zou opleveren. Let wel, in 2040.

Eurofielen: waarom toch zo slordig met de feiten? Waarom manipuleert u rapporten, sjoemelt u met cijfertjes en marchandeert u met beloftes? Als het gelijk echt aan uw kant staat, als de ‘redelijkheid’ van het project en de domheid van de tegenstanders echt zo duidelijk waren, dan hoeft u toch geen angst te hebben voor onderzoek, voor openheid, voor transparantie?

Niemand betoogt dat de landen van Europa hun markten voor elkaar moeten sluiten en een boos isolationisme moeten nastreven. Niemand wil ontkennen dat er een Europese cultuur bestaat en dat samenwerken belangrijk is. Wat eurosceptici betogen is dat de Europese Unie de verkeerde manier is om dat te doen. Wij stellen dat er geen enkele economische reden voor EU-lidmaatschap is – omdat we alle vrijhandel ook kunnen realiseren via de Europese Economische Ruimte, de Europese Vrijhandelsassociatie dan wel de Wereldhandelsorganisatie. We wijzen erop dat de euro enorme kosten en risico’s met zich meebrengt terwijl het voordeel ervan miniem is – vanwege pinpassen en internetbetalingen is het ongemak van verschillende valuta immers allang ondervangen. We constateren dat de open grenzen leiden tot oncontroleerbare migratiestromen. En we betogen dat democratie en zelfbestuur belangrijker zijn dan het kleine gemak dat we mogelijk verwerven door een continentale bureaucratie.

U, deftige krantenlezer, bent het niet met ons eens. Misschien verwacht u dat ‘de lichten uitgaan’ als Juncker niet langer over ons waakt. Dat Duitsland opnieuw Polen zal binnenvallen. Of dat uitsluitend via centrale aansturing de juiste stofzuigers en bananen op onze markten terechtkomen. Wat ook maar uw rotsvaste overtuigingen zijn: stop met dat machteloze gemopper op mensen die anders tegen de zaken aankijken.

U bent toch zo ‘hoog opgeleid’? Kijk dan ook eens kritisch naar de eigen feiten. We spreken elkaar vast snel weer – bij het debat over een NEXIT bijvoorbeeld. We verheugen ons.

Thierry Baudet, Jort Kelder en Arno Wellens zijn initiatiefnemers achter het burgerinitiatief naar een parlementaire enquête rond de euro (‘Peuro’).

Lees ook:
Brexit of niet, zo kunnen we niet verder (Peter van Dalen en Gert-Jan Segers)
Het is tijd om afscheid te nemen van de Britten (Joris Luyendijk)