Zaczęło się 26 lutego, gdy „Gazeta Wyborcza” ujawniła treści nagrań dotyczących Daniela Obajtka. Według nich jako wójt Pcimia po cichu prowadził spółkę z o.o., choć to niezgodne z prawem. Jak się okazało, był to dopiero początek odkryć na temat szeregu podejrzanych działań prezesa Orlenu.
Daniel Obajtek według "Gazety Wyborczej", gdy był wójtem Pcimia chciał wykończyć firmę swojego wuja. "Choć jako samorządowiec nie mógł tego zrobić, kierował z tylnego siedzenia konkurencyjną spółką. Potem skłamał w tej sprawie przed sądem” - pisali dziennikarze.
„Jest 27 sierpnia 2009 r. Mężczyzna o imieniu Szymon pracuje dla spółki TT Plast. Pyta przez telefon Daniela Obajtka o wuja, współwłaściciela firmy Elektroplast Romana Lisa, z którym jest skonfliktowany”. Obajtek obrzuca wuja obelgami i mówi, że ma w Elektroplaście swojego człowieka, który dyktuje mu ceny „ komputera”. „Na taśmach słychać, jak wydaje pracownikowi TT Plastu polecenia, zleca rozmowy z klientami, decyduje o urlopach. Te nagrania ma od kilku lat prokuratura, ale nic z tym nie zrobiła. Czy dlatego, że Obajtek jest dziś wielką gwiazdą w obozie władzy?” - pytali dziennikarze „GW”.
Po 2015 r. Daniel Obajtek zrobił oszałamiającą karierę - od wójta Pcimia, przez szefa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, do prezesury w grupie Energa i w Orlenie, a politycy stawiają go wzór menadżera, polskiego patrioty gospodarczego i obdarzonego wręcz boską mocą nadczłowieka.
„Lewe” dochody wójta
1 marca członkowie klubu Koalicji Obywatelskiej złożyli wniosek do prokuratury w sprawie majątku prezesa PKN Orlen Daniela Obajtka z czasów, gdy był wójtem Pcimia. Według jednego z nich, Marka Sowy, w 2012 roku Obajtek wydał o 776 tys. zł więcej niż zarobił. Zwrócił uwagę, że tylko w jednym roku 2012 oszczędności Obajtka wzrosły o 295 tys. zł - z 5 tysięcy na 300 tys. zł. „Jednocześnie był w stanie spłacić 355 tys. złotych kredytu w dwóch bankach i poczynić nowe inwestycje, kupując udziały w różnych spółkach. Część udziałów kupił od Tomasza Fortuny, osoby, która pojawia się na ujawnionych taśmach” - podkreślił Sowa.
„Tylko w jednym roku Daniel Obajtek, którego dochody w małej 11-tysięcznej gminie wyniosły 153 tysiące złotych, a dodatkowo 30 tys. zł z wynajmu, miał po odliczeniu podatku 130 tys. zł netto wynagrodzenia, a wydał ponad 900 tys. zł. Czyli o 776 tys. więcej niż wpłynęło na jego konto” - mówił Sowa. Przypomniał, że w roku 2018 składał informacje o możliwości popełnienia przestępstwa przez Daniela Obajtka, ale bez efektu.
„Te ujawnione nagrania chyba dają odpowiedź, skąd Daniel Obajtek miał tę <bańkę> w 2012 roku. Dzisiaj czarno na białym widzimy, że miał lewe dochody” - powiedział Sowa.
"Nieudokumentowane dochody, podwójne życie, to zwykle kończy się w Polsce aktem oskarżenia. Ale kończyłoby się, gdyby w Polsce nie było równych i równiejszych. Dzisiaj widać, że prokuratura działa na zlecenie Kaczyńskiego" - mówił Tomczyk.
Taśmy Daniela Obajtka – czytaj tutaj
Nieruchomości Daniela Obajtka
10 marca posłowie KO Cezary Tomczyk i Marek Sowa pokazali w Sejmie widoczny w Google Maps okazały dworek w Łężkowicach nieopodal Pcimia. Według nich teren w 2009 roku kupił wójt Pcimia Daniel Obajtek, a po dwóch latach aktem darowizny przepisał go bratu Bartłomiejowi. W 2013 roku na działce powstał okazały pałac, wart według posłów 5 mln zł. „W 2016 roku – tuż po tym, kiedy specjalna ustawa pozwoliła na wycofanie oskarżeń wobec byłego wójta Pcimia – brat przepisał nieruchomość na Daniela.
W ślad za posłami „Newsweek” sprawdził księgi wieczyste przypisane Danielowi Obajtkowi. Okazało się, że ich łączna wartość opiewa na prawie 3 mln zł. Dziennikarz Jakub Korus pisał o nieruchomościach nabytych przez Obajtka zarówno w czasach pracy w samorządzie, jak i późniejszym. Jedna z nich to rustykalna posiadłość w rodzinnej Stróży. W oświadczeniu majątkowym Obajtek szacował jej wartość na 150 tys. zł. Dziś jednak za podobny dom w okolicy trzeba zapłacić pięć razy tyle, bo około 750 tys. zł.
Gdy Obajtek był wójtem w Stróży, miał nabyć dwa 750 tys. zł (obecnie jest właścicielem tylko jednego, drugie ma być własnością jego partnerki). Kolejną nieruchomością jest 120-metrowa „willa w Sasinie” w gminie Choczewo na Pomorzu. Obajtek wziął na jej zakup kredyt w 2010 r. To nieruchomość na wynajem, znana z serwisów turystycznych. Kilka kilometrów dalej ma domki letniskowe. Na ich zakup wziął drugi kredyt – 463 tys. zł. W 2013 r. kupił drewniany dom w Lanckoronie. Postawił na jego miejscu 230-metrowym. „Newsweek” oszacował jego wartość na 650 tys. zł.
Obajtek jako prezes Energi kupił w 2017 roku kolejny zabytkowy kilkusetmetrowy dworek w gminie Choczewo i 1,45 hektara ziemi Kosztował co najmniej 400 tys. zł. Na remont dostał dotacje z Ministerstwa Kultury, fundacji KGHM oraz fundacji PKO BP. Razem to co najmniej 1,5 mln zł. Budynek przekazał w użytkowanie fundacji Kresy RP, a następnie fundacji HANDICAP.
Obajtek – wtedy prezes w Energa SA – zarabiał około 70 tys. zł miesięcznie (OKO.Press podliczy potem, że przez trzy lata w Enerdze i Orlenie Obajtek zarobił 3 mln 233 tys. zł, nie licząc premii). Hipoteka nie jest obciążona kredytem.
Wszystkie nieruchomości Daniela Obajtka – czytaj tutaj
Apartament na Osiedlu Awangarda
Jedna z nieruchomości zasługuje na szczególne wyróżnienie. To 197-metrowy apartament na Osiedlu Awangarda na warszawskim Bemowie. 14 marca „Gazeta Wyborcza” napisała, że prezes PKN Orlen Daniel Obajtek w 2018 r. - po objęciu funkcji w spółce - kupił go w 2018 r., płacąc za niego 1,3 mln zł, czyli 6,9 tys. zł za metr kwadratowy. Według gazety, według cennika dewelopera - firmy Profbud - koszt metra kwadratowego wynosił 12,5 tys.
„GW" sugerowała, że prezesa Orlenu i prezesa Profbudu łączyły związki z klubek piłkarskim. Profbud został sponsorem tytularnym Akademii Piłkarskiej Beniaminek Profbud Krosno właśnie w 2018 r. W tym samym roku jej sponsorem strategicznym został Orlen prezesa Obajtka. W 2021 r. sponsorem głównym Akademii została też Energa, należącą już do grupy Orlenu.
Profbud tłumaczył, że „średnia cena transakcyjna wszystkich mieszkań we wspomnianej inwestycji wyniosła 9578 zł/m2, natomiast średnia cena za m2 wszystkich mieszkań o metrażu powyżej 150 m2 we wspomnianej inwestycji wyniosła 7961 zł/m2”. Jak zaznaczono w oświadczeniu przesłanym PAP, „ceny i harmonogramy płatności na zakup mieszkania są ustalane indywidualnie w toku prowadzonych negocjacji w zależności m.in. od nabywanej nieruchomości, jej lokalizacji, wielkości, a także umiejscowienia względem trasy S8, na której na tym odcinku nie znajdują się ekrany akustyczne. Na rynku nowych mieszkań występuje następująca zależność – im większe mieszkanie, tym cena lokalu za m kw. jest niższa”. Profbud wskazał raporty firmy Emmerson Evaluation czy NBP, w których przedstawiono średnie ceny mieszkań w Warszawie. „W 2018 r. ceny nowych mieszkań na Bemowie wynosiły średnio 7 tys. zł za m kw.” - wskazał deweloper.
Historia apartamentu Daniela Obajtka – czytaj tutaj
Dotacje dla Obajtka
Wątpliwości budzą nie tylko posiadane przez Daniela Obajtka nieruchomości i źródła ich finansowania. Renata Grochal z naszej redakcji odkryła, że prywatne spółki powiązane z prezesem PKN Orlen dostały od państwa i samorządu zarządzanego przez PiS ponad 90 milionów złotych dotacji.
Weźmy na przykład spółkę ERG Bieruń-Folie, która produkuje wysokiej jakości folie polietylenowe. Daniel Obajtek i jego matka mają w niej po 10 proc. udziałów. „Odkąd PiS zdobył władzę, spółka podpisała umowy na 29,7 miliona złotych dofinansowania z NCBiR na badania związane z produkcją folii. Portal Wp.pl podał, że w październiku 2016 roku dostała z kolei z Banku Gospodarstwa Krajowego 3,1 miliona złotych w ramach Regionalnej Pomocy Inwestycyjnej. W kwietniu 2017 roku NCBR da 3,9 miliona złotych. Obajtek był już wtedy prezesem państwowej Energi, pupilem ówczesnej premier Beaty Szydło. Razem występowali w kampanii wyborczej PiS w 2015 roku” - pisała nasza dziennikarka.
„Newsweek” ujawnił, że w czerwcu 2018 r. spółka Obajtka podpisała następną umowę z NCBR na 25,8 miliona złotych „tytułem pomocy na projekty badawczo-rozwojowe, eksperymentalne, badania przemysłowe”. Za pieniądze z NCBR firma Obajtka chciała opracować innowacyjną technologię odzysku tworzywa polimerowego zmodyfikowanego w celu wytwarzania folii do zastosowań przemysłowych - mogliśmy przeczytać w artykule „Łańcuszek firm i miliony w grantach. Jak państwo finansuje biznes Obajtka”.
Posłowie KO Michał Szczerba i Dariusz Joński, którzy od kilku tygodni badają interesy prezesa Orlenu, odkryli, że łudząco przypomina wniosek o dofinansowanie, złożony w NCBR przez spółkę Ekofol Bugaj. Z Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że jej właścicielami są Tomasz i Łukasz Bugajowie, wspólnicy Obajtka z ERG Bieruń-Folie. I tak się składa, że pod rządami PiS Ekofol dostał z NCBR 23,9 mln zł na dofinansowanie dwóch projektów związanych z produkcją folii.
Portal Wp.pl ujawnił ponadto, że firma ERG Bieruń-Folie dostała z Polskiego Funduszu Rozwoju w ramach tzw. tarczy finansowej 3,5 miliona złotych zaliczki zwrotnej na „rekompensatę negatywnych konsekwencji ekonomicznych związanych z COVID-19”. Rok wcześniej zysk netto przedsiębiorstwa sięgnął przeszło 12 milionów złotych.
To nie wszystko. Na remont pałacu, który Daniel Obajtek w 2017 r. kupił w Borkowie Lęborskim na Pomorzu, poszło 1,5 mln zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Pieniądze szły nie tylko z instytucji rządowych, ale także z Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie. Gdy PiS doszło do władzy po wyborach samorządowych w 2018 r., dofinansowanie dla TT Plast, w której zarządzie zasiada kuzynka Obajtka, znacząco wzrosło.
Renata Grochal sprawdziła, że w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego firma dostała 22,3 miliona złotych na „wprowadzenie na rynek trzech innowacyjnych litych rur instalacyjnych” i ma otrzymać 6,8 miliona złotych na wdrożenie do produkcji wynalazku „giętkiej rury instalacyjno-klimatyzacyjnej”. Pytanie o zasadność finansowania wynalazku, który był zarejestrowany w Urzędzie Patentowym już kilka lat temu, pozostaje bez odpowiedzi.
Dotacje dla firm powiązanych z Danielem Obajtkiem – czytaj tutaj
CBA na usługach
Dlaczego CBA i prokuratura nigdy nie wykryły nieprawidłowości w oświadczeniach majątkowych i działalności ? Tropem mogą być ustalenia „Gazety Wyborczej”. Jeden z informatorów dostarczył dziennikowi listę agentów, którzy pracowali w CBA, a potem znaleźli zatrudnienie w Orlenie i spółkach powiązanych.
Jedną z nich była Sylwia Kobyłkiewicz, funkcjonariuszka krakowskiej delegatury CBA. To ta jednostka sprawdzała oświadczenia majątkowe wójta Pcimia. Ostatecznie CBA w 2012 r. skierowało przeciwko Obajtkowi doniesienie za podanie nieprawdy w oświadczeniach majątkowych. „W maju 2013 r. postępowanie w Prokuraturze Rejonowej Kraków-Śródmieście Zachód zostało umorzone: jeden czyn się przedawnił, dziewięć zarzutów upadło z braku dowodów, podobnie jak zarzut mówiący o wyłudzeniu kredytu na podstawie nieprawdziwych informacji” - podała „Gazeta Wyborcza”. Sylwia Kobyłkiewicz odeszła z CBA przed zakończeniem kontroli oświadczeń Obajtka, obecnie jest prezeską firmy Orlen Upstream.
„Gazeta Wyborcza” zidentyfikowała jeszcze sześciu byłych funkcjonariuszy CBA, pracujących dziś w Orlenie. „Stefan Rudecki, jeden z byłych dyrektorów CBA (2006-11), jest dziś doradcą Obajtka. Zbigniew Lasek, kiedyś naczelnik wydziału realizacyjnego dokonującego m.in. zatrzymań, jest szefem pionu bezpieczeństwa Orlenu. Pracuje też w nim Barbara Feć, była analityczka CBA w Warszawie. Z kolei Łukasz Lipiec (były agent warszawskiej delegatury CBA) kieruje radą nadzorczą spółki Orlen Ochrona, a Adrianna Sikorska, była analityczka Biura, jest wiceprezeską zarządu Grupy Energa przejętej niedawno przez Orlen. Wiceprezesem Energi Operator jest zaś Wiesław Jasiński, w latach 2007-10 dyrektor gdańskiej delegatury CBA. W Enerdze Obrót, też jako wiceprezes, zasiada Artur Czarnecki, były agent Biura w Gdańsku. Wcześniej był w radzie nadzorczej Orlenu Ochrona. Osobna działka to Lotos, paliwowa spółka, którą Orlen chce przejąć. Tam dyrektorem ds. bezpieczeństwa jest Roman Marzec, inny były szef delegatury CBA w Gdańsku” - podał dziennik i zwrócił uwagę, że z pewnością nie jest to pełna lista.
Co dalej?
Daniel Obajtek twierdzi, że od trzech tygodni jest narażony na ataki i spekulacje. W Polskim Radiu mówił, że jego dochody są udokumentowane i nie ukrywa majątku. „Ja się tego nie wstydzę, ja go nie ukrywam, księgi wieczyste są jawne” - podkreślał.
„Zostałem sprawdzony z całego swojego życia zawodowego do 2013 roku. Wszystkie konta, przelewy, akty notarialne. W związku z tym, to jest jedna wielka nagonka, hucpa, polowanie na człowieka, zaszczucie człowieka i nie ma nic wspólnego z jakąkolwiek prawdą" - przekonywał szef PKN Orlen. Sugerował, że atak to efekt zazdrości wobec jego sukcesu menadżerskiego i finansowego w PKN Orlen, m.in. w przejęciu Polska Presse i planowanej fuzji z Lotosem.
Tym tłumaczeniom nie daje wiary opozycja. Koalicja Obywatelska zwróciła się dzisiaj do Centralnego Biura Antykorupcyjnego z prośbą o wyjaśnienie, jak dotychczas wyglądały kontrole oświadczeń majątkowych Daniela Obajtka. „Żądamy także odtajnienia wszystkich dokumentów z tym związanych” - poinformowali na wtorkowej konferencji prasowej posłowie KO Marcin Kierwiński i Jan Grabiec.
Według Grabca „sprawa majątku Daniela Obajtka jest jednym z symptomów upadku państwa pod rządami PiS”. „Dzisiaj pan Obajtek stwierdza, że łaskawie zgodzi się na to, by CBA zbadało jego oświadczenia majątkowe. Przecież to jest kpina z instytucji polskiego państwa” - podkreślił poseł KO po tym, jak Daniel Obajtek zwrócił się do służb o zbadanie jego majątku.
„To nie Daniel Obajtek powinien ustalać, kto i co może kontrolować, tylko niezależni prokuratorzy, agenci służb i policjanci powinni sprawdzić jego majątek po pierwszych informacjach o nieprawidłowościach” - dodał Grabiec.
