Oud-burgemeester Wassenaar kreeg onterecht extra wachtgeld

D66-politicus Jan Hoekema stort de 17.800 euro terug die hij vorig jaar ontving na zijn vertrek als burgemeester van Wassenaar. Dit doet hij naar aanleiding van vragen van NRC over de uitkering, die in strijd is met de Gemeentewet.

NRC verkreeg informatie over de verboden uitkering met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Hoekema en zijn echtgenote Marleen Barth (fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer) hebben de openbaarmaking vertraagd door naar de voorzieningenrechter te stappen, maar lieten vorige week hun bezwaren alsnog varen.

De extra uitkering werd vastgelegd in een ‘vaststellingsovereenkomst’ die werd ondertekend door Hoekema en Charlie Aptroot (VVD), burgemeester van Zoetermeer en tot begin dit jaar waarnemer in Wassenaar. Doel was het wachtgeld van Hoekema tien maanden lang – tot aan diens AOW-leeftijd – aan te vullen van de wettelijke vastgelegde 80 procent „tot 100 procent van de bezoldiging [...] vermeerderd met het verschil in af te dragen pensioenpremie als ware de heer Hoekema nog burgemeester”.

Vaststellingsovereenkomst

Daarnaast kreeg het oud-Kamerlid toestemming om bijna een jaar lang „tegen de geldende condities” in de Wassenaarse ambtswoning te blijven wonen, werden zijn advocaatkosten volledig vergoed en beloofde de gemeente „geheimhouding te betrachten” over de afspraken.

„Door vragen van NRC ben ik gaan nadenken en heb voor mijzelf de conclusie getrokken dat ik het geld ga terugstorten. Het hoeft niet, maar de context waarbinnen ik tegen de overeenkomst aankijk, is veranderd. Dit deel ik maandagmiddag mee aan waarnemend burgemeester Koen van Wassenaar”, zegt Hoekema.

In strijd met de Gemeentewet

Volgens diverse juristen sluit de Gemeentewet extra uitkeringen aan burgemeesters uit. Dat Hoekema dit bedrag als „ambteloos burger” ontving en dat de overeenkomst onder de contractvrijheid valt, zoals de gemeente in een toelichting zegt, maakt hiervoor geen verschil.

„De extra financiële afspraken zijn niet in overeenstemming met de wettelijke regelingen”, zegt hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga van de Rijksuniversiteit Groningen. „Ik ken geen politici die om dit soort aanvullingen op hun wachtgeld vragen. Wethouders doen het niet, ministers niet – dus burgemeesters zouden dat ook niet moeten doen.”

Na vragen van NRC heb ik de conclusie getrokken dat ik het geld ga terugstorten.

De juristen die Hoekema en de gemeente in de onderhandelingen bijstonden, waren zich hier eveneens van bewust. In mails schrijven ze dat het „kritische punt steeds zal blijven de juridische grondslag om te komen tot deze civielrechtelijke afspraken” en: „de van toepassing zijnde rechtspositionele bepalingen voorzien niet in de mogelijkheid te komen tot deze afspraken”.

Aptroot en Hoekema spraken verder af dat ze het ministerie van Binnenlandse Zaken en de commissaris van de Koning niet om toestemming zouden vragen. Zij zullen „zijdens de gemeente niet actief geïnformeerd worden over deze vaststellingsovereenkomst”, valt er te lezen in een van de mails. De regeling werd evenmin besproken in de gemeenteraad in Wassenaar. Wel werden de fractievoorzitters in een geheime vergadering op de hoogte gesteld van de details.

Hoekema zegt in een toelichting dat hij extra geld wilde als compensatie voor zijn dreigende inkomensverlies, maar dat dat door zijn aanstelling als waarnemend burgemeester van Langedijk niet meer actueel is.

Stekelige mails van zijn vrouw

In de documenten is een opvallende rol weggelegd voor Hoekema’s echtegenoot Marleen Barth. Door de vaststellingsovereenkomst mochten Hoekema en Barth langer in de royale Wassenaarse ambtswoning (marktwaarde bijna twee miljoen euro) blijven wonen, tegen het burgemeesterstarief van 18 procent van Hoekema’s maandinkomen – oftewel ruim 1.400 euro per maand.

Barth probeerde vorig voorjaar via stekelige mails aan de gemeentesecretaris een huurkorting van in totaal ruim 400 euro te bedingen, voor de weken dat Hoekema geen werk had. Ze mailde: „Volgens ons zou dat moeten betekenen dat, indien het huurcontract wordt nagekomen, over een deel van januari, de hele maand februari en de eerste week van maart een ander huurbedrag zou gelden.” En later: „Wat wij willen doen is netjes de huur betalen conform ons huurcontract. We vinden het lastig dat we van de kant van de gemeente zo weinig medewerking krijgen om dat fatsoenlijk te regelen.” Na bemiddeling door Aptroot betaalden Barth en Hoekema alsnog de volledige huur.

Charlie Aptroot zegt in een reactie dat de vaststellingsovereenkomst een langdurige juridische strijd heeft voorkomen: „De bedragen die de advocaat van Hoekema eiste, lagen veel hoger. Dit bedrag leek ons verstandig en redelijk.” Volgens Hoekema ging het slechts om „een klein bedrag” boven op wat Wassenaar bood.

Jan Hoekema was tien jaar burgemeester in het lastig bestuurbare Wassenaar. Hij maakte zijn laatste termijn niet af, vanwege een „gebrek aan chemie” met een deel van de gemeenteraad. Het laatste dossier waarover hij botste, was de bouw van de Amerikaanse ambassade in Wassenaar, waarvan de beveiligingskosten hoger uitvielen dan begroot.

Andere akkefietjes tijdens zijn burgemeesterschap betroffen de hoge verbouwingskosten van de ambtswoning, in 2007, en de uit de hand gelopen Wassenaarse seksrel, die draaide om ongepaste opmerkingen van een VVD-wethouder aan het adres van een vrouwelijk raadslid.

Lees ook dit stuk uit ons archief: Allemaal baasjes in Wassenaar