Hogeschool: vertrouwen in 'Wageningen' verloren
De samenwerking tussen de hogeschool Van Hall Larenstein uit Velp en de universiteit Wageningen hangt als een molensteen om de nek van de hbo-instelling. Financieel pakt de samenwerking slecht uit voor Van Hall Larenstein en het personeel heeft na zeven jaar het vertrouwen in de universiteit en haar leiding verloren.
AMSTERDAM - Dit blijkt uit interne documenten en gesprekken met betrokkenen. Uit een recente medewerkersmonitor van de hogeschool is naar voren gekomen dat nog maar een kleine 30 procent van het personeel van de hogeschool het functioneren van de directie voldoende vindt. Minder dan een op de vijf personeelsleden bij Van Hall Larenstein heeft fiducie in de overkoepelende raad van bestuur, die de scepter zwaait bij zowel de universiteit als de hogeschool.
De hogeschool en universiteit werken sinds 2004 samen onder de vlag van Wageningen University & Research Centre (WUR), waar ook het onderzoeksinstituut Dienst Landbouwkundig Onderzoek onder valt. Maar bij Van Hall Larenstein, een 'groene' hogeschool met een kleine 4.000 studenten, is er weinig geloof meer in de samenwerking.
Volgens betrokkenen heeft Van Hall Larenstein de afgelopen zeven jaar meer dan 12 miljoen euro aan onnodige overhead afgedragen aan de WUR. Dit komt onder meer doordat de huisvestingskosten in Wageningen, waar Van Hall Larenstein onderwijsruimten huurt, veel hoger zijn dan op de andere twee locaties van de hogeschool (Leeuwarden, Velp).
Daarnaast zijn kosten voor bij de WUR ingekochte ict en management sterk gestegen. De concernheffing, het geld dat Van Hall Larenstein afdraagt aan de WUR, is tussen 2005 en 2011 bijna vernegenvoudigd. Volgens een in 2003 door bureau Berenschot opgesteld businessplan, had de samenwerking juist moeten leiden tot aanzienlijke kostenbesparingen.
De WUR zegt dat de critici niet op de juiste manier naar de financiën kijken. 'Het is appels met peren vergelijken', aldus een woordvoerder. 'De hogeschool komt uit een financieel diep dal en sluit dit jaar waarschijnlijk af met winst. Door de samenwerking wordt veel bespaard.'
Betrokkenen durven niet meer openlijk te spreken met de pers, uit angst voor represailles door de directie en het college van bestuur. Diverse personeelsleden zijn de afgelopen jaren met ontslag bedreigd omdat zij hun twijfels uitten over het voornemen van de WUR om de hogeschool verder in te lijven.
Baps Snijdewind van de Algemene Onderwijsbond herkent de harde bestuurscultuur. 'De manier van overleggen door de directie is ongekend. Ik loop al 35 jaar rond bij onderhandelingen in de onderwijswereld en heb dit nog nooit meegemaakt', zegt Snijdewind, die betrokken is bij onderhandelingen over lopende reorganisaties bij Van Hall Larenstein. 'Er wordt met het mes op de keel onderhandeld.'
Momenteel onderzoekt Ten Have Change Management, het in 'verandermanagement' gespecialiseerde bureau van Ajax-commissaris en voormalig Berenschot-medewerker Steven ten Have, de wenselijkheid van de nauwe banden tussen de hogeschool en de universiteit en de ingeslagen koers. De WUR, die erkent dat de doelen uit het businessplan niet zijn gerealiseerd, zet daarbij in op 'versterking van de samenwerking', aldus een woordvoerder. Veel personeelsleden willen juist dat de hogeschool weer meer zeggenschap krijgt over haar eigen koers.
Het rommelt al langere tijd bij Van Hall Larenstein. Afgelopen voorjaar zegde de medezeggenschapsraad het vertrouwen op in algemeen directeur Ellen Marks, die voorheen manager was bij hogeschool Inholland. Deze zomer stelde Marks met rugdekking van het college van bestuur een populaire opleidingsdirecteur op non-actief. Daarop brak er oproer uit onder studenten en docenten. De man is onlangs weer aan het werk gegaan, maar een door het personeel georganiseerde welkomstborrel werd door Marks verboden.
Volgens emeritus hoogleraar en columnist Arnold Heertje is de gang van zaken bij Van Hall Larenstein exemplarisch voor de teloorgang van het hoger beroepsonderwijs in Nederland. Heertje, die contact heeft met kritische personeelsleden bij Van Hall Larenstein, voert al langer campagne tegen de oprukkende managementcultuur in het hbo.
'De universiteit kleedt de hogeschool financieel uit. Er worden dure managers naar binnen geschoven, dure gebouwen betrokken en kostbare ict-projecten over het personeel uitgestort, maar het levert allemaal niets op. Wie daartegen protesteert, wordt verketterd. Ten Have moet dat nu gaan onderzoeken, maar zijn onderzoek lijkt vooral bedoeld om het bestuur van de universiteit een middel te verschaffen om op de ingeslagen weg voort te gaan', aldus Heertje.
GROOTVERDIENER IN DE TOP
De raad van toezicht van de WUR, onder leiding van PvdA-prominent Margreeth de Boer, heeft een verzoek uit politiek Den Haag om het salaris van bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen te verlagen naast zich neergelegd. Dijkhuizen verdiende vorig jaar volgens het jaarverslag 351 duizend euro en was daarmee de best betaalde onderwijsbestuurder van Nederland. Het ministerie noemt de hoogte van het salaris van Dijkhuizen - zo'n anderhalf keer de Balkenendenorm - 'onwenselijk'. Toch ving het ministerie vorig jaar bot bij de raad van toezicht.
Een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken, waar de WUR onder valt, zegt dat er desondanks niet als straf wordt gekort op de rijksbijdrage aan de universiteit. Staatssecretaris Zijlstra kortte de Technische Universiteit Delft onlangs nog, omdat bestuursvoorzitter Dirk Jan van de Berg in 2009 19.000 euro boven de Balkenendenorm verdiende.
undefined
