1 mei

1 mei is de 121ste dag van het jaar (122ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 244 dagen tot het einde van het jaar. In veel landen wordt 1 mei gevierd als de Dag van de Arbeid.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1813 - In Den Haag wordt Adriana Bouwman door middel van de guillotine onthoofd: de tweede en tevens laatste executie op deze wijze in Den Haag
  • 1911 - Dina Sanson wordt in Rotterdam de eerste politievrouw van Nederland.
  • 1921 - De gemeente Veldhoven ontstaat uit drie vroegere dorpen.
  • 1935 - De dorpen Soetermeer en Zegwaard fuseren als gemeente Zoetermeer.
  • 1988 - De maximumsnelheid op de autosnelwegen in Nederland wordt verhoogd van 100 km/h naar 120 km/h.
  • 1990 - Men viert wereldwijd de honderdste verjaardag van de Dag van de Arbeid. In de Sovjet-Unie, in Moskou, wordt er echter geprotesteerd tegen het beleid van Gorbatsjov.
  • 1990 - Volgens de wet van 19 januari worden in België opeens 422.000 jongeren tussen de 18 en 21 jaar officieel meerderjarig.
  • 1999 - Marianne Vaatstra wordt op 16-jarige leeftijd vermoord.
  • 2012 - In Zuid-Nederland (de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg) wordt de wietpas ingevoerd.

•  Economie
  • 1971 - De Amerikaanse nationale treinmaatschappij Amtrak wordt opgericht.
  • 2002 - Christian Heinzman neemt na één week ontslag als gedelegeerd bestuurder van de NMBS.

•  Media
  • 1941 - Citizen Kane, een film van Orson Welles, gaat in de VS in première.
  • 1995 - TMF, het eerste Nederlandse muziekkanaal, gaat van start.
  • 1999 - SpongeBob SquarePants gaat in de VS van start.
  • 1999 - De Belgische radiozender BRT2 wordt omgedoopt tot Radio 2, krijgt een nieuw logo en profileert zich als een gezellige familiezender.
  • 2012 - De Belgische televisiezenders Ketnet en Canvas gaan uit elkaar.

•  Oorlog
  • 1982 - Britse bommenwerpers bombarderen het vliegveld van de hoofdstad van de Falklandeilanden Port Stanley.
  • 2003 - President Bush houdt z'n 'mission accomplished'-speech aan boord van een Amerikaans marineschip, waarmee hij de oorlog tegen Irak als beëindigd beschouwt.

•  Politiek
  • 305 - De Romeinse keizers Diocletianus en Maximianus treden vrijwillig af en dragen het rijk over aan de nieuwe keizers Galerius en Constantius I Chlorus.
  • 524 - Koning Chlodomer laat Sigismund van Bourgondië en zijn familie in Orléans executeren.
  • 1707 - Door de Acts of Union worden Engeland en Schotland verenigd tot één rijk met één parlement: het Koninkrijk Groot-Brittannië.
  • 1884 - Er breekt in de Verenigde Staten een staking uit die uiteindelijk het instellen van een acht-urige werkdag zal betekenen. Deze dag zal de geschiedenis ingaan als de Dag van de Arbeid en is in vele landen een erkende feestdag. Uitzonderingen zijn Canada, Nederland, en ironisch genoeg ook de Verenigde Staten.
  • 1960 - Gary Powers wordt, vliegend in een U-2, boven de Sovjet-Unie neergeschoten.
  • 1985 - In Brussel blazen de Cellulles Communistes Combattantes (CCC) een auto op: twee brandweermannen komen om het leven.
  • 2004 - 10 landen komen bij de Europese Unie: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Slovenië, Cyprus en Malta.

•  Recreatie
  • 1989 - Binnen het Walt Disney World Resort wordt het derde attractiepark genaamde Disney's Hollywood Studios geopend.
  • 2001 - Een grote brand in het attractiepark Phantasialand verwoest de Grand Canyon Bahn en Gebirgsbahn.
  • 2005 - Grootse opening van GaiaPark Kerkrade Zoo. Opening voltooid door leden koninklijk huis van Nederland.

•  Religie
  • 418 - Concilie van Carthago: In een bijeenkomst van 200 bisschoppen bekrachtigd de kerkelijke raad officieel de canon van de Bijbel.
  • 1672 - Zaligverklaring van paus Pius V.
  • 1846 - Oprichting van het Rooms-katholieke apostolisch vicariaat Japan
  • 1917 - Oprichting van de Congregatie voor de Oosterse Kerken van de Romeinse Curie door paus Benedictus XV.
  • 1946 - Encycliek Deiparae Virginis Mariae van paus Pius XII over de Tenhemelopneming van Maria.
  • 1948 - Encycliek Auspicia Quaedam van paus Pius XII over de wereldvrede en de problemen in Palestina.
  • 1955 - Instelling van de feestdag van de 'heilige Jozef Arbeider' op 1 mei door paus Pius XII om een christelijk tegenwicht te bieden aan de socialistische 'Dag van de Arbeid'.
  • 2004 - Vereniging van de Samen-op-Weg kerken (Gereformeerde en Hervormde kerken en de Evangelisch-Lutherse Kerk in Nederland) tot de Protestantse Kerk in Nederland.
  • 2011 - Zaligverklaring van paus Johannes Paulus II

•  Sport
  • 1904 - België en Frankrijk spelen beide de eerste voetbalinterland uit hun geschiedenis en spelen in Brussel met 3-3 gelijk.
  • 1908 - Oprichting van de IJslandse voetbalclub Fram Reykjavík.
  • 1909 - Oprichting van de Oostenrijkse voetbalclub SK Sturm Graz.
  • 1925 - Oprichting van de Ecuadoraanse voetbalclub Barcelona Sporting Club.
  • 1946 - In Santa Cruz de la Sierra wordt de Boliviaanse voetbalclub Club Blooming opgericht.
  • 1978 - In Maastricht wordt profvoetbalclub MVV opgericht, als afsplitsing van MVV'02.
  • 1985 - Het Nederlands voetbalelftal speelt met 1-1 gelijk tegen Oostenrijk in de WK-kwalificatiereeks. Wim Kieft opent de score voor Oranje in de 55ste minuut.
  • 1994 - Formule 1 coureur Ayrton Senna verongelukt tijdens de Grand Prix van San Marino op het circuit van Imola.
  • 1998 - Amsterdam is van 1 tot en met 16 mei gastheer van het eerste officiële wereldkampioenschap rugby voor vrouwen. Aan het toernooi doen zestien landen mee. Nieuw-Zeeland wint, Nederland eindigt als dertiende.
  • 2004 - Opening van het Viking Stadion, een voetbalstadion in de Noorse stad Stavanger.

•  Wetenschap en technologie
  • 2000 - De Amerikaanse overheid schakelt de selective availability van het Global Positioning System uit. Hierdoor neemt de foutmarge van GPS voor burgers af van meer dan 100 m naar 10 m, wat tot vele nieuwe toepassingen leidt, zoals Geocaching.

Geboren

Guido Gezelle
geboren in 1830

Danielle Darrieux
geboren in 1917

Rita Coolidge
geboren in 1944

Yvonne van Gennip
geboren in 1964

Lornah Kiplagat
geboren in 1974

Farah Fath,
geboren in 1984

• 1218 - Rudolf I (Rooms-koning) (overleden 1291)
• 1218 - Jan van Avesnes, graaf van Henegouwen (overleden 1257)
• 1238 - Magnus VI van Noorwegen, koning van Noorwegen (overleden 1280)
• 1533 - Catalina Tomàs, Spaans heilige (overleden 1574)
• 1602 - William Lilly, Engels astroloog en occultist (overleden 1681)
• 1735 - Jan Hendrik van Kinsbergen, Nederlands zeeofficier (overleden 1819)
• 1825 - George Inness, Amerikaans kunstschilder (overleden 1894)
• 1827 - Jules Breton, Frans kunstschilder (overleden 1906)
• 1829 - Frederick Sandys, Engels kunstschilder (overleden 1904)
• 1830 - Guido Gezelle, Belgisch priester en dichter (overleden 1899)
• 1844 - Alexandra van Denemarken, Deens prinses, prinses van Wales en koningin van Groot-Brittannië (overleden 1925)
• 1852 - Friedrich von Moltke, Duits staatsman (overleden 1927)
• 1871 - Seakle Greijdanus, Nederlands theoloog (overleden 1948)
• 1881 - Pierre Teilhard de Chardin, Frans priester en filosoof (overleden 1955)
• 1886 - Reinier van Genderen Stort, Nederlands schrijver en dichter (overleden 1942)
• 1902 - Henri Hoevenaers, Belgisch wielrenner (overleden 1958)
• 1905 - Henk de Best, Nederlands bokser (overleden 1978)
• 1907 - Volmari Iso-Hollo, Fins atleet (overleden 1969)
• 1909 - Yannis Rítsos, Grieks dichter (overleden 1990)
• 1910 - Dirk Flentrop, Nederlands orgelbouwer (overleden 2003)
• 1914 - Pierino Favalli, Italiaans wielrenner (overleden 1986)
• 1914 - G.B.J. Hiltermann, Nederlands politiek commentator (overleden 2000)
• 1914 - Jaap van der Poll, Nederlands atleet (overleden 2010)
• 1916 - Glenn Ford, Amerikaans acteur (overleden 2006)
• 1917 - Danielle Darrieux, Frans actrice
• 1920 - Marcel Coucke, Belgisch politicus (overleden 1998)
• 1924 - Karel Kachyňa, Tsjechisch filmregisseur (overleden 2004)
• 1924 - Grégoire Kayibanda, Rwandees president (overleden 1976)
• 1925 - Scott Carpenter, Amerikaans ruimtevaarder (overleden 2013)
• 1926 - Felipe Santiago Benítez Avalos, Paraguayaans aartsbisschop (overleden 2009)
• 1926 - Jos Ghysen, Belgisch radio- en televisiepresentator (overleden 2014)
• 1926 - Peter Lax, Hong.-Am.wiskundige
• 1927 - Nico Frijda, Nederlands psycholoog (overleden 2015)
• 1927 - Roland Verhavert, Belgisch filmregisseur (overleden 2014)
• 1927 - Albert Zafy, Malagassisch politicus
• 1928 - Desmond Titterington, Noord-Iers autocoureur (overleden 2002)
• 1934 - Cuauhtémoc Cárdenas, Mexicaans politicus
• 1934 - Phillip King, Brits beeldhouwer
• 1937 - Bo Nilsson, Zweeds componist
• 1939 - Judy Collins, Amerikaans singer-songwriter
• 1941 - Magne Thomassen, Noors schaatser
• 1942 - Artemio Rillera, Filipijns bisschop (overleden 2011)
• 1943 - Odilon Polleunis, Belgisch voetballer
• 1945 - Rita Coolidge, Amerikaans zangeres
• 1944 - Costa Cordalis, Duits schlagerzanger
• 1944 - Paul Poels, Belgisch atleet
• 1946 - Joanna Lumley, Brits actrice
• 1946 - Valeri Moeratov, Russisch schaatser
• 1948 - Robert Pintenat, Frans voetballer en voetbalcoach (overleden 2008)
• 1949 - Luc Carlier, Belgisch atleet
• 1950 - John Diehl, Amerikaans acteur
• 1950 - Werewere Liking, Kameroens kunstschilder, theaterregisseur en schrijfster
• 1951 - Pieter Dewever, Belgisch schrijver
• 1951 - Geoff Lees, Brits autocoureur
• 1951 - Erik Van Neygen, Belgisch zanger
• 1953 - Mayumi Aoki, Japans zwemster
• 1953 - Josif Dorfman, Frans schaker
• 1954 - Ray Parker Jr., Amerikaans zanger
• 1954 - Géry Verlinden, Belgisch wielrenner
• 1955 - Dorrie Timmermans, Nederlands paralympisch sportster
• 1956 - Alexander Ivanov, Russisch schaker
• 1960 - Peter Mikkelsen, Deens voetbalscheidsrechter
• 1961 - Luis Capurro, Ecuadoraans voetballer
• 1962 - Maia Morgenstern, Roemeens actrice
• 1963 - Prins Guillaume van Luxemburg
• 1963 - Philip Ma, Hongkongs autocoureur
• 1964 - Carlos Aalbers, Nederlands voetballer
• 1964 - Sarah Armstrong-Jones, enige dochter van Antony Armstrong-Jones en Margaret Windsor
• 1964 - Yvonne van Gennip, Nederlands schaatsster
• 1966 - Zbigniew Piątek, Pools wielrenner
• 1966 - Olaf Thon, Duits voetballer
• 1966 - Peter Van Den Abeele, Belgisch veldrijder en mountainbiker
• 1967 - Jelena Afanasjeva, Russisch atlete
• 1967 - Zaza (Klaas Storme), Belgisch cartoonist
• 1968 - Oliver Bierhoff, Duits voetballer
• 1969 - Wes Anderson, Amerikaans regisseur
• 1970 - Bernard Butler, Brits muzikant
• 1971 - Stuart Appleby, Australisch golfer
• 1971 - Ajith Kumar, Indiaas acteur en autocoureur
• 1972 - Julie Benz, Amerikaans actrice
• 1972 - Tamara Hoekwater, Nederlands zangeres
• 1973 - Oliver Neuville, Zwitsers-Duits voetballer
• 1974 - Trecina Evette Atkins, Amerikaans zangeres
• 1974 - Lornah Kiplagat, Keniaans-Nederlands atlete
• 1975 - Marc-Vivien Foé, Kameroens voetballer (overleden 2003)
• 1976 - Anna Olsson, Zweeds langlaufster
• 1976 - Patricia Stokkers, Nederlands zwemster
• 1977 - David Crv, Belgisch voetballer
• 1977 - Miranda van Holland, Nederlands dj, radio-producer en visagiste
• 1979 - Bjorn De Wilde, Belgisch voetballer
• 1979 - Michelle Perry, Amerikaans atlete
• 1980 - Jan Heylen, Belgisch autocoureur
• 1980 - Joelia Tabakova, Russisch atlete
• 1981 - Aljaksandr Hleb, Wit-Russisch voetballer
• 1982 - Jelmer Jens, Nederlands schaker
• 1982 - António Alberto Bastos Pimparel, Portugees voetballer
• 1982 - Tommy Robredo, Spaans tennisser
• 1982 - Darijo Srna, Kroatisch voetballer
• 1983 - Alain Bernard, Frans zwemmer
• 1984 - Mišo Brečko, Sloveens voetballer
• 1984 - Farah Fath, Amerikaans actrice
• 1984 - Celso Míguez, Spaans autocoureur
• 1985 - Luka Rakuša, Sloveens wielrenner
• 1986 - Cristian Benítez, Ecuadoraans voetballer (overleden 2013)
• 1987 - Leonardo Bonucci, Italiaans voetballer
• 1987 - Emilia Clarke, Brits actrice
• 1987 - Saidi Ntibazonkiza, Burundees voetballer
• 1987 - Shahar Peer, Israëlisch tennisster
• 1988 - Maksim Goestik, Wit-Russisch freestyleskiër
• 1988 - Teodor Peterson, Zweeds langlaufer
• 1989 - Alejandro Arribas, Spaans voetballer
• 1990 - Diego Contento, Duits voetballer
• 1990 - Caitlin Stasey, Australisch actrice
• 1991 - Abdisalam Ibrahim, Noors-Somalisch voetballer
• 1991 - Bartosz Salamon, Pools voetballer
• 1992 - Wing Tai Barrymore, Amerikaans freestyleskiër
• 1992 - Matěj Vydra, Tsjechisch voetballer
• 1993 - Jean-Christophe Bahebeck, Frans voetballer
• 1993 - Chinyere Pigot, Surinaams zwemster
• 1994 - Wallace Oliveira dos Santos, Braziliaans voetballer

Overleden

Paus Pius V,
overleden 1572

Ayrton Senna,
overleden 1994

J.J. Voskuil,
overleden 2008

Skip Pitts
overleden in 2012

• 37 - Antonia de Jongere (73), keizerin en moeder van Claudius
• 1308 - Albrecht I (rooms-koning) (53)
• 1539 - Isabella van Portugal (35), de latere echtgenote van Karel V
• 1555 - Paus Marcellus II (53), (paus in 1555)
• 1572 - Paus Pius V (68)
• 1760 - Christiane Mariane von Ziegler (64), Duits tekstdichteres
• 1814 - Pierre Van Cortlandt (93), Amerikaans politicus
• 1873 - David Livingstone (60), Schots ontdekkingsreiziger
• 1886 - Conrad Busken Huet (59), Nederlands schrijver en literatuurcriticus
• 1891 - Eduard Schönfeld (62), Duits astronoom
• 1904 - Antonín Dvořák (62), Tsjechisch componist
• 1917 - Joseph Van Naemen (80), Belgisch politicus en burgemeester
• 1925 - Adolf von Steiger (65), Zwitsers politicus
• 1933 - William Bertram (53), Canadees acteur en filmregisseur
• 1935 - Henri Pélissier (46), Frans wielrenner
• 1945 - Wilhelm Burgdorf (50), Duits generaal
• 1945 - Joseph Goebbels (47), Duits politicus en publicist
• 1945 - Hans Krebs (47), Duits generaal
• 1945 - Werner Ostendorff (41), Duits generaal
• 1954 - Pentti Larvo (47), Fins voetballer
• 1955 - Mike Nazaruk (33), Amerikaans autocoureur
• 1956 - LeRoy Samse (72), Amerikaans atleet
• 1958 - Oscar Torp (64), Noors politicus
• 1971 - Glenda Farrell (66), Amerikaans actrice
• 1973 - Asger Jorn (58), Deens schrijver en schilder
• 1973 - Marinus Vertregt (76), Nederlands wetenschapper
• 1979 - Taisto Mäki (68), Fins atleet
• 1980 - Fred Ormskerk (57), Surinaams militair
• 1982 - Walther Wenck (81), Duits generaal
• 1986 - Margaretha Eijken (110), Nederlands oudste inwoner
• 1994 - Ayrton Senna da Silva (34), Braziliaans autocoureur
• 1999 - Brian Shawe-Taylor (84), Brits autocoureur
• 2003 - Wim van Est (80), Nederlands wielrenner
• 2003 - Elizabeth Hulette (42), Amerikaans pro worstelmanager (Miss Elizabeth)
• 2003 - István Kelen (91), Hongaars tafeltennisser
• 2003 - Paul Moore (83), Amerikaans predikant voor de episcopaalse kerk
• 2004 - Ejler Bille (94), Deens kunstschilder, beeldhouwer en dichter
• 2005 - Kenneth Bancroft Clark (90), Amerikaans psycholoog en activist voor rassenintegratie
• 2006 - John Brack (56), Zwitsers zanger
• 2006 - Raúl Primatesta (87), Argentijns aartsbisschop en kardinaal
• 2007 - Sjaak Hubregtse (63), Nederlands neerlandicus en publicist
• 2008 - Philipp von Boeselager (90), Duits militair, verzetsstrijder en bosbeschermer
• 2008 - Anthony Mamo (99), eerste president van Malta
• 2008 - J.J. Voskuil (81), Nederlands schrijver
• 2009 - Albert Hamilton Gordon (107), Amerikaans ondernemer en econoom
• 2009 - Jokke Kangaskorpi (37), Fins voetballer
• 2009 - Karst Tates (38), pleger van de aanslag op Koninginnedag 2009
• 2011 - Henry Cooper (76), Brits bokser
• 2011 - Ted Lowe (90), Brits snookercommentator
• 2011 - Reynaldo Uy (59), Filipijns politicus
• 2011 - Agustín Garcia-Gasco Vicente (80), Spaans kardinaal
• 2012 - Gogó Andreu (92), Argentijns acteur en komiek
• 2012 - Charles Pitts (65), Amerikaans soul- en bluesgitarist
• 2013 - P.C. Paardekooper (92), Nederlands taalkundige
• 2014 - Dirk Bisschop (59), Belgisch burgemeester
• 2015 - Pete Brown (80), Amerikaans golfspeler
• 2015 - José Canalejas (90), Spaans acteur
• 2015 - Geoff Duke (92), Brits motorcoureur
• 2015 - John Tout, Brits pianist, toetsenist en componist
• 2015 - Grace Lee Whitney (85), Amerikaans actrice

Viering/herdenking

• Dag van de Arbeid, in België Feest van de Arbeid genoemd
• In het Romeinse Rijk vinden de Floralia, het feest van de bloemengodin Flora, plaats. Ze duren van 28 april tot en met 3 mei
• Nationale feestdag Marshalleilanden
• Moving day, in de Verenigde Staten van Amerika vanouds de dag waarop arbeidscontracten werden vernieuwd en dus veelvuldig van baan en huis werd gewisseld.
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Jozef (van Nazareth) († 1e eeuw), patroon van de arbeiders - Vrije Gedachtenis
  • Heilige Evermaar (van Rutten) († c. 700)
  • Heilige Sigismund van Bourgondië († c. 524)
  • Heilige Jeremia († c. 580 v.Chr.)
  • Heilige Bertha van Avenay († c. 690)
  • Heilige Ricardo Pampuri († 1930)
  • Heilige Marcoen († 558)
  • Heilige Peregrinus Laziosi († 1345)
• Leiday in Hawaï

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1909 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 4,5 °C
• 2005 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 19,6 °C
• 1962 - Laagste minimumtemperatuur -2,7 °C
• 2005 - Hoogste maximumtemperatuur 28,5 °C
• 1925 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 13,4 m/s
• 2007 - Langste zonneschijnduur 13,8 uur
• 1963 - Langste neerslagduur 13,9 uur
• 1934 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 22,5 mm
• 1930 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 50 %

België

Dagrecords

• 1938 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 3,9 °C
• 2005 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 21 °C
• 1886 - Laagste minimumtemperatuur -1,3 °C
• 2005 - Hoogste maximumtemperatuur 28,7 °C
• 1978 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 47,3 mm. Dit is de natste dag ooit in de maand mei.

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1952 - Maximumtemperatuur tot 27,8 °C in Leopoldsburg.

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 1 May van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.