ภาษาราชสถาน

ภาษาราชสถาน
राजस्थानी
ภาษาแม่ใน	รัฐราชสถาน (อินเดีย)
จำนวนผู้พูด	ประมาณ 80 ล้านคน  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน ภาษากลุ่มอินโด-อิหร่าน ภาษากลุ่มอินโด-อารยัน ภาษากลุ่มอินโด-อารยันตะวันตก ภาษาราชสถาน
รหัสภาษา
ISO 639-2	raj
ISO 639-3	raj

ภาษาราชสถาน เป็นภาษาหลักของภาษากลุ่มอินโด-อารยัน มีผู้พูดราว 80 ล้านคน (มี 36 ล้านคนตามข้อมูล พ.ศ. 2544) ในรัฐราชสถานและรัฐอื่นๆของอินเดีย มีสำเนียงหลัก 8 สำเนียงคือ พาคริ เสขวาตี ธุนธารี ฮารัวตี มาร์วารี เมวารี และวาคริ สำเนียงเหล่านี้ส่วนใหญ่ใช้พูดในราชสถาน แต่ก็มีพบใน คุชราต หรยณะ และรัฐปัญจาบ ภาษามัลวีที่อยู่ในกลุ่มราชสถาน มีผู้พูดในเขตมัลวาทางตะวันตกของรัฐมัธยประเทศ และจังหวัดปัญจาบและจังหวัดสินธ์ในปากีสถาน

ประวัติศาสตร์

ภาษาที่เป็นบรรพบุรุษของภาษาราชสถานและภาษาคุชราตคือภาษาคุชราตโบราณ หรือภาษามรุ-คุรชาร์หรือภาษามรุวนี หรือภาษาคุชชาร์ ภขา เป็นภาษาที่ใช้พูดโดยชาวคุรชาร์ในรัฐคุชราตและราชสถาน เอกสารในยุคนี้แสดงลักษณะของภาษาคุชราต การปรับมาตรฐานของภาษาเกิดขึ้นเมื่อ 757 ปีก่อนพุทธศักราช นอกจากจะใช้คำว่าภาษาคุชราตโบราณแล้ว ยังมีผู้ใช้ว่าภาษาราชสถานตะวันตกโบราณ เนื่องจากในเวลานั้น ยังไม่มีการแบ่งแยกระหว่างภาษาราชสถานกับภาษาคุชราต ไวยากรณ์ของภาษาโบราณนี้ เขียนโดยนักบวชในศาสนาเชน

การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์

สำเนียงส่วนใหญ่ของภาษาคุชราต ใช้พูดในรัฐราชสถาน และมีบางส่วนใช้พูดในรัฐคุชราต ปัญจาบและหรยณะ นอกจากนั้น ภาษาราชสถานยังใช้พูดในพหวัลปุรและมุลตาน ในจังหวัดปัญจาบของปากีสถาน และบางส่วนในจังหวัดสินธ์

สถานะการเป็นภาษาราชการ

ในอดีต จัดให้ภาษาที่ใช้พูดในรัฐราชสถานเป็นสำเนียงของภาษาฮินดีตะวันตก George Abraham Grierson เป็นนักวิชาการคนแรกที่ใช้คำว่าภาษาราชสถานใน พ.ศ. 2451 ในปัจจุบัน ภาษาราชสถานถือเป็นภาษาเอกเทศ ที่มีหลายสำเนียงและมีการเรียนการสอนในมหาวิทยาลัย โดยมีการสอนภาษาราชสถานในฐานะภาษาต่างหากตั้งแต่ พ.ศ. 2516 รัฐบาลของรัฐราชสถาน กำหนดให้เป็นภาษาประจำรัฐ แต่ยังมีเส้นทางอีกยาวไกลในการยกระดับให้เป็นภาษาระดับชาติ มีพจนานุกรมและตำราไวยากรณ์สำหรับภาษาราชสถาน

ระบบการเขียน

ในอินเดีย ภาษาราชสถานเขียนด้วยอักษรเทวนาครี การใช้อักษรมุริยาใช้เฉพาะในทางธุรกิจเท่านั้น ในปากีสถาน ภาษาราชสถานถือเป็นภาษาของชนส่วนน้อย และใช้ระบบการเขียนของภาษาสินธีในการเขียนภาษาราชสถาน