Jaap Blokker heeft ruim 35 jaar de onderneming geleid die een begrip is geworden voor elke Nederlander. Met zijn persoonlijke stijl van leidinggeven, zijn grote betrokkenheid bij de medewerkers, zijn diepgaande kennis van de detailhandel en zijn nimmer aflatende ondernemerszin heeft hij een stempel gedrukt op de nationale en internationale detailhandel.
De vroege jaren
In de winkel
Toekomstvisie
Vroege carrière
Bedreven zakenman
De opvolging
Een groeiende onderneming
Over de grens
Honderd vestigingen
Overnames
Jaarverslagen in stripvorm
Internationale onderneming
Jaap Blokker werd geboren in Amsterdam op 5 februari 1942 als oudste zoon van Albert Blokker sr. (‘Ab’) en Annie Wiesell. In 1943 kwam dochter Ans en in 1945 zoon Albert ter wereld.
Jaap kwam ter wereld in een echte ondernemersfamilie, die zijn wortels had in Hoorn.
Op 25 april 1896 openden Jacob Blokker Pieterszoon en zijn vrouw Saapke Kuiper te Hoorn de ‘Goedkoope IJzer-en Houtwinkel Jb. Blokker Pz’. De winkel verkocht agrarische werktuigen, zoals harken, spaden, schoffels en gaas. Daarnaast bevatte het assortiment huishoudelijke artikelen en keukengerei. De winkel werd al snel een begrip in de omgeving. In de volgende decennia groeide de plattelandszaak uit tot een stadse winkelketen met verscheidene filialen.
Grootvader Jacob Blokker Pz. had tien kleindochters, maar geen enkele kleinzoon. Tot de kleine Jaap het licht zag. Het eerste mannelijke kleinkind, de langverwachte opvolger voor het familiebedrijf, werd dan ook met grote blijdschap verwelkomd. In een gedicht, geschreven door een anoniem familielid, werd Jaap liefkozend de ‘Tweede Jacob Blokker’ genoemd.
Toen Jaap Blokker geboren werd, bezat de firma ‘Gebroeders Blokker’ winkels in Hoorn, Utrecht, Haarlem en Amsterdam. Tijdens zijn jeugd zou Jaap veel tijd doorbrengen in de Amsterdamse vestigingen. De hele familie was betrokken bij het bedrijf. Ook moeder Annie was dagelijks op de werkvloer te vinden. Vader Ab bereidde zijn zoons Jaap en Albert jr. al vroeg voor op een toekomst in het bedrijf. Reeds op zeer jonge leeftijd werkte Jaap in de schoolvakanties als liftboy in de Blokker-winkel in de Kalverstraat. Later zou hij in het magazijn van de firma, of in een van de andere winkels, de handen uit de mouwen steken.
Ab schatte het zakelijk vermogen van zijn zoons hoog in. Hij hoopte dan ook dat zij het familiebedrijf voort zouden zetten. Met hun toekomst in gedachten, sloeg hij in 1961 een overname van het Blokker-concern door Albert Heijn af. In plaats daarvan sloot hij een overeenkomst met zijn broers, Piet en Jaap. Hij kocht hun aandelen over en werd daarmee enige aandeelhouder van Gebroeders Blokker N.V. Jaap liep op dat moment stage bij de Duitse fabriek van Silo, producent van huishoudapparatuur.
Jaap volgde verschillende opleidingen in het buitenland. Hij deed werkervaring op als verkoper en als bedrijfsleider van diverse Blokker-filialen. Zijn wilskracht en talent openbaarden zich al snel. Zo organiseerde de Blokker-directie een wedstrijd, wie van de filiaalchefs de meeste centrifuges kon verkopen. Jaap wierp zich volop in de strijd: hij plaatste centrifuges vóór zijn winkel (in de Amsterdamse Johan Huizingalaan), vulde ze met natte was, liet ze draaien en hing de gecentrifugeerde kleding aan een waslijn boven het trottoir. De openluchtshow had resultaat: het publiek stroomde in groten getale toe en Jaap verkocht meer centrifuges dan alle andere filiaalchefs. Toen omwonenden begonnen te klagen over de commotie en het centrifugewater, dat rijkelijk over de stoep stroomde, kwam er gauw een einde aan de openluchtshow. De onconventionele, maar effectieve verkoopstrategie zou een voorbode zijn van Jaaps latere, doortastende optreden.
Eind jaren zestig ging Jaap op het hoofdkantoor aan de slag, op de afdeling Inkoop, onder de vleugels van adjunct-directeur C.J. Havie. Gaandeweg kreeg hij meer verantwoordelijkheden toegeschoven. Toen Havie in 1967 om het leven kwam tijdens een auto-ongeluk, besloot vader Ab de jonge Jaap, slechts 25 jaar oud, in de directie op te nemen. Samen met de ervaren zakenman Frits Muller werd Jaap tot adjunct-directeur van de Gebr. Blokker N.V. benoemd. In hetzelfde jaar trouwde hij met Elsje Verwer. Ze kregen twee zoons: in december 1973 werd Erwin geboren en in januari 1975 Mark.
In de jaren die volgden ontpopte Jaap zich tot een bedreven zakenman. Eind jaren zestig was Gebroeders Blokker N.V. gegroeid naar 28 vestigingen, goed voor een omzet van circa € 9 miljoen. In de zomer van 1973 werd Jaap Blokker medevoorzitter van de directie, naast zijn vader Ab. In dat jaar trad ook zijn broer Albert jr. als adjunct-directeur toe tot de directie. Toen Ab sr. bijna zeventig was, besloot hij zich terug te trekken uit de leiding van de onderneming. Albert Blokker sr. overleed op 28 januari 1979.
De beide zoons zetten (na een wijziging in de vennootschapsconstructie) de handelsactiviteiten van het bedrijf voort onder de naam Gebr. Blokker B.V. In 1975 had Blokker 43 winkels en twee groothandels (Novalux en Elektroblok) met een gezamenlijke omzet van € 29 miljoen en een personeelsbestand van ruim 600 medewerkers. Een aantal jaren later (1978) werd ook nog de internationale groothandel Trend Center opgericht. De jaren die volgden, waren onstuimig. In de turbulente economie van eind jaren zeventig, gekenmerkt door hoge inflatie en stagnatie, koos de Blokker-directie, onder leiding van Jaap, voor een expansiebeleid. Zo groeide het aantal filialen al spoedig uit tot vijftig en werd het assortiment uitgebreid met tuinmeubelen en speelgoed.
Van zeer groot belang was de beslissing om het filialennet niet beperkt te houden tot Nederland, maar met de Blokker-winkelformule de grens over te gaan, naar België. Op 29 september 1977 werd in Merksem (bij Antwerpen) een eerste vestiging geopend. Begin jaren tachtig volgden een vestiging in Engeland en Duitsland. De Engelse winkel werd uiteindelijk na 19 maanden gesloten. In Duitsland liepen de zaken beter; daar exploiteerde Blokker op het hoogtepunt (1996) veertig eigen vestigingen. Vanaf eind jaren negentig werd een groot aantal vestigingen in het voormalige Oost-Duitsland gesloten of overgedragen aan Xenos Duitsland.
In 1980 bereikte Blokker door de overname van twee bestaande winkelketens de magische grens van honderd vestigingen. In korte tijd openden steeds meer Blokker-vestigingen hun deuren; aanvankelijk zag elke drie weken een nieuwe winkel het licht, later waren dat er zelfs meerdere per week. Eind 1984 lag het aantal Blokkerwinkels op 302.
In deze periode kreeg Blokker grote bekendheid door de zogenaamde ‘advertentie-oorlog’ met Miro, een winkelketen van Ahold. Miro begon een reclamecampagne waarin keiharde prijsvergelijkingen werden gemaakt met concurrenten (“er kan er maar één de goedkoopste zijn”). Blokker trok uiteindelijk aan het langste eind; de Miro-winkels werden gesloten.
Bekende samenwerkingsvormen met andere retailbedrijven in die tijd waren de ‘ABC-formule’ (een samenwerking tussen Albert Heijn, Blokker en C&A) en een vergelijkbare formule in de discountsfeer tussen dezelfde partijen. Deze laatste samenwerking betekende de geboorte van de Giraffe-formule van Blokker (Deze thans uit het straatbeeld verdwenen formule werd in 2007 opgevolgd door Big Bazar).
Eind jaren tachtig en begin jaren negentig maakte Jaap zich sterk voor verschillende acquisities, wat leidde tot een krachtige groei van de onderneming. In 1985 nam Blokker Bart Smit over, in 1988 Leen Bakker, Casa en Hoyng, in 1989 Xenos, in 1993 Intertoys en Marskramer, in 1997 Maxi Toys en in 1998 Tuincentrum Overvecht. Blokker legde hiermee de grondslag voor een internationaal werkend concern met een toonaangevende positie binnen de segmenten huishoud, speelgoed en wonen/tuin.
In 1999 startte Blokker met de multimedia-keten E-Plaza, als onderdeel van Bart Smit. In 2005 zag Cook&Co, de in eigen huis ontwikkelde, luxe kookwinkel, als voortzetting van Hoyng.
Dieptepunt van deze tijd was de brand in 1989, die het distributiecentrum in Mijdrecht in de as legde. Een rampzalige gebeurtenis, die ondanks alles het beste in iedereen naar boven haalde. Directie, medewerkers, franchisenemers en leveranciers werkten er samen uit alle macht aan om de bevoorrading van de winkels zo goed mogelijk voort te zetten, en zo de gevolgen van deze ramp te beperken. Dit heeft op Jaap een onuitwisbare indruk achtergelaten.
Vanaf 1999 publiceert Blokker, op initiatief van Jaap, de jaarverslagen in stripvorm: ‘De avonturen van Blokker Holding’. Hier kon hij zijn taalvaardigheid en creativiteit in kwijt. Wekenlang werkte hij, samen met zijn secretaresse en een tekenaar, aan de vorm en inhoud. Het jaarverslag van 2001 bevatte bijvoorbeeld een acht pagina’s tellend stripverhaal over de historie van het concern.
Elk jaar weer stonden de strips garant voor een originele en maatschappijkritische verbeelding van de gebeurtenissen in het verslagjaar, niet alleen binnen, maar ook buiten het Blokker-concern. Jaap nam hierbij geen blad voor de mond. Zo werd in de jaarverslagen de komst van de euro hevig bekritiseerd. In het jaarverslag over 2009 sprak Jaap zich kritisch uit over de Griekse economie.
Anno 2011 is het Blokker-concern uitgegroeid tot een internationale onderneming, met een netto jaaromzet van bijna € 2,8 miljard. Het concern biedt werkgelegenheid aan ruim 25.000 eigen medewerkers en circa 3.800 medewerkers bij franchisenemers. Het concern is met 2.884 vestigingen van veertien winkelformules actief in elf landen.