Gmina Polanów położona jest w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego i jest jedną z najatrakcyjniejszych krajobrazowo gmin powiatu koszalińskiego. Większa część gminy znajduje się na obszarze Wysoczyzny Polanowskiej. Gmina Polanów zajmuje powierzchnię 393,1 km2, liczba ludności 9.699 osób w tym liczba ludności miejskiej wynosi 3.101 osób (miasto Polanów).
Polanów: miasto nad Grabową (lewy dopływ Wieprzy); w XIII w. gród pomorski, przejściowo w rękach biskupów kamieńskich; prawa miejskie posiada od XIV w.; do 1637r. w księstwie pomorskim, następnie został opanowany przez Brandenburgię ( od 1701r. Królestwo Pruskie ). Od 1945 r. miasto Polanów znajduje się w granicach Polski. W 1945 r. Polanów został zniszczony w 80%.

BUDOWA GEOLOGICZNA
Fundament budowy geologicznej terenu gminy stanowią skały wieku mezozoicznej, od triasowych po kredowe, są one jednak ukryte pod ponad 100 metrową grubością warstwy osadów trzecio i czwartorzędowych. Podstawę powierzchniowej budowy geologicznej terenu gminy stanowią czwartorzędowe utwory związane z fazą pomorską ostatniego, bałtyckiego zlodowacenia. Są to gliny zwałowe i piaski zwałowe o skomplikowanym układzie i genezie. Ciekawostką geologiczną, uznaną za jedyną znaną lokalizację tego typu osadu w Polsce, jest utwór geologiczny współczesnej akumulacji jeziornej: wapienia ramienicowego. Jest to pokład wapienia o grubości 2,2 m zalegający pod pokładem gytii występujący na jeziorze Kwiecko.

HYDROLOGIA
Gmina Polanów położona jest w znacznej części zlewni rzeki Grabowej oraz w południowo-zachodniej części zlewni rzeki Radew. Na tereni gminy znajdują się 34 jeziora, w tym największe to: jezioro Kamienne o pow. 110,4 ha i max. gł. 32 m; jezioro Nicemino o pow. 105,5 ha i max. gł. 7,9 m.

SZATA ROŚLINNA I FLORA GMINY
W gminie Polanów zidentyfikowano współcześnie występowanie 864 gatunków roślin i 193 zbiorowisk roślinnych. Na terenie gminy znalazły się 29 gatunków ściśle chronionych roślin (np. grążel drobny, grzybienie białe, pióropusznik strusi, podrzeń żebrowiec, pełnik europejski, wrzosiec bagienny, storczyk krwisty) i 17 gatunków chronionych częściowo (np. konwalia majowa, kocanki piaskowe, bagno zwyczajne, goździk kartuzek) . W składzie flory gminy znalazły się po raz pierwszy podano z Polski rzęśl kalabryjska (Caliriche brutia), po pierwszy podana z Pomorza przytulia wiosenna, bardzo rzadki na Pomorzu gatunek górski: jastrzębiec pomarańczowy i wiele rzadkich roślin. Znamienne jest występowanie gatunków górskich: podrzeń żebrowiec, widłak wroniec.
Zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych kształtuje się na poziomie przeciętnym dla Pomorza, choć znamienne jest: występowanie ekosystemów kwaśnych buczyn, w tym starodrzewi, liczne występowanie ekosystemów źródliskowych, borów, brzezin bagiennych, torfowisk mszarnych. Bory między Nacławiem, Kościernicą a jez. Nieciemino stanowią ostoję cennych gatunków fauny (włochatka, populacje płazów) i flory (wrzosiec bagienny, i inne rośliny typowe dla mszarów). Rozległe torfowiska wypełniają doliny rzeczne, np.część doliny Radwi czy Grabowej. We wsi Buszyno lub na torfowisku "Bagno Wietrzno" koło Chocimina obserwować można wyniesione na ok. 1,5m kopuły źródliskowe. Znaczący element krajobrazu gminy stanowią zbiorowiska zaroślowe. Najpospolitrzym z nich są zarośla żarnowcowe, których płaty spotyka się na skrajach lasu (okolice Bukowa),poboczach dróg (Garbno-Cetuń), i na ugorach (okolice Krytna).
Na terenie gminy istnieje wysoki udział lasów, który wynosi 52%.W drzewostanach lasów gminnych dominuje sosna, a także wysoki jest udział buka, olszy, dębu, i świerka.
W gminie znajdują się 22 parki wiejskie, które są dość ubogie pod względem dendrologicznym, wśród nich na szczególną uwagę zasługują parki w Kręgu, Wietrznie, Rzeczycy Małej. Wyżej wymienione parki zaznaczają do grupy parków dobrze utrzymanych.
Charakterystycznym elementem krajobrazu gminy są aleje bukowe. Najbardziej znane to aleje dwustuletnie:
- przy szosie do Koszalina między Jacinkami a Nacławiem,
- przy polnej drodze Dadzewo-Rosocha,
które zostały uznane za pomniki przyrody. Jak na warunki Pomorza występuje stosunkowo niskie zagęszczenie okazałych drzew; na terenie gminy zinwentaryzowano 236 drzew, w tym wyróżnia się dąb szypułkowy - 697cm obwodu, tzw. Dąb Wrangla, najgrubsze drzewo gminy (uznane za pomnik przyrody); klon pospolity - 500cm obwodu, przy kościele w Kościernicy.

FAUNA GMINY
Na terenie gminy stwierdzono występowanie: 1 gatunku minoga(minóg strumieniowy), 22 gat. ryb (pstrąg potokowy, lipień, głowacz białopłetwy, strzelba potokowa), 11 gat. płazów (np. ropucha zielona, traszka zwyczajna, traszka grzebieniasta, rzekotka drzewna), 5 gat. gadów (np. żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny), 140 gat. ptaków (bąk, bielik, bocian czarny, derkacz, puchacz, orlik krzykliwy), 30 gat. ssaków (np. wydra, gacek wielkouchy, borowiec wielki, tchórz zwyczajny, gronostaj, norka amerykańska).

Gmina Polanów jest bogata w liczne atrakcyjne krajobrazowo widoki i zabytki kultury. W porównaniu z innymi obszarami Pomorza Zachodniego jawi się jako teren o bardzo wysokich walorach przyrodniczych. Walory te zasługują na pieczołowitą ochronę , wnoszą bowiem znaczący wkład do różnorodności przyrodniczej regionu, ale i stanowią element o atrakcyjności turystycznej gminy.

Agnieszka Kowalczyk
Praca została napisana w ramach praktyki dyplomowej.

Literatura:
Waloryzacja przyrodnicza gminy Polanów (operat generalny). 2001. Biuro konserwacji Przyrody w Szczecinie.
Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski. 1994 r. Wydawnictwo Naukowe PWN.