A A A

ks. prof. dr hab. Stanisław Urbański

Profesor zwyczajny nauk teologicznych w zakresie teologii duchowości - urodził się 12 czerwca 1947 roku w miejscowości Kamyk k. Częstochowy. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1973 roku. W latach 1967-1973 studiował w Częstochowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie oraz w latach 1970-1974 na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie. W latach 1967-1969 odbył zasadniczą służbę wojskową w Szczecinie-Podjuchy. Następnie w latach 1973-1975 studiował teologię pastoralną w Instytucie Pastoralnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie i w latach 1974-79 teologię duchowości oraz teologię moralną na Wydziale Teologicznym KUL. W roku 1975 uzyskał stopień naukowy magistra, w roku 1976 - licencjata teologii, a w 1979 roku - doktora. Był to pierwszy doktorat z teologii duchowości w Polsce. W roku akademickim 1979/1980 odbył podróż naukową do USA. Habilitował się w roku 1989 na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. 29 maja 1989 roku otrzymał tytuł doktora habilitowanego w zakresie teologii duchowości (pierwszy w Polsce). W tym też roku otrzymał nominację na stanowisko docenta, a w 1994 roku na stanowisko profesora nadzwyczajnego. W roku 1996 otrzymał tytuł naukowy profesora, a w 1998 został mianowany przez ministra Edukacji Narodowej na stanowisko profesora zwyczajnego.

W latach 1980-1984 był wykładowcą w Seminarium Duchownym w Częstochowie, a od roku 1980 wykłada w Instytucie Teologicznym przy Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie z siedzibą w Częstochowie, a od 2000 roku w Studium Duchowości Chrześcijańskiej przy wyżej wymienionym Instytucie. W latach 1980-1986 prowadził zajęcia z historii polskiej duchowości i mistyki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w latach 1992-1996 prowadził seminarium naukowe w Salezjańskim Wyższym Seminarium Duchownym w Lądzie, w roku akademickim 1992/1993, 1996/1997 miał wykłady z duchowości kapłańskiej w Wyższym Seminarium Duchownym dla księży diecezji łomżyńskiej. W roku akademickim 2007/2008 prowadził wykłady z teologii mistycznej w Prymasowskim Instytucie Życia Wewnętrznego przy Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie. Od roku 2000 prowadzi wykłady z teologii mistycznej i z dynamizmu życia duchowego w Instytucie Życia Konsekrowanego przy Wyższym Seminarium Duchownym Księży Pallotynów w Ołtarzewie w ramach Wydziału Teologicznego UKSW. Prowadził też wykłady w Centrum Misyjnym w Warszawie oraz warsztaty edukacyjne w Szkole Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Warszawie. Ponadto wchodził lub wchodzi w minimum kadrowe kierunku: pedagogika, w roku akademickim 2005/2006 i kierunku: filozofia, w roku 2008/2009 na Wydziale Nauk Społecznych Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Warszawie; w minimum kadrowe kierunku: socjologia, w roku akademickim 2006/2007 Zamiejscowego Wydziału Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Opolu i w minimum kadrowe kierunku: socjologia, w roku akademickim 2007/2008 Zamiejscowego Wydziału Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Chełmie. Od 1982 r. pracuje w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W latach 1984-89 był adiunktem, w latach 1989-94 docentem, w latach 1995-98 profesorem nadzwyczajnym, a od 1998 jest profesorem zwyczajnym. W roku 1996 otrzymał tytuł profesora.

W roku 1989 zorganizował na Wydziale Teologicznym ATK w Warszawie: Sekcję Teologii Duchowości. Teologia duchowości po wiekach zależności merytoryczno-metodologicznych, zwłaszcza od teologii moralnej, stała się samodzielną dyscypliną naukową w ścisłym tego słowa znaczeniu. Trzeba również zaznaczyć, że teologia duchowości w tradycji teologicznej Kościoła szła niezależnym nurtem ascetyczno-mistycznym w wielkich zakonnych szkołach duchowości (poza uniwersytetem). Dlatego jest ona spadkobierczynią tegoż nurtu naukowego nieuwzględnianego zasadniczo w teologii moralnej i dogmatycznej. Jej wymiar ascetyczno-mistyczny stanowi przewodnią myśl badawczą. Świadczy o tym między innymi stale rosnąca pod tym względem literatura teologiczno-duchowa, jak również powstałe w ostatnich dziesięcioleciach, liczące się w świecie, placówki naukowo-badawcze w zakresie teologii duchowości.

Początkowo, również i na Wydziale Teologicznym ATK, Katedra Teologii Życia Wewnętrznego i Katedra Hagiografii istniały w ramach Sekcji Teologii Moralnej. Opiekunem pierwszej katedry był ks. prof. dr hab. Stanisław Olejnik, który zainicjował teologię duchowości i powołał dwie katedry, a kierownikiem drugiej - ks. prof. dr hab. Jerzy Bajda. W katedrach tych zasadniczo nie prowadzono badań z dziedziny teologii duchowości.

Od roku akademickiego 1982/83 wykłady zlecone z tej dyscypliny teologicznej, w pierwszej z wymienionych katedr, Rada Wydziału powierzyła ks. dr Stanisławowi Urbańskiemu. W roku akademickim 1983/84 został on mianowany adiunktem w tejże katedrze. Od tegoż roku również organizował comiesięczne spotkania teologów moralistów ATK i z innych ośrodków teologicznych w kraju w celu m.in. wyodrębnienia teologii duchowości jako samodzielnej dyscypliny teologicznej (1984-1989). Na samym początku, tj. od roku akademickiego 1982/83, oprócz wykładów prowadzonych przez ks. dr Stanisława Urbańskiego, studenci uczęszczali na wykłady teologii moralnej i na wykłady z innych dyscyplin teologicznych. Ale już od roku akademickiego 1984/85 wykłady zlecone z zakresu teologii duchowości prowadzili: o. dr Otto Filek, o. dr Paweł Ogórek, później także ks. dr Andrzej Santorski i ks. dr Ireneusz Werbiński.

Po przeprowadzonym w 1989 roku przewodzie habilitacyjnym i po uzyskaniu przez ks. dr Stanisława Urbańskiego stopnia doktora habilitowanego z zakresu teologii duchowości (pierwszego w Polsce), Rada Wydziału powierzyła mu kierownictwo wakującej Katedry Teologii Życia Wewnętrznego, która została przemianowana na Katedrę Teologii Życia Duchowego.

W tym samym roku ks. doc. dr hab. Stanisław Urbański tworzy i zostaje kuratorem Sekcji Teologii Duchowości, włączając w nią dwie katedry: Katedrę Teologii Życia Duchowego i Katedrę Hagiografii , a w roku 1997 powołuje w ramach Sekcji trzecią katedrę: Katedrę Mistyki Chrześcijańskiej (pierwszą w Polsce).

W Katedrze Teologii Życia Duchowego, pod kierunkiem ks. Stanisława Urbańskiego, powstały dwie rozprawy habilitacyjne - ks. dr Ireneusza Werbińskiego oraz o. dr Pawła Ogórka. Dzięki temu w roku 1993, po zrzeczeniu się kierownictwa Katedrą Hagiografii przez ks. prof. dr hab. Jerzego Bajdę, kierownictwo tej katedry mógł objąć ks. dr hab. Ireneusz Werbiński, który był od roku akademickiego 1990/91 asystentem, a od roku akademickiego 1991/1992 adiunktem przy tej katedrze (w 2001 roku odszedł do pracy na Wydziale Teologicznym w Toruniu.

Kierunki badań naukowych, prowadzonych pod kierunkiem ks. Stanisława Urbańskiego, w ramach Sekcji Teologii Duchowości związane są zarówno z przygotowaniem naukowym poszczególnych pracowników naukowych Sekcji, jak też z wymogami wytyczanymi przez samą Sekcję i jej poszczególne katedry. Prezentacja całości dorobku naukowego jego dwudziestopięcioletniej pracy, nie jest w ramach tego opracowania możliwa (wymagałaby m.in. uwzględnienia wszystkich badań naukowych prowadzonych na seminariach magistersko-doktoranckich). Szczególnym przedmiotem naukowego zainteresowania samego ks. prof. dr hab. Stanisława Urbańskiego jest polska teologia duchowości, historia polskiej teologii duchowości i szkół duchowości. Problematyka badań obejmuje przede wszystkim rodzimą tradycję ascetyczno-mistyczną. Można się z nią zapoznać w załączonym dorobku naukowym.

 Ks. prof. Stanisław Urbański opracował metodologię teologii życia mistycznego. Wypracował własną metodę badań duchowości katolickiej w Polsce, zwłaszcza XIX wieku i okresu dwudziestolecia międzywojennego (mistyka przeżyciowa). Uważa, że do badań źródeł z zakresu duchowości, nie można narzucać danej metodologii, albowiem same źródła "wypracowują" metodologię pozwalającą na dokładne i prawidłowe odczytanie treści przesłania i treści kształtujących rozwój życia duchowego (szczególnie mistyka przeżyciowa). Można powiedzieć, że źródła z zakresu duchowości "narzucają" metodę badań. Taka metoda dopiero pozwala dokładnie odczytać doktrynę świętości, rozwój życia duchowego chrześcijanina, formację idt. Świadczą o tym jego liczne publikacje z duchowości polskiej i liczące się rozprawy doktorskie pisane pod jego kierunkiem, które w ocenie recenzentów uzyskały najwyższe uznanie i są wydawane drukiem w serii Sekcji Teologii Duchowości UKSW: Mistyka polska lub Mistyka chrześcijańska, czy poza nią (por. W. Słomka, Dziesięciolecie Sekcji Teologii Duchowości w Akademii Teologii Katolickiej, RT KUL 46 (1999), z. 5-6).

Badania ks. Profesora nie ograniczają się wyłącznie do historii duchowości polskiej. Pozwoliła ona mu, zwłaszcza na bazie badań mistyki pojęciowej, opracować koncepcję ascetyczno-mistyczną życia duchowego, koncepcję dynamiczną, personalistyczną i chrystologiczną. Jest to koncepcja ukazująca wewnętrzny proces rozwoju świętości jako daru otrzymanego w sakramencie chrztu świętego. Jest to koncepcja uwzględniająca, wiedzę, dojrzałość, osobę, a przede wszystkim kierownictwo duchowe, aby innym pomóc dojść do pełnej świętości czyli mistycznego zjednoczenia z Bogiem.

Za swój dorobek naukowy i osiągnięcia dydaktyczne ks Profesor otrzymał dziesięciokrotnie nagrodę Rektora ATK/UKSW i wiele innych nagród w kraju i za granicą. Kilkakrotnie odmówił jednak przyjęcia proponowanych Mu odznaczeń państwowych.