نخستين بار فکر ايجاد پارلمان که بيشتر از تحولات منطقه و جهان الهام گرفته بود، در زمان شاه امان الله خان در افغانستان طرح و تهداب آن در نظامنامه اساسی حکومت وی گذاشته شد، این پارلمان بیشتر جنبه مشورتی داشت تا قانونگذاری.

پس ازتصویب اصول اساسی دولت نادرخان، پارلمان به دو مجلس (شواری ملی و اعیان) بطور رسمی تاسیس شد. که اولین دوره شورای ملی بتاریخ 18 سنبله 1310 باعضویت 111 نفر در قصر سلام خانه ارگ آغاز به کار نمود و از آن تاریخ تا سال 1352 سیزده دوره تقنینی دایر گردید.

اعضای شورای ملی (پارلمان) در افغانستان از بدو تاسیس تا این زمان بيشتر انتصابی بود تا انتخابی و مدت هر دورۀ تقنینی دو الی سه سال بود.

با کودتای داود خان پارلمان منحل شد و در قانون اساسی سال 1355 داود خان، پارلمانی بنام "ملی جرگه" دارای یک مجلس در نظر گرفته شد، اما این قانون اصلا به مرحله تطبیق نرسید.

در سال 1367 بار دیگر در دورۀ حکومت نجیب الله شورای ملی مجدداً بعد از 14 سال وقفه با دو مجلس (ولسی جرگه و سنا) آغاز به کار نمود ولی این بار نیز تنها برای یک دوره ادامه یافت.

بعد از فروپاشی حکومت نجیب الله از سال 1371 تا سال 1384 برای 14 سال دیگر افغانستان فاقد قوه مقننه بود.

وبعد از تصویب قانون اساسی جدید، سال 1382، افغانستان، بازهم پارلمانی با دو مجلس (ولسی جرگه و مشرانو جرگه) احیا گردید که در سال 1384 دوره 15 تقنینی یا پارلمانی، برای مدت پنج سال آغاز به کار نمود. همچنان در سال 1389 دوره شانزدهم پارلمان آغاز بکار نمود که در سال 1394 با انقضای دورۀ پنج سالۀ تقنینی، حکومت نتوانست انتخاب پارلمانی را در وقت معین آن برگزار نماید، این دورۀ برای یک سال تمدید گردید و تا اکنون ادامه دارد.

قانون اساسی سال 1382 ماده 81 مقرر می دارد که شورای ملی دولت جمهوری اسلامی افغانستان به حیث عالیترین ارگان تقنینی مظهر ارادۀ مردم است و از قاطبۀ ملت نمایندگی می کند.

اعضای شورای ملی:

مطابق ماده 83 قانون اساسی تعداد اعضای ولسی جرگه به تناسب نفوس هر حوزه حد اکثر دو صد و پنجاه نفر میباشد. تعداد نمایندگان ولسی جرگه ثابت و غیر قابل تغییر است، بدین معنی که با افزایش جمعیت کشور و تحول در عوامل سیاسی، جغرافیائی و نظایر آن،کدام تغییر به تعداد نمایندگان به وجود نمی آید.

اما مشرانو جرگه که به تعداد 102 نفر عضو دارد، مطابق ماده 84 قانون اساسی اعضای مشرانو جرگه به صورت ذیل تعیین می گردد:

از جملۀ اعضاء شورای هر ولایت، یک نفر به انتخاب شورای مربوطه برای مدت چهارسال
از جملۀ اعضای شورا های ولسوالی های هر ولایت، یک نفر به انتخابات شوراهای مربوطه برای مدت سه سال و
یک ثلث باقی مانده از جملۀ شخصیت های خبیر و با تجربه به شمول دو نفر از نمایندگان معلولین و معیوبین و دو نفر نمایندگان کوچی ها به تعیین رئیس جمهور برای مدت 5 سال

رئیس جمهور تعداد پنجاه فیصد از این اشخاص را از بین زنان تعیین می نماید.

ساختار اداری پارلمان در افغانستان

اداره و رهبری پالمان توسط نهاد های ذیل صورت میگیرد.

1- هییت اداری: نظر به ماده 87 قانون اساسی افغانستان هریک از هردو مجلس دارای یک هیئت رهبری متشکل از 5 نفر می باشد (رییس، دو نایب (معاون) ،منشی و نایب مشنی)

2- کمیسیون ها: هر یک از دو مجلس برای تسهیل وتسریع بحث ها،کمیسیون های را تشکیل میدهد این کمیسیون ها هم بردو قسم است.

الف: کمیسیون های دایمی: نظر به ماده 88 قانون اساسی افغانستان هردو مجلس شورای ملی دارای کمیسون های دایمی می باشد.

ب: کمیسیون ها خاص: نظر به ماده 89 قانون اساسی افغانستان، تنها ولسی جرگه می تواند کمیسیون های خاص به منظور تحقیق و بررسی موصوعات خاص مربوط به حکومت ایجاد کند، که بعد از انجام وظیفه دوباره منحل میشود، تشکیل این کمیسیون به پشنهاد یک ثلث اعضای این مجلس می باشد.

3- دارالانشای : هر یک از مجلس های شورای ملی، دارای یک دارالانشاء می باشد، که در رأس آن رئیس عمومی دارالانشا، دو معاون و رؤسا می باشند، کارمندان این اداره، از طریق رقابت آزاد استخدام.

وظایف این اداره تنظیم ارتباطات، ترانسپوت، انتشارات، کتابخانه، برنامه های کاری جلسات، ملاقات ها و ترتیب اسناد و لوازم کاری می باشد.

وظایف و صلاحیت های شورای ملی:

براساس احکام قانون اساسی افغانستان شواری ملی دارای صلاحت های وسیع می باشد که مهمترین آنها قرار ذیل می باشد:

تصویب، تعدیل یا لغو قوانین و یا فرامین تقنینی
تصویب پروگرامهای انکشافی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی وتکنالوژیکی
تصویب بودجۀ دولتی واجازه أخذ یا اعطای قرضه
ایجاد واحد های اداری، تعدیل ویا الغای آن
تصدیق معاهدات ومیثاقهای بین المللی یا فسخ الحاق افعانستان به آن
نظارت بر کارکردهای حکومت و
نمایندگی از مردم

نقش جرگه های، لویه جرگه و شورای ها در افغانستان

برای باز نمودن نیاز به Adobe Acrobat Reader میباشد
بخاطر دانلود لینک پاین را کلیک نماید

دوره های شورا در افغانستان