Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնը Հայ Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից երրորդն է: Մեր Տեր Հիսուս Քրիստոս, համաձայն Ավետարանի, Պետրոս, Հակոբոս և Հովհաննես առաքյալների հետ բարձրանում է Թաբոր լեռն`աղոթելու: Աղոթքի պահին Հիսուս նրանց առաջ պայծառակերպվում է՝ «դեմքը փայլեց ինչպես արեգակը. և նրա զգեստները դարձան սպիտակ`ինչպես լույսը» (Մատթեոս 17.2, Մարկոս 9.2, Ղուկաս 9.29): Աշակերտների ապշած աչքերի առջև Քրիստոս խոսում է շուրջ հազար տարի առաջ վախճանված Մովսեսի և հրեղեն կառքով երկինք համբարձված Եղիա մարգարեի հետ: Ղուկաս ավետարանիչը պատմում է, որ նրանք խոսում էին Քրիստոսի երկրային կյանքի վերջին օրերի դեպքերի մասին, որ պիտի տեղի ունենային Երուսաղեմում (Ղուկաս 9.31): Սքանչելի տեսարանից զմայլված՝ Պետրոս առաքյալը բացականչում է. «Վարդապե՛տ, լավ է, որ մենք այստեղ մնանք. երեք տաղավարներ շինենք, մեկը`Քեզ, մեկը` Մովսեսի և մյուսը` Եղիայի համար»: Մինչ Նա խոսում էր, լուսափայլ մի ամպ հովանի է դառնում նրանց, և ամպից եկող ձայնն ազդարարում է. «Դա՛ է իմ սիրելի Որդին, որին հավանեցի, Դրա՛ն լսեցեք»: Հանգստացնելով ու ոտքի կանգնեցնելով գետնամած առաքյալներին` Հիսուս նրանց պատվիրում է ոչ մեկի չհայտնել տեսածի ու լսածի մասին`մինչև Աստծո Որդու փառավորվելը:
Սուրբ Հովհան Ոսկեբերանը երեք բացատրություն է տալիս, թե ինչու Տիրոջը հայտնվեցին Մովսես և Եղիա մարգարեները. երկուսն էլ ունեցել են Աստծո տեսիլքը՝ Մովսեսը` Սինա (Ելք 24.12-18), իսկ Եղիան` Քորեբ լեռան վրա (Գ Թագավորներ 19.8-18): Նրանք խորհրդաբար ներկայացնում էին կյանքը և մահը: Մովսեսը մահացավ` այդպես էլ չտեսնելով խոստացված երկիրը, իսկ Եղիան կենդանի կերպով երկինք վերացավ հրեղեն կառքով:
Հիսուսի պայծառակերպության ժամանակ Մովսեսի` նախանձահույզ օրենսդրի ու Եղիայի` երկինք տեղափոխված նախանձախնդիր օրինապահի հայտնվելը խորհրդանշում է, որ Քրիստոս է Օրենսդիրը և չի դրժում Աստծո Ուխտը: Նա է Տերը երկրի և երկնքի, ողջերի ու մեռյալների, քանզի Մովսեսին մեռյալների միջից վեր հանեց, իսկ Եղիային`ողջերի:
Այս տոնը հայտնի է նաև Վարդավառ անունով: Տոնի ժամանակ ժողովրդական սովորույթներից է միմյանց վրա ջուր ցողելն ու աղավնիներ բաց թողնելը, որոնք խորհրդանշում են ջրհեղեղը, Նոյի ընտանիքի փրկությունը, Նոյի աղավնուն: Սովորություն է նաև ծաղիկներով զարդարվելը, ինչն Աստվածորդու փառքի երևման առթիվ մեծ ուրախության արտահայտությունն է:
Վարդավառ ժողովրդական անվանումը, հավանաբար, գալիս է վարդաջուր լցնելու սովորությունից, որը հետագայում փոխվել է սովորական ջրի:
Ս. Գրիգոր Տաթևացին տոնի «Վարդավառ» անունը բացատրում է Հիսուսին վարդի հետ համեմատելով. ինչպես վարդը մինչև բացվելը թաքնված է իր պատյանի մեջ և բացվելով` երևում է բոլորին, այնպես էլ Հիսուս մինչև այլակերպությունն Իր մեջ կրում էր աստվածային էությունը և պայծառակերպվելով` հայտնեց Իր Աստվածությունը:
Վարդավառի տոնին նախորդում է շաբաթապահք: Իսկ հաջորդ օրն, ինչպես տաղավար բոլոր տոներից հետո, Մեռելոց է. բոլոր եկեղեցիներում ննջեցյալների հոգիների համար մատուցվում է ս. Պատարագ և կատարվում հոգեհանգիստ:
Պայծառակերպության տոնով հաստատվեց այն ճշմարտությունը, որ Հիսուս Աստծո Որդին է: Աստծո պատգամն է առաքյալներին և ողջ աշխարհին. «Նրան լսեցեք»:
2008-06-29 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2009-07-19 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2010-07-11 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2011-07-31 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2012-07-15 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2013-07-07 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2014-07-27 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2015-07-12 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2016-07-03 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2017-07-23 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2018-07-08 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2019-07-28 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2020-07-19 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2021-07-11 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2022-07-24 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2023-07-16 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2024-07-07 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2025-07-27 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2026-07-12 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2027-07-04 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2028-07-23 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2029-07-08 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության
2030-07-28 Վարդավառ: Տոն մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության