PersonXXI - Noticias de personas para personas

A semana pasada tivemos o pracer de entrevistar a Juan Carlos, un dos clarinetistas do Cuarteto Caramuxo. Este cuarteto caracterizado por ser seis músicos (catro carinetistas, percusion e acordeón) son capaces de transmitir sensacións indescriptibles coa sonoridade das suas pezas. Traballando baixo a influencia da música tradicional galega consegues ritmos modernos que nunca pasan de moda.

¿Cómo naceu o cuarteto Caramuxo?
Fai mais de trinta anos catro amigos que tocaban o clarinete comezaron a tocar xuntos. Forzados pola dinámica propia do conservatorio e continuado pola afinidade persoal ali comezou o seu proxecto.

¿Cal foi a traxetoria do grupo?
Comezaron tocando transcripcions de música clásica e barroca adaptada a cuarteto de clarinete, pero pouco despois empezaron a desviarse do repertorio montando estandares de jazz e de blues. Neste momento no que empezaban a cambiar o seu estilo entrou no grupo a percusión a batería.

Posteriormente no ano 95 convidáronnos a tocar nun encontro de clarinetistas tradicionais que se celebraba nun pequeno pobo cerca da Bretaña Francesa chamado Glomel e ali foron a tocar un repertorio que xa de atras tiñan idea de meterse con el, pero que nese momento fixose imperativo. O repertorio era de música galega –ainda que de aquela eran arranxos moi medidos, con música encorsetada según a filosofía conservadora-.
Coñeceron alá, preto da Bretaña Franesa outras posibilidades musicais que descoñecian coa formación que eles mesmos tiñan.

No ano 2002, precisamente o 02-02-2002 foi a data na que se convocaron os “Concertos Expansivos”, uns concertos coa finalidade de que xente vinculada coa cultura e coa sensibilidade critica do que estaba acontecendo nese intre (ano do afundimento do Prestige) fisexe unha programación autónoma para mostrar ese berro de protesta.
Cando o cuarteto foi a pedir o local – o antigo Viva Zapata de Vigo- para o concerto, resulta que estaba ocupado xa, pero por sorte estaba ocupado por un amigo do grupo, Avelino Gonzalez, quen ia a contar contos.
Chegaron a un acordo de colaboración no que o cuarteto musicaría algún conto á vez que Avelino o contaba. A experiencia gustou moito, tanto que de ahí saiu un gran proxecto chamado “Vento Mareiro” composto por un acordeón, tres clarinetes e percusión. Avelino contaba historias do mar e o cuarteto poñíalle música. Fixeron unha morea de actuacions por todo Galicia lembra Juan Carlos. Estas actuacións fixeron que o cuarteto recibise o seu primeiro premio, o Premio Maria Casares de Teatro a mellor música orixinal. Isto mais ca un premio para o grupo é un cambio na sua carreira, non é o valor do premio senón da experiencia que viviron con Avelino, un actor que lles ensinou a uns rapaces de conservatorio a estar no escenario e a tratar co público, algo moi importante, destaca Juan Carlos.

Co remate de vento mareiro volveu a formación inicial, catro clarinetes acordeon e percusión.
Outros proxectos que tivo o grupo foron Calcetin amarelo e a ratiña laranxa. Dous proxectos insfantis que levaron adiante un cunha compañía de títeres e outro cunha colaboración cunha cantante.

Ademais do Maria Casares, tamén teñen o Premio Concurso Folk Cancioneiros da Fundación Pedro Barrié de la Maza no 2008, que premia as interpretación das músicas recollidas nos cancioneiros. Parte deste premio foi a grabación dun disco, e de ahí saiu o primeiro disco do Cuarteto “Tiruriru”. Disco polo que lle deron o Premio Opinión de Música Folk no 2010.

Unha vez grabado o primeiro disco estaban na mesma idea de seguir experimentando. Esa etapa coincide co remate dun traballo de doutoramento dun amigo musicólogo do grupo, Xavier Groba, quen estudaba toda a parte do cancioneiro que Castro San Pedro tiña depositado no museo de Pontevedra.

Xavier estaba ultimando o material do museo que era material inédito, e o grupo tivo a sorte de ter acceso privilexiado a ese material. Ese material compon case todo o seu segundo disco, e agora esta disponible nun libro publicado por Groba e pola Diputación de Pontevedra e del xa beben músicos galegos que empezan a tirar del para facer pezas musicais.

Actualmente seguen instrumentando ao xeito de Cuarteto e basándose sobre todo nese libro. A sua forma de compoñer basease nas montaxes colectivas, entre todos van probando cousas novas e aquilo que lles gusta a todos, é o que queda.

No ano 2013 a Asociación Musicos ao Vivo creada para velar polos intereses do colectivo musical a través da empresa Martin Códax convocaron uns premios con variedade de categorías. A dinámica era presentarse pola web e mediante as votacións dos asociados escollíanse tres finalistas e de ahí, saia o gañador. O cuarteto foi nominado nas catro edicións e gañaron na segunda.

¿Cal é a receta para o éxito e para seguir tocando?
Que o grupo ainda esté funcionando é porque se levan moi ben, nunca tiveron pretensións de recoller un premio, ou de grabar un disco. E se están onde están é porque o pasan ben, contanos que non teñen actuacions previstas pero que siguen ensaiando porque lles gusta, o que lles salva e que sempre teñen alguna actuación nun festivan bonito (Toulusse, Pirineos Aragoneses… etc) Juan Carlos dinos que non teñenen unha actividade constante do grupo, pero que por sorte todos teñen traballos vencellados coa música.

¿Cal é o estilo que definiría ó Cuarteto?
Teñenen unha sonoridade moi propia, a sua formación non é común polo que iso xa lle da estilo propio e por outro lado o contacto que teñen co público –seguramente das suas actuacions con Avelino-.
Juan Carlos Non se molla dicindo que o seu estilo e folk, iso sería acotar demasiado, dinos que beben de todas as fontes e que aprenden delas e sobre todo as disfrutan.
Non son un grupo tradicional, collen música coa que se sinten identificados e a reinterpretan o seu estilo, buscando disfrutala para facer disfrutar o público.

¿Por qué o cuarteto gaña en directo?
Iso é o que di a xente, pero entre risas dinos que o seu público, que é moi fiel, reducido, pero fiel. A clave está en sentir e disfrutar o que tocas para que o resto tamén disfrute.

¿Cómo consideras que esta o panorama musical en Galicia?
Contanos que hai unha actividade productora moi intensa pero que a hora de mostrar todo ese traballo ó público non hai nada. Hai imposibilidade de mostrar o que se está facendo. Non hai recursos para abastecer. Asi como moitos grupos que foron esmorecendo por non ter posibilidades de seguir creando.
Solucion: política cultural. O que non pode ser e que a cutura dun pobo dependeda do asociacionismo, das entidades culturais quen son quenes manteñen a música tradicional.

¿Qué consellos lle darias a futuros músicos?

Que se boten a tocar co que se sintan cómodos para facer disfrutar a xente e que calquera cousa que fagan ten que partir de esa premisa.
Ao final da entrevista preguntámoslle pola orixe do nome, e resulta que nunha das iniciativas do Castro de tapeo pola cidade de Vigo, os locales ofrecían música en directo e o cuarteto foi tocar a un onde a tapa que servían era de caramuxo, e entre risas así quedou o nome.

Querian que fora galego e así foi.

Podes consultar o Facebook do Cuarteto Caramuxo aquí.