ประวัติวัดมัชฌันติการาม

ประวัติวัดมัชฌันติการาม

วัดมัชฌันติการาม  เป็นวัดราษฎร์ หน้าวัดติดกับคลองบางเขนใหม่โดยมีซอยวงศ์สว่าง 11 ผ่านเขตแยกวัดกับโรงเรียนวัดมัชฌันติการามอยู่คนละฝั่งซอย เลขที่วัด 102 วัดมัชฌันติการาม ถนนวงศ์สว่าง เขตบางซื่อ กรุงเทพฯ

เจ้าจอมมารดาเที่ยง ผู้ได้ให้การอุปถัมภ์ในการสร้างวัด เริ่มต้นนั้นไม่ทราบแน่ชัดว่าสร้างในสมัยใด มีผู้สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย เจ้าจอมมารดาเที่ยง เจ้าจอมมารดาในรัชกาลที่ 4 ทรงเข้ามาอุปถัมภ์ในปีพุทธศักราช 2417 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า “วัดมัชฌันติการาม” เพื่อเป็นอนุสรณ์แด่ เจ้าจอมมารดาเที่ยง ผู้ทรงอุปถัมภ์ต่อการสร้างวัด

วัดมัชฌันติการาม (วัดน้อย) ได้สร้างมาเมื่อใดไม่มีประวัติปรากฏชัดเจนจึงยากที่จะทราบประวัติความเป็นมาที่ถูกต้อง จากการเล่าสู่กันมาของคนในท้องถิ่น ประกอบกับหลักฐานที่พอจะรวบรวมได้ในปัจจุบันคือ วัดนี้เริ่มสร้างในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย  เป็นวัดป่าที่ล้อมไปด้วยสวนทุเรียน สวนกล้วย สวนหมาก สวนส้ม ในสมัยนั้นยังไม่มีชื่ออย่างเป็นทางการ แต่เป็นสถานที่ปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ของพระธุดงค์ที่ผ่านไปมา มีพระอยู่บ้าง ไม่มีบ้าง

จนมาถึงพุทธศักราช 2417 เจ้าจอมมารดาเที่ยง เจ้าจอมมารดาในรัชกาลที่4 เป็นองค์อุปถัมภ์ในการก่อสร้างศาสนวัตถุต่าง ๆ เพื่อจะให้เป็นวัดที่ถูกต้องตามพระวินัยและกฎหมายบ้านเมือง การสร้างวัดได้มาสำเร็จบริบูรณ์ในสมัยนี้ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงรับเป็นพระธุระในการผูกพัทธสีมา และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ พระราชทานนามว่า  “วัดมัชฌันติการาม”

เมื่อสิ้นบุญเจ้าจอมมารดาเที่ยงแล้ว ก็มีเจ้าจอมมารดาแสร์ พระบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้า อภันตรีปชาและจางวางตุ่มเป็นผู้ให้การอุปถัมภ์สืบต่อ ๆ กันมาตามลำดับจนมาถึงประชาชนทั่วไปให้การอุปถัมภ์ดังที่ปรากฏให้เห็นในปัจจุบันเนื่องจากสมัยก่อนการคมนาคมเหมือนในปัจจุบันเมื่อเจ้านายจะเสด็จไปทางน้ำ เจ้าจอมมารดาเที่ยงก็เช่นเดียวกัน รวมทั้งเจ้านายองค์อื่น ๆ เมื่อเสด็จมาวัดมัชฌันติการามก็เสด็จมาทางเรือ โดยอาศัยคลองบางเขนใหม่ ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของวัด จึงเป็นที่มาของการสร้างอุโสถหันหน้าไปทางทิศตะวันตก อุโบสถได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ พุทธศักราช 2418 เขตวิสุงคามสีมากว้าง 40 เมตร ยาว 60 เมตร
การตั้งชื่อวัดนั้นก็เนื่องมาจาก เจ้าจอมมารดาเที่ยงเป็นผู้อุปถัมภ์ ในรัชกาลที่ 5 จึงโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า “มัชฌันติการาม” ตามชื่อของผู้อุปถัมภ์ในการสร้างวัด คือ มัชฌันติก และอารามซึ่งแปลตามตัวว่า “เที่ยง” และ “วัด” เมื่อรวมกันจึงแปลได้ว่า “วัดของเจ้าจอมมารดาเที่ยง” คนส่วนมากชอบเรียกว่า  วัดน้อย เพราะง่ายต่อการออกเสียงกว่าคำว่า วัดมัชฌันติการาม สันนิษฐานว่าการเรียกวัดน้อยนี้ เพราะเป็นวัดของเจ้าจอมมารดาในรัชกาลที่ 4 ซึ่งให้การอุปถัมภ์ ชาวบ้านทั่วไปถือว่า เป็นนางสนม เพื่อให้เข้าใจง่ายคู่กับวัดหลวง ซึ่งเป็นวัดของภรรยาหลวงให้การอุปถัมภ์เช่นเดียวกัน (อยู่ในซอยถัดไป ปัจจุบันวัดหลวงไม่มี เหลือแต่ที่ดินของวัด ซึ่งสำนักงานศาสนสมบัติ สำนักงานพุทธศาสนาแห่งชาติ เป็นผู้ดูแลอยู่) เนื่องจากการคมนาคมไม่สะดวกในสมัยก่อน จึงมีพระอยู่จำพรรษาไม่กี่รูปต้องไปนิมนต์พระจากวัดอื่นมาอยู่จำพรรษา
เช่น วัดราชาธิวาส วัดปทุมวนาราม วัดราชบพิธ และวัดบวรนิเวศวิหาร จนต่อมามีการตัดถนนวงศ์สว่าง        ผ่านด้านหลังวัด ทางวัดพร้อมด้วยอุบาสกอุบาสิกา มีลุงแม้น-ป้าทองใบ ใบสนและราษฎรผู้มีจิตศรัทธา ช่วยกันบริจาคที่ดินตัดถนนเข้าวัดในสมัย พระครูวิจิตรธรรมสาร (อดีตเจ้าอาวาสรูปที่ 7)

หลังจากนั้นทางวัดได้ขออนุญาตเปิดโรงเรียนพระปริยัติธรรมทั้งแผนกนักธรรมและบาลีขึ้น โดยเป็นสาขาของวัดบวรนิเวศวิหาร จึงเป็นเหตุให้มีพระภิกษุสามเณรเข้ามาศึกษาเล่าเรียนเป็นจำนวนมาก ในแต่ละปีมีพระภิกษุสามเณรสอบได้ทั้งนักธรรมและบาลีเป็นจำนวนมาก จนได้รับการยกย่องจากพระเถรานุเถระชั้นผู้ใหญ่ตลอดมา

ปัจจุบันที่ดินวัดโฉนดเลขที่ 75465,75465 เดิมมีเนื้อที่ทั้งหมด 19 ไร่ 2 งาน 70 ตารางวา ต่อมาในปี พ.ศ. 2543 ได้มีคุณแม่อำพันธ์ (น้อย) – คุณพิไลลักษณ์ นาคเจริญ และคุณสมพงษ์ ทองทั่ว ถวายที่ดินเพิ่มอีก 1 งาน 19 ตารางวา รวมทั้งที่ดินที่ทางวัดมีโครงการจะซื้อต่อออกไปอีกเพื่อทำสวนปฏิบัติธรรม ขณะอยู่ระหว่างรวบรวมปัจจัย ปัจจุบันวัดมีเนื้อที่โดยประมาณ 24 ไร่ แบ่งเป็นดังนี้

1.ยกให้สร้างโรงเรียนวัดมัชฌันติการาม 4 ไร่ 4 ตารางวา
2.สร้างสำนักนารีพรตวัดมัชฌันติการาม 2 ไร่ 2 งาน
3.นอกนั้นเป็นเนื้อที่เขตพุทธาวาส สังฆาวาส ฌาปนสถาน และสวนปฏิบัติธรรม
วัดมัชฌันติการามมีอานาเขต ดังนี้
-ทิศเหนือติดกับรั้วสวนของคุณโยมกลิ้ง-ชิต เนียมประเสริฐ
-ทิศตะวันออกติดกำแพงบ้านแสงระวี
-ทิศตะวันตกริมคลองบางเขนใหม่
-ทิศใต้ติดกับกำแพงโภคามหาศาล

วัดมัชฌันติการามมีเจ้าอาวาสปกครองมาแล้ว 8 รูป ดังนี้
1.พระครูธรรมสารวิจิตร (หลวงปู่อ่อน ญาณเตโช) พ.ศ.2440 – 2457
2.พระอาจารย์กล่อม พ.ศ.2458 – 2460
3.พระอาจารย์สำราญ พ.ศ.2461 – 2464
4.หลวงตาอินทร์ พ.ศ.2465 – 2468
5.พระครูชม (มาจากวัดราชบพิธ) พ.ศ.2469 – 2475
6.พระอาจารย์คำภา พ.ศ.2476 – 2486
7.พระครูวิจิตรธรรมสาร (วิสุธรรม จนฺทสาโร น.ธ.โท,ป.ธ.4) พ.ศ.2487 – 2540
8.พระพุทธิสารโสภณ (เดช กตปุญโญ น.ธ.เอก,ป.ธ.3,ศน.บ.M.A.,Ph.D) พ.ศ.2540 – ปัจจุบัน