Arabesk müzik Türk Dil Kurumu sözlüğünde ” Arap müziğini andıran, genellikle karamsarlığı konu edinen bir müzik türü” olarak tanımlansa da aslında Türk müzik ve kültürüne çok önemli katkılar yapmış, müzikten de öte felsefi, sosyolojik, psikolojik bir çok durumu ifade etmek için kullanılmış, bir yaşam biçimi olmuştur.

1938-44 arası Mısır filmleri Türk sinemasında yoğun ilgi görüyordu. Bu filmlerin müziği bazen Türkçe sözlerle aynen alınarak, bazen de esinlenme yoluyla yeni besteler yapılarak piyasaya sunuluyordu. Daha sonrasında da bu filmlerin etkisinde yeni Türk filmleri yapılmaya başlandı. Baş rollerinde Münir Nureddin Selçuk, Müzeyyan Senar, Zeki Müren gibi isimlerin oynadığı şarkılı filmler furyası yaşandı. Yaşanmış olan bu müzik pratiğinin bundan sonraki pratiklere de etkisi oldu.

                                                     Arabesk müzik bugünkü bildiğimiz şekliyle 1960’ların başlarında ortaya çıkmış bir müzik türüdür. Yaklaşık 50 yıldan fazla hayatımızdadır. Suat Sayın’ın ”Sevmek Günah mı?” albümüyle başlayan bu müzik türü en kaliteli örneklerini ise Orhan Gencebay’ın Musalla Taşı adlı ilk albümüyle vermeye başlamıştır. Arabesk adını alması ise 60’lı yılların başında popüler olan Suat Sayın’a dayanır. Suat Sayın bu yıllarda Ahmet Sezgin’e “Sevmek Günah mı?” adlı şarkıyı yapar. Kısa bir süre sonra bu bestenin Mısırlı Abdülvahap’ın şarkısından alınma bir ezgiye dayandığı ortaya çıkınca Türk Müzik piyasasında Arap Müziği, Arabesk kavramları tartışılmaya başlanır.

Daha sonra 1966 yılında, Orhan Gencebay yine Ahmet Sezgin’e “Deryada Bir Salım Yok” şarkısını yapar. Bu şarkı arap ezgileri kullanılmamış olmasına rağmen orkestrasyon açısından -yaylı partüsyonların çokluğu, düyek ritmin kullanılması vb.- sevmek günah mı? ‘ya benzemektedir. Bu benzerlikle Orhan Gencebay’ın müziği de arabesk adını almaya başlar.

Arabesk müzik zaman zaman sol kesim ve dindar kesimden bir çok insanın fikir ve ideolojilerine ters düştüğü için tepki görmüş, hatta bir dönem yasaklanmıştır.

Arabesk müziğin her ne kadar Mısır kültüründen etkilendiği söylense de zamanla özgün hale gelerek tamamiyle Türk toplumunun özelliklerini, sorunlarını yansıtan bir tür haline geldiği aşikardır.

11.02.2016

Mustafa TEMEL