Telangana | తెలంగాణ తల్లి నుదుట తిలకం సాంస్కతికం వెండితెర చీకట్లలో ఒకరో, ఇద్దరో మెరిస్తే.. అగో మావోడని అబ్బురపడిన తెలంగాణ ‘ఇగో మా సినిమా’ అని సంబురంగా చెబుతున్నది. తెలంగాణ యాసే కాదు.. బతుకు, కట్టూ బొట్టూ సినిమాకు సక్సెస్ ఫార్ములా ఇప్పుడు. ఆంధ్రోళ్లతోనీ ‘అట్లుంటది మనతోని’ అనిపిస్తున్నది తెలంగాణ సిన్మా! నాటకాల్లో మేమూ సాటిగల్లవారమేనని రంగస్థలంపై మన బలగం నిరూపిస్తున్నది. కళలకు ప్రోత్సాహం, కళాకారులకు ఉత్సాహం కలిగించే వర్క్షాప్లు, అవార్డులు, సభలు, సన్మానాలు, సమ్మేళనాలు.. ఇలా నిత్యకల్యాణంగా వెలుగొందుతున్నది సాంస్కృతిక తెలంగాణ!
ఓ యాది..
చెట్టంత కొడుకు కంటికి దూరమైనా.. కనిపించే లోకంలో అన్నీ అతని జ్ఞాపకాలై సాగిపోయే కథనం ‘యాది’ షార్ట్ ఫిల్మ్! ఇది తల్లీబిడ్డల ప్రేమకే కాదు అందమైన స్క్రీన్ప్లేకి కూడా ఉదాహరణే. తెలంగాణ కోసం యాదిరెడ్డి ఆత్మబలిదానం తర్వాత.. ఉద్యమ కాలంనాటి విషాదాన్ని ‘యాది’ చేస్తూ ఎన్నెన్జీ (నరేందర్ గౌడ్ నాగులూరి) తీసిన ఈ లఘు చిత్రం తెలంగాణ ఉద్యమ కాలంలో ‘ఫిల్మ్ తెలంగాణ’ నిర్వహించిన సంబురంలో ‘బెస్ట్ షార్ట్ ఫిల్మ్’గా నిలిచింది. ఎన్నెన్జీ ఆకలి కష్టాల్లోంచి నడిచొచ్చినవాడు. నిజామాబాద్ జిల్లాలో పుట్టి, మెడికల్ ల్యాబ్ టెక్నీషియన్ కొలువు వదులుకొని స్టూడియోల మెట్లెక్కిండు. అయితే, ఆ ప్రతిభకు అవకాశాలు దక్కలేదప్పుడు.
ఫిల్మ్ తెలంగాణ
అవకాశాల్ని ప్రాంతం నిర్ణయిస్తుందని, విజయాల్ని కులం నిర్దేశిస్తుందని ఎందరికో అనుభవం. ఆ వివక్షను సవాలు చేస్తూ.. ‘తెలంగాణ సిన్మాతోనే తెరమీద మన బతుకు, తెర వెనుక మన ఉపాధి’ అంటూ అంతా ఒక్కటయ్యారు. తెలంగాణకు జైకొట్టారు. అమెరికాలో ఉంటూ తెలంగాణ కలలుకంటున్న జయప్రకాశ్ ‘ఫిల్మ్ తెలంగాణ’ పేరుతో ముందడుగు వేశాడు. ‘రంగుల కల’లు కలబోసుకుందామని ‘తెలంగాణ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్’కు ‘తెర’ తీశాడు. అప్పుడే.. చెట్టుకొకరు పుట్టకొకరుగా ఉన్న రాతగాళ్లు, పాటగాళ్లు, ఆటగాళ్లు.. ఒకరేమిటి 24 కళల్లో తెలంగాణ ఎందులోనూ తక్కువ కాదని సాక్ష్యమివ్వడానికి వందలాది మంది గాంధీ మెడికల్ కాలేజ్ ఆడిటోరియానికి తరలివచ్చారు.
తెలంగాణ తొవ్వ
‘తెలంగాణ రాని కాలంలో.. సినిమా రంగంలో తెలంగాణ వారికి ప్రోత్సాహం లేదు. అందుకే రిసోర్సెస్, నెట్వర్క్ పెంచాలని ‘ఫిల్మ్ తెలంగాణ’ ప్రారంభించాను. తెలంగాణ వచ్చింది. మామిడి హరికృష్ణ వచ్చిండు. రవీంద్ర భారతిలో సినివారం వచ్చింది. ఇది తెలంగాణ సినిమాకు పునాది వేసింది. ఆ లక్ష్యాన్ని సినివారం ముందుకు తీసుకుపోతున్నది.
జయప్రకాశ్ తెలంగాణ
వారం వారం.. సినివారం
రాష్ట్రం ఏర్పడిన తొలినాళ్లలో.. తెలంగాణ కళల పునరుజ్జీవంతో పాటు సినీ రంగంలో తెలంగాణ బిడ్డల ప్రతిభకు పట్టంకట్టాలనే లక్ష్యంతో కేసీఆర్ సర్కారు రవీంద్ర భారతిని కార్యక్షేత్రంగా మలచింది. సాంస్కృతిక శాఖ డైరెక్టర్ మామిడి హరికృష్ణ ఆ బాధ్యత తీసుకున్నారు. తెలుగు సినిమాలో తెలంగాణ బతుకు లెక్కే.. రవీంద్ర భారతి ప్రివ్యూ థియేటర్కూడా పాతికేళ్లుగా మూతబడి ఉన్నది. తుప్పు పట్టిన ప్రొజెక్టర్లు, విరిగిపోయిన కుర్చీలతో దయ్యాల కొంపలా తయారైన రెండో అంతస్తును జైపూర్రంగ్ మహల్కు దీటుగా తీర్చిదిద్ది, మినీ మల్టీప్లెక్స్ తరహాలో ముస్తాబు చేశారు. ఆ వేదికకు తెలుగు సినిమాలో స్టార్లు పుట్టకముందే బాలీవుడ్లో ఓ వెలుగు వెలిగిన తెలంగాణ బిడ్డ పైడి జయరాజ్ పేరు పెట్టుకున్నారు. లక్ష్యానికి తగ్గట్టే ప్రతి శనివారం ‘సినివారం’ మొదలుపెట్టారు. ఒకే ఒక్క ఛాన్స్ అని తిరిగేవాళ్లకు ఇదొక అడ్డా! ‘నటిస్తావో, కథ రాస్తావో, కెమెరా పడతావో, దర్శకత్వం చేపడతావో.. అంతా నీ ఇష్టం.
వారం వారం సినివారానికి వస్తే అనుకున్నది సాధించినట్లే’ అని చెబుతున్నడు తొలి రోజుల్లో ఆ వేదిక కోసం పనిచేసిన అట్ల సతీశ్ (‘నీదీ నాదీ ఒకే కథ’ అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్). ‘ఇది.. నేర్చుకునే వాళ్లకు పాఠశాల, అప్పటికే నేర్చుకున్న వాళ్లకు ప్రయోగశాల’ అంటాడు ఇక్కడ ప్రపంచ సినిమాను చూస్తూ, ‘టాక్ @ సినివారం’లో సినిమా ప్రముఖుల పాఠాలు విన్న అక్షర కుమార్. శేఖర్ కమ్ముల, హరిశంకర్, వంశీ పైడిపల్లి, ఎల్. శ్రీనాథ్, ప్రవీణ్ సత్తార్, నాగ్ అశ్విన్, తరుణ్ భాస్కర్, సంకల్ప్ రెడ్డి, సందీప్ రెడ్డి తదితరులు నేర్పిన సూత్రాలు, ఒంట బట్టించిన చిట్కాలు.. షార్ట్ ఫిల్మ్స్ యువతను బిగ్ స్క్రీన్ వైపు నడిపించాయి. నాలుగేండ్ల్లు తిరిగేసరికి అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్ అక్షర డైరెక్టర్ అయ్యాడు. ఇండస్ట్రీలో వెలిగి పోతున్న తరుణ్ భాస్కర్ (పెళ్లి చూపులు), కేవీఆర్ మహేంద్ర (దొరసాని), సాహిత్ మోత్కూరి (సవారి), ఉదయ్ గుర్రాల (మెయిల్), బడుగు విజయ్ కుమార్ (తమసోమా జ్యోతిర్గమయ), వేణు ముల్కల (విశ్వక్), సంపత్ కుమార్ (సురాపానం), గంగాధర్ అద్వైత (సురభి 70ఎం.ఎం.), ధృవ (కిరోసిన్), జాన్ జక్కి (2020 గోల్మాల్), సూర్యతేజ (ఫోకస్) సినివారంతో ప్రయాణం చేసినవాళ్లే!
కాలర్ ఎగరేసింది ఇక్కడే!
‘ఒకప్పుడు.. రవీంద్ర భారతికి మనం కూడా వెళ్లొచ్చా అనే సందేహం ఉండేది. ఇప్పుడైతే ఒక షార్ట్ ఫిల్మ్ తీసి అక్కడే ప్రదర్శించి, కాలర్ ఎగరేసే దాకా వచ్చింది. సినిమాలకు అసిస్టెంట్ డైరెక్టర్గా వ్యవహరిస్తూ సినివారంలో కూడా పనిచేశాను. పైడి జయరాజ్ ప్రివ్యూ థియేటర్ ముందు పోస్టర్లు అతికిస్తూ.. సినిమా ప్రదర్శనలు తిలకిస్తూ.. రోజులకొద్దీ గడిపిన సందర్భాలు ఉన్నాయి. సినివారం ప్రభావంతోనే అమరుల త్యాగాలను స్మరిస్తూ ‘నిశీధి’ షార్ట్ ఫిల్మ్ తీసిన. దీని మొదటి ప్రదర్శనకు, తొలి ప్రశంసకు వేదిక సినివారమే. ఆ తర్వాతే.. 39 అంతర్జాతీయ అవార్డులు! నేను మొదటిసారి కాలర్ ఎగరేసింది ఇక్కడే!.
కేవీఆర్ మహేంద్ర (సినిమా దర్శకుడు)
తెలంగాణ నెట్వర్క్
‘యూ ట్యూబ్లో ఎన్ని వ్యూస్ వచ్చినా, థియేటర్లో ప్రేక్షకుడి స్పందన కళ్లారా చూడటమే గొప్ప విజయం. సినివారం వేదికపై నా ‘సైన్మా’ షార్ట్ ఫిల్మ్ను ప్రదర్శించినప్పుడు కలిగిన ఆనందాన్ని అవార్డులు కూడా ఇవ్వలేవు’ అంటారు దర్శకుడు తరుణ్ భాస్కర్. ఆ మాటలు అక్షర సత్యాలని సినివారం విజయాలు నిరూపిస్తున్నాయి. ప్రతిభే కాదు పరిచయాలూ కావాల్సిన రంగం సినిమా. కాబట్టే, 24 క్రాఫ్ట్స్ కళాకారులందరికీ ఒక నెట్వర్క్ని ఏర్పరిచింది సినివారం. ఆ కృషి ఫలించింది. ఎన్నెన్జీ సినిమా నటుడిగా, అసోసియేట్ డైరెక్టర్గా కలల దారిలో సాగిపోతున్నాడు. ఆ నెట్వర్క్తోనే ‘తమసోమా జ్యోతిర్గమయా’ సినిమా కోసం సూర్యతేజ ఆడిషన్స్ నిర్వహించాడు. గట్టు నవీన్ కుమార్ (తొర్రూరు, వరంగల్ జిల్లా) సినివారం సపోర్ట్తోనే డైరెక్టర్ అయ్యాడు. తన సినిమా ప్రోమో, ప్రీ రిలీజ్, పోస్టర్ రిలీజ్ అన్నీ సినివారం వేదికపైనే చేసుకున్నాడు. జీరో బడ్జెట్ మూవీ ‘శరపంజరం’ కోసం కళాకారులు, సాంకేతిక నిపుణులంతా చేతులు కలిపింది సినివారం వేదికపైనే. ‘ఫోకస్’ దర్శకుడు సూర్యతేజ తన షార్ట్ ఫిల్మ్స్ని ఇక్కడే స్క్రీన్ చేశాడు.
మన రంగస్థలం
సినిమా చూస్తుంటే నటుడు కావాలనిపిస్తుంది. ఆడిషన్స్కి పోతే ‘అనుభవం ఉందా?’ అంటారు. అవకాశం ఇవ్వకుండా అనుభవం అడగటం బాధగా ఉంటుంది. అలా కాకుండా రంగస్థలం మీద అడుగు పెట్టి.. కొన్నాళ్లు రాటుదేలితే వెండితెర రెడ్ కార్పెట్ పరిచి స్వాగతం పలుకుతుంది. థియేటర్ ఆర్టిస్ట్ అజయ్ మంకెనపల్లిని అడిగితే.. అదెంత సింపులో చెబుతాడు. అతను కొత్త తరానికి థియేటర్ ఆర్ట్స్లో మెలకువలు నేర్పిస్తున్నాడు. నాటకాలంటే ఇష్టంతో ఖమ్మం జిల్లా నుంచి వచ్చిన అజయ్ తెలంగాణ భాష, సాంస్కృతిక శాఖ సహకారంతో థియేటర్ వర్క్షాప్లు నిర్వహిస్తూ, తెలంగాణ రంగస్థలంపై ప్రయోగాలు చేస్తున్నాడు. అప్పట్లో నాటకాలంటే ఆంధ్రావాళ్లే అనేవారు. ఇప్పుడు రవీంద్ర భారతికి వచ్చి చూడండి.
రంగస్థలంపై కళాకారుల సంఖ్యే కాదు, ప్రయోగాల సంఖ్యా లెక్కపెట్టుకోవచ్చు! సాయుధ పోరాట నేపథ్యంలో పీవీ నరసింహారావు రాసిన ‘గొల్ల రామవ్వ’ కథను నేటి తరం కోసం నాటకంగా మలిచారు. షేక్స్పియర్ డ్రామాలను తెలంగాణకు అన్వయిస్తూ అనేక ప్రయోగాలు చేశారు. దానికి సాంకేతికతనూ జోడించారు. జానపద కళారూపమైన ఒగ్గుకథకు డిజిటల్ టెక్నాలజీని జోడించి ‘రేణుక ఎల్లమ్మ కథ’ చెప్పించారు. విదేశీ రంగస్థల దర్శకులనూ రప్పించారు. ఇన్ని చేస్తే ఎవరు చూస్తారు? అనే సందేహం మొదట్లో ఉండేదేమో. కానీ, ఇప్పుడు లేనే లేదు.
అందరూ సమర్థులే!
నాటకాల్ని యువత చూడదు అనేది అబద్ధం. సమర్థత కరువైన వారే అలా అంటారని ‘అసమర్థుడు’ నాటకం నిరూపించింది. ఇందులో అందరూ తెలంగాణ పోరగాళ్లే. మొత్తం 40 పాత్రల్లో 27 నుంచి 30 సంవత్సరాలలోపు వాళ్లే. నాటకాన్ని చూసేందుకు వచ్చిన యువతతో రవీంద్ర భారతి నిండిపోయింది. ఈ నాటకం కోసం 45 రోజులు కష్టపడి వర్క్షాప్ నిర్వహించామని, కొత్తవాళ్లకు శిక్షణ ఇవ్వడం కోసం ఎక్కువ రోజులు పని చేయాల్సి వచ్చిందని అజయ్ చెబుతున్నాడు. ఈ నాటకంలో ముఖ్య పాత్ర పోషించిన అరుణ్ వెబ్ సిరీస్లో నటిస్తూ, రచయితగానూ నిలదొక్కుకున్నాడు. ‘త్రిపుర శపథం’ నటి భవానీ కూడా తరుణ్ భాస్కర్ సినిమాలో నటిస్తున్నది. ‘గొల్ల రామవ్వ’లో ఖాన్ సాబ్ పాత్రధారులు మనోహర్ కావలి, కృష్ణ కూడా సినిమాల్లో నటిస్తున్నారు. మనుమరాలుగా చేసిన అభినృత్య వెండి తెరకు పరిచయం కానున్నది. ‘ఆల్ఫా’ నాటకంలో నటించిన కిరీటి ‘సలార్’లో కనిపించబోతున్నాడు.
కళలకు అండ
నాటకమే కాదు జానపద కళల ప్రదర్శనలోనూ కొత్త ప్రయోగాలు చేస్తున్నారు. అంతరించిపోతున్న కళలను డాక్యుమెంటరీల రూపంలో భద్రపరుస్తున్నారు. కొత్త తరాలకు శిక్షణ ఇస్తున్నారు. పన్నెండు మెట్ల కిన్నెరతో ‘మీరేసాబు’ కథ చెప్పే పేద దర్శనం మొగులయ్య.. పద్మశ్రీ మొగులయ్య అయిండు. చుక్క సత్తయ్య వారసత్వాన్ని నిలుపుతూ యువతను ఒగ్గు కళవైపు నడిపించేందుకు మాణిక్యపురం ముద్దుబిడ్డ ఒగ్గు రవికి సాంస్కృతిక శాఖ సాయం అందించింది. వైకల్యంతో ఇంటికే పరిమితమైనా.. కళాదృష్టితో ప్రపంచాన్ని చూస్తున్న నఫీస్కు చేయూతనిచ్చింది. కళాకారులకు గుర్తింపు కార్డులు, పెన్షన్లు అందిస్తున్నది. నటరాజ రామకృష్ణ పేరిణి నాట్యకళ నృత్య కళాశాలల్లో బోధనాంశమైంది. ‘ఎందరో మహానుభావులు. అందరికీ వందనాలు’ చెప్పే భాషా సాంస్కృతిక శాఖకు అందరి తరఫునా వందనాలు చెప్పాల్సిన సమయమిది.