Can Atalay hakkındaki Yargıtay kararı TBMM'de okundu, vekilliği düştü

Ayşe Sayın | Ankara

TİP Hatay Milletvekili Can Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesine yönelik Yargıtay kararı bugün TBMM Genel Kurulu'nda okundu ve böylece vekilliği düşürüldü.

Kararın okunmasının ardından TİP, DEM Parti ve CHP milletvekilleri pankartlarla başkanlık kürsüsünü işgal etti.

Bunun üzerine birleşimi yöneten TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ, protestolar nedeniyle çalışmalara devam edilemeyeceği gerekçesiyle birleşimi kapattı.

Bozdağ'ın kararı okutacağını duyurması, muhalefet milletvekilleri tarafından sıra kapaklarına vurarak ve alkışlarla protesto edilmişti.

TBMM Genel Kurulu bugün, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş yurtdışında olduğu için TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ'ın başkanlığında toplanmıştı.

Bozdağ, Genel Kurul toplantısı başlamadan hemen önce, siyasi partilerin grup başkanvekillerine Atalay kararının okunacağı bilgisi vermişti.

Kararın okutulması öncesinde siyasi partilerin grup başkanvekilleri söz aldı.

Saadet Grup Başkanvekili Bülent Kaya, gruplara son dakikada haber verildiğini belirterek kararın bugün okutulmamasını istedi.

İYİ Parti Grup başkanvekili Erhan Usta ise Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nin AYM kararına uymamasını eleştirdi.

“Biz Can Atalay'ın tarafında değiliz. Anayasa ve hukukun yanındayız” diyen Usta, Yargıtay'ın bu tutumuyla kuvvetler ayrılığı ve hukukun üstünlüğü kavramına aykırı olduğunu söyledi.

DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Koçyiğit de Genel Kurul’un açılmasına 5 dakika kala Atalay kararının okunacağı bilgisinin paylaşılmasını eleştirerek, bu kararın okunmasıyla Anayasa'ın bir kez daha ihlal edileceğini söyledi.

Koçyiğit “Halkın iradesine darbe yapan iktidar olarak tarihe geçtiniz. Halk, millet iradesine darbe yapıyorsunuz burada. TBMM Başkanı da yurtdışında. Can Atalay kararının bugün burada okunmasını reddediyoruz. Sizi Anayasa'ya uymaya davet ediyoruz” dedi.

CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın ise kararın okunmasının, "Anayasal düzenin kalıp kalmadığının" da göstergesi olacağını söyledi.

Şimdiye kadar kararı okutmayan TBMM Başkanı Kurtulmuş'un karar okunacağı gün yurt dışında olmasını eleştiren Günaydın, “TBMM Başkanı! Birleşik Arap Emirlikleri'nde saklanarak Meclis'teki hukuksuzluktan kaçamazsın” diye konuştu.

AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin ise Atalay hakkındaki yargı kararı kesinleştiği için Anayasa gereği kararın okutulduğu görüşünü savundu.

Daha sonra Bozdağ, Atalay hakkındaki kararı okutacağını duyurdu. Bu açıklamayı TİP, CHP ve DEM Parti milletvekilleri alkışlarla protesto etti.

CHP kapalı oturum istedi, AKP oylarıyla kabul edildi

CHP ise Atalay kararıyla ilgili kendilerine son anda haber verildiğini belirterek, konunun daha ayrıntılı tartışılması için kapalı oturum talep etti.

CHP’nin kapalı oturum talep ettiği önergesinde şöyle dendi:

“Konu yalnızca bir milletvekilinin seçme seçilme hakkının engellenmesi değil, açık biçimde Anayasa’nın ihlal edilmesi ve yüksek yargı organları arasındaki çatışma üzerinden anayasal düzenin işlemez hale getirilmesidir.

“Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın ihlali anlamına gelen, ülkemizin ve demokratik rejimin geleceğini tehdit eden bu gelişmeyi değerlendirmek üzere kapalı oturum talep ediyoruz."

CHP’nin kapalı oturum talebini görüşmek için yapılan kapalı oturumda bu talep reddedildi.

Kararın gün içinde okunması bekleniyor.

AKP Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta, bugün NTV yayınında “Bu durum artık bir prosedür haline gelmiş durumda, Meclis'in de üzerine düşen görevi yapması gerekiyor" dedi.

Anayasa Mahkemesi (AYM), Gezi Parkı davasında 18 yıl hapis cezasına çarptırılan Can Atalay’ın tutukluluğu hakkında iki kez hak ihlali kararı vermişti. Ancak Yargıtay 3. Ceza Dairesi, "AYM'nin hak ihlali kararının hukuki değeri yok" diyerek ikinci kez bu karara uyulmamasını kararlaştırmış, vekilliğinin düşürülmesi için de TBMM’ye yeniden yazı göndermişti.

Bununla beraber doğan hukuki tartışmanın biteceğini düşünmediğini kaydeden AKP Grup Başkanvekili Usta, "Çünkü ondan sonraki süreçleri de var muhtemelen. Biz de Meclis olarak konuyu takip edeceğiz, Meclis'in üzerine düşen bir görev varsa yerine getirmeye çalışacağız" diye konuştu.

‘Yargıtay’ın AYM’yi ve Anayasa’yı tanımadığı bir kez daha tescillenmiş olacak’

TİP Genel Başkanı Erkan Baş ise Tele 1 kanalına yaptığı açıklamada Yargıtay kararının bugün Meclis'te okutulması durumunda, Yargıtay’ın Anayasa Mahkemesi’nin kararlarını ve dolayısıyla da Anayasa’yı tanımadığının bir kez daha tescillenmiş olacağını söyledi.

"Hukuksuzluk" olarak nitelendirdiği kararın TBMM’de okutulmasıyla beraber Meclis Başkanlığı’nın da bu duruma ortak olacağını belirten Baş, "Hatay halkının iradesini, AYM kararlarını tanımayan Meclis, kendi varlığını da yok saymış olacak. Meclis Başkanlığı'nın bu suça ortak olmaması gerekir" dedi.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un Genel Kurul’da olduğu ve TBMM Başkanvekili Celal Adan’ın nöbeti sırasında kararın okutulmamış olmasına da tepki gösteren Baş şöyle devam etti:

"Yurt dışına çıkıp adı geçmiş dönem kumpas davalarıyla anılan, o dönem Fetullah Gülen’i açıktan övmesiyle, yargıdaki kadrolaşmanın doğrudan sorumluluğuyla hatırladığımız Bekir Bozdağ yönetiminde bu girişimin gerçekleşmesinin planlanması ise bize bir şey gösteriyor.

"AKP’lilerin bile bir kısmının arkasında duramadığı bu hukuksuzluğu ancak her söyleneni yapmak zorunda olan birisine yaptırabiliyor olduklarını da düşünebiliriz."

Ne olmuştu?

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 26 Nisan 2022'de Gezi Parkı davasında Osman Kavala'yı "hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet, Can Atalay dahil 7 sanığı ise “hükümetin ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım" suçundan 18 yıl hapis cezasına çarptırdı.

25 Nisan 2022’de tutuklanan Can Atalay, tutukluluğu sürerken 14 Mayıs’ta milletvekili seçildi.

Milletvekili seçilmesinin ardından avukatları aracılığıyla mazbatasını alan ancak tutukluluğu nedeniyle milletvekili yeminini edemeyen Atalay ile ilgili Yargıtay’a yapılan tahliye talepli başvuru reddedildi.

Atalay talebi reddedilince “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlâl edildiği” gerekçesiyle AYM’ye başvurdu.

Atalay’ın avukatları, Anayasa'nın milletvekillerine yasama dokunulmazlığı getiren 83. maddesine dayanarak seçim sürecinin ardından müvekkillerinin tahliyesi ve hakkındaki yargılamanın durması gerektiğini vurguladı.

Anayasa’nın 83. maddesinde, "Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclis'in kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz" ifadesi yer alıyor.

AYM, Can Atalay ile ilgili olarak 25 Ekim'de 5'e karşı 9 oyla hak ihlâli kararı verdi ve dosyayı, milletvekilinin tahliye edilmesi ve yargılamanın durması için yerel mahkemeye gönderdi.

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi ise Atalay için hüküm verildiği gerekçesiyle dosyanın Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderilmesini kararlaştırdı.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 8 Kasım'da hem karara uymadı hem de Türkiye'de ilk kez görülen bir karara imza atarak ihlâl yönünde oy kullanan AYM üyeleri hakkında ise suç duyurusunda bulundu.

“Yargı krizi” olarak adlandırılan olaya tepkiler sürerken, Can Atalay’ın avukatları bu kez AYM kararına uyulmaması nedeniyle bir kez daha Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.

AYM Genel Kurulu 21 Aralık’ta Can Atalay hakkında daha önce verdiği hak ihlâli kararına uyulmaması nedeniyle yapılan ikinci başvuruyu inceledi.

AYM, Anayasa'nın 67. maddesinde güvence altına alınan “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı” ile 19. maddesinde güvence altına alınan “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı”nın ihlal edildiğine bu kez 3'e karşı 11 oyla karar verdi. İrfan Fidan, Muhterem İnce ve Muammer Topal karşı oy kullandı.

AYM, Anayasa'nın 148. maddesinde güvence altına alınan "bireysel başvuru hakkı”nın ihlâl edildiğine ise oy birliğiyle karar verdi.

AYM ayrıca; hak ihlallerinin ortadan kaldırılması, yeniden yargılanmasına başlanması, infazın durdurulması, tahliyesinin sağlanması ve yeniden yapılacak yargılamada durma kararı verilmesi için kararın İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine oy birliğiyle karar vermiş ve Can Atalay'a 100 bin lira tazminat ödenmesine de hükmetmişti.

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti ise AYM'nin Can Atalay hakkındaki kararını uygulamayarak, dosyayı bir kez daha Yargıtay'a göndermişti.