Egipt

Egiptan Arabine Tazovaldkund
جمهورية مصر العربية
(Džumhurijat Misr Al Arabija)

Flag	Valdkundznam
Pälidn	Kair
Eläjiden lugu (2014)	86,895,099 ristitud
Pind	1,001,450 km²
Kel'	araban
Valdkundan pämez'	Abdul Fattah Halil As Sisi
Päministr	Ibragim Mahläb
Religii	islam
Valüt	egiptan funt (EGP)
Internet-domen	.eg
Telefonkod	+20
Aigvö	tal'vel UTC+2 kezal UTC+3

Egipt (arab. مصر Misr), oficialižikš — Egiptan Arabine Tazovaldkund (arab. جمهورية مصر العربية Džumhurijat Misr Al Arabija), om valdkund Pohjoižes Afrikas. Mugažo azijalaine Sinai-pol'sar' mülüb sihe. Sen päine da kaikiš suremb lidn om Kair.

Egipt om Afrikan koumanz' valdkund ičeze ristitišton lugun mödhe (Nigerijan da Efiopijan jäl'ghe).

Istorii

Vl 1922 uhokun 28. päivän Egipt tedoti ičeze ripmatomudes Britanižes imperijaspäi.

Geografijan andmused

Egiptan topografine kart.

Valdkund röunatab Izrailinke (röunan piduz — 208 km) da Palestinanke (sen Gazan Sektoranke) (13 km)pohjoižpäivnouzmas, Sudananke suves (1276 km), Livijanke päivlaskmas (1115 km). Ühthine röunoiden piduz om 2612 km.

Egiptan pohjoižed randad lainištab Keskmeri, a päivnouzmaižed randad — Rusked meri (siš om meriröunoid Iordanijanke da Saudan Arabijanke). Kaik randanpird — 2450 km. Molembad mered ühtenzoittas ratud Suecan kanalal. Se om mail'man kaikiš järedamb ratud kanal (vspäi 1869).

Egipt om letkesižiden rahvahatomiden maiden valdkund (96% territorijad). Nil-jogi jokseb kaiken valdkundan kal't suvespäi pohjoižhe. Sen alangišt da del't otab 4% valdkundan territorijad da ani kaik ristitištod. Kaikiš korktemb čokkoim om Pühän Ekaterinan-mägi (Sinaiš), 2636 m meren pindan päl. Kaikiš alahaižemb čokkoim om Kattar-alang, 133 metrad meren pindan al.

Londuseližed pävarad — kivivoi, londuseline gaz, fosfatad, metallad (raudkivend, hahktin, cink, marganc, harvad mametallad); toižed varad — sauvondgips, azbest, tal'k, sol.

Tobmuz

Abdin-pert'kulu om Egiptan prezidentan radsija da üks' sijadusišpäi.

Ohjandusen form om unitarine prezidentiž-parlamentine tazovaldkund. Valdkundan pämez' om prezident (kaik rahvaz valičeb händast). Prezidentan valdatusiden strok om 4 vot (om oiktuz valitas tošti).

Parlament, Nacionaline suim, om kaks'kodine. Üläkodi, Šura-nevondkund (arab. Medžlis Aš Šura), mülüb 264 ezitajad (heid valitas 6 vodeks). Alakodi, Rahvahan Suim (arab. Medžlis Aš Šaab), mülüb 518 ristitud (heid kaik rahvaz valičeb 5 vodeks, om radajiden, manmehiden da naižiden kvotid).

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Egiptan administrativiž-territorialine jagand.

Administrativiž-territorialižikš Egipt alajagase 27 muhafaz:ha (vai provincijha).

Eläjad

Egiptas elädas egiptalaižed.

Egiptan järedad lidnad (enamba 500 tuh. ristitud vl 2012, surembaspäi penembha): Kair, Aleksandrii, Giz, Šubr El' Heim, Port Said, Suec.

Religii

Egipt om üks' kaikiš amuižembiš valdkundoišpäi mail'mas (3. voz'tuhaspäi edel m.e.). Uskojiden mülükund (vn 1994 rahvahanlugemižen mödhe): 90% — islamanuskojad, 9% — koptalaižed hristanuskojad, toižed hristanuskojad — 1%.

Rahvahanižanduz

Egiptan päeksport om kivivoi (22%), söndtavarad (fruktad, vinmarj, ris, kartohk, sahar, sagud — kaik läz 15%), londuseline gaz (11%), metallad (raud, vas'k, alüminii — läz 10%), sobad da kourad da puvill (10%), himižen tegimišton produkcii (10%); toine eksport — optine kabel', tualetbumag.

Irdkosketused

• Egiptan valdkundaline informacine sait. (arab.) (angl.)
• Egiptan ohjastusen holitusiden sait. (angl.) (arab.)
• Egiptine informacijan da pätusiden kaimandan keskuz. (arab.) (angl.)
• Egiptan valdkundaližen informacižed holitused. (arab.) (angl.) (fr.)
• Egiptan atlas Vikimedijas.